Iedere havenloods is een ervaren
specialist in zijn eigen havengebied
1249
549
Elektrorama
399\0 V b,t:ii£r"
Havenloods gebruikt
veertig ton papier
PHILIPS
SONY.
DE HAVENLOODS
Eerst een opleiding tot kapiteinjaren varen en dan nog eens naar school
Een bezoek aan LEO is altijd raak!
indesit
TELEFUNKEN
TELEFUNKEN
DE HAVENLOODS - JUBILEUM - DONDERDAG 31-OKTOBER-1991
DE HAVENLOODS
door KEES QUAADGRAS
GROTE GRAUWE GOL--
ven rollen de Maasmonding
bij Hoek van Holland bin
nen. Het motorbootje van de
roeiers, de mannen die de
trossen van zeeschepen aan
boeien en dukdalven bevesti
gen, duikt met zijn neus een
golf in zodat het buiswater
over het hele schip sproeit en
we even niets meer zien. De
notedop wordt opgetild, kan
telt en dondert omlaag in een
golfdal. We zijn onderweg
om kennis te maken met het
werk van de échte havenlood
sen: de mannen van de zware
shag die je met windkracht
tien nog proeft. Voorlopig
staat er windkracht acht tot
negen en dat vinden we al
meer dan zat.
Onze reis naar de Hoek en de
Europoort wordt mede ingege
ven door het openingsartikel van
de alleerste krant die, op 1 no
vember 1951, onder de naam De
Havenloods verscheen.
'Men behoeft een Rotterdam
mer niet te vertellen wat een
Havenloods is', stond daar in de
openingszin te lezen. Zoals de
havenloodsen in Hoek van Hol
land schepen in de geborgenheid
van de haven brengen, zo wilde
de krant De Havenloods destijds
een gids zijn voor haar lezers,
blijkt uit het openingsartikel.
Nu achten wij ons, hoewel niet
geboren en getogen, toch pure
Rotterdammers. Dit moge blij
ken uit het feit dat we van die
Gespannen aandacht bij de kapitein van de Teutonia (rechts) terwijl havenloods Ben Koning over bakboord
een oogje in het zeil houdt.
Foto: KEES QUAADGRAS
stad houden, maar er tegelijker
tijd hartgrondig op kunnen kan
keren. Maar wat een havenloods
nu precies doet, weten we niet.
Tijd om dat eens uit te zoeken.
Helicopter
Dat van die zware shag blijkt al
snel niet te kloppen voorzover
het de loodsen zelf betreft. Het
geldt wel voor de bemanningen
van de grote loodsboten waar
van er twee permanent op zee
liggen. Eén om loodsen met een
jol, een kleine boot, aan boord
van zeeschepen te zetten en een
om de loodsen na gedane arbeid
weer van boord te halen. Als het
erg hard waait, zoals nu, gaan de
grote loodsboten, met aan de
zijkant het opschrift 'pilot', bin
nengaats voor anker. De loods-
dienst is dan gestaakt. Dit ge
beurt wanneer de golven te hoog
worden en het overstappen van
uit de open jol te gevaarlijk is.
Dit betekent ook dat veel zee
schepen, zeker die met gevaarlij
ke lading, niet naar binnen kun
nen komen en ver voor de kust
voor anker moeten gaan. Wan
neer, onder die omstandighe
den, een reder echter veel haast
heeft, kan hij besluiten een
loods per helicopter, vanaf het
vliegveld Zestienhoven, aan
boord te zetten. Zo'n vlucht kost
vijf- tot zesduizend gulden, re
den waarom reders in zo'n geval
tot samenwerking komen om per
helicoptervlucht vier tot vijf
loodsen te 'droppen'.
Een tweede mogelijkheid is dat
de loods al in een buitenlandse
haven, bijvoorbeeld in het En
gelse Felixstowe, aan boord gaat
en daarvandaan meevaart. En
ten derde kan een schip worden
'binnengepraat' door het Traffic
Center Hook, het scheepsver-
keerscentrum Hoek van Hol
land, in de wandeling TCH of
semafoor genoemd. Dit laatste
gebeurt ook regelmatig onder
minder winderige omstandighe
den. Later horen we dat dit soms
maar moeizaam gaat: sommige
kapiteins, vooral van kleine re
derijtjes, spreken maar een paar
woorden Engels of Spaans.
De loodsen die een schip vanaf
zee naar binnen gidsen, worden
rivierloodsen genoemd. Zij
brengen het schip tot op de ri
vier. Kleinere schepen, tot 125
meter lengte, worden door hen
ook tot aan de haven van be
stemming gebracht. Voor de
grotere schepen komen echter
de specialisten, de havenlood
sen, in actie. Ter hoogte van het
'Lage Licht', even westelijk van
Hoek van Holland, nemen zij de
taak van de collega's met de zee
benen over. Alle havenloodsen
zijn gepokt en gemazeld in een
bepaald gebied: de Europoort,
de Maas met aanliggende havens
of in de wateren rond Dor
drecht.
Kleun
In het Europoort-station, gele
gen aan het Beerkanaal, maken
we kennis met Europoort-spe
cialist Ben Koning. Hij vertelt
wat voor opleiding er nodig is,
voor men zich havenloods mag
noemen. Ten eerste dient men te
beschikken over de diploma's
van kapitein of eerste stuurman
op de grote handelsvaart. Ver
volgens krijgen de loodsen in spe
een opleiding van een jaar, met
zowel theorie als praktijk. Voor
zij op de echte schepen worden
losgelaten (en dat eerst nog on
der begeleiding), dienen zij ook
aan de simulator hun mannetje
te staan. Alle 360 loodsen die
het loodswezen telt, hebben
eerst gevaren.
Een collega van Ben Koning:
„De eerste twee, drie maanden
dat je er alleen voor staat, moet
je geluk hebben. En een 'kleun',
het te fors langs de kant zetten
van een schip, overkomt je altijd
wel eens, maar dat moet je ge
woon een keer hebben meege
maakt."
Een loods kan aansprakelijk
worden gesteld voor een 'kleun',
maar alleen in de zin van het
wetboek van strafrecht. De
loods heeft een adviserende
taak, de kapitein blijft altijd ver
antwoordelijk voor schip en la
ding, vertelt Ben Koning.
Geen sleepboten
Op dat moment begint de telex
te ratelen. De Teutonia, een van
oorsprong Duits, maar onder
Cypriotische vlag varend schip
met een lengte van 92 meter,
mèt boegschroef, moet worden
verhaald van de Europahaven
naar een steiger aan het Caland-
kanaal.
Ben Koning loopt naar de grote
kaart aan de muur. „Kijk, we
gaan het zo aanpakken. Eerst op
voorspring langzaam vooruit,
dan komt de kont, geholpen
door de wind vrij van de kade.
Daarna achteruit tot we vrij van
de kade zijn, en vervolgens
vooruit de haven uit. In het Ca-
landkanaal moeten we een draai
maken van 180 graden. Met deze
wind, Beaufort acht, met negen
in de vlagen, betekent dat een
winddruk van enige duizenden
kilo's. Daardoor krijgen we de
kop alleen op de motor en de
boegschroef misschien niet om,
maar dan laten we het anker
even zakken zodat we daar om
heen kunnen draaien. Dan leg
gen we hem langs de kant. Dat
lukt wel. Geen sleepboten no
dig."
En warempel, Konings draai
boek klopt van A tot Z.
Veertig enorme rollen papier zijn wekelijks nodig voor de Haven
loods.
foto: DICK HOGERWERF
De Havenloods wordt gedrukt
in Apeldoorn, bij Wegener
Nieuwsdruk Apeldoorn. Een
ploeg van 12 drukkers is elke
woensdagavond en woensdag
nacht bezig om de krant lees-
klaar te maken.
In de loop van de woensdag
middag komen per koerier de
eerste negatieffilms binnen uit
Rotterdam, waar de krantepa
gina's zijn vormgegeven. In
Apeldoorn worden van elke
pagina twee off-setplaten ge
maakt, zodat de persen dubbel
kunnen draaien om tijd te be
sparen.
Per editie is ongeveer een uur
nodig om De Havenloods te
drukken, dus de totale looptijd
is zo'n twaalf tot dertien uur.
Henk Schoenmakers van
WNA houdt bij hoeveel mate
riaal er gebruikt wordt op zo'n
gemiddelde woensdag. „We
verwerken ongeveer 40 dui
zend kilo papier", vertelt hij.
„Dat betekent gemiddeld veer
tig rollen voor de totale krant.
Die rollen zijn verschillend van
breedte. Je hebt rollen van 126
centimeter breed, de breedste
zijn 168 centimeter. Dat is het
maximale wat de pers kan heb
ben. Hele smalle rollen hebben
we ook: van 84 breed. Die ge
bruiken we alleen als er een
losse pagina in de krant zit."
De drukinkt wordt automa
tisch ingespoten. Grote contai
ners zwarte en rode inkt wor
den per computer gestuurd om
een goed drukkwaliteit te krij
gen. De Koebau-Express-pers
van WNA kan maximaal kran
ten van 64 pagina's maken.
Als de kranten klaar zijn, staan
er twee enorme trailers klaar
die elk zo'n twintig ton kranten
vervoeren. Als die hun vracht
aan de Prins Hendrikkade in
Rotterdam hebben gelost,
gaan ze direct door naar de
havens, waar er weer papier-
rollen voor een volgende krant
worden opgehaald.
In Rotterdam worden de kran
ten overgeladen in één grote
en drie kleinere vrachtwagens,
die De Havenloods over het
hele verspreidingsgebied bij de
bijna zevenhonderd bezorgers
brengen.
S
VIER AMBACHTSSTRAAT 25-39 ROTTERDAM
Telefoon 01 0 - 477481 1 Met tram 1 of 7 stapt U voor de deur uit!
PHILIPS PRODUKT
KLEURENTELEVISIE
*63cm FSQ beelbuis
*Teletekst
*2x2D lüatt stereo
*60 voorkeuzezenders
*0N SCREEN DISPLAY
*Kinderslot
Afstandsbediening
dIiöiIh
SONY P-502 MINI-SYSTEEM
*2x90 Watt
*2x5-bands equalizer
*30 voorkeuzezenders
*FM-stereo,MG/LG ontvangst
*dubbel cassettedeck
autoreverse
*platenspeler
*CD-speler,16 bits
*incl.2 drieweg box
■af s tandsbediening
PHILIPS VR502 VIDEORECORDER VHS
*stereo-HI-FI
*48 voorkeuzezenders
*autotracking
*afstandsbediening
met LCD
SAMSUNG RE-607 D
MAGNETRON
*750 Watt nuttig
vermogen
*5 standen regelbaar
*60 minutentimer
*draaiplateau voor
optimale veruiarmin
*27 ltr.inhoud
SAMSUNG
incl
INDESIT UN860
WASAUTOMAAT
*800 t/p min.
16 programma
*halfwasknop
*RVS trommel
TELEFUNKEN VR 5930 V
VIDEORECORDER VHS HIGH QUALITY
*PAL,Secam B/G
*39 voorkeuzezenders
*8 uitzendingen in 365 dagen
*VPS voorbereid
G0-T0 functie
*afstandsbediening
ZANUSSI ZD 150 R
DR00GAUT0MAAT
*reverserende
trommelbeweging
*uitneembaar filter
*timer:0-120 min
TELEFUNKEN P80+CD
AUDIO-set
*2x5-bands equalizer
*FM-stereo,MG,LG
*ingeb.platenspeler
*dubbel cassettedeck
*16-bits CD-speler
incl.boxen
*afstandsbediening
MIELE S 232i slede-
stofzuiger
*1200 Watt
viervoudige lucht
filtering
*elektro-
nische
zuigkracht-l
regeling Tegeninlevering
metalen M deze waardebon ontvangt|
izen U bij aankoop van een
AGFA VIDEOTAPE E180
ƒ1,50 extra korting
JS
ROTTERDAM Hoogstraat 1 61 *010-411 7878/Zuidplein*010-4807095/Technische Dienst*01880-22621 /Expeditie*01 880-22566
IJSSELMONDE Keizerswaard 107*010-48221 55/VLAARDINGEN Schiedamseweg 14*010-4350839/RIDDERKERK Ridderhof 70*01 804-2568?
DORDRECHT Voorstraat 306*078-1 37620/DELFT Brabantse Turfmarkt 51 *015-124204/DEN HAAG Hoogstraat 5*070-3642925
:N HAAG Grote Marktstraat 22*070-3637206/LEIDEN Haarlemmerstraat 213*071-130441
Frontech klok-
