'We laten ons graag belazeren'
Boymans' eigen Picasso's
verrassend gevarieerd
Gezellige dixie van DSCB
op zondag in De Doelen
RO's Zomergasten
als /caleidoscoop
Paul en
z'n maatjes
HET ZUIDEN DE HAVENLOODS - DONDERDAG 1 MAART 1990
9-550
Zomergasten bij het RO-theater, op zoek naar onvindbaar geluk. (Foto: Leo van Velzen)
Theatersportgroep Lawine
houdt op 4 maart een vrije-
improvisatieavond in Thelo-
nious aan de Lijnbaan bij Ter
Meulen. De toegangsprijs is
ƒ5,-, het spel, waarbij ver
schillende theatergroepen el
kaar uitdagen om de beste im
provisatie neer te zetten, be
gint om 21.00 uur. Het publiek
is de jury.
I^J theater
Erik Beenker: „Picasso tekende zoals het voelt." (foto Robert Vos)
Andere onderwerpen laten
een veel grotere verscheiden
heid aan technieken en stijlen
zien, maar tonen tegelijkertijd
hoe Picasso door de loop der
jaren gefascineerd bleef door
dezelfde thema's.
Broers
Op latere leeftijd was Picasso
schatrijk, en hoefde voor het
geld eigenlijk niet meer te
schilderen. „Hij had een pri
maire bezetenheid om kunst
te maken, dat begon al op zeer
jonge leeftijd. Toen tekende
hij al verbazingwekkend
goed," vertelt Beenker. „Zelfs
zo geniaal, dat zijn vader, die
ook schilder was, op een gege
ven moment opgehouden is
met werken omdat hij zichzelf
niet goed genoeg meer vond
naast zijn zoon."
„Hij maakte veel grafiek, om
dat hij de behoefte had om
zijn kunst bereikbaar te ma
ken voor een groot publiek.
Naast die enorme produktie
grafiek die hij maakte op late
re leeftijd, schilderde en te
kende hij gewoon door. Aan
zijn vrouw schreef hij ooit, dat
hij steeds meer te vertellen
kreeg, naarmate hij ouder
werd."
Zijn latere grafiek is dan ook
vaak vertellend van karakter:
bijna cartoons, tekeningen
waarin veel te zien valt.
Voor het eigenlijke drukwerk
had Picasso de twee broers
Crommelyck in dienst, die op
zijn aanwijzingen de grafische
processen uitvoerden. Picasso
verkende allerlei soorten
technieken. Hij maakte etsen
met de droge naald, maar
werkte ook met de veel min-,
der bekende vernis mou-tech-
niek, en maakte litho's en li
noleumsneden.
Toeschouwer
De werklust van Picasso nam
bepaald niet af met de voort
schrijdende ouderdom. In veel
van zijn werk is de kunstenaar
zelf terug te vinden: in een
afbeelding van een circus, in
een tafereél met bacchanten,
steeds weer zit er een beetje
vreemd klein oud mannetje in
een hoekje toe te kijken met
priemende oogjes. Op één
werk is de schilder zelfs in
twee gedaanten waar te ne
men: in een erotische afbeel
ding neemt hij deel als jonge
man, maar is ook toeschouwer
als oud mannetje. „Aan die
erotische werken kun je zien
dat Picasso een echte liefheb
ber was. Hij tekende ook niet
zoals het is, want hier en daar
kloppen de verhoudingen echt
niet. Hij tekende zoals het
vóelt", aldus Beenker.
Maria Neele
DE HAVENLOODS CD HET ZUIDEN
25 februari
de Doelen
Zomer 1904. Een
aantal mensen is
voor een paar
maanden bijeen in wat
zomerhuisjes op het
Russische platteland. Ze
praten, lezen, luieren,
drinken, vissen, schaken
en flirten. Toch is het le
ven niet zo als sommigen
het zich wel zouden
wensen. Iets lijkt er te
ontbreken aan het
schijnbaar volmaakte
plaatje. Iets essentieels,
iets waar we allemaal
naar op zoek zijn... Het
RO-theater speelt 'Zo
mergasten' van Maxim
Gorki, in de bewerking
van Botho Strauss en
Peter Stein en in de ver
taling van Judith Her-
zberg.
Gorki (1868-1936) schreef Zo
mergasten in 1904, aan de
vooravond van de Oktoberre
volutie. Rusland was in oorlog
met Japan en de roep om een
wetgevend parlement werd
met de dag sterker. Politieke
moordaanslagen leken aan de
orde van de dag. De spannin
gen in het land leidden tot de
Bloedige Zondag in januari
1905: ordetroepen openden
het vuur op een grote optocht
van arbeiders die de tsaar een
petitie wilden aanbieden.
Gorki, zelf uit een arbeiders
milieu afkomstig, stelde zich
tot doel af te rekenen met de
bourgeoisie. Zomergasten is
daar een voorbeeld van, het is
als het ware een voorbode van
de maatschappelijkè revolu
tie.
Tegelijkertijd echter met deze
naderende maatschappelijke
omwentelingen staan de per
sonages in Zomergasten ook
allemaal aan de vooravond
van een persoonlijke revolte.
Deze zomergasten vormen een
dwarsdoorsnede van de sa
menleving. Mensen die samen
zijn, mensen die alleen zijn,
getrouwde, verliefde, verbit
terde mensen, mensen zonder
geld en mensen met veel te
veel geld, oude mensen, jonge
mensen, mannen tegenover
vrouwen. En allemaal zijn ze
op zoek. Op zoek naar geluk.
Ezel
„De mens is heel zijn leven
bezig met gelukkig worden",
aldus regisseur Antoine Uit-
dehaag. „Bewust of onbewust,
maar hij is er mee bezig. En
altijd is er weer dat gevoel: is
dit alles. Het gras is groener
aan de andere kant van de
heuvel. Altijd weer die ezel
die achter die voorgehouden
Zomergasten van het RO-
theater is te zien op 1 en 2
maart (Try-outs), 3 maart
(première) en 4 maart (mati
nee), 6 en 7 maart, 15 tot en
met 17, 28 en 29 maart en
van 12 tot en met 14 april, in
de Rotterdamse Schouw
burg. De avondvoorstellin
gen beginnen om 20.15 uur,
de matinee om 14.30 uur.
vier vijfde van wat hij
ooit voortbracht en zo
kwam Museum Boy
mans aan een grote en
unieke verzameling Pi-
casso-grafiek, die nu
voor een groot deel te
zien is op de tentoonstel
ling 'Picasso, een selec
tie uit zijn grafiek'.
Samensteller van de tentoon
stelling is Piet de Jonge, die de
tentoonstelling als een soort
muziekpartituur heeft inge
richt. Op de hoekpunten van
de zaal hing hij de thema's:
schilderijen die het verloop
van de expositie markeren.
Erik Beenker, medewerker
communicatie van het mu
seum, laat zien dat in de op
stelling veel subtiliteiten zijn
verwerkt. „De tentoonstelling
begint met een zelfportret van
de schilder voor zijn doek.
Daartegenover zijn de grafi
sche afbeeldingen opgehan
gen in een bepaalde ontwik
keling: de schilder en zijn mo
del in vele gedaanten. De serie
wordt 'afgesloten' met een
tweede doek, waarin de schil
der en zijn model op de meest
directe manier neus aan
neus met elkaar zijn gecon
fronteerd."
Guernica
De Picassotentoonstelling
komt voort uit een plan om
met een aantal voorstudies
van het beroemde schilderij
'Guernica', een aanklacht te
gen de oorlog, het bombarde
ment op Rotterdam te herden
ken. Dat kwam er niet van,
maar het idee leidde wel naar
het grafische werk van de
schilder. Een van de prenten
(oorspronkelijk gemaakt in
1937) die het museum in bezit
had, bespot Generalissimo
Franco, aan wie Picasso een
bloedhekel had, met cartoon
achtige tekeningetjes. Later
heeft Picasso nog vier kleine
etsen toegevoegd: vier scènes
uit de Guernica.
Picasso beperkte zich in zijn
werk tot een klein aantal the
ma's, maar de expositie laat
- I
De tentoonstelling in Mu
seum Boymans-Van Beunin-
gen rond de grafiek va» Pi
casso duurt nog tot en met
zien hoe fantastisch hij kon
variëren. Niet alleen in vorm,
ook in formaat, in techniek en
in stijl bekeek de meester zijn
onderwerp steeds weer van
een andere kant en op een an
dere manier.
Hij liet zich beïnvloeden door
vele kunststromingen: het im
pressionisme, het kubisme,
het classicisme, en beïnvloed
de op zijn beurt hele genera
ties kunstenaars. Eén aspect
blijft constant: zijn werk is
soms bijna abstact, maar
nooit helemaal. „Hij ging al
tijd van de werkelijkheid uit",
licht Beenker toe.
Rokers
In de opstelling zijn de over
eenkomsten en verschillen op
uiteenlopende manieren te
ontdekken. In de galerij por
tretten hangt bijvoorbeeld een
reeks 'rokers', werken die wat
betreft formaat en uitwerking
veel veel op elkaar lijken,
maar steeds iets gevarieerd
zijn. Daarbij is goed te zien
hoe Picasso zijn model een
zelfportret wellicht, de roker
heeft het favoriete gestreepte
t-shirt van de schilder aan
subtiel in kleur en lijnen on
derzoekt.
De mannen van de Dutch
Swing College Band, zijn als
vertrouwde gasten in de se
rie Zondagsconcerten ook
dit voorjaar weer te gast in
De Doelen. Zondag 11 maart
klinken de vertrouwde melo
dieën vanaf 11 uur in De
Doelen: de klarinet van Pe
ter Schilperoort, de saxo
foon van Bob Kaper en de
swingende muziek van de
overige leden van het orkest.
In binnen- en buitenland zijn
de mannen van Peter Schil
peroort beroemd. Pas nog
maakten de Dutchmen een
zeer geslaagde toernee in
Australië, waarbij vele Ne
derlandse emigranten de
herkenningsmelodie moeten
hebben herkend in de schui
vende trombone.
Niet alleen de jeugd 'van
toen' voelt zich aangespro
ken door de nostalgie van de
Dutch Swing College Band,
ook onder de jeugd van nu
vindt de band vele aanhan
gers. Een hele schare nieuwe
fans houdt van de swingen
de, sprankelende muziek
van het orkest, dat inmid
dels ook is aangevuld met
nieuw 'jong' bloed.
Gerard Cox leidt als van
ouds het gezellige zonda
gochtendconcert in, begeleid
door vaste pianist Bert Nico-
dem.
De toegangsprijs voor het
Zondagochtendconcert is
f 13,-, in de voorverkoop bij
de kantoren van de Verenig
de Spaarbank, organisatie
bureau Martin Hanson aan
de Kleiweg en de kantoren
van De Havenloods en Het
Zuiden zijn de kaarten f 11,-
Dutch Swing College Band.
Le Hotclub de Rotterdam,
Rotterdams oudste jazzorkest,
treedt voor de verandering
eens op in eigen stad. Het vier
tal: gitarist Dick van Male,
violist Freddy "Rietdijk, gita
rist John van der Aa en bassist
Henk Lauret, is voornamelijk
bekend buiten de landsgren
zen. Wie (hernieuwd) kennis
wil maken met de groep, die al
45 jaar bestaat, kan terecht in
café Floor bij de Rotterdamse
Schouwburg, op zaterdag 3
maart om 23.30 uur. de toe
gang is gratis.
Les Quatres Etoiles, een
Afrikaanse band uit Zaïre,
treedt zondag 4 maart op in
Lantaren/Venster. De Etoiles
vormen de jonge garde van de
Soukous, Zaïrese dansmuziek.
Soukous is puur Afrikaanse
gitaarmuziek vermengd met
Caribische invloeden van
Zouk, Soca en Rumba. Het
concert in Lantaren Af enster
begint om 21.00 uur. Kaarten
kosten 15 gulden.
De Stichting Vrouw en Mu
ziek organiseert voor zondag 4
maart in Zaal de Unie een con
cert met het Syrinx Saxofoon
kwartet, vier dames met so
praan, alt, tenor en bariton
saxofoon, en het Westduitse
(ook vrouwelijke) Vocaal En
semble Belcanto. Er wordt
muziek gespeeld van een Rus
sische en twee Roemeense
componistes. Een complete
vrouwenaangelegenheid dus.
Het concert begint om 14.30
Udo Jürgens geeft dinsdag 6
maart een uniek concert in De
Doelen. De zoetgevooisde Oos
tenrijker is al meer dan 30 jaar
een begrip in muzikaal Euro
pa. Met het orkest van Pepe
Lienhard, zijn vaste begelei
der, geeft Udo zijn oude en
nieuwe hits ten beste vanaf
20.15 uur. De kaartverkoop is
reeds gestart.
wortel aansjokt. Want we la
ten ons graag belazeren. Zo
mergasten gaat over geluk.
Over hoe je dat kunt bereiken.
Over ongeluk dus, want je be
reikt het nooit.
In Zomergasten zoeken de
personages hun geluk zowel
persoonlijk en in relaties, als
ook op het maatschappelijke
vlak. Antoine Uitdehaag:
„Het verband tussen persoon
lijk geluk en maatschappelijk
geluk is voor iedereen heel
verschillend. De één wil alles
in de maatschappij op z'n kop
gooien, de ander wil absoluut
niets veranderen. Toen, ten
tijde van de mislukte revolutie
in 1905 en de Oktoberrevolu
tie in 1917, waren er mensen,
waaronder Gorki, die vonden
dat alleen door heel de samen
leving om te gooien geluk be
reikt kon worden. In Zomer
gasten zie je dan ook duidelijk
twee soorten mensen: mensen
die de klasse vertegenwoordi
gen die alles wil vasthouden,
en mensen die de boel willen
omgooien. Die achtergrond
van de mensen speelt dan ook
weer op een belangrijke wijze
door in htm persoonlijke rela
ties".
Vrijheid
De maatschappelijke situatie
die Gorki in Zomergasten
schetste, schreeuwde als het
ware om verandering. Die
verandering kwam, maar nu -
haast een eeuw later - is het
weer net zo onrustig in Oost-
Europa en schreeuwt de situa
tie in Rusland opnieuw om
verandering.
„We zijn nu zoveel jaar verder
en we hebben gezien hoe het
gegaan is met die maatschap
pelijke veranderingen, en dat
je er niet per definitie geluk
kiger van hoeft te worden",
aldus Antoine Uitdehaag.
„Wat betekent socialisme, als
zelfs het hebben van een origi
nele gedachte als staatsonder-
mijnend wordt beschouwd?
Maar wat betekent vrijheid
als je vrij bent om op een sub-
wayrooster en slechts bedekt
door de kunstbijlage van de
New York Times de nacht
door te brengen? Hoe wordt de
wereld gelukkiger, door het
Russische of door het Ameri
kaanse model? Of hebben alle
modellen afgedaan in de jaren
negentig en bestaat er niet zo
iets als een gelukkige we
reld?"
Kaleidoscoop
Hoewel Gorki zijn Zomergas
ten nog voor de Oktoberrevo
lutie schreef is het ook nu
weer actueel. Alleen zijn we
nu in staat de specifieke bood
schap die Gorki destijds wilde
overbrengen vanuit een rui
mer perspectief te bekijken.
Voor Antoine Uitdehaag is
Zomergasten de tweede keer
dat hij een stuk van Gorki re
gisseert. In 1983 bij FACT re-
gisseerde en bewerkte hij
'Olga en de anderen', een on
volledig nagelaten stuk uit
1916. Antoine Uitdehaag:
„Gorki heeft een aantal stuk
ken geschreven die mij bijzon
der fascineren. Het stuk 'Olga
en de anderen' had een verge
lijkbare thematiek, alleen was
het daar meer geconcentreerd
rond één relatie en was de
maatschappij een stuk minder
belangrijk. Zomergasten
daarentegen is veel groter. Er
zijn in totaal vijftien rollen, en
dat geeft het effect van een
kaleidoscoop: al die verschil
lende invalshoeken leveren
veel meer kleuren op.
De personages in Zomergas
ten praten, lezen, luieren,
drinken, vissen, schaken en
flirten. Allemaal proberen ze
gelukkig te worden. En ieder
geeft aan dat geluk een eigen
persoonlijke invulling. Antoi
ne Uitdehaag: „Hoe wordt een
mens gelukkig? Door een kus
of door de revolutie? Poor nog
steviger te gaan zitten op wat
hij in zijn leven heeft vergaard
of door alle schepen achter
zich te verbranden? Het is om
te huilen, al die ellende. Maar
gelukkig - want daar was
Gorki toneelschrijver genoeg
voor - ook erg om te lachen.
H.J. Huysmans
In 1958, toen Picasso
77 jaar was, nam dr.
Ebbinge Wubbe, di
recteur van Museum
Boymans-van Beunin-
gen, een abonnement op
de grafiek van Picasso.
Een waagstuk, want wie
garandeerde dat een
kunstenaar op die leef
tijd voldoende zou pro
duceren om dat abonne
ment tot een succes te
maken? Het initiatief
werd een schot in de
roos. Picasso maakte in
de dertien jaar dat het
abonnement nog zou du
ren het grootste deel van
zijn grafiek ongeveer
Paul de Leeuw is met zijn
show Beste Maatjes te zien in
het Luxor Theater van don
derdag 8 tot en met zaterdag
10 maart.
Samen met zijn 'maatjes'
Hans Breetveld en Joep On-
derdelinden brengt Paul de
Leeuw een programma met
veel liedjes en evenveel onzin
en kolder.
Fred Florusse regisseerde
deze show, die, met het oog op
de Europese eenwording in
1992, veel oer-Hollandse
kneuterigheid bevat: van ha
ring en Haagse Bluf tot aan
het koningshuis en Anne
Frank.
De voorstelling begint steeds
om 20.15 uur. Kaarten zijn te
reserveren aan de kassa van
het Luxor Theater: 010-
4138326/4141715.
De Groningse kindertheater
groep Firma Tip Top speelt
zondag 4 maart Een Viking
met een slangetong in de klei
ne zaal van de Rotterdamse
Schouwburg. Een klassiek IJs-
lands liefdesverhaal diende als
inspiratiebron voor de voor
stelling. Veel muziek begeleidt
het verhaal van Gunnlaug en
Hrafn, die strijden om hun ge
liefde Helga. De voorstelling
begint om 15.00 uur. Firma
Tip Top maakte 'Een Viking'
voor iedereen vanaf 8 jaar.
De komedie Adam en Eva
van Peter Hacks, gespeeld
door F Act, is voor het laatst te
zien in de Rotterdamse
Schouwburg. Onder regie van
Thomas Neve speelt F Act het
verhaal over het pas gescha
pen paradijs, waar Adam en
Eva hun eerste fouten maken.
Van donderdag 1 tot en met
zaterdag 3 maart in de kleine
zaal van van Rotterdamse
Schouwburg. Aanvang 20.30
De Berini's zijn te zien in
Theater Zuidplein van dinsdag
6 tot en met zaterdag 10 maart.
De voorstellingen van vrijdag
en zaterdag zijn al uitver
kocht, maar wie het naadje
van de kous wil weten kan
voor dinsdag, woensdag of
donderdag nog een kaartje ko
pen.
De werken zijn als een soort muziekpartituur opgehangen, (foto Robert Vos)
