n.u.v.: het W.K.
MARIA'S
BOEKEN
Cattani
Wilfreddo in
Torino!
Papa Luigi
Italia hitparade
De Iglo van Mario
Merz
Tourismo
Mode Italian Style
RADIO RIJNMOND REPORTER, april 1990
Sen van de aardigste voetbalboeken van het ogenblik is De Schaduwen van
San Siro van David Endt. In Italië zeggen ze 'calcio' als ze het over voetbal
hebben. Zowel binnen als buiten de lijnen is het calcio een manier van leven.
In het jaar dat de wereldkampioenschappen voetbal plaats vindt in Italië zal
er, ook door de Nederlandse invloed op het Italiaanse voetbal, grote
nieuwsgierigheid zijn naar de achtergronden, legendes en eigenaardigheden
van het calcio. David Endt, journalist en persvoorlichter van Ajax, vertelt op
een hartstochtelijke manier over zijn liefde voor het Italiaanse voetbal.
Uitgever: Thomas Rap. Prijs: f 23.50.
Er is een nieuw blad op de Nederlandse markt verschenen: The
Best of Seasons. Het is een glossy magazine dat geheel gewijd is
aan Italië. In het voorjaarsnummer is er o.a. een verhaal te
vinden over Silvio Berlusconi, de media tycoon en AC Milan
qigenaar, Erwin Olaf fotografeerde Italiaanse kindermode, de
fiat 500 wordt in het zonnetje gezet, Paola Conti praat over zijn
nieuwe musical Razmataz en de Italiaanse keuken in Lombar-
dijen wordt onder de loep genomen. De sportliefhebbers komen
aan hun trekken met twee prachtige fotoreportages; een over de
fameuze wielerronde de Giro en de andere geheel gewijd aan
'onze jongens' in Milaan: Gullit, Rijkaard en Van Basten. Voor
<Je dames prijkt de acteur Michele Placido, commissaris Cattani
Uit de serie 'De Octopus', op de voorpagina.
Best of Seasons is een initiatief van een groep Nederlanders
Wiens harten vol zijn van Italië. Het blad verschijnt 3 keer per
jaar en hopelijk wordt bij het najaarsnummer weer het handige
Jjoekje Waar Koop Je Italiaanse Waar' gevoegd.
e hoffotograaf Salco Occhi-
pinto had ik over het Italiaanse Tref-
i gehoord. Zijn vader, de
oude Occhipinto, komt daar vaak,
als hij niet thuis in Rotterdam naar
RAI UNO of DUE zit te kijken,
bijgestaan door zijn vrouw die de
satellietschotel moet 'richten'.
Het begon gelijk al goed toen ik het
centrum aan de C.P. Tielestraat bel
de. Ik kreeg de barman Pietro aan de
lijn. Of het gelegen kwam vroeg ik.
,De cappuccino staat klaar!", riep
hij, nadat hij me omslachtig had uit
gelegd waar ik hem en de cappuccino
kon vinden. Het bleek twee straten
mijn eigen huis te zijn. Maar
zodra ik mijn fiets tegen de fris wit
gekalkte pui van het poortje heb
gezet, waan ik me in Italië. Op de
zijn rood en groene blokken
geschilderd en ik hoor gejuich en
dan luid gepraat in het Italiaans.
Binnen zitten een stuk of 10 man-
n. De meesten zijn van middelba-
leeftijd. Pietro staat achter de bar.
Wat wilt u drinken?", vraagt hij en
ik kijk naar de flessen sambuca,
grappa en camparie die tussen de
pakken pasta achter hem op de
plank staan. Ik bestel een espresso
realiseer me bij de eerste slok dat
het trefcentrum waarschijnlijk een
ste prik wordt, op weg naar huis,
lekker is de koffie. Een paar man-
n zitten te kaarten en kijken niet
op of om. De spelletjesshow op de
televisie schuin boven hen kan ze
boeien, ondanks de druktema-
ran een showmaster en de fabu-
mooie vrouwen die om onduide
lijke reden steeds maar door het
beeld lopen. Ik vraag aan Pietro hoe
RAI DUE aan zo veel mooie vrou-
komt. Hij haalt zijn schouders
n lacht. „Waarom zijn hier ei
genlijk geen vrouwen?", terwijl ik
het vraag weet ik het antwoord: in
Italië doen ze dat ook niet en dit is
puur Italië in hartje Rotterdam.
Schouwburgplein
mannen komen hier samen om
koffie te drinken, te kaarten, t.v. te
kijken en heel veel te praten, over
voetbal vooral. In Italië is het de
gewoonste zaak van de wereld dat de
t samenkomen als de avond
valt. Op de pleinen, bij de fonteinen,
op bankjes of zomaar midden op
at staan ze te keuvelen. Ze groe-
elkaar, geven elkaar de hand,
wisselen het laatste nieuws uit en
lopen 10 stappen verder om het hele
ritueel weer van voren af aan te
herhalen. In het trefcentrum doen de
Italiaanse mannen dat nog steeds. Je
kunt moeiijk van ze verwachten dat
midden op het Schouwburgplein
gaan flaneren, of rond het Hofplein.
Toch was dat vroeger anders. Toen
ste Italianen in Rotterdam yer-
schenen. Voor Pietro was dat in '67:
,Ik had in Palermo mooie verhalen
gehoord. Eerst naar Duitsland en
ia een vriend kwam ik in Rot
terdam terecht. Ik was 16 jaar!".
Nino Marino, een donkere man van
jaar of 50 schuift aan. „Vroeger
het allemaal veel makkelijker.
Wij hielden van leuk uitgaan. Ik was
21 toen ik hier kwam. Overdag
werkte ik als pijpfitter in Alblasser-
:n 's avonds gingen we met de
Nederlandse meisjes uit. We liepen
de Lijnbaan en spraken af met
de meisjes van de parfumeriewinkels
te gaan dansen. In Bristol aan
het Hofplein, daar zat iedere 15 da-
en ander orkest. Het was toen
veel makkelijker. De meisjes von-
ins leuk. Wij betaalden alles,
(aren de cavalero's!" Hij laat
zijn oude verblijfsvergunning zien.
Een prachtige foto van hem als jon
geman, een bloem in het knoopsgat,
een weemoedige blik in de ogen. „U
lijkt daar wel een filmster", zeg ik.
Hij lacht verlegen en zegt: „Toen
alles makkelijker...",
van de dames op het t.v.scherm
trekt even zijn aandacht. Ik vraag
hem naar het Nederlandse sterretje
Monique die in een onbegrijpelijke
erotische gameshow, Colpo Grosso,
iedere avond heel t.v.-kijkend Italië
aan haar voeten heeft liggen. „Mijn
zoon is er gek op!", zegt hij terwijl
hij naar een jongere versie van hem
zelf wijst. De tot leven gekomen
pasfoto van zo even, alleen de bloem
in het knoopsgat ontbreekt en het
nette colbert heeft plaats gemaakt
voor een snel pistachiokleurig jack
met capuchon. Dit is Natalino Fabio
Marino, 18 jaar en kind van een
Siciliaanse vader en Nederlandse
if -
Nog even en we raken in de ban van Italië. Het wereldkampioenschap voetbal begint op 8 juni
van dit jaar. Hoe is het om voetbal met de Italianen te zien? Mieke van der Linden toogde naar
het Italiaanse trefcentrum in Rotterdam en maakte de volgende impressie.
letti. Hij ontvangt me met een rood
zwart-groene leren voetbal onder
zijn arm. Er zijn aanzienlijk meer
mensen dan gisteren. Het is Goede
Vrijdag en de beide televisies staan
op RAI Due. AC Milan tegen Samp-
doria. Er wordt geschreeuwd en fel
gediscussieerd. Een van de mannen
loopt luid. scheldend weg. „Is hij
.Vroeger zat ik bij de „pupillen voor Milan of Sampdorja?", vraag
Excelsior en later ook bij Sparta, ik. ,Jk denk dat de meesten voor-,,
ir nu niet meer...". Milan zijn", zegt Carletti en vertelt
me dat hij en Pietro lid geworden
zijn van de Nederlandse AC Milan
Club, een initiatief uit Capelle.
Hij probeert niet naar de wedstrijd
moeder. Hij spreekt een stuk beter
Nederlands dan zijn vader. Toch
voelt hij zich helemaal Italiaans. „Ik
heb een Italiaans en een Nederlands
paspoort, maar Italië is beter. Ik
zoek een baantje hier, ik heb wel op
terrassen gewerkt maar nu niet". Hij
wil als tweede generatie Italiaan een
Italiaans voetbal-Jeam öpiich-
Hoe zit het eigenlijk met het voet
bal? Als kind kan ik me de wedstrij
den tussen de Spanjaarden en Italia
nen op het Schuttersveld in Croos-
wijk nog wel herinneren. Op warme
zomeravonden kwamen de teams en
hun aanhang samen, schuin voor ons
ouderlijke huis. Zouden die gemoe
delijke huisvaders die nu een kaartje
zitten te leggen ooit nog een slidin-
gover het kolengruis gemaakt heb
ben?
Terwijl barman Pietro een rondlei
ding geeft wijst hij naar de foto's aan
de muur: „Voor die kleedjes hebben
we veel moeite gedaan". Ik zie een
vrolijk gezelschap gezeten aan
groen-wit-rood beklede tafeltjes.
„Die zijn nu op", zucht hij. We krui
sen de wit betegelde vloer naar een
andere serie foto's. „Ik ben timmer
man van beroep, we hebben het cen
trum op eigen kracht gemaakt". Tus
sen de Italiaanse vlaggen en een
reusachtige Europese hangen de
kiekjes van het Sinterklaasfeest,
maar ook die van zijn Italiaanse col
lega, de heks Befana die op 6 januari
cadeautjes uitdeelt. En dan eindelijk
de voetbalfoto's! Nino Marino in
trainingspak. Naast hem een 11-jari-
ge Natalino en de rest van het team
van Garibaldina. „Morgen is Carletti
hier, hij weet alles van voetbal en hij
is president van het centrum".
AC Miïan-
Sampdoria
kijken als hij zegt dat de grote
7.000 gulden heeft gekost. De scho
tel heeft ze 3900 gulden armer ge
maakt. Eerst hebben de Italianen
gestreden om de RAI net als MTV,
Eurosport en Sky op de Rotterdam
se kabel te krijgen, maar toen dat
ondanks de vele handtekeningen
niet lukte hebben ze van de Ge
meente een garantie gekregen dat de
RAI pertinent niet op de kabel zou
komen. Ze hebben het geld voor de
schotel zelf voorgeschoten en nu kij
ken ze naar niets anders meer. 'Soms
is het hier heel druk met voetbal.
Toen Napoli tegen Sporting Lissa
bon moest heb ik folders gemaakt in
het Nederlands en het Portugees. Ik
leg die dan bij het Portugese cen
trum en 's avonds hebben we 50 Por
tugezen in huis!' Maar de mooiste
herinneringen houdt Carletti over
aan de wedstrijd AC Milan-Rode
Ster in november '88.' Die wedstrijd
werd door de mist gestaakt. De vol
gende dag moest hij over gespeeld
worden. We hebben toen in 2 dagen
1.000 Joegoslaven binnen gehad om
die wedstrijden te zien!' Over zijn
ervaringen met 4 andere Joegoslaven
wil Carletti wel wat kwijt. Het tref
centrum speelde al vanaf 1960 in de
Rotterdamse competitie. 'We waren
een sterk team. Maar in 1975 zijn we
uit de competitie gegooid. We kwa
men een keer met 8 spelers en een
keer met 7 spelers opdagen. Onze 5
Joegoslavische spelers waren op
kerstvakantie gegaan.' Hij laat me
foto's zien van het team. Garibaldina
ging gekleed in de kleuren van Inter,
blauw zwart dus.' Het is moeilijk om
weer in de competitie te komen. Je
hebt nu 3 clubs nodig en de nieuwe
generatie willen alleen maar in Hol
landse teams spelen. Ze willen alle
maal pyof voetballer woyjen'. Dat
was thzijn tijd wel anders .Hij train-
.de de Spaanse voetbalploegen in
Rotterdam en toen hij na tanks voor
Pakhoed op de Maasvlakte te heb
ben gebouwd, in Noorwegen ging
werken als pijpfitter voor Chicago
Bridge, zat hij in hun voetbalteam
met een Ier, een Fransman, een
Duitser, twee Turken, een Portu
gees, een Surinamer, een Argentijn
en een Joegoslaaf. En een Ghanees
stond reserve...
Wie het WK gaat winnen durven ze
in het Italiaanse trefcentrum niet te
zeggen. Carletti: 'Italië maakt niet
zoveel kans, Nederland trouwens
ook niet door het kabaal wat er ge
beurd is. Nederland is specialist in
het maken van problemen! De hoge
Pieters willen de dingen hier beïn
vloeden. Libregts is geen speciale
trainer maar hij doet zijn werk. Toch
wordt hij getorpedeerd, dat begrijp
ik niet'. Nee dan het WK in 1982!
'Toen we tegen Argentinië uitkwa
men voelde ik al dat het zou lukken.
Ik heb gelijk toestemming bij de
Gemeente aangevraagd voor een op
tocht, met veel vlaggen en kinderen.
Toen we wereldkampioen werden
zijn we nog in de fontein van het
Hofplein gesprongen'.
Bij het afscheid overhandigt hij me
een T-shirt waarop over een blauw
Nederland de groen wit rode laars
van Italië gedrukt is. 'Tweede gene
ratie grafisch ontwerper', licht Car
letti toe.
Bij de uitgang staat een oude man
van een jaar of 75. 'You guess how
old am I?! vraagt hij in zee
Engels. 'Een jaar of 50', zeg ik. 'Doe
er maar 25 bij!, kraait hij en maakt
een paar parmantige danspasjes op
de witte tegel vloer.
In het cultuur uur van Rijnmond's Diep van 20 mei a.s. doet Wilfried de Jong
verslag van een trip naar de autostad Torino in Noord Italië. De veelzijdige
radioman volgt de Rotterdamse theater groep De Zwarte Hand (Mano Nero?),
tijdens het internationale jeugd theater festival dat daar half mei gehouden
wordt. De leden van De Zwarte Hand zullen het stuk Ridder Unkenstein voor
het Italiaanse publiek opvoeren.
'Turijn heeft wel wat weg van Rotterdam, ook al zo'n werkstad met al die Fiats
die er gemaakt worden', aldus Wilfried die zich zeer verheugd op zijn
bliksembezoek aan de stad dat ongetwijfeld een mooi programma op zal
leveren. Aan de muziek zal het in ieder geval niet liggen, want er worden
uitsluitend nummers gedraaid uit de speciale Italia Musica Top 20 van Pieter
Leen en Frans van Dun.
Sophia Loren
Lago Maggiore
Ventilatore
Amore, amore
(Uit Amore, amore... Waardenberg
en de Jong in Jool hul)
Napolitaanse schoonvaders zijn in Nederland best wel sporadisch, maar
kookgrage Napolitaanse schoonvaders zijn een lot uit de loterij. Laat ik nou net
een uit de laaste categorie gescoord hebben. Zijn naam is papa Luigi en hij is
een rasechte Napolitaan die de kneepjes uit de Italiaanse keuken geheel onder
de knie heeft. Helaas heeft papa Luigi één nadeel, en wel deze; Het afslaan van
een van culinaire lekkernijen duldt hij onder geen beding. Desnoods gebruikt
papa Luigi grof geweld maar naar binnen zal het gaan.
Hier twee van zijn lekkerste recepten:
Tiramisu
250 gr. mascarpone (of monchou)
1 pak lange vingers
1 glas espresso (of hele sterke koffie)
2 scheppen suiker
cacaopoeder.
Eieren scheiden en het eiwit tot een luchtige massa kloppen. Het eigeel
vermengen met de suiker en het eitwit en de mascarpone (of monchou) eraan
toevoegen. Het geheel door elkaar mengen en vervolgens de bodem van een
schaal (slede) ermee bedekken. De lange vingers in de espresso dopen en
netjes naast elkaar over de pudding heenleggen. Wederom de pudding over
de lange vingers doen en daarna weer netjes naast elkaar de lange vingers. Dit
herhalen tot de pudding op is, cacaopoeder erover heen strooien en 1 uur in
de koelkast laten opstijven.
La Claudia
Iedere zomer is er wel een Italiaanse hit op de Nederlandse radio te horen. De
muzieksamenstellers van Radio Rijnmond, die ook verantwoordelijk zijn
voor de Rijnmond 30, hebben de mooiste 20 Italia n
rijtje gezet.
1. Volare - Domenico Modugno
2. Marina - Rocco Granata
3. No ho l'eta - Gigliola Cinquetti
4. Una lacrima sul viso - Bobby Solo
5. Roberta - Peppino di Capri
6. Cuore - Rita Pavone
7. Pazza Idea - Patty Pravo
8. Cogli la prima mela - Angelo Branduardi
9. Azzuro - Adriano Celentano
10. Gente di mare - Tozzi Raff
11. Ti sento - Matia Bazar
12. Agua plano - Paolo Conté
13. I treni dijozeur - Alice e Battiato
14. Musica - Eros Ramazzotti - x t
15. Liberta - Al Bano Romina Power
16. I Maschi - Gianna Nannini
17. A far l'amore comincia tu - Rafaella Carra
18. Sincerita - Riccardo Cocciante
19. Emozioni- Toto Cutugno
20. Diamante - Zucchero 'Sugar' Fornaciari.
De lijst begint in de jaren 50 en eindigt in 1990.
In Vicenza hebben een aantal hoogwaardigheidsbekleders van de Rooms
Katholieke Kerk besloten dat het imago van de priesters wel een facelift kan
gebruiken. Het gaat de heren vooral om de kleding die in de mis gedragen
wordt en dus hebben ze een ontwerpwedstrijd uitgeschreven waar alle
belangrijke modeontwerpers van Italië voor uitgenodigd zijn.
De beroemdste, Giorgio Armani, heeft nog niet toegezegd mee te doen aan
de competitie, maar andere groten uit de modewereld, zoals Laura Biagiotti
en Krizia, wel. Wat de kerk wil is een traditioneel design dat de moderne
spirit, smaak en kwaliteit uitstraalt. Op de vraag of de priesters en misdie
naars met merken van de ontwerpers zouden gaan rondlopen zegt Monseig
neur Don Giancarlo Santi: We gaan natuurlijk niet met het logo van
Valentino op de borst lopen, maar als de kleding mooi en goed gemaakt is dan
is dat een geschenk van God". Of er nog een modeshow van de winnende
modellen komt is niet bekend.
Bron: Observer
In de Volkskrant van 14 april doet de Italië-correspondent Jan van de Putten
verslag van de wanhopige pogingen van het Italiaanse VVV, het ENIT, om de
Japanners en touristen uit het oost-blok naar Italië te lokken. Steeds meer
West-Europeanen, waaronder vooral de Engelsen en Duitsers, houden Italië
voor gezien. Ze vinden het te duur, in de zomer verzieken de algen, die volgens
milieudeskundigen ongevaarlijk zijn, de stranden, en de afgelopen twee winters
bleef de sneeuw ook al weg. De racistische incidenten in de cultuurstad
Florence hebben volgens Van de Putten voor 30% minder buitenlandse
toeristen gezorgd, afgelopen Pasen.
Het Ministerie van Cultuur heeft American Express en de nationale lucht
vaartmaatschappij Alitalia in de arm genomen. Zij hebben een alternatieve
culturele rondreis door Italië georganiseerd, die nu eens wat anders laat zien
dan de ge-eikte centra als Rome, Venetië en Florence.
Verder wordt er ondanks de tegenvallende boekingen veel van het W.K.
verwacht. De hoteliers hopen dat het voetbalfestijn voor een golf van positieve
publiciteit over Italië zal zorgen.
Vz kg. spaghetti
200 gr. Olijven, zwart (di Gaeta)
50 gr. Kappertjes uit zout
4 eetl. olijfolie
1 blik (1 kg) tomaten pelati
zout, peper en peterselie
2 teentjes knoflook
De Saus
Olie in de pan, vervolgens de twee teentjes knoflook erin doen als de olie heet
is. De knoflook laten bruinen en dan de olijven (zonder pit) en de gewassen
kappertjes erbij doen. 3 min. laten bakken en de tomaten pelati erbij
gooien. Zout, peter en wat perselie naar smaak toevoegen en de gehele saus
minimaal Vz uur met de deksel erop op een laag vuurtje laten prutten.
De Spaghetti
2 liter water met zout opzetten in een grote pan. Als het water kookt de
spaghetti erin doen en laten koken tot de spaghetti al dente (gaar) is. Spaghetti
in een vergiet goed laten uitlekken en vervolgens op de borden en de saus er
overheen doen.
Spaghetti alla Butanesca
di papa Luigi.
In de beeldenroute van Rotterdam '88 zaten twee interessante werken. Aan
weerszijden van de Maas aan de Willemskade en Koninginnehoofd, had de
ontwerper/kunstenaar Aldo Rossi twee prachtige houten vuurtorens laten
bouwen. Bij Museum Boymans van Beuningen was de fameuze Mario Merz
neergestreken. Uit zandsteen en glas bouwde bij een van zijn specialiteiten:
de iglo. Dat de vuurtorens na verloop van tijd zouden verdwijnen was van
tevoren afgesproken, maar dat de vreemde magischp jalava^de Turijnse
Merz ook afgebroken zou worden niet. Volgens een, woordvoeraét 'van het
museum was er gewoon geen geld om het kunstwerk aan te kopen. Het
zandsteen uit Limburg dat Merz gebruikte was heel poreus en alleen al het
conserveren daarvan zou meer dan een ton gekost hebben. Waar de iglo nu
precies is was hem niet duidelijk: 'Misschien is hij wel terug in Italië'.
