UIT
in t kort
'Ik wil in het theater ook aandacht
vestigen op dingen die niet kunnen'
MuskensSlaapcentrum start
nu de scherpste opruiming
van Nederland!
2Q%tot8Q%
UIT
Wm
m
Freudiaanse opiumdromen van Josef Nadj
half geld!
30% tot 50%
korting
Gerda Havertong heeft heel wat meer in huis dan mevrouw Sesamstraat Carmen van Bizet door Opera skon
MET KORTINGEN VAN MAAR LIEFST
MUSKENSSLAA
DONDERDAG 7 JANUARI 1993
DE HAVENLOODS HET ZUIDEN
Met ingang van de eerste maand
van dit nieuwe jaar. start in zaal De
Unie in Rotterdam een maandelijks
filmprogramma Film from Stock.
Onder deze titel worden in samen
werking met Museum Boymans van
Beuningen films van beeldend kuns
tenaars vertoond. In elke aflevering
van Films from Stock staat een
beeldende kunstenaar centraal.Een
begeleidende lezing over het 'regu
liere' werk van de kunstenaars zet
de films en video's in de juiste con
text. De eerste aflevering is op
maandag 18 januari. Dan wordt
werk vertoond van Richard Serra,
de man die tonnen zware stalen
werken maakt. De lezing is van Wil-
ma van Asseldonk. De volgende le
zingen en filmvoorstellingen zijn op
22 februari, 22 maart, 26 april en 24
mei. De aanvang is steeds om 20.30
uur, toegangsbewijzen kosten 10
gulden of f7,50 met kortingpas.
muziek
De Haagse band MY-T-1
komt, zes man sterk, naar theater
café Plan C voor een gratis concert
op vrijdag 8 januari. De band speelt
een swingende mix van Amerikaan
se en Engelse rhythm blues.
Vanaf 22.30 uur. Zaterdag 9 januari
nemen Roberto Rico and his fabu
lous Band op hetzelfde podium het
publiek mee terug naar de jaren
dertig. De tijd van de Broadway
musical, destomme film, de tijd var
de drooglegging en de illegale whi
sky. Liedjes van Bing Crosby, Billy
Holliday en Frank Sinatra. Zelfde
tijd, ook gratis.
Het podium van het Via Ritmo
Café. treedt elke week een band uit
de regio op. Op dinsdag worden
deze concerten rechtstreeks uitge
zonden tussen 19.00 en 20.00 uur
via Radio Razor, de alternatieve ra
diozender op de Rotterdamse kabel
(99.6 MHz). Voor wie buiten Rot
terdam woont: de optredens zijn
gratis bij te wonen. 12 januari treedt
The Huntsman Apology op, 19 janu
ari Wastelands en 26 januari Blood-
wood. Via Ritmo ligt aan de voet
van de Willemsbrug. Het adres is
Boompjeskade 10.
Nu het Nationale Toneel het
Feydeau-blijspel 'Leonie staat op
springen' heeft afgelast, is de zaal
van de Rotterdamse Schouwburg be
schikbaar voor extra voorstellingen
van het successtuk van het Noord
Nederlands Toneel, 'De ingebeelde
zieke' van Nfolière. met Henk
Ulsen in de hoofdrol. Zaterdag 16
en zondag 17 januari is het verhaal
van de aansteller Argan te zien, die
er alles voor doet om aandacht,
liefde en respect te krijgen. In
vertaling van Carel Alphenaai
onder regie van Paul Vermeulen
Windsant speelt het NNT deze laat
ste komedie van de Frankrijks be
roemdste toneelschrijver. De r
ziek is van Chaim Levano. Op
terdag begint de voorstelling
20.15 uur, op zondag om 14.30 i
Xawara, de dodelijke rook, c
snapt bij het gouddelven en maakt
mensen, lucht en aarde ziek. Dat is
het verhaal van de zoon van de
indiaan aan de zoon van de goud
delver. Companhia de Teatro Mun-
ganga vertelt het indiaanse verhaal
over de verandering, ziekte en dood
in een voorstelling in de
se Schouwburg. Het gezelschap be
staat uit vier Braziliaanse acteurs
die sinds 1986 in Nederland wonen
en werken. In 'Xawara' uiten ze hun
bezorgdheid over het lot van de
bedreigde indianenvolken in het
Amazonegebied. Zondag 10 janua
ri, aanvang 15.00
Go Gaan heet het theaterpro
gramma van Clous van Mechelen
(alias Jan Vos) en Etna Vesuvia.
Clous en Etna hebben een verschil
lende opvatting over het theater:
Clous wil graag bij iedereen in de
smaak vallen en Etna wil eerst zich
zelf en dan pas naderen behagen.
'Een ongeluk komt nooit alleen en
vandaar dan ook dit duo', prijzen
Clous en Etna hun voorstelling aan
in het programmaboekje. In Thea
ter Zuidplein, vrijdag 8 en zaterdag
9 januari, 20.30 uur.
dans
Raz, het dansgezelschap
Zuid-Nederland, geeft woensdag 13
januari een voorstelling in Theater
Zuidplein. De voorstelling met de
toepasselijke naam PM de voorstel
ling is het resultaat van een uniek
samenwerkingsverband tussen Raz
en de Faculteit der Kunsten in Til
burg. Het Conservatorium, de dans-
academie en de academie voor beel
dende vorming hebben meegewerkt
aan deze voorstelling, waarin het
werk van Mondriaan centraal staat.
Tien dansers, een zanger en veertien
muzikanten doen mee aan PM. Je
roen van Vliet componeerde mu
ziek, de choreografie is van Hans
Tuerlings en Jan Zobel. De tekst
van de liederen is gebaseerdop theo
retisch werk van Mondriaan, be
werkt door dramaturg Robert
Steijn.
(foto: Joep Lennarts)
In zijn vierde dansvoorstel
ling Tomedia Tempio'
brengt de Hongaarse cho
reograaf Josef Nadj met
nachtmerrie-achtige figuren
a la Kafka en absurde beel
den a la Magritte een hom
mage aan de opiumverslaaf-
de schrijver-psychiater Geza
Csath.
Het Franse dansgezelschap
van Nadj, Théatre Jel, treedt
met 'Comedia Tempio' in ja
nuari vijf maal in Nederland
op, waaronder op zaterdag 9
januari in de Rotterdamse
Schouwburg.
De literaire avant-gardist
Csath (1888-1920) noteerde
ooit in zijn dagboek de eerste
gedachten over een voorstel
ling die hij wilde maken: een
theaterstuk zonder woorden,
maar met louter muziek en be
weging. Nadj, afkomstig uit
dezelfde streek als Csath, heeft
zijn idee overgenomen als
hommage aan hem, maar ook
aan zijn tijdperk: de eerste ja
ren van de 20e eeuw, waarin
moderne vraagstukken en
denkwijzen tot ontplooiing
kwamen.
Experimenten
Gestorven op 32-jarige leeftijd,
was de schrijver Csath, onder
zijn eigen naam, Jozes Bren
ner, als jeugdige psychiater
aanhanger van de freudiaanse
theorieën. Hij was als bewust
opiumverslaafde ervan over
tuigd hierdoor de waarheid
van het leven, zoals ieder die
diep in zich draagt te kunnen
ontdekken. De risicovolle ex
perimenten isoleerden hem uit
eindelijk in een geestelijk uni
versum tussen werkelijkheid de
droom, waarin de tijd geen rol
meer speelt.
Nadj roept in zijn vindingrijke
en subtiele danstheatervoor
stelling de effecten van de
opium op. Aan Kafka herinne
ringen figuren dwalen in een
zinsbegoochelende omgeving,
waarin elk object en personage
metamorfoses ondergaat. Als
een grof gemonteerde film wis
selen poëtisch-psychedelische
rituelen, herhaalde bewegingen
en minimale acties die doen
denken aan acfobatiek of
vechtsporten en referenties aan
het werk van Beckett, Kantor,
Kafka en Magritte elkaar af.
Op deze wijze benadert Nadj
niet alleen de persoonlijkheid
van Csath, maar ook filosofi
sche vragen over tijd en leven.
Josef Nadj is opgeleid als thea
termaker, kunsthistoricus en
musicoloog in Hongarije en
Joegoslavië. Vanaf 1980 woont
hij in Frankrijk en studeert
mime bij Ètienne Decroux en
Marcel Marceau en werkt bij
de dansgezelschappen van
Francois Verret en Catherine
Diverres. Zijn eerste twee
voorstellingen 'Canard péki-
nois' (1987) en 'Sept peaux de
rhinocéros' (1988) zijn in Ne
derland tijdens Springdance-
festivals te zien. Na 'La Mort
de l'Empereur' (1989) en 'Co-
media Tempio' (1990) heeft
Nadj inmiddels een vijfde pro-
duktie uitgebracht, 'Les Echel
les d'Orphée', die in juli 1992 te
zien was iiTAmsterdam.
Rotterdamse Schouwburg,
Grote Zaal
zaterdag 9 janauri, aanvang
20.15 uur
reserveren010-4118110
Opera SKON stelt zich ten doel bekende en minder bekende opera's
te presenteren aan een breed publiek, jong en oud, kenners en leken,
met een heel eigen visie: gedurfd en eigenzinnig, maar wel toeganke
lijk en visueel zeer aantrekkelijk vormgegeven. Voor iedereen vanaf
10 jaar brengt dit gezelschap op zondag 10 januari in Theater
Zuidplein in Rotterdam het beroemdste werk op het terrein van de
Franse 19de eeuwse opera (door Bizet in.zijn sterfjaar 1875 gecompo
neerd): Carmen.
en besmeert ze een paar plakjes
roggebrood. Waarmee de toon
wat minder zwaar wordt en nog
wat meer technische punten van
de voorstelling aan de orde ko
men. Zoals de kritiek op de tekst
die niet echt geweldig zou zijn.
Gerda Havertong beaamt dat
deze geen ritme heeft en daar
door ook moeilijk speelbaar is.
„Soms gebruikt Cresswell hele
sterke taal", verduidelijkt ze,
„maar soms is ze ook zelf zo
burgerlijk als maar wezen kan.
Maar ik val daar niet over. Het
is een tekst van iemand die zeer
turbulent is. En niet óver maar
van een echt mens. Dat maakt
het alleen maar geloofwaardi
ger! Bij deze monoloog fungeert
het publiek als tribunaal. De
vrouw wil niet als,gek bestem
peld worden, ze heeft een crimi
nele daad begaan. Ze heeft
twaalf jaar aan haar eigen plei
dooi gewerkt en brengt dat ook
zelf. Ze speelt alles helemaal uit.
De vraag die blijft hangen is of
dat manipulatie is. Dat maakt
het stuk zo innemend. De reac
ties op dit stuk maken me geluk
kig. Het publiek blijkt constant
in verwarring te verkeren, van
het ene been op het andere te
worden gezet. Tot het laatst toe
blijft het de vraag 'wie wie' ma
nipuleert. Ik ben blij dat dat
gelukt is".
Gerda Havertong: „Het publiek fungeert bij deze monoloog als tribunaar
door ÉLS NEIJTS
„Gekte is één van de dingen
die je in het leven kunnen
overkomen. Daar ben ik bang
voor en daarom zoek ik het
tegelijkertijd op. Ook in an
deren. Ik kom in al die gekte
wel iets van mezelf tegen
want ik heb ook grote dieptes,
grote emoties. Ik kan ontzet
tend blij zijn maar ook heel
verdrietig. Daarin zit de her
kenning met de hoofdpersoon
van mijn monoloog One sided
wall. Ik ben niet echt bang
zelf ook gek te worden maar
ik denk wel eens..."
Gerda Havertong over haar affi
niteit met de monoloog van Ja-
net Cresswell die ze op 13 en 14
januari in de Rotterdamse
Schouwburg brengt. Cresswell is
een vrouw die al veertien jaar -
naar eigen zeggen volkomen on
terecht- in de Engelse psychiatri
sche inrichting Broadmoor zit.
Ze schreef een open brief naar
The Sunday Times. Toneel
schrijfster Niki Johnson reageer
de hierop en samen kwamen ze
tot het schrijven van een mono
loog waarin Janet Cresswell de
maatschappij aanklaagt en zich
zelf verdedigt.
Ongecontroleerd en
ongecensureerd
In de persoonlijke confrontatie
is Gerda Havertong een heel an
dere dan de bekende Mevrouw
Sesamstraat. Wel even vriende
lijk. Als op het afgesproken tijd
stip aan haar deur wordt gebeld,
doet ze in eerste instantie niet
open. Door de kieren van haar
huis 'loeien' aria's van -naar la
ter blijkt- Lucia di Lammer-
moor. Wanneer ze gelukkig toch
nog opendoet, rent ze de eerste
tijd nóg van de ene telefoon naar
de andere: „Hallo met mij, goe
demiddag!" Als uiteindelijk het
antwoordapparaat maar aange
zet wordt, klinkt regelmatig zan
gerig: „Goedemorgen, goede
middag, goedenavond! Ik ben er
niet".
Na alle onderbrekingen komt
het gesprek opnieuw op haar
heftige interesse in 'anders'.
„Ik ben geboeid door de 'wereld'
die ons, buiten onszelf om, din
gen laat doen waarvan we ons
niet eens bewust zijn. Volkomen
ongecontroleerd en volkomen
ongecensureerd. Gekte vond ik
altijd al doodeng maar daarom
fascineerde het me ook zo. Niet
meer kunnen analyseren, weg
zijn van de wereld die andere
mensen als bekend ervaren, is
het vreselijkste wat je kan over
komen. Als je oncontroleerbaar
bestuurd wordt door je emoties,
ben je jezelf ergens kwijt ge
raakt. Of heb je je zelf verstopt.
„Emoties horen bij het leven. Of
het nou om agressie of verdriet
gaat. Zelfs als het heel prijzens
waardig is wat je doet, word je
daar zonder gevoel niet wijzer
van. Maar je moet er wel -ook
weer niet te strak- controle op
uit kunnen oefenen. Je verliezen
in agressie is niet zo erg. Boos
worden en een glas kapot gooien
is geen probleem. Maar, op het
moment dat dat glas naar mij
gegooid wordt, is er iets anders
aan de hand. Ik ben geen dood
ding. Als mij zoiets overkomt of
als ik dat een ander aandoe word
ik daar heel verdrietig van. De
gene die dat doet, is nog wel niet
helemaal gek maar wel een eind
op weg. Zo ver gaan staat voor
een zware vorm van jezelf niet
meer in de hand hebben.
„Hetzelfde geldt voor verbale
agressie die heel goed geestelijke
mishandeling kan zijn. Iemand
verbaal de grond inboren is heel
kwalijk. Het geeft een stadium
op de weg naar gekte aan waar
mee je een ander volkomen ka
pot kunt maken. Men zegt dat
dat het dierlijke in de mens is.
Maar ik heb het bij dieren héél
anders gezien".
Gerda Havertong wil met thea
ter maken maatschappij-kritisch
bezig zijn. Op subtiele wijze aan
dacht vestigen op dingen die ge
beuren. In One sided wall is dit
het geval van Theresa zoals Ja-
net Cresswell in de monoloog
heet. Over de eindeloze lijdens
weg na een incident van onge
wenste intimiteiten. „Theresa is
een intelligente vrouw", legt Ha
vertong uit. „Ze kiest er voor om
te zijn wie ze is. Het leven kent
regels waar driekwart van de we
reld zich aan houdt. Dat weten
we vaak niet eens en zijn ver
baasd als iemand dat niet doet.
Veel mensen willen wel de belha
mel zijn maar ze gaan daarin
vrijwel nooit tot het uiterste. De
grote massa is nu eenmaal bur
gerlijk en kijkt handenwrijvend
toe als een ander zich aan de
'passende' moraal onttrekt.
Daarbij prettig overtuigd van
het eigen goed zijn. Cresswell is
trouw aan haar idealen. Ze
vecht, heeft nooit anders ge
daan. Terwijl ze in de sfeer van
huisje-boompje-beestje alles
had, was belangrijk zijn wat ze
eigenlijk wilde. Nou, dan maar
zo! Maar, al vechtend wordt ze
uiteindelijk wel een 'draaideur
patiënt'. Omdat ze van de ene in
de andere inrichting terecht
komt, lukt het haar in de buiten
wereld op het laatst niet meer.
Ze pleegt een misdaad om aan
deze wanhoop te ontkomen.
Haar opsluiting wordt hiermee
defïntief".
Wie manipuleert?
Ondanks de intensiteit van het
gesprek registreert Gerda Ha
vertong de rammelende maag
van de interviewer en maakt ze
zonder enig vertoon en geheel op
haar gemak daarom maar een
paar geroosterde boterhammen
NEDERLANDSE VISAGISTENSCHOOL I
De school voor professionele
opleiding.
START OPLEIDINGEN: januari
'W in: VISAGIST(E)
CS HAIRSTYLIST(E)
L( KLEURANALIST(E)
SS. STIJLANALIST(E)
MANICURE
^Vjk NAGELSTYLIST(E)
f Inl. Schiedamse Vest 95d
rt 3012 BG Rotterdam
010-4145817/4128584.
Dat is nou wat Muskens
Slaapcentrum bedoelt met
opruiming! Geen 5% of 10%
korting maar meteen de beuk erin
met kortingen van 20% en zelfs
80%. Dus wees er snel
is op en weg is pech
KASTEN
WeeA><&
SLAAP
KOMBINATIES
r stuntprijzen!
We&i e/i
slaapcentrum
VOOR S L A P E
Rotterdam Centrum Rotterdam Ommoord Rotterdam Zuid
Goudsesingel 442-444 Binnenhof 14c Dorpsweg 56
tel. 010-4149719 tel. 010-4213917 tel. 010-4801088
U vindt ons in: Alkmaar, Amsterdam, Beverwijk, Den Dungen, Dordrecht, Enkhuizen, Hoorm IJmuiden, Nijmegen, Oss, Rijen, Roosendaal,
Rotterdam/Centrum, Rotterdam/Ommoord, Rotterdam/Zuid, Turnhout, Uden, Valkenswaard, Waalwijk, Zaandam.
