Jjl
OjTMj
ILfiJJLii
1 ''"nm n
Actiedag moet zorgsector aantrekkelijker maken
Thuishulp en wijkverpleging
bevorderen zelfredzaamheid
LEEFT
k
'Wie zorgt, die leeft'
negen uur op radio en tv
Estafetteloop
Pamfletten
Krant voor
schoolverlaters
Luister- en kijktips
28 SEPT./T
WIE ZORGT
DIE
september 1991 39-13
De Nederlandse ge
zondheidszorg
kampt in toene
mende mate met een te
kort aan personeel. Te
genover een vergrijzen
de bevolking staat een
afname van het aantal
schoolverlaters, juist de
groep waar de zorgsec
tor zich altijd op richtte.
De personeelswerving
zal zich daarom in de
toekomst meer moeten
concentreren op alloch
tonen, werkzoekenden
en herintredende vrou
wen. De landelijke ac
tiedag 'Wie zorgt, die
Leeft', die op 28 septem
ber via radio en televisie
wordt gehouden, moet
een aanzet zijn tot ver
beterde beeldvorming en
werving van personeel.
In Nederland werken ruim
450.000 mensen in de gezond
heidszorg. De zorgsector is
daarmee een belangrijke be
drijfstak op onze arbeids
markt, maar kampt net als an
dere bedrijfstakken met een
tekort aan geschoolde werk
nemers. En dit tekort dreigt in
de komende jaren alleen maar
nijpender te worden; tegen
over een groeiende vraag naar
personeel als gevolg van een
sterk vergrijzende bevolking,
staat een afname van het aan
tal schoolverlaters.
Daar komt nog bij dat de ont
wikkelingen in de gezond
heidszorg de afgelopen tien
jaar niet bepaald hebben bij
gedragen tot een positief be
roepsbeeld. De jarenlange dis
cussie rond CAO-onderhan-
delingen en het collectieve
ontslag in het begin van de
jaren tachtig, liggen bij velen
nog vers in het geheugen. De
strategie voor de toekomst zal
zich dan ook voornamelijk
moeten richten op werving en
behoud van personeel.
Vrouwen
bet behoud van personeel kan
worden bevorderd door uit
breiding van het opleidings
aanbod voor management. Via
het management zal er meer
aandacht besteed moeten
worden aan verloop en ver
zuim, carrière-aspecten en de
'mens' achter het beroep.
Meer wisselende functies zou
den ook een positieve invloed
kunnen hebben op de waarde
ring van het werk. Omdat het
aantal schoolverlaters de ko
mende jaren sterk afneemt,
zal de aandacht wat de wer
ving betreft zich meer moeten
richten op allochtonen, werk
zoekenden en herintredende
vrouwen.
Met name de laatsten vormen
een belangrijke groep; 75 pro
cent van de werknemers in de
instellingen voor gezond
heidszorg is vrouw. Een deel
van het probleem zou opgelost
kunnen worden, als men erin
slaagt vrouwelijke werkne
mers door wisselende functies
langer in dienst te houden en
herintreedsters aan te trek
ken.
Bekende
Nederlanders
De landelijke actie 'Wie zorgt,
die Leeft', die op zaterdag 28
september wordt gehouden,
moet bijdragen aan een beter
beeld van de zorgsector en zo
doende in de toekomst meer
personeel aantrekken. De ac
tie-dag is een samenwerkings
verband tussen zorginstellin
gen, werkgevers- en werkne
mersorganisaties en de AVRO.
Op 28 september is deze om
roep negen uur in de lucht met
een radio- en tv- actie. Het
hoogtepunt van de dag is een
avondvullend programma op
TV2, waarin veel bekende Ne
derlanders uit de kunst, poli
tiek en sport zullen vertellen
over hun ervaringen met de
zorgsector. Zo zal Peter Faber
zijn verhaal doen over de psy
chiatrie, sprint ex- wijkver
pleegster Nelli Cooman nog
eens door haar oude wijk en
vertelt Mary Dresselhuys een
praktijkverhaal over een ver
pleeghuis. Verder zijn er re
portages uit ziekenhuizen en
inrichtingen, wordt er regel
matig overgeschakeld naar tal
van plaatsen in het land waar
activiteiten zijn georganiseerd
en is er naast alle serieuze on
derwerpen veel amusement.
Achter de schermen
Het belangrijkste doel van de
dag blijft natuurlijk de wer
ving van nieuw personeel. Tij
dens de radio- en televisieuit
zendingen kan iedereen die
interesse heeft voor werk in de
gezondheidszorg bellen naar
een speciaal gratis 06-num-
mer. Wie belt, krijgt een per
soonlijke uitnodiging voor een
kijkje achter de schermen in
een ziekenhuis of instelling in
zijn of haar buurt.
Geïnteresseerden die het
nummer bellen krijgen ook
een uitgenodiging voor de lan
delijke Open Dag die op 26
oktober wordt gehouden.
Niet alleen verpleging is belangrijk, ook de dagelijkse verzorging van mensen in een verpleeginrichting kost tijd. deze foto werd gemaakt in
verpleeghuis DrieMaasStede in Schiedam, (foto Roel Dijkstra)
Gorinchem begint de actie
dag met een estafetteloop
waarvoor het startschot zal
worden gegeven door Saskia
en Serge. De loop, compleet
met spandoeken, ambulance
en politiebegeleiding, zal
langs alle bejaarden- en ver
pleeghuizen trekken. Wie
meer wil weten over werken
in de gezondheidszorg kan
tussen 11.30 en 16.00 terecht
bij de informatiestands in de
instellingen.
In Gouda gaan verpleegkun
digen van de verpleeg-en zie
kenhuizen en leerlingen van
de school voor verpleging Ter
gouw tijdens de landelijke ac
tiedag de stad in om met pam
fletten de aandacht te vesti
gen op de open dag die op 26
oktober zal plaatsvinden. In
verpleeghuis de Riethoek
kunnen bewoners, familie en
personeel via een groot video
scherm 's avonds de televisie-
-uitzending volgen.
De Stichting Samenwerken
de Rijnmond Ziekenhuizen
en Verpleeghuizen heeft een
informatiekrant uitgegeven.
De krant heet 'Een gezonde
wereld' en richt zich op leer
lingen van de laatste klassen
van het voortgezet onderwijs
die belangstelling hebben
voor werken in de gezond
heidszorg. Verder organi
seert de stichting elk jaar in
november een banenbeurs in
de Doelen.
Het adres van de stichting is
Heemraadsingel 206.
'Wie zorgt, die leeft'
Tekst op deze pagina:
Paul van der Schoor
Thuishulp Saskia Tito: „De thuishulp heeft het zwaarder dan de verpleegkundige." (foto: Cor Vos)
Het werk van de
thuishulp en wijk
verpleegkundige
ontrekt zich door zijn be
sloten karakter doorgaans
aan het publiek. Toch is het
een grote en belangrijke
sector in de Nederlandse
gezondheidszorg. Zelfstan
digheid maakt het beroep
voor velen aantrekkelijk.
Wij liepen een ochtend mee
met wijkverpleegkundigen
Erna Lindeijer en Nelly
Troost, variabele thuishulp
An Volkers en thuishulp
Saskia Tito: hulpverlening
achter gesloten deuren.
In Rotterdam werken onge
veer vijfduizend mensen in de
thuishulp en de wijkverple
ging. De mensen die op deze
zorginstellingen een beroep
doen, wonen zelfstandig om
dat ze zich vaak nog te goed
voelen om naar een verzor
gingstehuis of bejaardente
huis te verhuizen. Een aantal
woont noodgedwongen zelf
standig omdat er eenvoudig
geen plaats is in de tehuizen.
Voor de wijkverpleegkundi
gen Erna Lindeijer en Nelly
Troost is de dag al vroeg be
gonnen. Zij hebben een 82-ja-
rige bewoonster in het Oude
Westen gewassen en aange
kleed. De vrouw heeft psoria
sis (huidziekte) en moet regel
matig met zalf worden inge
smeerd. Het is vooral de zelf
standigheid die Lindeijer en
Troost deden kiezen voor de
wijkverpleging.
listisch bezig, dat trekt mij
wel. Voor het salaris hoef je
het eigenlijk niet te doen, dan
kan je beter in een ziekenhuis
werken. Als ik hoor wat ver
pleegkundigen daar verdienen
gaan mijn haren wel eens
overeind staan. Daar staat wel
tegenover dat de werkdruk in
de ziekenhuizen groter is."
Doorstroming
Over werkdruk kan thuishulp
Saskia Tito meepraten. „De
thuishulp heeft het zwaarder
dan de verpleegkundige. Ik
kom hier twee maal per week
en dan moet alles gebeuren,
boodschappen doen, stofzui
gen, ramen zemen en oprui
men. Het werk is vrij eento
nig, stofzuigen doe je nu een
maal overal op dezelfde ma
nier. Als je dan naar het sala
ris kijkt, verbaast het mij niet
dat er een tekort is aan perso
neel."
Volgens Erna Lindeijer ont
breekt het de gezondheidszorg
aan een goed imago. „De ar
beidsvoorwaarden zouden
verbeterd moeten worden. Het
minimumloon is te laag en
men zou meer aan carrière
planning moeten doen. Nu is
het zo dat je je na de opleiding
nog wel kan specialiseren,
maar daarna houdt het op. Er
zouden meer doorstromings
mogelijkheden moeten ko
men."
Variabel
Tussen de wijkverpleegkundi
ge en de thuishulp staat de
variabele thuishulp. De ver
zorging van patiënten staat
hier centraal. Variabele thuis
hulp An Volkers heeft al een
aantal bezoeken afgelegd als
ze om half elf binnenstapt bij
een 90-jarige bewoonster in
de wijk Tussendijken. De
vrouw moet overdag steun-
kousen dragen, maar kan deze
niet meer zelf aan- en uittrek
ken.
An Volkers: „Wij proberen zo
veel mogelijk de zelfredzaam
heid van de de mensen te be
vorderen. Dat betekent dat we
een hulpverleningsplan op
stellen en daarna de zorg
langzaam afbouwen. Vorig
jaar hadden we bijvoorbeeld
een vrouw die gebeten was
door een hond en daardoor
verzorging nodig had. Na drie
maanden kon ze weer voor
zichzelf zorgen. Vaak willen
mensen je langer bij zich hou
den omdat ze eenzaam zijn.
Dat kan helaas niet. Ik drink
meestal wel een kopje koffie
met ze, maar we zijn toch in
de eerste plaats een zorgin
stelling. Het enige dat je kunt
doen is inspelen op situaties
binnen dé marges die je hebt.
„Zo was ik bijvoorbeeld eens
bij een vrouw die mij op zeker
moment een kopje koffie aan
bood, iets wat ze normaal
nooit deed. Toen ze ook nog
vroeg of ik haar wilde helpen
om haar mooiste jurk aan te
trekken, begon ik mij af te
vragen wat er aan de hand
was. Wat bleek, ze was jarig
en ik was de enige verjaar-
dagsgast. Op zo'n moment
blijf ik wat langer. Dan moe
ten de volgende cliënten maar
even wachten."
Verpleegkundigen en ziekenverzorgers werken in vol-continu. Deze foto werd gemaakt in de Humanitaskli-
niek in Rotterdam, (foto Pim Ras)
„Het is zeven uur in de mor
gen als de dagdienst begint.
Nadat de rapporten van de
nachtdienst zijn besproken,
gaan we aan de slag. Het is
donderdag en dat betekent
dat er extra activiteiten op het
programma staan. Een aantal
bewoners moet gereed worden
gemaakt om op tijd op de ver
schillende afdelingen te zijn.
Dit kan fysiotherapie zijn,
maar ook ergotherapie of lo
gopedie.
„Sommige bewoners gaan
vandaag naar de kapper, het
belooft kortom weer een
drukke dag te worden. Er
wordt hard gewerkt om de be
woners op tijd uit bed te halen
en te verzorgen. De perso
neelsbezetting is niet altijd
optimaal, maar ondanks de
werkdruk is de sfeer op de
afdeling goed te noemen. Er is
een goede onderlinge ver
standhouding en collegiali
teit, wat toch wel een vereiste
is om dit werk op een goede en
verantwoorde manier te kun
nen doen. Het is moeilijk om
in een kort verhaal te be
schrijven wat er allemaal ge
beurt, er gebeurt namelijk zo
veel!
Persoonlijke
aandacht
„Wondbehandelingen, cathe
ters inbrengen, medicijnen
rondbrengen, de dagelijkse
was- en douchebeurten, in fei
te zijn we een continu draai
end bedrijf. Om twaalf uur 's
middags staat de warme
maaltijd klaar, waarbij er tijd
is voor meer persoonlijke aan
dacht voor de bewoners. Tus
sen een en twee uur doen de
bewoners meestal een mid
dagdutje. Voor het personeel
betekent dit niet dat ze het
een uur rustig aan kan doen,
de bewoners moeten in bed
geholpen worden en anderen
hebben bijvoorbeeld hulp no
dig als ze naar het toilet gaan.
Na de middagslaap worden de
bewoners uit bed geholpen en
is er tijd voor ontspanning.
Sommigen doen aan handen
arbeid, anderen lezen de krant
of drinken koffie met elkaar.
Het bezoek komt ook meestal
rond deze tijd.
„Zoals ik al zei, we zijn een
continu bedrijf. Als de thee
pauze om drie uur is afgelo
pen, wordt al weer begonnen
aan de voorbereidingen voor
het avondmaal. Na het eten
begint bij ons de late dienst.
De bewoners worden voorbe
reid op de nacht en naar bed
gebracht. Het vergt altijd
weer veel tijd om de bewoners
op him plaats van bestemming
te krijgen. Je kunt gerust zeg
gen dat we de tijd tussen zes
en elf uur daarvoor hard no
dig hebben. En om elf uur be
gint dan de nachtdienst."
Dagboek van een ziekenverzorger
In het somatisch ver
pleeghuis Sonneburgh
wonen voornamelijk
ouderen die door een licha
melijke aandoening niet
meer voor zichzelf kunnen
zorgen. Met behulp van re
validatie probeert men de
mensen weer terug te laten
keren naar een zelfstandig
bestaan. Lukt dit niet, dan
volgt meestal overplaat
sing naar een verzorgings
huis. Ziekenverzorger Paul
Wilson schreef voor deze
krant een verslag van een
dag op zijn afdeling.
De actie 'Wie zorgt, die leeft'
staat op zaterdag 28 septem
ber centraal in de program
ma's van de AVRO op radio en
televisie.
Ria Bremer, Angela Groothui
zen en Marjolijn Uitzinger
presenteren het televisiepro
gramma van 20.30 tot 23.30
uur. Naast reportages zijn er
prominente gasten, onder wie
prinses Margriet, staatssecre
taris van Volksgezondheid
Hans Simons, Peter Faber,
Nelli Cooman, Sjoukje Hooy-
maayer, Erica Terpstra, Anne
Will Blankers, Hans van Mier-
lo, Elco Brinkman, Erik van
Muiswinkel, Mary Dressel
huys en vele anderen. Er is
ook veel amusement, van on
der anderen Koama, 10CC en
de hoofdrolspeler Henk Poort
uit Les Miserables.
Het programma wordt uitge
zonden vanuit drie locaties:
het Circustheater in Scheve-
ningen, waar Ria Bremer de
gasten en artiesten ontvangt,
het ziekenhuis de Weezenlan-
den in Zwolle en Central Stu
dios in Utrecht, het actiecen
trum vanwaaruit Marjolijn
Uitzinger en Angela Groot
huizen de presentatie verzor
gen.
Ook op Radio 1 is er verslag
van de actie: de hele ochtend
van 7.00 tot 12.00 uur. Chris-
tien van der Aar en Gerard
Sonder praten in de studio
met verpleegkundigen, ver
zorgenden en autoriteiten in
de zorgsector. Luisteraars
kunnen telefonisch vragen
stellen.
Het televisieprogramma be
gint met het jeugdprogramma
'Who Cares' van 18.00 tot
18.45 uur, gepresenteerd door
Jessica Broekhuis, Dimitri
Michels en Dean Sandell. Tien
jongeren komen in even zoveel
portretten aan het woord.
r rechts Ria Bremer, Marjolijn
