Rivierfront in hart Rotterdam biedt
economische
.na
Schiedams Nieuwsblad iW HTÏul I
ZondagsmarktPaardetramsWalk of Fame9Tropicana/wax- theater
Maritiem MuseumVeerpontje, Historisch Museum'De BuffelSpido
Naast de bekende toeristi
sche attracties in Rotterdam
zoals Diergaarde Blijdorp,
de Spido-rondvaarten en de
gemoderniseerde Euromast
zijn er de laatste jaren in
snel tempo nieuwe aantrek
kelijke evenementen in de
toeristisch-recreatieve sfeer
bijgekomen. Het tropische
zwemparadijs Tropicana
aan de Maasboulevard op
het oude verdedigings werk
de Bastion blijkt een schot in
de roos en trok al honderd
duizenden bezoekers.
Kortgeleden werd aan de
Leuvehaven het Imax-thea-
ter geopend, een bioscoop
met een filmdoek van zes
verdiepingen hoog waar met
een bijzonder projectie-sys
teem speciale Imax-films
worden vertoond. Imax is
gevestigd in een speciaal
ontworpen gebouw, in het
zelfde bouwwerk komt naar
verwachting volgend jaar
het Econocenter, waar het
publiek op speelse wijze
kennis kan maken met het
begrip economie.
Eveneens in hetzelfde ge
bouw wordt in augustus een
gloednieuw Rotterdams
viersterrenhotel geopend,'
het Inntel-hotel met 150 ka
mers en uitzicht op het wa
ter.
Aan de kop van de Leuveha
ven bevindt zich het nieuwe
Maritiem Museum 'Prins
Hendrik' met een groot ven
ster op de Leuvehaven, waar
ondermeer het museum-
ramschip 'De Buffel' is gele
gen. Aan de Leuvehaven is
ook een aanlegsteiger van de
Stichting Veerdiensten de
Nieuwe Maas, die vanaf 10
uur elk uur een veerbootje
laat vertrekken met gecom
bineerd tarief voor onder
weg opdoemende musea.
Ook kan de rivier worden
overgestoken waarbij men
een indruk krijgt van het ri
vierfront.
Elke zondag wordt er langs
de Leuvehaven zondag-
markt gehouden met antiek
en curiosa. Tijdens de zon
dagsmarkt rijdt een paarde-
tram. Een tweede maar dan
dagelijks rijdende paarde-
tram wordt voorbereid door
de wijkorganisatie Cool in
samenwerksing met de On
dernemersvereniging Witte
de Withstraat. Deze straat
wil functioneren als 'Mu
seumboulevard' tussen Leu
vehaven en museum Boy
mans-van Beuningen en
straks het nieuwe Architec
tuur museum.
Langs de Leuvehaven komt
de 'Walk of Fame' te liggen
waarin de hand- of
voetafdrukken van
legendarische
Rotterdammers zoals de
bokser Bep van Klaveren
of beroemdheden, die Rot
terdam bezochten, als Lionel
Hampton, B.B. King, Yvonne
van Gennip etc., zijn vastge
legd in betonnen tegels.
Naar Amerikaans voorbeeld
wordt de 'Prominenten Pro
menade' opgezet door de
Stichting Walk of Fame Eu
rope.
DE HAVENLOODS I i i I nul f
DINSDAG 19 SEPTEMBER 1989
Tekst: Harry Edzes
Foto's: Robert Vos
Wonen aan de Nieuwe Maas: een luxe voor veel Rotterdammers
ROTTERDAM— Waar
ooit 'trotse zeekastelen'
ligplaats werd geboden
in de periode, dat Rot
terdam als oud-Hol
lands havenstadje kan
worden gekwalificeerd -
zo ongeveer de 17e
eeuw - vaart nu in de
Leuvehaven een rond
vaartbootje, dat zijn
klanten desgewenst af
zet bij musea of attrac
tieve punten maar de
passagiers ook naar het
rivierenfront wil bren
gen. Daar kan de gezag
voerder er met trots op
laten wijzen, dat er grote
veranderingen plaats
vinden in 's werelds
grootste havenstad.
Want de omschakeling van de
uit vroeger eeuwen daterende
Rotterdamse haventjes naar
'Waterstad' als toeristisch-re-
creatief gebied vindt in snel
tempo plaats. „De werkzaam
heden aan de nieuwe wandel
promenade langs de rivier zijn
reeds in volle gang. Volgend
jaar als het 650-jarige bestaan
van Rotterdam wordt gevierd,
hopen we het werk te hebben
voltooid", aldus ir. Jan Wil
lem Vader, voor de gemeente
project-coördinator van Wa
terstad.
Toeristen
De jaren door hebben de Rot
terdammers altijd genoten
van 'hun rivier', de Nieuwe
Maas, die de stad verdeelt in
een Rechter- en een Linker
Maasoever. Pas de laatste ja
ren zijn gemeente en bewo
ners zich er bewust van ge
worden, dat de rivier niet al
leen de Rotterdammers zelf
een boeiend schouwspel biedt
maar ook andere Nederlan
ders en buitenlandse toeristen
zou kunnen fascineren. En dat
resulteerde in plannen voor
een grootscheepse her-inrich
ting van het oude rivieren-
front nu de feitelijke haven
zich voor het overgrote deel
gedurende de laatste tiental
len jaren westwaarts heeft
verplaatst naar Botlek en Eu
ropoort. Nieuwe Coolsingel-
brug, Manhatten-aan-de-
Ma'as en Waterstad zijn de to
verwoorden in Rotterdam met
als één der uitvloeisels be
langrijke toeristische attrac
ties aan de Maasboulevard
langs de rivier.
'Waterstad' is de plek, waar
de groei van de Rotterdamse
haven is ingezet. Vanaf de
veertiende eeuw waren er ha
vens in Rotterdams. In een
charter van 1328, waarmee
Rotterdam bepaalde privile
ges kreeg, werd al gesproken
van de aanleg van de Oude
Haven, die begon met de bouw
van een steiger. De benaming
Oude Haven bestaat nog
steeds en ze biedt thans lig
plaats aan historische binnen
schepen en plaats aan de
sleephelling 'De Konings
poort'.
Maar het is niet de oorspron
kelijke Oude Haven, want de
allereerste Rotterdamse ha
ventjes of wat daar op leek,
rukten met de stad mee steeds
meer zuidwaarts op in het
slikkengebied, dat aan de
Rechter-Maasoever ontstond.
In de hele vroege periode na
het charter van 1328 werden
namelijk de eerste aangeslo
ten dijken aangelegd, waar
van de huidige Hoogstraat
nog een overblijfsel is en bui
ten die dijken ontstond slik
kengebied. In dat slikkenge
bied maakte Rotterdam z'n
eerste nieuwe haventjes.
Ir. Vader: „Rond 1575 werd
een plan gemaakt voor het
hele gebied buiten de dijk, die
nu nog terug te vinden is in
Oostzeedijk, Hoogstraat,
Schiedamsedijk en Westzee
dijk. In 50 jaar was het plan
voltooid en dat betekende een
trekkelijk maken van het ri
vierenfront.
Tribune
Binnenkort beginnen aan de
Rotterdamse Maasboulevard
de werkzaamheden, die deze
verkeersader benedendijks
moeten omtoveren in een
wandelpromenade. „Het werk
wordt in fasen uitgevoerd",
aldus ir. Vader. „We beginnen
met het stuk tussen Willems-
plein/Leuvehaven tot het ver
lengde van de nieuwe Wil
lemsbrug en dat hopen we
volgend voorjaar voor het
1990-feest ter gelegenheid van
het 650-jarige bestaan van
Rotterdam te hebben voltooid.
Het dijktalud wat er nu is
wordt omgezet in een soort
tribune. Je kunt er over lopen
maar je kunt er op gaan zitten
en dan neem je plaats op een
soort betonnen tribune me;t
uitzicht op de rivier. Als er
dan vlootshows of andere eve
nementen worden gehouden is
er plaats voor duizenden. De
wandelpromenade hopen we
na het gereédkomen van de
eerste fase döor te trekken
naar Tropicana maar voorlo
pig moeten we bij de Willems
brug wachten op het gereed
komen van de nieuwe spoor
tunnel daar.
Op de wandelpromenade ko
men veel terrasjes en andere
horeca-aangelegenheden,
winkeltjes zullen er niet wor
den gevestigd omdat beneden
dijks het al gesignaleerde on
der water lopen bij zeer hoge
waterstand aanwezig is.
Rotterdam heeft al enkele ja
ren van het rijk een subsidie
van 2,6 miljoen per jaar ge
kregen voor het bereikbaar
maken van de toeristische
projecten langs Leuvehaven
en Maasboulevard en ook de
provincie Zuid-Holland heeft
enkele tonnen aan financiële
steun gegeven".
'Manhattan'
In directe aanraking met Wa
terstad komt in de toekomst
de nieuwe Coolsingelbrug, die
het centrum van de stad moet
verlengen tot over de rivier,
waar 'Manhattan aan de
Maas' ooit op de Linker Maas
oever zal verrijzen temidden
van de oudste havens aan deze
kant van de Nieuwe Maas. Het
rivierenfront in het hart van
de stad zal dan Rotterdam
nieuwe economische moge
lijkheden moeten bieden.
Wethouder drs. Jan Laan van
Ruimtelijke Ordening schetst
de plannen als van cruciale
betekenis voor de ontwikke
ling van de stad. Hij gewaagt
van 'opnieuw een sprong over
de rivier', releverend aan de
periode dat de oude Willems
brug werd gebouwd waarmee
de groei van de havens op de
Linker-Maasoever begon en
Rotterdam-Zuid ontstond.
„In de vorige eeuw", aldus de
wethouder, „sprongen we met
als doel de havenfunctie te
verbeteren, nu doen we dat
ten dienste van de stedelijke
functie. We maken van de stad
één geheel. Zoals we nu het
rivierenfront aanpakken ge
ven we een geweldige impuls,
we kunnen er nieuwe bedrij
ven mee aantrekken en we
koppelen onze stedelijke ver
nieuwing aan sociale vernieu
wing".
Ir. Vader: „We hebben ont
dekt dat je als stad vooral uit
moet gaan van je sterke pun
ten. Datgene wat je onder
scheidt van anderen moet je
gebruiken bij je stedebouw.
We moeten ons richten op de
rivier, daar echt binnenstad
van maken nu op de Rechter-
Maasoever en straks op de
Linker-Maasoever waarna de
twee stukken van die toekom
stige binnenstad langzaam
naar elkaar toegroeien...".
In Waterstadkomen
belangrijke toeristische
Gezellige sfeer op de Zondagsmarkt
attracties
verdubbeling van de bestaan
de oppervlakte van de stad. In
het haventje Haringvliet lagen
oorspronkelijk de haringvis
sers, langs de Scheepmakers
haven lagen de scheepswer
ven, in en rond de Wijnhaven
speelde zich de wijnhandel af.
Die haventjes maken nog
steeds deel uit van Waterstad,
de namen herinneren dus aan
het verleden", aldus ir. Vader.
Landstad en
Waterstad
In die periode bestond Rotter
dam uit een 'landstad' en in
het buitendijkse gebied de
'waterstad'. De landstad was
dicht bebouwd en er waren
vele stegen. De waterstad was
véél ruimer. In het begin van
de 17e eeuw werd de oude
kreek 'de Leuve' door Rotter
dam in eigendom verworven
en tot haven voor 'de aller
grootste zeekastelen' getrans
formeerd. Rotterdam begon
een echt Hollands havenstadje
te worden en mee te tellen in
de reeks Hollandse havenste
den. De fameuze Boompjes
(twee rijen lindebomen gaven
hun naam aan deze ooit we
reldberoemde boulevard in
Rotterdam) ontstond met rijke
woonhuizen en kantoren on
dermeer voor de V.O.C. Maar
eb en vloed hadden vrij spel in
de waterstad en nog steed slo
pen buiten de op Deltahoogte
gebrachte nieuwe dijken in
Rotterdam zoals de Maasbou
levard bij zeer hoog water be
paalde buitendijkse gebieden
bij de rivier onder water. Een
euvel, dat volgens ir. Vader
pas voorbij zal zijn als er een
waterkering in de Nieuwe
Waterweg zal worden ge
bouwd.
Rotterdam toont in zijn cen
trum het beeld, dat vele ha
vensteden in de wereld ken
merkt: het wegtrekken van de
havenbedrijvigheid op de
plaats, waar het soms eeuwen
was gevestigd. In Rotterdam
betekent dat niet, in.tegen
stelling tot een deel van de
grote havensteden elders in de
wereld, dat de haven achterüit
loopt. Integendeel. Ruim hon
derd jaar geleden werd het
havengebied na de uitbreidin
gen rond Oude Haven en Leu
vehaven opnieuw fiks uitge
breid door de 'sprong' naar de
andere zijde van de rivier, de
Linker Maasoever door de
aanleg van een brug, de Wil
lemsbrug (inmiddels vervan
gen door een nieuwe Willems
brug). Daar op die Linker
Maasoever ontstonden de voor
die tijd moderne havens als
Rijnhaven, Maashaven en
Waalhaven alsmede een ge
heel nieuwe woonstad: Rot
terdam-Zuid.
Na de tweede wereldoorlog
bleef de oude 'Waterstad' tus
sen de karakteristieke Leuve
haven en de historische Oude
Haven gedurende de eerste
na-oorlogse decennia nog be
stemd voor havenbedrijvig
heid en groeiden aan de Lin
ker-Maasoever na de Waalha
ven nieuwe havens door in
westelijke richting: Botlek en
Europoort. De Rotterdamse
haven brokkelde niet af maar
groeide zelfs uit van 1000 hec
tare naar 10.000 hectare ha
ven- en industriegebied. In
snel tempo echter verplaat
sten de haven-aktiviteiten
zich naar de strook tussen de
stad Rotterdam en de Maas
vlakte aan zee. En rond 1972
ging het gemeentebestuur er
over nadenken wat men met
de oude havens en met name
met 'Waterstad' zou kunnen
gaan doen.
Zo ontstonden de inmiddels
gerealiseerde plannen voor
bouw van woningen langs de
Leuvehaven met handhaving
van scheepvaart-elementen,
aan de kop van de Leuveha
ven verrees het gloednieuwe
Maritiem Museum 'Prins Hen
drik' en er begonnen ideeën te
rijpen voor her-inrichting van
het hele gebied en het aan-
