'De accountant is een objectieve vertrouwensman'
Vrouwen timmeren hard aan de weg
Financiële controleurs
beklimmen lange ladder
'De accountant stamt uit 1880'
Aantal aanmeldingen voor opleiding neemt ieder jaar aanzienlijk toe
DECEMBER 1990
se Accountants
schap de Tomb<
misverstand." (Foto: Robert Vos).
H.P. Cras: „Hel saaie imago is een moeilijk te
„Na acht jaar studeren kijk je benoeming tot registeraccountant uit.
Maar je moet niet denken dat het dan af is", aldus Adri van den Adel.
10 GULDEN
Tekst: An ja Klein
ROTTERDAM „De accountancy werkzaam countant die per defini- kunnen mensen zich niet
oorzaak van het feit dat zijn, komt volgens mij tie een man is en saai voorstellen wat het is",
er weinig vrouwen in de door het beeld van de ac- werk doet. Misschien aldus de 29-jarige Adri
van den Adel, registe
raccountant bij het ac
countantskantoor
KPMG Klynveld. Zij is
één van de zeventig
schaarse afgestudeerde
vrouwelijke registerac
countants (ra) in Neder
land.
In 1980 startte ze met de NI-
VRA-opleiding en ging ze bij
KPMG aan de slag. In die cur
susgroep van de 25 eerste
jaarsstudenten zaten slechts
twee vrouwelijke studenten.
Maar voor haar was dit een
bewuste keuze. „Ik heb eerst
gezocht naar de combinatie
werken en leren. Ik begon heel
onbevangen en dacht: ik zie
wel hoe ver ik kom. Je hebt er
veel doorzettingsvermogen
voor nodig en het vergt veel
van je vrije tijd. Maar op een
gegeven moment komt er een
omslag en dan wil je het afma
ken."
Ladder
Van den Adel heeft in de afge
lopen jaren alle treden van as-
ROTTERDAM Volgens de
studieboeken van een Nivra-
student was E. van Dien de
eerste accountant in Neder
land. Toen wij dit op de vori
ge pagina over accountancy
op 8 november jl. publiceer
de, ontving de redactie
prompt een brief van de
Krimpense registeraccoun
tant W.J.Nijsse.
„In 1879 vond in Rotterdam
de ontknoping van het Pin-
coffs schandaal plaats. Lo-
dewijk Pincoffs (Rotterdam
mer, lid van de Eerste Ka
mer, Commissaris bij onder
andere Rotterdamsche
Bank, Holland Amerika
Lijn: directeur van de voor
loper van de OGEM) bleek
te hebben binnen zijn
nootschappen waarvan de
Afrikaanse Handelsvereni
ging de voornaamste was.
Bij het bekend worden van
deze financiële zwendel die
vele bedrijven en personen
aan de financiële afgrond
bracht, vluchtte Pincoffs met
zijn gezin naar het buiten
land.
De rechtsopvolger van de
Afrikaanse Handelsmaat
schappij werd de Nieuwe
Afrikaanse Handelsmaat
schappij. Deze vennoot
schap bepaalde, als eerste in
Nederland, dat haar boek
houding gecontroleerd dien
de te worden door een des
kundige op het gebied van de
boekhouding. Deze persoon
moest bovendien van buiten
het bedrijf komen en dus on
afhankelijk zijn van het be
drijf. Wij schrijven thans
1880 en deze eerste Neder
landse 'accountant' was de
boekhouder B.P. van IJssel-
stein.
Een paar jaar later, in 1883,
werd in Rotterdam door een
vijftal personen, allen boek
houders, het Bureel van
Boekhouding gesticht. Het
eerste accountantskantoor
was geboren. Later werd de
naam veranderd in 'Eerste
Nederlandse Accountants
kantoor Confidentia'opge
richt 1 januari 1883.Men
hield kantoor in het Witte
Huis.
Tot slot is het vermeldings-
waardig dat de vijf oprich
ters van het Bureel van
Boekhouding in 1894 het
initiatief namen tot het op
richten van een beroepsorga
nisatie, het 'Nederlands In
stituut van Accountants'
(NIVA). Op dit moment
komt de heer E. van Dien in
beeld, die zich ontpopte als
één van de voornaamste
krachten van het Nederland
se accountantsberoep. Maar
de eerste... nee dat was hij
niet."
Maatschap de -Tombe.
Cras vertelt enkele inte
ressante anekdotes en
ervaringen over zijn
werk, fusies en fraudes.
Accountancy is nog al
tijd een typische man
nenwereld. De vrouwen
zijn nog steeds onder-
vertegenwoordigt. Van
de 6.649 accountants
waren er eind vorig jaar
slechts zeventig van het
vrouwelijke geslacht.
Registeraccountant Adri
van den Adel-van de
Griend zit aan de andere
kant van de tafel en
spreekt over haar be
roep. Vblgens haar zijn
er nog te weinig vrou
wen in de accountancy
werkzaam, omdat onder
het publiek het imago
van 'de degelijke man in
kostuum' nog altijd
leeft. Dat ook de 'keuri
ge vrouw in mantelpak'
op haar plaats is in de
accountancy, toont zij
aan in haar verhaal.
Op deze tweede pagina
over accountancy ko
men we terug op het ar
tikel over de geschiede
nis van het vak zoals die
op 8 november is gepu
bliceerd. De Krimpense
registeraccountant, de
heer W.J. Nijsse,
schrijft in zijn brief dat
E. van Dien niet de eer
ste Nederlander is ge
weest die zich het bord
je 'accountant' voor
hing. Zijn verhaal begint
in het jaar 1880. Na een
groot verkoopschandaal
bij de Afrikaanse han-
delsverening werd door
het bestuur van deze
Achter deze statige gevels wordt heel wat gerekend en gecontroleerd, (foto Robert Vos)
maatschap besloten dat digen gecontroleerd
haar boekhouding in de diende te worden. In
toekomst door deskun- 1883 nemen vijf boek-
houdkundigen het initia
tief voor de oprichting
van het eerste accoun
tantskantoor: 'Neder
lands Accountantskan
toor Confidentia'.
ROTTERDAM Accoun
tant ben je niet in één
klap. Het is een lange
weg naar de top, waarbij
je behalve aanleg voor
cijfers en precisie ook
een behoorlijke dosis
doorzettingsvermogen,
leergierigheid, zelfdis
cipline en een beetje
geluk nodig hebt.
De wereld van accoun
tants is sterk hiërar
chisch geregeld. Wan
neer een student na de
opleiding van minimaal
acht jaar registerac
countant wordt, kan
deze echter nog opklim
men van accountant
medewerker tot senoir
accountant-medewerker
en uiteindelijk tot de
hoogste positie: de ven
noot.
De heer H.P.Cras zit in
middels al 35 jaar in het
vak, en is vennoot. Hij
doet zijn werk bij de TRN
Groep/ Accountant
sistent-accountant tot RA
doorlopen, waarna ze in '88 is
afgestudeerd. „Na een periode
van acht jaar kijk je er erg
naar uit, maar je moet niet
denken dat het dan af is." In
de accountancy zijn er na het
behalen van de postie RA nog
hogere functies op de maat
schappelijke ladder. Voor
beelden daarvan zijn accoun
tant-medewerker, senior ac
countant-medewerker en uit
eindelijk vennoot van een
maatschap. Zij toont wel het
nodige portie ambitie: „Ik wil
zover mogelijk zien te komen.
Ik ben nog aan het zoeken om
mezelf verder te kunnen ont
wikkelen."
Dat vrouwen aan de weg tim
meren om ook een carrière op
te bouwen, is duidelijk. Ook
de accountancy blijft daar
niet bij achter. Momenteel is
een derde van het aantal stu
denten aan de NIVRA-oplei-
ding vrouw, ten opzichte van
tien procent in 1980. Toch
vindt Adri van den Adel dat er
nog te weinig vrouwen in haar
beroepstak werken. „Maar het
groeit steeds meer. We hebben
te maken met een grote in
stroom van jongeren. En er
zijn meer vrouwen die aan de
slag blijven en niet doorstro-
Voor haar maakt het geen ver
schil of zij met vrouwelijke of
mannelijke collega's samen
werkt. „Ik denk niet dat het
verschil maakt of je met een
man of vrouw werkt. De één is
gewoon zakelijker dan een an
der. Ik vind het gewoon heel
erg leuk om met mannen én
vrouwen te werken." Zij ziet
ook het voordeel van het wer
ken met vrouwen. „Dat is ook
leuk, omdat je met vrouwen
weer over andere dingen
praat. Mannen hebben het
vaak over voetbal of auto's.
Dan begin je niet over de leu
ke mode op de Lijnbaan", zegt
ze.
Plezier
Gezamenlijk organiseren ac
countants jaarlijks ook een
bijeenkomst voor alle vrouwe
lijke collega's. Daar komen
onderwerpen als instroom van
jonge vrouwen en de ontwik
kelingen in het beroep aan de
orde.
Van den Adel, wier man ook
registeraccountant is, weet
wat ze wil. „Je moet plezier in
je werk hebben om een stap
harder te lopen. Maar daar
naast moet je ook denken aan
je rust, anders hou je het niet
vol. En je moet je sociale con
tacten onderhouden", vertelt
ze. Hoe hoopt zij dat de we- „Ik hoop dat dan blijkt dat
reld van de wettelijke contro- vrouwen inderdaad door-
leurs er over tien jaar uitziet? groeien."
de controle is één van de din
gen die tegenwoordig anders
zijn. Toen werd er een hele
stoet assistenten bij een cliënt
geplaatst, nu is er een veel
doelmatigere aanpak".
Dat is overigens niet het enige
dat in de loop van de jaren is
veranderd. Zo herinnert Cras
zich andere werktijden. Met
diploma's van de HBS en
boekhouden op zak, begon hij
met een opleiding bij een ac
countantskantoor. Dat v^as
niét dé vierdaagse werkweek
en de studiedag die we tegen
woordig kennen, maar 5V2 dag
kantoorwerk en elke zater
dagmiddag op cursus.
Bekroning
Na zijn studie van elf jaar met
goed gevolg te hebben doorlo
pen en na een zijstapje naar de
controle-afdeling van een in
ternationale onderneming,
kwam de kersverse accoun
tant terecht bij een ander ac
countantskantoor. Hier be
reikte hij binnen een korte tijd
de positie van vennoot; de be
kroning van zijn opleiding. Na
enkele fusies is dat bedrijf nu
een onderdeel van de TRN
Groep (DTR International),
waar Cras ook zijn brood als
vennoot verdient.
Voor hem was ook de afwisse
ling een aantrekkelijke reden
om de lange weg naar accoun
tancy te bewandelen. Verder
lonkte hem het idee om samen
met zijn relaties iets op te
bouwen. „Als je cliënten al 25
jaar als accountant begeleid,
word je eigenlijk de vertrou
wensman. Je groeit met het
wel en wee van zo'n bedrijf
mee, zodat je het een beetje als
je eigen bedrijf gaat zien."
Cras wijst er op dat een ac
countant wel een bepaalde af
stand van zijn cliënt behoort
te houden. „Het oordeel over
het bedrijf moet objectief zijn.
Maar dat betekent niet dat het
één het ander in de weg hoeft
te staan", is hij van mening.
Maar aan die afwisseling van
zijn beroep kleeft volgens
Cras ook een nadelige kant.
„Je hebt soms slechts vluchtig
contact met je cliënten. Een
vaste stek geeft je dan wel
diepgaandere contacten, maar
de afwisseling blijft ook aan
trekkelijk."
Juist die veelzijdigheid wordt
door buitenstaanders niet aan
de accountancy toegeschre
ven. Oorzaak van het degelij
ke en saaie imago wijt de re
gisteraccountant aan de onbe
kendheid van het beroep bij
het grote publiek. Daarnaast
is het volgens Cras een feit dat
de accountant van oudsher de
controleur was die een dege
lijke, betrouwbare indruk
moest maken. „Dat imago is
een moeilijk te overwinnen
misverstand. Ik denk dat cij
fers voor de meeste ménsen nu
eenmaal samenhangen met
saaiheid."
Het laatste decennium is er
veel negatieve publiciteit rond
de positie van de accountant.
Steeds vaker bereikten schan
dalen over tekortschietende
accountants de landelijke
pers. Vorig jaar leidde dat
zelfs tot drie strafrechtelijke
veroordelingen van accoun
tants voor hun betrokkenheid
in een fraudezaak.
Cras geeft toe dat hij tijdens
zijn werk zelf regelmatig te
maken heeft gehad met frau
de, maar dat het nooit van
zo'n grote omvang was dat het
de pers zou halén. In 2öTi Situ
atie is het de plicht van de
accountant zijn cliënt hier
over te informeren. Daarna
proberen zij gezamenlijk de
fraude te stoppen en eventuele
schade zoveel mogelijk te be
perken en te achterhalen.
Indien de accountant een oog
je dicht knijpt in een fraude
zaak, komt dit hem duur te
staan. Wanneer een benadeel
de een klacht tegen de ac
countant indient, kan deze
voor de tuchtraad komen,
waar juristen en accountants
plaats in hebben. In het ergste
geval doet de raad de uit
spraak om de accountant uit
het register te schrappen,
waardoor hij zijn beroep niet
meer kan uitoefenen. Dat
komt overigens zelden voor;
echter de mindere straffen -de
waarschuwing, de schorsing
of de berisping- komen wel
vaker voor.
Toevallig heeft één van zijn
meest spraakmakende erva
ringen uit de voorbije jaren
alles met oplichting te maken.
Rij was als assistent betrok
ken bij de ontdekking van een
fraude door een zaakwaarne
mer van een winkelbedrijf.
Deze was er met geld, de ad
ministratie en een auto van
het bedrijf vandoor gegaan.
„De cliënt gaf ons opdracht
dit te regelen. Met een soort
overvalploeg zijn we er op af
gegaan en met enig verbaal
geweld is het gelukt om de
bezittingen weer in handen te
krijgen."
Honderd procent
Van toekomstige ontwikkelin
gen op het gebied van fusies
verwacht Cras dat het voorlo
pig wel is afgelopen. De kaar
ten zijn geschud, want de
laatste vijf jaar zijn er enorme
accountantskantoren ont
staan. In 1989 was het aantal
accountantskantoren met
meer dan 100 registeraccoun
tants in dienst opgelopen tot
vijf in Nederland.
Wat de toekomst van deze ge
vestigde accountant zelf be
treft: hij houdt het volgend
jaar voor gezien. Maar niet
omdat hij zijn buik vol heeft
van zijn vak. „Ik vind dat als
je je beroep goed wil uitoefe
nen, dat voor honderd procent
mpet doen of er anders maar
een streep onder moet zetten.
En ik kan niet inschatten
wanneer ik me niet helemaal
meer kan inzetten. Ik zal het
zeker missen, maar er zijn ook
andere dingen in het leven."
ROTTERDAM Zo'n
35 jaar geleden zette de
nu 59-jarige H.P. Cras
zijn eerste schreden in
de accountantswereld.
Na een stevige en lange
studie wist hij zich als
registeraccountant op te
werken tot vennoot van
het accountantskantoor
TRN Groep/Nederland-
Maat-
5. Daar
heeft hij een schat aan
ervaringen opgedaan
waarover hij graag en
met overtuiging vertelt,
en een kijkje geeft in de
wereld van controles,
fraudes en fusies.
„Bij mijn start had ik een zeer
vage indruk van het vak. Maar
mijn loopbaan is zeker gewor
den wat ik er van had ver
wacht", begint de heer Cras.
„Vooral het afwisselende en
de contacten met cliënten
trokken me aan."
Evenals zoveel jonge intreders
van de arbeidsmarkt maakte
de accountant al snel kennis
met de dingen die hem tegen
vielen. Toen hij als jonge as
sistent bij een accountants
kantoor begon, moest hij al
leen simpele gegevens natel
len. „Dat was even doorbijten,
want dat was bepaald niet in
teressant. De benadering van
(Foto: Robert Vos).
