y
Fern Kamphuis onderwees haar
kinderen zelf midden in de natuur
MJ
Ï^ORAMA
Het aanzien
van 1992
Multi
diashow
Indonesië
'Mijn dochter bouwde haar eigen huis in een boom'
Winnaars Novib
Kerstpuzzelactie
Winnaars Assepoester-
prijsvraag
Union of Russian Painters in
Imax
DONDERDAG 21 JANUARI 1993
3 581
V DEOTAPES
ESDec-30
Compact-VHS tape; 30
minuten perfecte opna
men onder alle omstan
digheden. Nu tijdelijk
voor de allerlaagste £rijs
f1 Van 12.95
sTDK
E-180 E-HG
3 -uurs VHS High Grade
band van een ongekende
kwaliteit. Nu tijdelijk yoo
de allerlaagste prij
Van 13,95
FUJI FF120SW
HITACHI VM-E15
JVC GR-SX9 S-VHS
GRUNOIG LC285=TR 805
SONY TR-303
SONY TR-707 Hi8
SANYO VM-A1 OOP Hi8
2299,- 1899,-
2499,- 1499,-
2299,- 1899,-
3499,- 2899,-
1999,- 1899,-
2799,- 2499,-
2299,- 1699,-
OLYMPUS Mju-1
Geavanceerde volautomaat met oogstre
lend design. Uiterst bescheiden van formaat
en gewicht. Diverse flitsmogelijkheden.
IR-autofocus.
Van 399,- 1L
COMPACTCAMERA'S
CANON PRIMA 5 249. 209,-
CANON PRIMA ZOOM 76 499. 399,-
FUJIDL-8 89,- 69,-
FUJI FZ-3000 ZOOM 749,- 399,-
HAKING PANORAMA 39,- 29,-
KONICA TOP S 149.- 129,-'
KONICA AIRBORG 799. 599,-
LEICA MINI 649, 499,-
NIKON TW ZOOM 35-70 549, 449,-
NIKONTW ZOOM 105 999,- 899,-
OLYMPUSIS-1000 1099, 829,-
OLYMPUS AZ-110 749,- 689,-
PENTAX ZOOM 70R DATUM 549, 399,-
RICOH FF-10 MINI ZOOM 399,- 369,-
SAMSUNG AF SLIM ZWART 299, 199,-
YASHICAT4 399,- 369,-
MINOLTA DYNAX 7000i
Buitengewoon intelligente en creatieve AF-
reflexcamera. High-speed, 1/4.000 sec
Creatief chip-kaartsysteem. Inklusief origi
neel Minolta 35-80 mm
zoomobjectief.
Van 1299,-
E-180 HQ
3 x3-uurs VHS-cassettes,
waarvan 1 met speelfilm,
die ook geschikt is voor
her-opname. Nu tijdelijk
REFLEXCAMERA'S
CANON EOS 1000F 35-80 999,
CANON EOS 1000F 35-1051199,
MINOLTA 3xi SIGMA 35-80 999,
MINOLTA 7000i body
MINOLTA 7xi body
NIKON F801S body 1599,-
NIKON F4 body 4299,-
PENTAX P30T 28-80 599,
PENTAX Z-10 F28-80 799,
PENTAX Z1 body 1399,-
FUJI
P5-90 SHG
Een van de allerbeste
video-8 High Grade tape
Nu tijdelijk voor de aller
MINOLTA AF 3.5 70-210 i objec.
Nu exclusief bij Kinorama een fantastisch
autofocus 70-210 objectief voor de halve
prijs. o.a. Geschikt voor Minolta 3000i,
5000i, 7000i en 8000i
Van 599,-
OP=OP
OBJECTIEVEN
SIGMA AF 4.0/75-300 DL SUPER-ZOOM
AUTOFOCUS OBJECTIEF VOOR CANON,
MINOLTA, NIKON EN PENTAX.
Van 499,- voor 349,-
PENTAXFA 4.0/70-200 629,- 559,-
PENTAX A 4.0/70-200 349. 269,-
SIGMAAF 4.0/70-210 M/N/P 299, 249,-
MINOLTA AF 4.5/80-200xi 499,- 359,-
MINOLTA AF 4.5/100-300xi 899,- 829,-
CAMCORDERS
ALLEEN KINORAMA
HOOGSTRAAT
ROTTERDAM - Hoosstraat 141 - Tel. 010 - 4128801 ROTTERDAM - Bergse Dorpsstraat 32 - Tel. 010 - 4610106
ROTTERDAM-Winkelc. Zuidplein Tel. 010 4807010 DEK HAAG - Venestraat 8-10 Tel. 070 3639574
ROTTERDAM - 2t Middellandstraat 23 - Tel. 010 - 4772117 DORDRECHT - Voorstraat 274 - Tel. 078 133982
Geopend: ma. 11.00 -17.30, di. t/m vr. 9.00'-17.30, za. 9.00 -1,7.00 uur en koopavond tot 21.00 uur.
AKAI PVS-20
AKAI PV-M2
CANON E-200
CANON E-250
1999,- 1199,-
1799,- 1699,-
1699,- 1499,-
2499, 1799,-
SONY S-PROJECT AUDIOSET
van 2999,- voor 1799,-
JVC MX-44 miniset
speakers 1499,- 929,-
DENON D100 miniset 2699,- 2199,-
MISSION 760i speakers,
beste koop, p.st. 179,-
MAGNAT PROJECT 4 p.st. 599,- 349,-
DE HAVENLOODS HET ZUIDEN
De Britse koningin Elizabeth
noemde 1992 een 'annus horribi-
lis', oftewel een verschrikkelijk
jaar. Daar had zij ook alle reden
toe want de huwelijken van haar
zoons Charles en Andrew liepen
op de klippen en tot overmaat
van ramp werd haar favoriete
kasteel, Windsor Castle, door
brand zwaar beschadigd. Maar
niet alleen voor de Britse vorstin
was het een rampzalig jaar. Het
leek wel of heel 1992 onder een
ongelukkig gesternte stond; met
de regelmaat van de klok volg
den de berichten over oorlog,
orgelukken en verwoestend na
tuurgeweld elkaar op.
In de republieken die twee jaar
geeden nog de Sovjetunie vorm-
dei, was het wegvallen van het
ceitrale gezag het startsein voor
tal van bloedige burgeroorlogen.
Ock in de vroegere Oostbloklan-
dei zorgde het verdwijnen van
de communistische machtheb
bers voor schier onoverkomelij
ke problemen. Soms werden die
min of meer vreedzaam opge
lost, soms zoals in Bosnië, was
zinloos bloedvergieten het resul-
tatt. En, nog vers in
het geheugen, in december ver
ongelukte een toestel van Mar-
tirair op het vliegveld van de
Pcrtugese stad Faro.
Am de hand van foto's van bin-
nai- en buitenlandse topfopto-
grafen en heldere kernachtige
tecsten worden twaalf maanden
nieuws samengevat in één boek.
Het aanzien van 1992 is vanaf
heden verkrijgbaar bij de boek-
lundel.
Samenwerkende regionale reis
bureaus geven op 26 januari in
zaal Engels in Rotterdam een
informatieve diapresentatie
ever Indonesië, Thailand,
Hongkong en Sinagapore. De
cia-show wordt vertoond op
een groot scherm van 6x3 me
ter met behulp van vier projek-
toren.
Daarnaast wordt belangrijke
algemene informatie gegeven
voor elke toekomstige Verre
Oosten-reiziger. Indonesië
biedt als geen ander land de
toerist een enorm gevarieerd
ianbod, zowel wat betreft de
kuituur alswel de natuur. Er is
grote verscheidenheid, ze
ker tussen de eilanden onder
ling, maar zelfs ook nog tussen
de delen van de eilanden zelf.
De audio-visuele presentatie il
lustreert dit met zeer fraaie
beelden.
De toegangsprijs bedraagt f 5,-
(aan de zaal te voldoen).
Plaatsreservering is noodzake
lijk. Dit kan via de ANVR-
reisburo's of door te bellen met
Van Ginkel Vakanties, afde
ling Verre Oosten, telefoon
nummer 01828-11966.
ALPHEN AAN DEN
RIJN - Nani Fern Kamphuis
is een bijzondere vrouw, een
mens zoals je niet elke dag te
genkomt. Sinds 1972 woonde
ze afwisselend in Amerika,
Hawaii en Nederland. Ze
heeft diverse communes en
leefgroepen bekeken, bezocht
en gestart. Afgelopen jaar zat
het haar echter zö tegen, dat
Fern (zoals ze zichzelf het
liefste noemt) weer in Neder
land is komen wonen. On
danks de nare terugkeer wil
Fern haar verhaal over twin
tig jaar bijzonder leven wel
vertellen.
In eerste instantie zag het er niet
naar uit dat het leven van Fern
Kamphuis een heel bijzondere
koers zou gaan nemen: „Ik ben
ooit als kleuterjuf begonnen. Je
zou kunnen zeggen dat ik toen
een vrij normaal leven leidde. Ik
trouwde en kreeg mijn eerste
kind, een dochter. Nadat ik on-
dekte dat mijn man 'het met een
andere vrouw hield', ben ik ge
scheiden. Ik wilde niet bij de
pakken neer gaan zitten en ging
weer studeren: pedagogiek. Aan
het einde van mijn studie moest
ik een scriptie schrijven. Ik be
sloot naar Amerika te reizen om
daar leefgemeenschappen en
hun schoolsystemen te bestude
ren. Dat was, om precies te zijn,
in 1972. Uiteraard nam ik mijn
dochter mee. Ze had toen net
één jaar kleuterschool achter de
rug. Ik vond dat het mogelijk
moest zijn het kind zelf te onder
wijzen. Dat het me gelukt is,
blijkt wel uit het feit dat zij nu
als wetenschappelijk medewer
ker aan een Amerikaanse uni
versiteit is verbonden is."
Antroposofische
boerderij
„Tijdens mijn reis door Amerika
raakte ik ontzettend geïmpo
neerd door het ruige en onont
gonnen gebied in Californië én
door 'The Natural Way of Li
ving'. Maar, bij de leefgemeen
schappen die ik daar bezocht -
het woord commune wil ik niet
gebruiken, want dat heeft hier in
Nederland zo'n negatieve bij
klank- viel me wel op, dat het
vooral de volwassenen waren,
die wilden leren. Voor de kinde
ren waren er bitter weinig facili
teiten. De ouders wilden tuinie
ren, vrij leven en een eenheid met
de natuur vormen. Aan de kin
deren werd maar weinig ge
dacht. Ik besloot in Amerika te
blijven en iets op te zetten waar
ik wél achter kon staan."
Na enige tijd werd zoon Oriole
geboren. „We zijn op een stuk
plan iets met al mijn kennis
aring te gaan doen.
Fern Kamphuis: Ik hen vas
land een antroposofische boer
derij begonnen. Daar kreeg ik er
twee pleegkinderen bij. De kin
deren zorgden zelf voor voedsel
en bouwden hun eigen huizen.
Mijn dochter, die toen negen
was, ging in een boom wonen.
Ze had helemaal zelf een huisje
tussen de takken gebouwd. Ik
sliep met mijn zoontje in een
wigwam en in een huisje ter
grootte van een hondehok, sliep
mijn pleegzoon van vijf. Toen
mijn dochter veertien was,
bouwde zij haar eigen huis. Dat
huis wordt nu nog steeds be
woond."
„Het is, denk ik, de meest extre
me periode uit mijn leven ge
weest. We aten iedere dag
brandnetelsoep en liepen het
hele jaar op blote voeten. In de
vier jaar dat we daar woonden
hebben we één keer sneeuw ge
had, zelfs toen liepen we nog
blootsvoets. In Californië kan
dat allemaal. Vanuit het dorpje
dat bij ons op een paar kilometer
afstand lag, kregen we vaak be
zoek van dames op hoge hak
ken, die vonden het waarschijn
lijk zeer interessant wat er alle
maal gebeurde. Op een gegeven
moment werd het mij allemaal te
druk, toen zijn we verder de wil
dernis ingetrokken."
Kruidenschool
Toen zoon Oriole negen jaar
oud was, belandde de familie in
Santa Cruz, waar Fern op een
kruidenschool leerde hoe zij zal
ven en tincturen moest maken.
„Eigenlijk had ik het daar al vrij
snel bekeken, want ik kwam er
achter dat ik alles beter van de
planten zelf kon leren. Bomen en
planten zeggen mij veel. Ik ben
meer een mens die in de praktijk
leert. Al dat Latijn was niets
voor mij."
Na nog een tijdje les te hebben
gegeven keerde Fern met haar
zoon naar Nederland terug. „Ik
heb mijn dochter in Amerika
achtergelaten. Ze was zestien
jaar en ik vond dat het voor haar
tijd was geworden naar school te
gaan. In driejaar tijd heeft ze de
High School doorlopen waarna
ze een beurs voor de Universiteit
kreeg."
„Eenmaal in Nederland deed ik
in Zeist een herscholingscursus
leerkracht voor de Vrije School.
Een jaar later zat ik tussen de
Indianen. Samen met Oriole
ging ik terug naar Amerika, om
bij de Indianen te gaan werken.
We kwamen in het Navaho Indi
an Reservation terecht. De Indi
anen spraken geen woord Engels
en het was echt handen- en voe
tenwerk. Op de dag van aan
komst stond Oriole al de scha
pen te hoeden. Het- was een
prachtige ervaring. De Indianen
hebben mij en Oriole vreselijk
^veel geleerd. Zo kan Oriole met
stokken vuur maken en op een
natuurlijke manier leer looien.
Helaas konden we daar niet lang
blijven. Ik woonde in het huis
dat vroeger de medicijnman toe
behoorde, het was gemaakt van
van boomstammen. Na drie
maanden werd het echt te koud.
We vertrokken naar Santa Cruz
waar ik ging lesgeven en Oriole
voor het eerst een school be
zocht."
Hawaiï
Fern maakt een sprong in de tijd
en komt in het jaar 1992 terecht.
Haar derde boreling, dochter
Golden, is dan twee jaar oud.
„Op een conferentie in Amerika
kreeg ik te horen dat men in
Hawaiï een leerkracht zocht op
een Vrije School. Ik solliciteerde
en werd aangenomen. Het leek
me fantastisch om daar te gaan
wonen. Oriole schreef zich op
het College in en we vertrokken.
Overigens waren we, voordat we
naar Hawaiï gingen, enige tijd in
Nederland geweest omdat mijn
moeder was overleden."
Eenmaal op het eiland aangeko
men viel het Fern verschrikkelijk
tegen. „De school was helemaal
niet zoals men het mij, had voor
gespiegeld. Het was geen echte
Vrije School. Tot overmaat van
ramp barstte van de éne op de
andere dag een orkaan los (12
september 1992, red.), met moei
te konden we ons schuilhouden
in de school. Ik woonde in een
tent op het strand en daarin zou
den we zeker om het leven geko
men zijn. Met mijn zoon en
dochtertje heb ik vijf uur onder
een houten kleutertafel gezeten,
totdat de orkaan geluwd was.
Het bleek dat mijn auto was
vernield en veel van mijn bezit
tingen waren natgeregend. Toch
was dat voor mij nog het minst
erge. Ik kreeg te horen dat de
school mij niet meer nodig had.
Zoiets was mij nog nooit over
komen. Ik heb op geen enkele
school waar ik werkte proble
men gehad. Ik weet nog steeds
niet precies wat er aan de hand
was. In ieder geval stond ik op
straat. Geen werk, geen verzeke
ringen en geen huis."
Via het Rode Kruis kreeg Fern
een ticket naar Nederland.
„Door de jaren heen heb ik altijd
contact gehouden met een fami
lie in Alphen. Zij hebben mij
tijdelijk aan een kamer gehol
pen. Oriole wilde na enkele we
ken in Nederland terug naar de
States om te studeren. Hij wil
alternatief tandarts worden en
zit nu bij zijn zuster in Santa
Cruz."
Klap
Fern is voorlopig bezig met puin
ruimen. „Ik heb een verschrikke
lijke klap opgelopen. Ik ging vol
enthousiasme naar Hawaiï en
kwam gebroken terug. Mijn
driejarig dochtertje Golden heeft
ook een flinke shock opgelopen
van het hachelijke avontuur.
Toen het de afgelopen dagen zo
stormde was ze bijna niet te han
teren. Ik heb met het kind al een
bezoek gebracht aan het RI
AGG, maar daar hebben ze geen
plaats voor haar. Mijn eerste
prioriteit is weer gezond worden.
Daarna zie ik wel verder. Mis
schien vind ik gelijkgestemde
zielen en kunnen we een op
nieuw een school oprichten. Ik
ben vast van plan iets met al
mijn kennis en ervaring te gaan
doen. Ik wil een non-profit or
ganisatie opzetten om mijn plan
nen te realiseren."
Winnaars Novib:
Ie prijs: Novib artikelen t.w.
f 500,-: De Grote van Dale,
Irene Verweij, Rotterdam.
2e prijs:Novib Artikelen t.w.
f250,-: Van Dale handwoor
denboek, E. Tabak, Rozen
burg.
3e prijs:Novib artikelen t.w.
f125,-: Groot Woordenboek
Hedendaags Nederlands, J.
Stigter, Nieuwkoop.
4e prijs:Novib familiespel En
terprise, C. Sonnevijlle, Ouder
kerk a/d IJssel.5e prijs:
Novib kalender, Willem Bijl,
Werkendam.
5e t/m 15 prijs:
Boek uit Novib uitgeverij:
G.w.J.A. van Grinsen, Alphen
a/d Rijn; P. Onderwater, Rot
terdam; W. Brinkman, Vlaar-
dingen; L.A. Nooten-Willems,
Rotterdam; F. Koopman Rot
terdam; A. Olsthoorn, Schie
dam; C. Maertens, Spijkenisse;
N. Muller, Rotterdam; H. van
Kalsbeek-Scheffer, Gouda;
P.C. Conijn-Duivens, Rotter
dam.
Overige winnaars: lOx De Grote
van Dale:H. v.d. Steen, Spijke
nisse; Sandra Jansen, Hoek
van Holland; R.F. Lansber
gen, Rotterdam; H.H. Brussel,
Capelle a/d IJssel; A.G. Ver
maas, Klaaswaal; P. de Groot,
Krimpen a/d IJssel; H. Visser-
v.d. Berg, Hellevoetsluis, D.A.
Pors, Rotterdam; A.L. de
Heer, Rotterdam; G. Bertus,
Rotterdam.
lOx Van Dale Handwoorden
boek:
Dhr/mw Van Dongen, Rotter
dam; H.J v.d. Tempel, Vlaar-
dingen; E.N. van Noort, Rid
derkerk; L. Slaman, Berken-
woude; J.C. Tuk, Oostvoorne;
E. Valkenburg, Schiedam; W.
Polderman, Merellaan 643;
L.F. van der Pol, Gorinchem;
Mw. G.J. v.d. Heuvel, Stol
wijk, J.v.d. Toolen-v. Dalen,
Gouda.
5x Van Dale Groot Woorden
boek Hedendaags Nederlands:
C. van Os v.d. Abeelen,
Schoonhoven; H', Beijer Doe-
dens, Bodegraven; A.W.H.
Roest, Leimuiden;Lankhaar
van Harten, Ter Aar; G. Vis,
Alphen a/d Rijn.
le prijs Drie videobanden: Do
nald in rekenwonderland,
Winnie de Poeh viert kerstfeest
en Sing Along Songs:Pr. Beat-
rixschool, Groep, 7 Rotterdam
2e prijs De videoband Winie de
Poeh viert kerstfeest en een
originele speld van Assepoes-
ter:Rosina de Bruyn, Vlaardin-
gen.
3e t/m 15e prijs Een prachtige
litho uit de film Assepoester:
Paula van Nieuwaal, Numans-
dorp; Esmiralda Eringaard,
Rotterdam; Christy v.d. Ster
ren, Capelle a.d. IJssel; Corry
v.d. Harst, Vlaardingen; Erik
Witkamp, Berkel en Roden
rijs; Manon Yapari, Alphen
a.d. Rijn; I. Verwer, Capelle
a.d. IJssel; Cecil Schrijver, Ca
pelle a.d. IJssel; Judith van
Santen, Strijen; Vincent en El
vira Bakker, Rockanje; Kari-
ma el Joghrafi, Rotterdam;
Lucinda Broecks, Hellevoet-
sluis; Narhalie Kooiman, Rot
terdam.
Een Russische groep kunste
naars, bekend onder de naam
'Sociaal Realistische Impres
sionisten' (Union of Russian
Painters) exposeert voor het
eerst in Nederland en wel van
vrijdag 22 januari tot en met
zondag 31 januari in het Rot
terdamse Imax-gebouw aan de
Leuvehaven 75. De expositie is
dagelijks te bezichtigen van
12.00 tot 18.00 uur op de eerste
etage.
Op de grote overzichtstentoon
stelling zijn zo'n honderd schil
derijen te zien van 35 verschil
lende Russische kunstenaars.
De werken dateren van de vijf
tiger jaren tot heden. De expo
sitie kwam tot stand met mede
werking van het Ministerie van
Cultuur in Rusland.
Volgens organisator Broersen
is er in Nederland nooit eerder
zo'n uitgebreide tentoonstel
ling geweest van Russische im
pressionisten van allerlei stro
mingen. Over
de reden waarom deze Union
of Russian Painters nu hier
naar buiten treedt, zegt Broer
sen: „Ze zijn heel lang afgeslo
ten geweest van het westen en
hebben daarom nauwelijks re
laties met buitenlandse musea
of galeries. Zelf ontbreekt het
hen nog steeds aan buitenland
se valuta en visa, waardoor het
voor hen bijzonder moeilijk is
om zelf ies in het buitenland te
organiseren. De bedoeling is
dat er nu meerdere exposities
in Nederland worden gehou
den, samen met de Unian of
Russian Painters, die afkom
stig zijn uit alle delen van de
voormalige Sovjet-Unie".
Expositie Union of Russian
Painters van 22 t/m 31 januari,
dagelijks van 12.00-18.00 uur,
le etage Imax-gebouw, Leuve
haven 75, Rotterdam.
