UIT
Kruimeltje: spannend schelmenstuk met happy end
Vals Licht om 'mooi thema' verfilmd
Producent Matthijs van Heijningen kiest voor roman van Joost Zwagerman
Mime, maskers en dans met
stripfiguren en fantasiewezens
Ro Theater brengt oud succes
opnieuw in theater èn op tv.
Poppentheater Toermalijn
speelt 'De Gouden rivier'
DONDERDAG 17 DECEMBER 1992
DE HAVENLOODS HET ZUIDEN
Thijs van Leer is helemaal
terug. Met een kerstprogramma
waarin hij wordt begeleid door
een orkest onder leiding van
Dolf de Vries. Zoals we van
hem gewend zijn, haalt Van
Leer sfeervolle muziek met een
klassiek èn een populair kantje
uit zijn dwarsfluit. In Theater
Zuidplein op zondag 20 decem
ber. Grote zaal, aanvang 14.30
The Boneshakers zijn ooit
begonnen als straatmuzikanten
in Rotterdam-Centrum, maar
nu zijn ze ook tussen vier muren
te horen, op feesten, in kroegen
en in zalen. Met pure en rauwe
muziek uit de vroege jaren zes
tig. Het vijftal is dinsdag 22
december te zien en te horen in
de Via Ritmo Studio, waar Ra
dio Razor een opname maakt
van het concert. Het begint lek
ker vroeg, om 19.00 uur. De
toegang is gratis, (foto: Tineke
de Lange)
Claw Boys Claw speelt vrij
dag 18 december in de Basement
in Nighttown. In de nieuwe sa
menstelling, met ex-Fatal Flo-
wersbassist Geert de Groot.
Met veel nummers van hun
nieuwste CD Sugar. In het
voorprogramma een optreden
van The Viper. Aanvang 21.00
uur; kaarten kosten f 12,50 plus
lidmaatschap. (Foto: Clemens
Rikken
Het Aurelia Saxofoon Kwar
tet, aangevuld met acteur Peter
Drost, speelt woensdagmiddag
23 december een speciaal con
cert voor kinderen in de Doelen.
Onder de titel 'Pierre du Bour
bon, Groothertog van Petit-
Four' voeren de muzikanten en
teur een toneelstuk op over
Pierre du Bourbon, heerser over
piepklein landje. Tussen de
bedrijven door spelen de muzi
kanten stukken van onder an
deren Handel, Gershwin, Moe-
sorgski. Glazoenov en Piazzol-
la. Om 14.30 uur in de kleine
zaal. Kaarten voor dit familie-
:rt kosten f 12,50 en 10 gul
den voor jeugd tot 16 jaar en
pashouders.
Wegens enorm succes gepro
longeerd: dat geldt zeker voor
de musical Tsjechov, die vorig
seizoen een ware triomftocht
langs de Nederlandse theaters
maakte. De teksten zijn van Di-
mitri Frenkel Frank, de muziek
is van Robert Long. Boudewijn
de Groot zet een overtuigende
Tsjechov neer, de Russische
schrijver wiens leven zich af
speelt tegen de achtergrond van
de sociale onrust rond de eeuw
wisseling. Op 29 en 30 december
in Theater Zuidplein. Aanvang
20.15 uur. (foto Jan Swinkels)
Haat en hartstocht achter de
schermen van de opera: in de
mini-opera 'Primadonna' laaien
de conflicten hoog op. De twee
halfzussen Maria en Laura, bei
den operazangeressen, zijn op
jacht naar hetzelfde platencon
tract en dezelfde man. Rossini,
Puccini, Ravel en Hugo Wolf
zijn de componisten van wie lie
deren en aria's gezongen wor
den. De heilige huisjes en de
luchtkastelen van de primadon
na worden opgebouwd en afge
broken in de voorstelling, die in
de uren speelt voor het verlos
sende telefoontje van de platen
maatschappij. Sopraan Char
lotte Riedijk en mezzosopraan
Franciska Dukel spelen de zus
jes. Maarten Vonk voerde de
regie en Hans Adolfsen speelt
piano. Donderdag 24 en zater
dag 26 december om 20.30 uur
in de kleine zaal van de Rotter
damse Schouwburg.
door MARIA NEELE
Het is een vrolijk verhaal,
maar ook zielig en mooi.
Spannend en met een einde
waarin alles toch nog goed
komt. En het is een echt Rot
terdams verhaal. Kruimeltje.
Een verhaal van bijna zeven
tig jaar oud dat nog steeds
emoties los weet te maken,
een verhaal over eenzaam
heid, bedrog, eerlijkheid, ver
trouwen, vriendschap en lief
de. De Rotterdamse onderwij
zer, schrijver en avonturier
Chris van Abkoude schreef
het in 1923 in de Verenigde
Staten en jeugdtheatermaker
Louis Lemaire bewerkte het
boek in 1992 tot een theater
voorstelling voor Jeugdthea
ter Hofplein. En 38 jeugdige
acteurs, drie volwassenen en
een hond brengen het ontroe
rende verhaal op de planken.
Er zijn twee Kruimeltjes: één die
in het dagelijks leven Caspar
Haring heet en één met de naam
Roel Voorbij. Ze wisselen elkaar
af in de voorstellingen, omdat de
arbeidsinspectie nog steeds niet
toestaat dat kinderen te vaak
achter elkaar op het toneel
staan. Roel en Caspar vinden
het wel handig dat er twee Krui
meltjes zijn: ze leren veel van
elkaar, zeggen ze.
Caspar komt uit Rotterdam,
Roel woont in Hoofddorp. In de
weken voor de première reist
Roel elk weekeinde naar de
Maasstad, waar hij bij collega-
Kruimeltje Caspar logeert. Als
de een repeteert, zit de ander in
de zaal. „Soms doet hij iets wat
ik heel goed vind, en dan neem
ik dat ook over", zegt Caspar.
En Roel: „Hij rende op een gege
ven moment ineens naar voren.
Dat was heel goed. Daarna heb
ik het ook zo gedaan."
Zielig
Caspar en Roel (allebei 14) spe
len de tienjarige Kruimeltje elk
met evenveel overtuiging. Cas
par en Roel zijn allebei nogal
klein van stuk, of zoals Caspar
het zegt: „Wij zijn gekrompen
tieners. Daarom kunnen we
makkelijk een jongetje van tien
spelen." Hij vindt: „Het is een
zielig verhaal, vooral omdat
Kruimeltje door iedereen het
huis uit wordt gemept." Het
boek hebben ze allebei gelezen.
„Aan één stuk door", vertelt
Roel. „Ik kon bijna niet ophou
den met lezen."
De musical is een vrije bewer
king van het boek, waarbij figu
ren zijn weggelaten en erbij ver
zonnen, de volgorde iets is ver
anderd en het einde wat versneld
is. Vooral het laatste deel van
het stuk is geen eenvoudige op
gave voor de jonge acteurs.
Roel: „Dan gebeurt er zoveel
Kruimeltje hier gespeeld door Roel
Voorhij)
Zijn hond Moor die eigenlijk Nero heet).
tegelijk, allemaal verschillende
emoties, dat is wel eens verwar
rend."
Kruimeltje is een straatschoffie
met een gouden hart, die steeds
in conflict komt met zijn omge
ving: zijn 'pleegmoeder' Vrouw
Koster, die hem schandelijk ver
waarloost en hem uit bedelen
stuurt; de andere straatkinderen
die hem dwarszitten, de wrede,
gemene en oneerlijke 'vader en
moeder' van het weeshuis waar
hij terecht komt, de politie die
hem op de hielen zit als hij uit
honger een appel jat.
Het enige wat hem nog met een
onbekend verleden bindt, is een
medaillon met twee portretten:
zijn ouders die hij nooit heeft
gekend.
Maar er zijn ook mensen in zijn
omgeving die het goed met hem
voorhebben, zoals zijn vriend
Keessie en zijn vriendinnetje
Leentje, zijn allerbeste vriend, de
hond Moor en Baas Wilkes, de
buurtwinkelier die zich over hem
ontfermt, hem kleding en eten
geeft en hem naar school stuurt
naar Meester Leentvaar, een
man die het ook voor het ver
schoppelingetje opneemt.
Baas Wilkes speelt een essentiële
rol in het verhaal. Baas kent de
vader van Kruimeltje. Hij gaat
zelfs zó ver dat hij naar Amerika
reist om hem op te sporen. Maar
dan moet Kruimeltje weer naar
het weeshuis. De ellende slaat
weer toe. Hij raakt pas goed in
moeilijkheden als hij aangereden
wordt door een auto. Hoewel....
Loes Luca, Frits Lambrechts en
Joep Dorre spelen de rollen van
de volwassenen: zowel de goe
den als de slechten. Rechttoe,
rechtaan, zonder veel nuancerin
gen. De slechteriken zijn be
hoorlijk slecht: de goeden moet
lijden onder hun list, bedrog en
wreedheid. Gelukkig is het'lot
ten slotte nog net op tijd gunstig
voor de goeden, zodat aan het
einde het koor het lied 'Liefde is
alles, liefde die wint,/ een vader,
een moeder/ en wat voor een
kind!' kan zingen, met Kruimel
tje als stralend middelpunt.
Gaaf
Samen met de Mechelse herders
hond Moor (een natuurtalent op
het toneel, zijn echte naam is
Nero), staan de Kruimeltjes ook
buiten het podium midden in de
belangstelling. Een heel nieuwe
ervaring voor de twee 14-jari-
gen, die allebei pas een jaar bij
de Jeugdtheaterschool zijn. „Het
is heel gaaf', zegt Caspar. Roel
knikt instemmend: „Bij de audi
ties zei iedereen dat ik Kruimel
tje zou worden, maar ik geloofde
het zelf niet."
Roel, heel enthousiast: „Het leu
ke is dat je onmiddellijk fans
krijgt. De zoontjes van Louis
(Lemaire) willen steeds dat
Kruimeltje bij hen met de lego
komt spelen, en het dochtertje
van Loes (Luca) neemt snoepjes
en andere dingen voor ons mee!"
Van de musical Kruimeltje is een
CD met zes liedjes uitgebracht,
die f 12,50 kost. De CD is te
koop in Jeugdtheater Hofplein
aan de Benthemstraat 13 in Rot
terdam, waar ook alle voorstel
lingen plaatsvinden. De try-outs
zijn van dinsdag 22 december
19.00 uur, woendag 23 december
14.00 en 19.00 uur en donderdag
24 december 14.00 uur. De pre
mière is op 26 december om
14.00 en 19.00 uur (uitverkocht)
en verder zijn er voorstellingen
van 27 tot en met 30 december
om 14.00 en 19.00 uur, op 31
december en 1 januari om 14.00
uur, op 2 en 3 januari om 14.00
en 19.00 uur en verder op alle
zaterdagen in januari om 19.00
uur en op alle zondagen in janu
ari om 14.00 uur.
Kaarten kosten 6 gulden voor de
try-outs en 9 gulden voor de
voorstellingen voor jongeren tot
17 jaar. Vanaf 17 jaar kost het
respectievelijk 9 en 12 gulden.
Reserveren via 010-4662044.
door ELS NEIJTS
Hij probeerde het eerst als ac
teur. Maar aan het eind van
de zestiger jaren, na veel
'theatrale' omzwervingen in
het alternatieve circuit („je
rommelde in die dagen van 't
een in 't ander") hield hij dat
plan voor gezien. „Ik begreep
dat ik toch niet zo geschikt
was voor toneelspeler. Dus
werd ik maar directeur. Daar
had ik blijkbaar talent voor",
grijnst hij vrij van bescheiden
heid: Matthijs van Heijnin
gen, 'grossier' in Nederlandse
film.
Matthijs van Heijningen
Jjf/fc dans
'Ik kan niet heksen', een
jeugddansvoorstelling van
Stukgoed, is twee keer op één
dag te zien in de Rotterdamse
Schouwburg, op zondag 27 de
cember om 15.00 en om 20.30
uur. Hilke Diemer maakte de
choreografie voor vijf danseres
sen. 'Ik kan niet heksen' is voor
iedereen vanaf 6 jaar.
Zijn besluit heeft van Heijningen
geen windeieren gelegd. Sinds hij
zich halverwege de zeventigerja
ren manifesteerde als zelfstandig
producer van, voornamelijk Ne
derlandse, speelfilms regen de
wapenfeiten zich aaneen. Inmid
dels heeft hij zo'n twintig grote
films op zijn (producenten)naam
staan. In februari komt zijn
jongste in de bioscoop: Vals
Licht. Naar de voor de AKO-
prijs genomineerde roman van
Joost Zwagerman.
Films produceren zoals van Hei
ningen dat doet -veelal met een
script naar een Nederlandse ro
man- blijkt een lucratieve bezig
heid. „Nou ja, soms", nuanceert
de in Alphen geboren geldschie
ter talen tjager. „Gemiddeld
spring ik er nét uit. Met Op
Hoop Van Zegen wilden we het
iets té goed doen. Dat draaide
uit op een budgetoverschrijding
van 'n miljoen. Gelukkig hadden
we dat bedrag nog liggen. Uit de
opbrengsten van andere films."
Voorbeelden van die „andere
films" -van 1981 tot 1984 de best
bezochte van Nederland- zijn
Een Vlucht Regenwulpen, Van
De Koele Meren Des Doods en
Ciske de Rat. Deze films waren
niet alleen een kassucces voor de
bisocopen, ze haalden ook het
buitenland en verschenen op t.v.
en op video. Alleen Ciske De Rat
trok in 1984 al zo'n 13/4 mil
joen bisocoopbezoekers. Van
Heijningen maakte daarnaast
een aantal controversiële films
met debuterende regisseurs als
Marleen Gorris, Nouchka van
Brakel, Paul Lussanet en George
Schouten. Zij tekenden respec
tievelijk voor De stilte rond
Christine M., Gebroken Spiegels,
Het Debuut, Een vrouw Als Eva,
Mysteries, Lieve Jongens en Een
Zaak Van Leven En Dood. Toch
ook geen van allen onbekend.
Matthijs van Heijningen schrijft
zijn successen toe aan het 'talent'
om zowel de juiste mensen als
het benodigde geld bij elkaar te
kunnen krijgen. „Het is gewoon
goed zoeken. Soms zoek en vind
ik, soms komt 'het' uit zichzelf
bij me. Verhoudingsgewijs ligt
dat ongeveer fifty-fifty".
Het conflictmodel
Het 'baas spelen' en op de juiste
ideeën komen lijkt van Heijnin
gen soepel af te gaan. Hij wekt
bijna de indruk dat film maken
niet veel meer is dan naar links
en rechts fluiten om geld en
mensen. Maar dat blijkt schijn:
„Om een idee te realiseren moet
je er hard aan trekken", legt hij
uit. „Je moet een hele ploeg Ein-
zelgangers bij elkaar zien te hou
den. Iedere film is een aparte
onderneming en iets heel anders
dan televisie. Daar ben je vaak
voor langere tijd bij elkaar, ter
wijl bij een film alles heel gecom
primeerd gebeurt. Daar vliegen
dan de vonken van af. Rampen
Amanda Ooms als Lizzie in Vals Licht
en rellen? Ja hoor! Maar tot op
heden is nog wel iedereen terug
gekomen. Het zijn gewoon de
gebruikelijke ruzies van acteurs
waar ik net zo hard aan mee doe.
Ik ben een voorstander van het
conflictmodel, dat geeft snel dui
delijkheid. Er delft er gewoon
altijd één het onderspit op door
slaggevende argumenten. Zo zie
ik dat. Maar het is me wel eens
overkomen dat bij een aange
kondigd bezoek van een Tele-
graafverlaggever de hele set
opeens in staking ging. Ja, het is
een lekker beroep!"
Aan ideeën komt van Heijnin
gen op een andere manier dan
hij geld en mensen zoekt. „Ik
weet altijd heel snel wat ik wil.
Vaak zelfs op het eerste gezicht.
Zo is het ook met Vals Licht
gegaan. Theo van Gogh belde
me op met de mededeling 'Dat
boek is een film'. Nou roepen
dat wel meer mensen, maar in
dit geval was ik het volkomen
met hem eens. Ik vond het met
een een mooi thema."
Het mooie thema handelt over
de onmogelijke liefde tussen een
hoèrtje(de met een grappig licht
accent Nederlands sprekende,
Zweedse actrice Amanda Ooms)
en een jonge student( de uit cas
tingsessies te voorschijn geko
men, beginnend acteur Ellik
Bargai). Het is een erotische
thriller over prostitutie waarin
de moraal en waarden worden
blootgelegd van wat de auteur
noemt: de grootste subcultuur in
Nederland. De film legt vooral
het accent op het onmogelijke
van de liefde tussen Lizzie en
Simon: een liefde die wordt be
heerst door angst en paranoia.
Prostitutie blijkt ook hier weer
een 'dankbare' inspiratiebron.
Van Heijningen: Nee, het trekt
me niet alleen vanuit zakelijk
oogpunt. Ik kan me er ook wel
in inleven. Prostituées hebben
nu eenmaal een wonderlijke uit
werking op mannen. Op mij
ook. Waarom? Het is spannend,
denk ik. En een beetje raar ook.
Ik kan het niet goed uitleggen
maar het heeft er mee te maken
dat het iets verbodens is. En niet
emotioneel. Prostitutie schept
geen verplichtingen. En juist in
dergelijke situaties willen man
nen die verplichtingen opeens
wel. Dat zie je in de film ook
weer gebeuren. Ja, mannen blij
ven 'het andere soort'. Vrouwen
trouwens net zo goed. Daar
snap ik ook nog steeds niks
van".
Als tienjarige was hij al directeur
van een Alphens kindercircus.
(„Wat anders?") Nu, op zijn 48e,
dé filmproducent van Neder
land. Matthijs van Heijningen
mag niet klagen en doet dat ook
niet. Want, al zit hij inmiddels
op rozen, ook nu heeft van Hei
ningen nog volop plannen waar
bij hij het nuttige met het aange
name weet te verenigen. Co-pro
ducties maken met het buiten
land bij voorbeeld omdat: „Je
dan films kunt realiseren die fi
nancieel alleen niet te doen zijn".
Bovendien denkt hij in '95 het
Movieplex te realiseren. Een
filmcentrum aan het Haarlem
merplein met zes zeven zalen,
een restaurant, een café en een
grote verscheidenheid aan films
met een 'snelle omloop'. Van
Heijningen heeft het plan ook
daar maar weer directeur van te
worden: „Ja hoor, theaterdirec
teur lijkt me -naast een vak als
strafpleiter- ook een heel fijn
fulltime beroep. (Momenteel is
hij baas-in-deeltijd bij The Mo
vies) Je bent altijd verzekerd van
prettig gezelschap, je kunt je
eigen films draaien, in je eigen
restaurant eten en in je eigen bar
iets drinken. Dat lijkt me uiterst
gezellig."
Een van de fantasiewezens van Imago
Begin december kwam de bijzondere Amerikaanse theatergroep
Imago naar Nederland voor een korte tournee. Het is de eerste keer
dat Imago in ons land te zien is.
Imago combineert in haar voorstellingen klassieke mimemethoden
met moderne danstechnieken en traditioneel maskertheater. In
samenspel met licht en geluid creëren de drie dansers/mimespelers
van Imago een wereld vol illusie, van levende stripfiguren en
fantasiewezens.
In Rotterdam is op Tweede Kerstdag een voorstelling in Theater
Zuidplein.
Driejaar nadat So Long, Fare
well, auf wiederseh'n, Good
bye... in première ging en met
groot enthousiasme werd ont
vangen, heeft het RO Theater
besloten de voorstelling in re
prise te nemen. In samenwer
king met de Humanistische
Omroep Stichting maakte het
Rotterdams theatergezelschap
eveneens een televisiebewer
king die op kerstavond, 24 de
cember, om 21.15 uur op Ne
derland 1 wordt uitgezonden.
Terwijl het dagelijks leven
vaak bol staat van ellende wil
len films ons veelal doen gelo-
dat er ook een andere werke
lijkheid bestaat. De wereld van
Peter Stuyvesant, of zoeter,
die van het bekende kassucces
The Sound of Music. De enor
me, vaak stille, bewondering
die gekoesterd wordt voor deze
film en het verlangen dat die
wereld de echte is, is uitgangs
punt voor So long, Farewell,
Auf wiederseh'n, Goodbye...
In Amerika ging een vrouw
904 keer naar The Sound of
Music. Deze voorstelling gaat
over een lotgenote. Haar lij
den, haar verlangen, haar wan
hoop en haar geluk.
Van 28 t/m 30 december en op
1 en 2 januari in de Rotter
damse Schouwburg.
Sylvia Poorta in So long...
Poppentheater Toermalijn speelt aanstaande zondag 20 december
om 14.00 uur de voorstelling De Gouden rivier in Jeugdtheater
Hofplein.
Vorig jaar ging Camilla Koevoets, de poppenspeelster van Toerma
lijn, op reis naar Nepal. Ze bracht er een verhaal mee vandaan. In
het land met de hoogste bergen van de hele wereld, woont het
jongetje Sanou. Zijn moeder en hij hebben er een boerenhut als
huis. Ze zijn heel arm. Sanou's vader werkt in de stad, ver daar
vandaan. Hij komt weinig thuis.
Op een dag besluit Sanou zijn vader te gaan halen. Tijdens zijn
tocht valt hij in het water van de gouden rivier en ontmoet hij de
watergod. Door zijn optimisme en vindingrijkheid slaag Sanou er
uiteindelijk in zijn vader te vinden.
De gouden rivier is een voorstelling tussen sprookje en werkelijk
heid, met veel beelden en muziek uit een ver, mooi land.
Deze voorstelling is voor iedereen vanaf 6 jaar. Spel: Camilla
Koevoets. Toegangsprijs f6,- t/m 16 jaar, vanaf 17 jaar f9,-.
Telefonisch reserveren kan van maandag t/m vrijdag tussen 10.00
en 16.00 uur, tel. 010-4662044. De kassa is op zondag vanaf 12.00
uur geopend.