Ifw
Zo slank als je dochter
BLUE BAND
Planta: een ~warte bladzijde
Radio Rijnmond Reporter
De meisjes van de margarinéfabriek
Zet 'm klem
op 93,4 FM!
Visiteren
Rode band
de smaakverbetering!
Na ons geweldig succes in
Engeland en
België!
5007
Boterlellen
In het jubileumboek Honderd
jaar Nassaukade. De geschie
denis van Van den Bergh en
Jurgens 1891-1991 door N. Ver
beek worden herinneringen op
gehaald door vrouwen die in de
jaren twintig en dertig als jong
meisje bij Van den Bergh werk
ten. Zij werden 'boterkledders' of
'boterlellen' genoemd. Mevrouw
Wies van der Have kwam samen
met haar zus Jo in 1926 op de
Nassaukade werken.
„Dat het geen groot aanzien",
vertelt zij. "Mijn zus en ik moes
ten er naar toe toen mijn vader
was overleden. Hij was een
Zeeuw die eigenlijk met veel te
genzin van het platteland naar
Rotterdam was gekomen. Het
werk op de fabriek viel hem erg
zwaar, ook werd hij door andere
arbeiders wel 'boertje' genoemd.
Hij is toen in de fabriek aan een
beroerte overleden en de direc
teur zei toen dat wij er konden
komen werken. Ik werkte toen al
op een kantoor, maar nam ont
slag en ging naar de fabriek, in de
verpakking. Maar ik was niet zo
handig en ben later naar het la
boratorium gegaan".
Haar zus Jo is een tijdje 'ster
meisje' op de blikzolder geweest:
„Dan had je een ster op je schort
en dat betekende dat je toestem
ming had om van je afdeling af te
gaan. Je was dan een soort bood
schappenmeisje. Ik heb ook nog
een tijd bij de toiletten gestaan:
dan moest je ze schoonhouden en
op de deur kloppen als ze te lang
bleven zitten; sigaretten roken
mocht ook niet.
„Wij kwamen uit een kerks gezin
en de meeste meisjes in de fabriek
kwamen uit een heel ander mi
lieu; in het begin waren we er
bang van: ze waren nogal grof in
de mond. Je kon in die tijd in het
Zuidervolkshuis kookles en naai
les krijgen, dat werd door het
bedrijf betaald. Maar die lessen
waren 's avonds en de meeste fa
brieksmeisjes hadden daar geen
zin in.
„De kleding voor de meisjes in de
verpakking bestond uit een lange
witte schort met vierkante hals,
een blauwe ceintuur en een wit
mutsje. Met die kleding leek je
wel op het Blue Band-meisje, de
reclamemascotte van Blue Band.
De meisjes op de emballage had
den grijze kleding en de meisjes
op de bussenmakerij droegen een
donkerblauw tenue met een rode
ceintuur, wel van hetzelfde mo
del".
Mevrouw P. Kalishoek, die in
1923 begon, herinnert zich: „Het
gebeurde nogal eens dat er gesto
len werd door de meisjes. Ik
moest ze dan visiteren, dus con
troleren of ze iets hadden meege
nomen. Als ze voor de tweede
keer iets hadden gestolen, wer
den ze ontslagen. Je zat als toe-
zichthoudster altijd tussen het
personeel en de directie in, dat
was wel vervelend. De meisjes
hadden een aparte kantine en
daar moest ik ook oppassen. Het
gebeurde wel dat er met eten
werd gegooid, het leek af en toe
wel een schoolklas. Tijdens het
werken was het verboden om met
elkaar te praten".
Mia de Keyzer ging in 1938 op de
Nassaukade werken: „Als 14- of
15-jarig meisje kwam je op de
fabriek. Het werken in de fabriek
had voor vrouwen een slechte
naam; de familie schaamde zich
ervoor. De reden dat je het toch
deed, was dat je meer kon verdie
nen: op een atelier bijvoorbeeld
kreeg je 2,50 en op de fabriek
3,65 (per dag) en als je er een jaar
werkte, kreeg je een week vakan
tie en vakantiegeld. Mijn moeder
heeft staan huilen, toen ik naar
de fabriek ging. Maar ik wilde
geld verdienen".
Blue Band is misschien wel
het bekendste margarine-
merk van Van den Bergh
Jurgens. Het werd geïntrodu
ceerd in 1923 en heeft zich sinds
dien een vaste plek in de markt
verworven. In de jaren zestig
werd voor het eerst de associatie
met de zorgzame moeder gelegd:
'Voor moeders die weten wat ze
doen'. In nu nog wordt voor Blue
Band geadverteerd met opgroei
ende, ravottende kinderen. 'Soms
denk ik wel eens: geef ik ze wel
genoeg?'
Een ander merk is Brio, geïntro
duceerd in 1963: een ongezouten,
plantaardige margarine. Het
bak- en braadprodukt Croma
kwam een jaar eerder op de
markt. Bona, de eerste margarine
in een plastic kuipje, stamt uit
1966. Als voordeel van dit pro-
dukt wordt benadrukt dat het al
tijd goed smeerbaar is.
Een groter gezondheidsbewust
zijn bij de consument dwingt Van
den Bergh Jurgens om vanaf
1968 dieetprodukten op de markt
te brengen. Becel is er een van.
Het aanwezige vet bestaat voor
65 uit linolzuur, het beste van
de beschikbare meervoudig on
verzadigde vetzuren. Later vol
gen de Becel-olie (1969), Becel-
-koffiemelk ('72), Becel-dressing
('74) en Becel voor bakken en
braden ('76).
In 1969 komt de eerste halvarine
uit. Het vetgehalte is van tachtig
tot veertig procent teruggebracht
en daardoor bevat Era ('Net zo
slank zijn als je dochter') de helft
van het aantal calorieën van ge
wone margarine.
Een zwarte bladzijde in de
geschiedenis van Van den
Bergh Jurgens is wat be
kend is geworden als de Plan-
ta-affaire. 'Vindt vreemde ziekte
zijn oorzaak in een nieuw merk
margarine?' vroeg het Algemeen
Dagblad zich op 22 augustus
1960 af. Planta was een groot
margarinemerk van het Rotter
damse bedrijf, en in het krante-
-artikel werd gesuggereerd dat
het een geheimzinnige huidziek
te, die zich bij veel Nederlanders
openbaarde, zou veroorzaken. Er
ontstond veel ophef over: de
media stonden er bol van.
In 1963 deed de rechter uit
spraak: er was niet komen vast te
staan dat Planta inderdaad de
verwekker was van de huidziek
te, maar intussen had Van den
Bergh Jurgens veel goodwill
verloren. Ook had het bedrijf,
hoewel zijn schuld niet vast
stond, schadevergoedingen uit
betaald aan de slachtoffers - in
totaal het voor die tijd vrij forse
bedrag van f 1,2 miljoen. Alles bij
elkaar heeft de affaire de marga
rinéfabriek miljoenen guldens
gekost.
Planta was slechts een van de
vele margarinemerken die Van
den Bergh Jurgens in 1960
voerde. Dit plantaardige produkt
was dringend aan vernieuwing
toe. Zodoende werd het: Panta
Met De Rode Band. Niet alleen de
verpakking werd veranderd, ook
de samenstelling van de margari
ne onderging een kleine verande
ring. Een grootscheepse reclame
campagne moest de nieuwe Plan
ta onder de aandacht van de con
sument brengen.
In dat jaar kregen huisartsen in
toenemende mate te maken met
patiënten die met een merkwaar-
Latta werd in het najaar van
1987 met succes op de markt ge
bracht. Er wordt een nieuw seg
ment van de traditioneel wat be
daagde margarinemarkt aange
boord met een dynamische tele
visie-commercial: jonge mensen
die lekker maar gezond willen
eten. Misschien is Latta wel de
m 1 tatuuuuiwre Planta
Planta een
Lva» levenslust
dige huiduitslag hun spreekuur
bezochten. Het duurde niet lang
voordat de verdenking op Planta
viel. Van den Bergh Jurgens
besloot de produktie onmiddel
lijk te stoppen.
Een bewijs voor de beschuldigin
gen die in de kranten verschenen
was er niet. De fabriek kwam in
een lastig parket en om niet nog
meer goodwill te verliezen, werd
in advertenties meegedeeld dat
men de gekochte Planta-marga-
rine kon terugbrengen naar de
winkel en dat men zijn geld zou
terugkrijgen. Alle slachtoffers
van de geheimzinnige ziekte kon
den ook een claim tot schadever
goeding indienen.
Er kwamen duizenden brieven
binnen die een speciaal team van
vijfentwintig medewerkers een
half jaar werk bezorgden.
Talrijke laboratoriumproeven
hebben het verband tussen de
vernieuwde Planta en de huid
ziekte nooit kunnen aantonen,
maar tot en met november 1960
bleef de affaire voorpagina
nieuws. Dat was voor het perso
neel aan de Nassaukade geen
prettige periode. De telefonistes
kregen dagelijks scheldkannona-
des van anonieme bellers te ver
werken.
eerste margarine speciaal voor
yuppies gemaakt.
Niet altijd oogstte een nieuw pro
dukt succes. Morgen (1982), een
margarine van superieure kwali
teit die de aanval moest openen
op de botermarkt, haalde het
niet. Het mislukken werd gewe
ten aan de goedkope kerstboter.
NA ONS GEWELDIG SUCCES
IN ENGELAND EN BELGIE.
komt Holland aan dc beurt. Nu wordt
Holland ook „geblueband".
De ideale samenstelling van BLUE BAND.
de bijzondere wijze van karnen, de
hygiënische bereiding en dc lage prijs,
zullen Blue Bands succes ook in Holland
verzekeren.
dat
Een proef en yc zult toe
BLUE BAND beter is, dan wat ge tot dt
verre hebt gebruikt.
Vraagt Uw Wiflkelier de
dagelijks versch gekarnde
