Toneelgroep in ontwikkeling
laat kleine Johannes opgroeien
UIT
'Surinaamse verhalen' slaat brug tussen twee culturen
'We nodigen iedereen uit om achter
de schennen te komen kijken'
daï,S
'Als ik een mier word, zet ik gewoon een helm op
Rotterdamse Schouwburg viert vijfjarig bestaan met twee open dagen
Nederlands Dans Theater
danst Ribeiro en reprises
Cyrano verbergt grote neus
achter vlijmscherpe humor
DONDERDAG 1 APRIL 1993
DE HAVENLOODS HET ZUIDEN
De Rotterdamse Kunst
stichting laat onder de titel
'De onuitroeibare roman' tien
avonden lang Nederlandse ro
manciers aan het woord in
zaal De Unie, om uit te vinden
wat er in de afgelopen vijftien
jaar is toegevoegd aan de Ne
derlandse literatuur. Op
woensdag 7 april praten Atte
Jongstra en Dirk van Weelden
met Anthony Mertens. De
avond begint om 20.30 uur en
de toegangsprijs bedraagt een
tientje (ƒ7,50 met korting).
Zanger en /«/-speler Hous-
sein Toulali treedt op I april
i ensemble van
in Theater De
Evenaar. De muziek die ge
bracht wordt, heet malhoun
de taal die daarbij gebruikt
wordt, is het dialect van de
Marokkaanse ambachtsman.
Aanvang 20.15 uur. Entree
15,- of 12,50 met korting.
Het concert van Bon Jovi in
Ahoy' op 9 april, is uitver
kocht. Op 23 april komen de
heren echter nog een keer te
rug en voor die voorstelling
zijn nog staankaarten te ver
krijgen a 32,50. Het tele
foonnummer van Ahoy' is
010-4104204.
Rienne Va Plus, het samen
werkingsproject van Rienne
Janssen, en ex-Doe Maar-le
den Ernst Jansz en Jan Hen
driks, speelt op 2 en 3 april in
Theater Zuidplein Het trio
heeft zich muzikaal laten in
spireren door de muziek uit de
jaren '20 tot '40 en brengen
hun muziek in een theatrale
setting. De voorstelling begint
i 20.30 uur in de Arlecchi-
-zaal en de kaartjes kosten
17,50 12,50 met korting).
Podium De Vlerk aan de
Lijnbaan 120 heeft voor vrij
dag 2 april twee bands op het
programma staan. Badtown
Boys speelt punk-popdie asso
ciaties oproept met The Ra-
mones en The Dickies. De
Arnhemse band The Harries
zoekt het in de Engelse kroeg
punk. De zaal gaat open om
21.00 uur en kaartjes kosten
een tientje.
Onder de titel 'Strings in
the earth and air' speelt het
Asko Ensemble muziek op
teksten van de Ierse schrijver
James Joyce. Op 4 april doen
zij, ondersteund door sopraan
Lucy Shelton de Rotterdamse
Doelen aan. Aanvang 20.15
Entree 15,- of een tien
tje n
pas.
Het Schönberg Kwartet
speelt op 8 en 29 april werken
van Zemlinsky, Webern en
Berg in zaal De Unie. Ook het
Lysenko Kwartet uit Kiev
geeft dan acte de presence met
werk van Karabitz, Silvestrov
en Guba. De voorstellingen
beginnen om 20.30 uur en de
toegangsprijs bedraagt 15,-
of 10,- met korting.
De Schiedamse toneelvere
niging Apollo Toneel speelt
'De Ingebeelde Zieke' van Mo
lière. Op donderdag I april
wordt er gespeeld in Theater
de Teerstoof in Schiedam en
op vrijdag 16 en zaterdag 17
april in het Rotterdamse Bi
bliotheektheater. Beide voor
stellingen beginnen om 20.30
uur en de toegangsprijs be
draagt 12,50. De pasprijs is
een tientje.
Cabaretgezelschap De Ser-
panties speelt op 1 april hun
voorstelling 'Ze kijken!' in het
Bibliotheektheater. De voor
stelling begint om 20.30 uur en
voor 15,- kan men erbij zijn.
Wie een pas heeft kan er voor
een tientje in.
Het RO Theater brengt op
3 april Arthur Millers stuk 'De
Dood van een handelsreiziger'
op de planken van Theater
Zuidplein Onder regie van Pe
ter de Baan spelen onder an
deren Lou Landré en Geert de
Jong in dit monumentale stuk.
Het stuk staat geprogram
meerd in de grote zaal en be
gint om 20.15 uur. Kaartjes
kosten 25,- of 20,-.
(foto: LEO VAN VELZEN)
Op donderdag 8 april vindt
in Lantaren/Venster de Neder
landse première plaats van
Veerle Bakelants' choreogra
fie 'Compositie 1'. De voor
stelling loopt tot en met zater
dag 10 april. Aanvang 20.30
uur. Entree ƒ18,-//14,-.
Surinaamse verhalen is een intie
me voorstelling waarin op ver
schillende manieren wordt ver
teld over het ontheemd zijn en
het leven tussen twee culturen.
Aan de voorstelling liggen Suri
naamse volksverhalen ten
grondslag.
Centraal in de voorstelling staat
de Big Jari (het grote verjaar
dagsfeest) van de jarige Stanley
Scheerzeep. Ter ere van zijn 10e
verjaardag wordt een groot feest
gegeven. De verschillende bezoe
kers op het feest laten Stanley
een denkbeeldige reis maken
waarin hij geconfronteerd wordt
met de verschillende aspecten
van de niet-Westerse cultuur.
Een cultuur die Stanley, opge
groeid in Nederland, zowel
vreemd als vertrouwd is. Zijn
belevenissen op deze grote dag
worden verteld door middel van
een kleurrijk spel met beweging
en muziek (percussie).
Verscheidenheid
Regisseur Wim Meuwissen wil
met deze voorstelling niet de
oorspronkelijke Surinaamse cul
tuur in al zijn verscheidenheid
tonen. De voorstelling is eerder
een onderzoek naar de eigenheid
van de cultuur van de tweede
generatie. Hierbij heeft hij zich
laten inspireren door de Creool
se achtergrond van de spelers
(Marjorie Boston, Monique van
Hinte en Jeffrey Spalburg) en
muzikanten (Ricardo Bilkerdijk
en Dennis Tholen).
Daarnaast heeft hij gekozen
voor een tonende speelstijl waar
in niet de taal, maar de fysieke
zeggingskracht van de acteurs
centraal staat. Wat niet verteld
kan worden met taal wordt uit
gedrukt door middel van bewe
ging en muziek. In de muziek
worden de traditonele en moder
ne invloeden met elkaar ver
mengd of juist tegenover elkaar
geplaatst.
Aansluiting
Er wordt maar weinig theater
gemaakt dat aansluit bij de mul-
ti-culturele situatie die het over
grote deel van de Nederlandse
basisscholen kenmerkt. Het me
rendeel van het jeugdtheater is
typisch een produkt van het Ne
derlandse culturele klimaat. De
PaardenKathedraal wil daarom
eep produktie maken die juist
wél aansluiting zoekt bij de cul
turele achtergrond van allochto
ne kinderen. De Vlaming Wim
Meuwissen („Ik ben zelf ook al
lochtoon") heeft ruime ervaring
op het gebied van het niet-Wes-
ters theater. Meuwissen maakte
o.a. de voorstelling 'Witte Ne
gers' bij de theatergroep Come-
dia Futura. Surinaamse Verha
len bevat geen politiek state
ment. Wim Meuwissen: „Ik ben
niet uit op een boodschap, de
boodschap zit in de authentici
teit van het beeld, klank en
kleur. Ik ben van mening dat
theater niet moet beweren, maar
moet bezweren".
Surinaamse verhalen wordt ge
speeld door de PaardenKathe
draal in de Rotterdamse
Schouwburg, Kleine Zaal, zon
dag 4 april, aanvang 15.00 uur,
reserveren: 010-4118110.
de acteurs staat centraal
De fysieke zeggingskracht
door RICHARD VAN SANTEN
ROTTERDAM In het Bi
bliotheektheater is van maan
dag 5 tot en met zaterdag 10
april elke avond een voorstel
ling te zien in het kader van
het Grimas-festival. Dit festi
val is een jaarlijks initiatief
van de Rotterdamse Toneel
kamer, het overkoepelende
orgaan van zes studenten-to
neelverenigingen. De spelers
zijn allemaal amateurs, maar
hun gedrevenheid mag profes
sioneel genoemd worden. Aan
het eind van de rit worden de
stukken namelijk beoordeeld
door een jury en de verenigin
gen willen natuurlijk niet voor
elkaar onderdoen.
De enige toneelclub die niet ver
bonden is aan een studentenver
eniging, maar rechtstreeks aan
de Erasmus Universiteit, is de
Rotterdamse Interfacultaire Stu
denten Kabaretvereniging
(RISK). RISK heeft op dit mo
ment zo'n kleine vijftig leden.
Ieder jaar is men actief met drie
projecten. Eén groep werkt naar
een uitvoering in mei toe, een
andere groep zet een stuk neer
bij de diësviering, het begin van
het universitaire jaar, en er is een
improvisatiegroep, de 'kweek-
bak' voor nieuwkomers.
Bewerkt
Woensdag 7 april speelt RISK
het toneelstuk 'De kleine Johan
nes', gebaseerd op de gelijknami
ge roman van Frederik van
Eeden. Maarten Eland, één van
de acteurs, vertelt over het stuk
en de manier waarop het tot
stand is gekomen.
Er wordt nog druk gerepeteerd door de leden
„Myrte Amons, onze regisseuse,
heeft de roman zelf bewerkt. Ze
heeft de dialogen uit het boek als
basis genomen en die zo goed
mogelijk aangevuld om de han
deling duidelijk te maken. Ik
vind zelf dat ze daar heel goed in
geslaagd is." Amons is studente
van het Rotterdams Centrum
voor Theater (RCT). Dit oplei
dingsinstituut heeft met RISK
de afspraak, dat het gevorderde
studenten uitleent voor het regis
seren van de stukken. „Het mes
snijdt aan twee kanten", zegt
Maarten, „De studenten van het
RCT kunnen de stukken van
RJSK als examen zien en RISK
heeft de beschikking over goede
regisseurs."
„Het stuk gaat over het opgroei
en van het kleine jongetje Johan
nes. Op zijn weg door het leven
komt hij steeds de meest fantas
tische figuren tegen, die allemaal
een fase in zijn ontwikkeling
symboliseren. De eerste is Va
der, een autoritaire figuur waar
aan hij zich moet ontworstelen.
Daarna komt Windekind, die
staat voor het zweverige, het ge
voel, gevolgd door de kabouter
Wistik, die het verstand beli
chaamt. Zelf speel ik de rol van
Pluizer, een recalcitrant figuur
die Johannes laat zien dat het in
het leven niet allemaal rozegeur
en maneschijn is."
Dood
Ondanks Johannes' jeugd is ook
Hein, de Dood, al van de partij.
„Als Johannes het uiteindelijk
van de cynische Pluizer wint,
moet Hein toegeven dat het met
Johannes wel goed komt. Op het
eind van het stuk moet hij daar
om maar weer op zoek naar an
dere, menselijke, slachtoffers."
Maarten verklapt alvast dat hij
daarvoor ook even een kijkje in
het publiek gaat nemen.
Uitleven
Naast het spelen van de karak
terrollen, soms nog een hele op
gave voor de onervaren acteurs,
kunnen zij zich nog eens uitleven
in kleine bijrolletjes. „Dan spe
len we bijvoorbeeld mieren of
krekels. Een leuke afwisseling,
omdat die rolletjes heel karika
turaal neergezet kunnen worden.
Tijdens de voorstelling verlaat
niemand het podium. Als ik bij
voorbeeld van Pluizer in een
mier verander, zet ik aan de zij
kant van het toneel even een
helmpje op en dan ben ik een
mier."
Om de grotere rollen goed te
kunnen spelen, was wat meer
begeleiding nodig. „Myrte heeft
ons vooral geleerd om je rol in
verband met jezelf te brengen",
legt Maarten uit, „Op die manier
komen de emoties ook uit jezelf
en kun je ze makkelijker spelen."
In hoeverre zij daar in geslaagd
is, is op woensdag 7 maart te
Programma
Het programma van het Gri
mas-festival ziet er verder als
volgt uit. Maandag 5 april speelt
Blauw de Griekse tragedie 'Iphi-
ginea in Aulis' van Euripides, op
dinsdag gevolgd door M T
met Alan Ayckbourns stuk 'De
tafel van tien'. Woensdag is
RISK aan de beurt en donder
dag 8 april speelt De Kast Oedi
pus in de bewerking van Hugo
Claus. Op vrijdag komen Ha
rold Pinters vinnige dialogen
aan bod in 'Party Time', ge
speeld door RST. De Troupe
sluit zaterdag het festival af met
vier een-akters van onder ande
ren Tsjechov en Yvonne Keuls.
Na afloop maakt de jury haar
rapporten openbaar.
De voorstellingen beginnen alle
maal om 20.00 uur. Kaartjes
kosten 7,50 per voorstelling en
voor 25,- is een passepartout
verkrijgbaar. Voor reserveringen
kan men het Bibliotheektheater
bellen van 9.30 tot 12.30 uur, op
telefoonnummer 010-4 33 82 58.
De Rotterdamse Schouwburg
viert deze maand haar vijfja
rig bestaan met twee open da
gen. „We willen met deze
open dagen alle mensen die
nog nooit in de nieuwe Rot
terdamse Schouwburg zijn ge
weest de kans geven eens een
kijkje te komen nemen in het
gebouw", zegt Carel Alons,
directeur van de Schouwburg.
Jetta Ernst, adjunct-direc
teur, vertelt verder: „We heb
ben de Rotterdamse theater
gezelschappen, het RO Thea
ter, het Scapinoballet en het
jeugdtheater De Zwarte
Hand gevraagd om die dagen
korte voorstellingen te geven
en openbare repetities te hou
den, zodat dat nieuwe publiek
ook kennis kan maken met
die groepen."
Gratis, natuurlijk. Vrijdag 16
april en zaterdag 17 april kan
iedereen zomaar binnen komen
lopen in De Kist van Quist, zoals
het gebouw in de volksmond
heet. Tussen 12.00 uur en 22.00
uur zijn er doorlopend voorstel
lingen en repetities: dans, toneel
en muziek. Op zondagavond 18
april is er een ingelast optreden
De Rotterdamse Schouwburg, bijgenaamd De Kist van Quist, houdt tt
gelegenheid van het vijfjarig bestaan twee open dagen.
van het Groot Niet Te Vermij
den Dans- en Showorkest met
hun show 'Live from Rotter
dam', een voorstelling die nor
maal gesproken in het Luxor
Theater te zien is, maar nu voor
één keer in de Schouwburg staat.
De Schouwburgdirectie heeft
vele tientallen buurthuizen en
andere groepen aangeschreven
die zich op een of andere manier
met cultuur bezighouden. Die
groepen krijgen de gelegenheid
zich te laten rondleiden 'achter
de schermen' van het theater.
„Onder leiding van een van de
medewerkers van de schouw
burg",zegt directeur Alons. „Die
rondleidingen hebben we ook
gegeven toen de schouwburg pas
open was, en er was heel veel
belangstelling voor", vervolgt
Jetta Ernst. „Groepen die geen
uitnodiging hebben ontvangen,
maar wel graag rondgeleid wil
len worden, kunnen zich natuur
lijk ook opgegeven."
Het Scapino Ballet repeteert in
de kleine zaal aan een nieuwe
voorstelling onder leiding van
choreograaf Ed Wubbe, die af
gelopen week nog voor uitver
kochte zalen zorgde in de grote
zaal met zijn werk Perfect Skin.
Volle zalen
Uit die voorstelling zijn kleine
delen te zien in de grote zaal,
waar het RO Theater en het Sca
pino Ballet elkaar afwisselen met
voorstellingen van ongeveer een
half uur. Het RO Theater speelt
uit de succesvolle fanilievoorstel-
ling De Wind in de Wilgen, die
rond Kerstmis ook volle zalen
trok. Het zijn allebei spectaculai
re voorstellingen, waar veel in te
zien valt. In de repetitieruimte
van het RO Theater wordt gere
peteerd onder leiding van regis
seur Pieter Loef.
Beide stadsgezelschappen mo
gen niet klagen over gebrek aan
belangstelling. Carel Alons
meldt met trots dat zowel het
RO Theater als het Scapino Bal
let in de vijf jaar van de nieuwe
Schouwburg een heel eigen,
nieuw publiek hebben opge
bouwd. „We kunnen allemaal
best trots zijn op wat we bereikt
hebben in deze afgelopen vijf
jaar", vindt Carel Alons. „Het
Rotterdamse publiek heeft zijn
schouwburg weer terug. Toch
zijn er nog steeds veel mensen
nog nooit in het gebouw ge
weest. Voor al die mensen heb
ben we de open dagen georgani
seerd. We nodigen iedereen uit
om de schouwburg te komen be
kijken."
Floorshow
In de hal speelt tijdens de open
dagen jeugdtheater De Zwarte
Hand een voorproefje uit het
nieuwe programma 'Windmo
lens'. „Kindertheater neemt in
het schouwburgprogramma een
belangrijke plaats in", vertelt
Jetta Ernst. „Vandaar ook die
voorstelling." Café Floor brengt
zaterdag een extra Floorshow,
een talkshow met Maria Heiden
en Fred van der Hilst, waarin
onder anderen fervente schouw
burgbezoekers aan het woord
komen, maar ook architect Wim
Quist en het kassapersoneel.
Daar is ook muziek van onder
anderen de Valentina's en het
Roemeens dorpsorkest Palatca.
Voor de voorstelling van het
Groot Niet te Vermijden Dans
en Showorkest zijn ongeveer 500
kaarten in de vrije verkoop. Ze
kosten 30 gulden, met korting
pas 25 gulden. Reserveren via
010-4118110.
ROTTERDAM Op dinsdag
6 april geeft het Nederlands
Dans Theater 2 in de Rotter
damse Schouwburg een uitvoe
ring van drie choreografieën.
Het programma omvat 'Waiting
for Voluptia' (een nieuw werk
van Paolo Ribeiro) en reprises
van 'Squares' van Hans van Ma
nen en 'Jardi Tancat' van Nacho
Duato. De balletten zijn gezet op
muziek van Sjostakovitsj, Satie
en Catalaanse liederen van Ma
ria del Mar Bonet.
Twee jaar geleden creëerde Pao
lo Ribeiro voor NDT2 het werk
'Encantados de Servir-Lo...'
Zijn nieuwe choreografie voor
NDT2 is getiteld 'Waiting for
Voluptia', gezet op een strijk
kwartet van Dmitri Sjostako
vitsj. Ribeiro is sinds 1991 arties-
tiek leider van de Companhia de
Danca de Lisboa. Daarvoor
werkte hij vanaf 1980 allereerst
als danser bij o.m. het Ballets
Contemporain in Brussel, Ballet
de Lyon, Opéra Strasbourg;
maakte choreografieën voor
o.m. La Maison de Culture de
Tournai, Compagnie Stridanse
en het Gulbenkian Ballet en zijn
eigen Companhia de Danca de
Lisboa.
Het tijdloze en steeds weer impo
nerende 'Squares' (1969) van
Hans van Manen is een onder
zoek naar de choreografische
mogelijkheden met niveauver
schillen en binnen de beperking
van een door neonlicht afgeba
kend vierkant. Deze dwingende
techniek en de suggestie van
ernst staat in contrast met de
gedragen tempi en de slepende
melodie van Saties 'Les Trois
Gymnopédies', eerst in de piano
versie van de componist en daar
na in de orkestratie door Claude
Debussy.
Tot twee jaar geleden was Na
cho Duato danser en huischore-
ograaf van het NDT; vervolgens
vertrok hij naar Madrid voor
zijn benoeming tot artistiek lei
der van het Ballet Lirico de Na
tional. Regelmatig keert hij te
rug naar het NDT om zijn werk
in te studeren of nieuw werk aan
het repertoire toe te voegen. 'Jar
di Tancat' uit 1983 betekende
zijn doorbraak als choreograaf.
Het dansstuk maakte hij oor
spronkelijk voor de jaarlijkse
workshop van het NDT. In dit
debuutwerk is duidelijk de zeer
expressieve, dynamische stijl van
Duato te zien. Het ballet ademt
een Catalaanse sfeer. 'Jardi Tan
cat' (gesloten tuin) is dan ook
gebaseerd op oude Spaanse folk
loristische verhalen. De liederen
van Maria del Mar Bonet sluiten
hierop naadloos aan.
Rotterdamse Schouwburg, Gro
te Zaal, dinsdag 6 april, aanvang
20.15 uur. Reserveren: 010-
4118180.
Joeri de Korte en Megumi Nakamura in 'Waiting for Voluptia'
ROTTERDAM Van dinsdag 5 tot en met zondag 25 april is
eindelijk de musical Cyrano in het Luxor Theater Rotterdam te
zien. Sinds deze grootschalige Nederlandse Joop van den Ende
produktie in september 1992 in première ging, liep het storm bij
de theaters. Ook in het Luxor Theater is Cyrano uitverkocht.
Cyrano is gebaseerd op het toneelstuk 'Cyrano de Bergerac', het
beroemde verhaal uit 1897 van de Franse schrijver Edmond
Rostand. Het verhaal is op muziek gezet door Ad van Dijk en het
libretto is van Koen van Dijk. De plot speelt zich afin Frankrijk
tussen 1640 en 1660. De hoofdfiguur, Cyrano de Bergerac,
verbergt zijn handicap, een onwaarschijnlijk grote neus, achter
vlijmscherpe woorden en fysieke kracht. In het geheim is hij
verliefd op zijn nicht Roxane. Als Roxane verliefd wordt op de
knappe jonge officier Christian, sluit Cyrano een verbond met
Chistian. Het uiterlijk van Christian gecombineerd met de liefdes
poëzie van Cyrano creëren een ideale minnaar. Cyrano moet
machteloos toezien hoe Roxane steeds verder bij hem wegdrijft.
De musical drijft op de romantiek van een prachtig liefdesver
haal, de humor van Cyrano en het spektakel van de prachtige
ensceneringen. De regie was van Eddy Habbema. Bill van Dijk
speelt Cyrano, Danny de Munck vertolkt de rol van Christian en
Ryan van den Akker is Roxane.