urr
Blote borsten in de boksring
onderstrepen illusie van vrijheid
UIT
in t kort
'Je moet een bepaalde gekte hebben'
Kaguyahime: Japans sprookje
bij Nederlands Dans theater
De koning en de toneelspeler: banale grappen naast subtiele humor
André van Duin nog één
keer terug in Luxor
Twee voorstellingen
met een knaak korting
DONDERDAG 18 MAART 1993
DE HAVENLOODS HET ZUIDEN
De schrijfser Lisette Lewin
is vanavond, donderdag 18
maart, te gast in het schrijvers-
schoolcafé van de SKVR. Ze
leest voor uit eigen werk en
wórdt geïnterviewd door Peter
Schuiten. Het Schrijvers-
schoolcafé vindt plaats in het
Bibliotheektheater aan de
Hoogstraat in Rotterdam.
Aanvang 20.00 uur.
De Cinematheek van Lan
taren/Venster heeft voor don
derdag 25 maart een bijzonde
re vertoning op het program
ma staan van de film De Moe
der van Poedovkin, gebaseerd
op de gelijknamige naturalisti
sche roman van Maxim Gor
ki. De film stamt uit 1926. De
film wordt op piano live bege
leid door Ivo Verschoor, stu
dent aan het Koninklijk Con
servatorium in Den Haag.
Voorafgaand een lezing door
filmhistoricus Jos van der
Burg. Lezing om 19.30 uur,
film om 21.00 uur. Kaartjes
kosten 15 gulden voor de hele
avond.
Het Philharmonisch Koor
Toonkunst geeft vrijdag 9 april
een uitvoering van Bachs
Matthaus Passion in de grote
zaal van De Doelen. Niet zoals
gebruikelijk met begeleiding
van het Rotterdams Philhar
monisch Orkest, maar deze
keer met het Brabantsch Mu-
zyk Collegie, een ensemble dat
de muziek uitvoert op authen
tieke instrumenten. De muzi
kale leiding is in handen van
Hans van den Hombergh. De
kaarten zijn vanaf zaterdag 20
maart verkrijgbaar aan de
kassa van de Doelen.
Het Dissidentenfestival gaat
weer met volle kracht verder:
vrijdag 19 maart is de eigen
wijze muziek van de 'dissiden
te' muzikanten weer te horen
in Tejatro Popular aan de
Westkruiskade in Rotterdam.
Deel 5 alweer, met improvisa
tie van het duo I.uc Houtkamp
Jacques Palinckx, Trespas
sers W. met Cor Gout, het
stemwonder Christian Wolz
uit Berlijn en het puristische
trio Treble Spankers uit Am
sterdam. Aanvang 20.30 uur,
kaartjes kosten een tientje.
Shura Cherkassy (80), de
oude meester op de piano,
speelt vrijdag 19 maart in de
Doelen. Als een van de laatste
vertegenwoordigers van
laat-romantische traditie
'meesterpianisten' laat hij zijn
ongeëvenaarde stijl en virtuo
ze techniek horen in werken
van Beethoven, Schumann,
Debussy, Rachmaninov en
Liszt. Aanvang 20.15 uur.
Jamaaladeen Tacuma,
Cornell Rochester en het Trio
Kuiper/Wierbos/Van Keme-
nade (gitaar/trombone/alt-
sax) spelen zaterdag 20 maart
een programma met geïmpro
viseerde muziek in Thelonious
aan de Witte de Withstraat.
Het trio bestaat al sinds 1986,
en werd vorig jaar uitgebreid
met bassist Jamaaladeen Ta
cuma en drummer Cornell
Rochester, volgens velen de
meest funky ritmesectie I
wereld. Aanvang 22.00 uui
Muziekvereniging Soreo
het Koor Rosamunde geven
zaterdag 20 maart een gratis
inloopconcert in de hal van de
Doelen. Vanaf 15.00 uur
speelt eerst het Senioren Or
kest Rotterdam en Omstreken
onder leiding van Joost van
Beek, vervolgens zingt om
15.30 uur het koor Rosamun
de (ook een koor van s
ren) onder leiding van de heer
C. van Arendonk vrolijk
pertoire, herkenbaar voor
dere mensen. Zoals gezegd:
gratis!
theater
(foto: Mark Kohn)
De Pijnbank is een diepzin
nige komedie van Maarten
Wansink en Justus van Oei.
Justus van Oei (ex-Zak en As)
en Maarten Wansink (acteur
bij Toneelgroep Amsterdam,
ex-rechter in het programma
Zak en As Ontkent Alles) spe
len het verhaal van de bank-
manager die bij een fusie over
boord dreigt te vallen en de
jongeman met een schuld van
2 miljoen gulden bij een eredi
visievoetbalclub. Een andere
man heeft een plan dat alle
drie de mannen rijk moet ma
ken. Mits zij hun grenzen ver
leggen. Te zien op 24 en 25
maart in het Zuidpleintheater.
Tromgeroffel zwelt langzaam
aan tot een oorverdovend rit
misch .geheel. De Japanse en
Westerse slagwerkers van Circle
Percussion vormden de voorbo
de en begeleiders van een uniek
ballet van Jiri Kylian, dat zijn
oorsprong vindt in een eeuwen
oud Japans sprookjesachtig ver
haal over een vrouw van boven
aardse, lichtende schoonheid.
Het Nederlands Dans Theater
geeft op vrijdag 19 en zaterdag
20 mei in de Rotterdamse
Schouwburg een uitvoering van
het balletspektakel 'Kaguyahi-
De legende vertelt over een he
melse maanprinses die afdaalt
naar de aarde. Op een dag wordt
ze gevonden door een oude bam
boeverzamelaar. Als hij op een
dag bamboe snijdt, ziet hij één
stengel oplichten. Hij vindt er
een klein meisje, dat liefdevol
wordt opgenomen door hem en
zijn vrouw. Het meisje groeit op
tot beeldschone jonge vrouw en
vele rijke jongemannen dingen
naar haar hand. Tijdens een
feest ter ere van haar naamge
ving (ze zal Kaguyahime heten)
brandt een gevecht los tussen de
vele rivalen.
De muziek van de Japans/Duit
se componist Maki Ishii is een
fascinerend subtiele en tegelijk
overweldigende slagwerkcompo
sitie die live wordt uitgevoerd
door Circle Percussion, de Ja
panse slagwerker Katsuji Kondo
en leden van het Gagaku-ensem-
ble. Circle Percussion is twintig
jaar geleden opgericht door de
huidige zakelijk leider van het
NDT, Michael de Roo. De ken
nismaking met Japans slagwerk,
geïnspireerd door ensembles als
Ondekoza en Kodo, zorgt voor
een belangrijke ontwikkeling in
het bestaan van Circle Percus
sion. Als eerste niet-Japanse
groep gaf Circle Percussion tij
dens het Holland Festival 1983
een uitvoering op Japanse trom
mels. Een gezamenlijke tournee
met Kodo in 1984 combineert de
specifieke kwaliteiten van het
Westers en het Japans slagwerk.
Decorontwerper Michael Simon
ontwierp een imponerend to
neelbeeld dat symboliek en mo
derne techniek combineert. Zo is
er naast een gigantisch, door de
wind opbollend goudgordijn
ook plaats voor enkele auto's.
Aanvang: 20.15 uur, reserveren:
010-411 81 10.
Alexandra zoekt
het ideale lied
In het vorige programma
'Alexandra zingt' besloot
Alexandra van Marken, na o.a.
haar rollen in musicals zoals 'Ik,
Jan Cremer', 'Zeldzaam' en 'Ca
baret', terug te keren naar waar
het ooit om begonnen was: haar
stem. Ze kwam daarmee terecht
aan het begin van de weerbarsti
ge zoektocht naar het ultieme
lied.
In het nieuwe programma 'Stilte
voor de storm' zoekt Alexandra
verder, want iedereen zoekt iets
of iemand en... Alexandra zoekt
het lied dat past als een tweede
huid.
En ze laat horen wat ze vindt in
de mensen en het leven.
Een programma over vriendin
nen van vroeger, een moeder met
een verslaving, een zwerfster in
de stad en een zangeres die geen
ster wil zijn.
Te zien op 19 en 20 maart in
Theater Zuidplein.
door MARIA NEELE
Tussen de repetities door zit
Louis Lemaire van Jeugdthe
ater Hofplein geschminckt en
gekleed voor zijn rol als de
zeventiende-eeuwse toneel
schrijver Corneille in zijn
kantoor achter een portable
computer te werken aan een
televisiescript. Compleet met
bepoederde pruik. In het kan
toor ernaast drinkt een adel
lijke dame (hoepelrok, witte
pruik, wit gepoederd gezicht)
een cola'tje. Door de gang
rent een paleiswacht met hel
lebaard: achter de schermen
van Jeugdtheater Hofplein
gonst het van de première-
drukte. Zaterdag 20 maart
beleeft de nieuwste produktie
'De koning en de toneelspeler'
de eerste voorstelling. Het is
het verhaal van Molière: een
'gewone' toneelspeler die van
uit de provincie aan het hof
van koning Lodewijk XIV te
recht kwam, daar zijn vorst
voor zich won ten koste van
zijn collega's met een geves
tigde naam en zo erkenning
èn een eigen theater kreeg.
Molière, de toneelschrijver, spe
ler, regisseur en theatervernieu
wer. Door het lezen van het boek
van Theun de Vries over Molière
werden Bruun Kuijt en Carla
van Driel van het Jeugdtheater
Hofplein 'helemaal verliefd' op
hun zeventiende-eeuwse voor
ganger. Bruun schreef dus een
komedie voor het jeugdtheater
over de ontmoeting van Jean-
Baptiste en zijn koning, regis
seerde het samen met Carla en
nam zelf de rol van de slechterik
op zich.
Net als Molière vindt Bruun
Kuijt alles even leuk aan theater
maken. Schrijven, regisseren èn
De koning en de adel: ademloos voor Molières theaterkunst.
herken wel veel. Zijn verhaal is
nog steeds actueel. Bovendien is
zo'n kostuumstuk leuk voor kin
deren. Het hof, de koning, het
spektakel, de gigantische ver
kleedpartijen, de absurde tegen
stellingen."
'De koning en de toneelspeler'
vertelt het verhaal van de triomf
van Molière en de ondergang
van de hoftoneelspeler Mont-
fleury en de hofschrijver Cor
neille. Hun pogingen om het ge
zelschap van Molière bij de ko
ning in diskrediet te brengen lo
pen uit op een regerechte ramp:
ze komen zelfs in de gevangenis.
Alles aan het hof van koning
Lodewijk is onecht: de hofhou
ding, de adel, de koning zelf èn
zijn wereldvreemde moeder. De
koning is opppermachtig en alles
wat hij doet is gróóts. Zelfs zijn
stoelgang is aanleiding voor een
voorstelling waarbij het hele hof
zich vol bewondering om de
gouden po schaart en de koning
aanmoedigt bij het doen van zijn
behoefte.
„Die banale dingen als poepen
en neuspeuteren vinden kinde
ren leuk, maar volwassenen
Ook", zegt Bruun Kuijt. „Het
stuk hangt tussen 'van dik hout
zaagt men planken' en kleine
subtiele grapjes. Hoe mensen op
elkaar reageren, als groep of als
individu, daarin zit de humor."
Energiek
'De koning en de toneelspeler' is
een komisch spektakelstuk, vol
spanning en energie. Komedie is
een moeilijke speelstijl, vertelt
Carla van Driel. „Je moet een
bepaalde gekte in je hebben.
Sommige van de spelers hebben
dat van nature." Ze knikt in de
richting van haar collega:
„Bruun heeft dat ook. Je moet
ongegeneerd loos kunnen gaan,
met tomeloze energie." Bruun
vult haar aan: „Het is energiek,
grotesk theater." Carla weer: „Je
gebruikt'er alles bij. Je hele we
zen. Alle genen, alle cellen. Het
is slagroomtaarten-werk. Ik
houd van die energie, zoals ik
ook van Laurel en Hardy-films
houd." Het schijnbaar losse
gooi- en smijtwerk staat lijnrecht
tegenover de werkelijkheid,
waarin alles doordacht en 'gezet'
is. Carla: „Elk detail is getimed,
alles is geregisseerd, tot in de
finesses. Een goede komedie
staat of valt daarmee."
Het heeft even geduurd voordat
de jongeren van Jeugdtheater
Hofplein doorhadden waarom
er zo precies, maar met tomeloze
energie en tempo moest worden
gespeeld. „Die timing aanbren
gen, dat kostte tijd", vertelt
Bruun. „Maar de laatste paar
weken zijn de kwartjes geval
len."
Spannend
Marlou Stolk (17) speelt een van
de toneelspeelsters van Molières
toneelgroep. Ze is al zeven jaar
leerlinge van de Jeugdtheater-
school Hofplein en is verslingerd
aan het theater. Ze speelde eer
der in produkties, maar dit stuk
is weer iets héél anders, vindt ze.
„Spannend om te spelen. Alles
ligt er dik bovenop. De gangbare
speelstijl in de tijd van Molière
was héél overdreven en gezwol
len. Molière bracht natuurlijker
theater, gebaseerd op de comme
dia dell'arte, ook weer nieuw
voor ons." De prachtige kos
tuums, met hoepelrokken, prui
ken en diepe décolletés, en de
spectaculaire requisieten (van
Marian Hoefnagels) hielpen de
jeugdige spelers ook een eind de
goede richting op, vertelt Mar
lou. „De kleding versterkt de
rollen. Juist door het dragen van
de kostuums hebben we ook
weer veel geleerd."
In 'De koning en de toneelspeler'
spelen 31 leerlingen van de Jeugd-
theaterschool, en de volwassen
acteurs Bruun Kuijt en Louis Le
maire. De première is op 20
maart om 19.00 uur en op 21
maart om 14.00 uur. Verdere
voorstellingen: 27 maart 19.00
uur, 28 maart 14.00 uur, 4 april
14.00 uur, 9 april 14.00 uur, 10
april 19.00 uur, 11 en 12 april
14.00 uur, 18 april 19.00 uur, 25
april 14.00 uur 2 tot en met 6 mei
14.00 uur, 7 mei 14.00 en 19.00
uur, 8 mei 19.00 uur en 9 mei
14.00 uur.
Een zwartbetouwde boksring,
ingesloten in een van hekwer
ken voorziene kooi, waarvan
de enige uitgang wordt ver
sperd door het publiek. Dat is
het decor voor het ballet 'Nai
led' van Kathy Gosschalk
waarmee De Rotterdamse
Dansgroep de komende
maanden door het land trekt.
Vrijheid is een illusie, meent
Gosschalk, en dit idee loopt
als een rode draad door 'Nai
led'. Niet alleen titel en decor
zijn duidelijke verwijzingen
naar dit thema, maar ook
dans, mime en teksten staan
in het teken daarvan.
Het stuk is een reprise van het
succesvolle ballet waarmee Gos
schalk in 1984 met het toenmali
ge Werkcentrum Dans (voorlo
per van De Rotterdamse Dans
groep) volle zalen trok en loven
de recensies oogstte. Een herop
voering lag volgens Gosschalk,
artistiek leider van De Rotter
damse Dansgroep, voor de
hand: „Ontzettend veel mensen
verwijzen telkens maar weer te
rug naar dit stuk. Het was des
tijds dan ook een enorm succes."
„De inspiratie voor het stuk was
Uit 'Nailed' van de Rotterdamse Dansgroep.
'de illusie van de vrijheid'. In
Nederland heb je bijvoorbeeld
vrijheid van meningsuiting. In
theorie betekent dat, dat je mag
zeggen wat je wilt. Maar in de
praktijk blijkt dat vaak heel an
ders te zijn. Dat vond ik ook nu
nog steeds een zeer actueel on
derwerp", legt ze uit.
,,'Nailed' betekent 'vastgenageld
zitten'. Dat moet dan niet met
een letterlijk op worden gevat als
met een spijker vast zitten, maar
het drukt uit dat je niet van je
plek af komt. Dat je niet los
komt van de dingen die je vindt
of dat je vast kan zitten in een
bepaald hokje. Dan denk ik bij
voorbeeld aan taboes en voor
oordelen."
Gevecht
Een dergelijk idee in een ballet
om te zetten is geen eenvoudige
opgave, maar Gosschalk lijkt
geen enkele middel te hebben
geschuwd om dat toch te berei
ken. De boksring waarin de dan
sers (zes vrouwen en vijf man
nen) zich bewegen, suggereert in
ieder geval dat er sprake is van
een gevecht. Gosschalk: „Een
stuk moet natuurlijk voor zich
spreken. Maar om nou precies
uit te leggen dat dit stuk dit of
dat is, dat kan niet. Het is ge
woon een heleboel tegelijk. Er is
inderdaad sprake van een strijd,
tussen mannen en vrouwen en
tussen groep en individu» maar je
zou het stuk misschien ook een
illustratie van taboes kunnen
noemen. Maar dan wordt ik al
weer te concreet, denk ik."
In het ruim drie kwartier duren
de stuk dansen mannen en vrou
wen in wisselende combinaties,
waarbij de mannen zich 'sexueel-
agressief gedragen en de vrou
wen ten prooi lijken te zijn geval
len aan moedeloosheid en luste
loosheid. Dat een spanning be
staat tussen mannen en vrouwen
wordt onder andere onder
streept door het feit dat allen
halverwege het stuk het bovenli
chaam ontbloten.
Controverse
Tenslotte valt één vrouw in een
reeks krampachtige bewegingen
buiten de groep, waarmee weer
wordt verwezen naar de contro
verse tussen individu en groep:
„De prijs om te overleven bete
kent een verlies van persoonlijke
eigenheid", luidt de conclusie.
Voor het ballet 'Nailed' koos
Gosschalk muziek van Ludwig
van Beethoven. „Veel choreo-
Voor alle enthousiaste fans die van André van Duin nooit genoeg
krijgen, komt 'Tijd voor Theater' terug in het Luxor Theater. Tot en
met zondag 28 maart 1993 is de André van Duin Revue voor het
allerlaatst te zien.
De komiek heeft aangekondigd voorlopig geen theater te willen
doen. Hij Wil zich op de televisie kunnen concentreren. Met zijn
theaterwerk kwam daar weinig van: avond aan avond uitverkochte
zalen, die bij aanvang al op zijn kop stonden. Vooral in Rotterdam
heeft Van Duin altijd kunnen rekenen op een enthousiast onthaal.
Nog één keer dus de gelegenheid om André van Duin, zijn aangever
Frans van Dusschoten, de solisten Suzanne Venneker en Dick
Cohen, de illusionist Hans Klok met zijn assistente Sittah, The Brian
Rogers Dancers en het Live Revue Orkest onder leiding van Jan
Rietman in deze revue aan het werk te zien.
Nog tot en met zondag 28 maart 1993 om 20.15 uur (maandag geen
voorstelling).
Toegangsprijs f 70,-/f 60,-/f 55,-/f35,-; met CJP/Pas65/Rotterdam
Pas f5,- korting (niet geldig op vrijdag en zaterdag). Kaartverkoop
van maandag t/m zaterdag aan de kassa tussen 12.00 en 18.00 uur.
Telefonisch reserveren tussen 12.00 en 16.00 uur op nummer 010-
4138326 of 010-4141715.
grafen hebben eerst een stuk mu
ziek, waar ze graag een ballet bij
willen maken. Bij mij gaat dat
precies andersom. Ik heb eerst
een idee en daar moet dan nog
muziek bij. Ik vond, ik weet niet
eens waarom, dat 'Nailed' moest
beginnen met een koor. Dus ik
zoeken naar een koor, een nie-
t-religieus koor wel te verstaan.
Dan kom je er achter hoe weinig
niet-religieuze koren er eigenlijk
zijn. Toen ik' eindelijk uitkwam
bij Beethoven heb ik besloten
voor het hele werk van Beetho
ven te gebruiken."
Grote verschillen tussen de hui
dige versie en die van negen jaar
geleden is er volgens Gosschalk
niet. „Als je een stuk maakt ben
je daar heel nauw bij betrokken.
Achteraf, wanneer je wat af
stand hebt kunnen nemen, kun
je dan soms concluderen dat be
paalde dingen anders zouden
kunnen om nog duidelijker te
maken waar het je om gaat. Dat
soort verfijningen heb ik in het
stuk wel aangebracht. Daar
naast wordt het gedanst door
nieuwe mensen".
De reprise van 'Nailed' gaat in
première op 31 maart. De voor
stelling is van 30 maart tot en
met 3 april te zien in de kleine
zaal van de Rotterdamse
Schouwburg.
Het Zuidhollands Amateur
theater Circuit brengt vrijdag
19 maart in het Bibliotheekthe
ater aan de Hoogstraat in Rot
terdam twee zeer verschillende
theatervoorstellingen op één
avond: 'Natte dagen' van de
groep Schijn en IJdelheid uit
Delft en 'Om Eleanor' van Per
Express uit Alphen aan den
Rijn-
Lezers van De Havenloods en
Het Zuiden kunnen deze voor
stelling zien tegen een geredu
ceerde prijs.
Na het Bibliotheektheater in
Rotterdam is dit dubbelpro
gramma verder nog te zien op
3 april in het Artotheater in
Schoonhoven, op 9 april in De
Uitstek in Zwijndrecht en op
23 april in De Stoep in Spijke-
nisse.
Voor de voorstelling op 19
maart in het Bibliotheekthea
ter bedraagt de entree f 12,50
(Pas 65, CJP, Rotterdampas
f 10,-). Op vertoon van dit arti
kel kunnen lezers van De Ha
venloods en Het Zuiden ook
naar binnen voor een tientje.
Geldig voor twee personen.
