Waarom een nieuw bestuur
Wat verandert er voor de bevolking
Waarom moet er een nieuw over
heidsbestuur voor de regio
komen. Dat is een vraag die veel
mensen terecht stellen. Een voor
beeld kan het antwoord op deze
vraag verduidelijken.
Iedereen vindt het vanzelfspre
kend dat een bedrijf, bijvoor
beeld een groot winkelbedrijf,
regelmatig kijkt of het nog wel
voldoende met zijn tijd meegaat.
Ook bekijkt de ondernemer of de
klanten nog wel behoefte hebben
aan bepaalde produkten. Zijn
sommige produkten niet te
ouderwets? Zijn er in de loop der
tijd produkten in het assorti
ment gekomen, die er eigenlijk
niet (meer) in thuishoren? Zijn
de bedrijfskosten niet te hoog
geworden? Want als zijn produk
ten niet meer aanslaan of te
duur worden, blijven de klanten
weg. En als zijn bedrijfskosten te
hoog worden, raakt hij in de
rode cijfers. Het resultaat is in
beide gevallen hetzelfde: hij gaat
failliet. Om dit te voorkomen
moet de ondernemer dus reorga
niseren.
Knelpunten
Iets dergelijks is er ook met de
overheid aan de hand. Veel bur
gers, de klanten van de overheid,
begrijpen niet goed meer hoe
hun bestuur werkt. Ook dreigen
de kosten van de overheid de pan
uit te rijzen. Veel produkten van
van de overheid zouden eigenlijk
net zo goed- door zelfstandige
ondernemingen kunnen worden
aangeboden, bijvoorbeeld het
openbaar vervoer.
Deelname aan allerlei projecten
en vergaderingen over zaken bui
ten de eigen gemeentegrenzen
kosten veel tijd. Kan dat niet
beter worden geregeld?
Voor andere vraagstukken, bij
voorbeeld de werkgelegenheid,
geldt dat de gemeente die allang
niet meer alleen kan oplossen.
Steeds meer worden die vraag
stukken op regionaal niveau aan
gepakt. Daardoor ontstaan weer
aparte regio-organisaties. De
politieregio, de vervoerregio, een
regionale commissie voor ruim
telijke ordening (Vinex) enzo
voorts zijn daar voorbeelden van.
Concurrentie
Het is belangrijk dat de verschil
lende gemeenten in de regio
elkaar niet gaan beconcurreren
of elkaar in de wielen rijden.
Wanneer er nieuwe wegen of
spoorlijnen nodig zijn, een
nieuw bedrijventerrein of een
woningbouwlokatie moet wor
den gekozen, dan moeten de ver
schillende belangen in de regio
goed tegen elkaar worden afge
wogen. Het gaat om beslissingen
waarvan iedereen in de regio de
gevolgen ervaart.
Een belangrijke taak voor de
overheid is te zorgen voor een
goed economisch beleid en een
aantrekkelijk investeringskli
maat voor bedrijven. Dat is
belangrijk voor de werkgelegen
heid en voor de welvaart in de
regio. De regio herbergt de groot
ste haven ter wereld, maar dat is
op zich geen garantie voor vol
doende werkgelegenheid. In het
nieuwe Europa met z'n open
grenzen ligt de concurrentie van
andere regio's, zoals Antwerpen
en Hamburg, op de loer. Een ver
deelde regio verzwakt de concur
rentiepositie.
Wir-war
Het vervelende is, dat de oploss
ingen die tot nu toe zijn gekozen
hebben geleid tot een ondoor
zichtige wir-war van bestuurlij
ke organisaties waar niemand
meer een touw aan kan vastkno
pen. Bovendien gebeurt er veel
dubbel werk, ontstaat er tijdver
lies en worden er onnodig extra
kosten gemaakt.
De besturen van deze organisa
ties nemen belangrijke beslissin
gen, maar zijn niet rechtstreeks
door de bevolking gekozen.
Bovendien krijgen de gemeen
tenraden zelf steeds minder te
zeggen. Zij worden steeds meer
uitvoerders van de wensen van
rijk en provincie.
Door al deze onduidelijkheid
krijgt het overheidsbestuur een
negatief imago. Dat heeft tot
gevolg dat veel burgers bij ver
kiezingen niet gaan stemmen. Al
met al zijn deze ontwikkelingen
niet goed voor de democratie. Er
moet dus iets veranderen.
De reorganisatie
Daarom zijn de gemeenten in de
regio Rotterdam gekomen met
een reorganisatievoorstel. Wan
neer belangrijke vraagstukken
op regionaal niveau moeten wor
den opgelost, dan ligt het toch
voor de hand de beslissingen
daarover dan ook te laten nemen
door een regionaal bestuur. Maar
dan moet dat bestuur ook recht
streeks door de bewoners wor
den gekozen. Al die ingewikkel
de tussenvormen zijn dan niet
meer nodig. En ook de provincie
kan dan het beste plaatsmaken
voor een regionaal bestuur.
Tussen regio en gemeenten wor
den goede afspraken gemaakt
over wie wat gaat doen. Die
afspraken worden vastgelegd in
een speciale wet, de 'OOR-wet'.
Het is de bedoeling dat de klan
ten van de overheid, de burgers,
zo weinig mogelijk last hebben
van de reorganisatie. Tijdens de
verbouwing gaat de verkoop
gewoon door. En ook na de ver
bouwing kunnen de burgers voor
de meeste zaken nog op het ver
trouwde adres in hun gemeente
terecht.
Alleen voor de inwoners van Rot
terdam verandert er wel veel,
omdat de gemeente wordt opge
splitst in tien kleinere, nieuwe
gemeenten.
Informatiebalie in het gemeentehuis van Spijkenisse.
De manier waarop de regio Rotter
dam wordt bestuurd zal de komen
jaren veranderen. Maar dat zal zo
gebeuren dat de bevolking zo wei
nig mogelijk hinder ondervindt
van deze bestuurlijke verbou
wing' bij de overheid.
Voor bijvoorbeeld een nieuw pas
poort, de verlenging van het rij
bewijs of de aangifte van de
geboorte van een kind kunt u
ook in de toekomst op het
gemeentehuis terecht. Evenmin
verandert er veel ten aanzien
van de vergunningen of subsi
dies die nu via de gemeente wor
den verstrekt.
Ook van de verzelfstandiging van
gemeentelijke diensten zal de
bevolking niet meteen veel mer
ken. Ondanks het feit dat het
energiebedrijf is geprivatiseerd,
gaat in alle huiskamers in de
regio nog elke avond het licht
aan. En de bus, tram en metro
blijven gewoon rijden wanneer
de RET een zelfstandige onderne
ming wordt.
Gevolgen
De gevolgen van de reorganisatie
voor de bevolking zullen vooral
op de langere termijn zichtbaar
worden. Er wordt voorkomen dat
de kosten van de overheid te
hoog worden. De regio krijgt een
betere en sterkere positie om
werkgelegenheid aan te trekken.
De schaarse ruimte in de regio
wordt evenwichtiger gebruikt
voor wonen, werk, verkeer, recre
atie enzovoorts.
Het meest zichtbaar zijn de
gevolgen voor Rotterdam. Hoe
wel de stad blijft bestaan, wordt
het bestuur verdeeld over tien
zelfstandige gemeenten. De Rot
terdammers kunnen dus straks
voor alle gemeentelijke zaken
terecht bij de overheid in hun
eigen stadsdeel.
Financiën
Omdat er een nieuwe verdeling
komt van taken tussen gemeente
en regio, komen er ook nieuwe
financiële verhoudingen. De
gemiddelde belastingdruk voor
de inwoners van de regio mag
niet gaan stijgen. Wel zal de
belastingdruk over de gehele
regio evenwichtiger worden ver
deeld. Overigens zouden de
gemeentelijke lasten in veel
plaatsen ook zonder de regiovor
ming veranderen. In gebieden
waar geen regiobestuur is, wil de
rijksoverheid namelijk de finan
ciële bijdragen aan de gemeen
ten evenwichtiger gaan verdelen.
Inspraak en beroep
De grootste veranderingen zitten
in de manier waarop er plannen
worden gemaakt voor de hele
regio en hoe daarover besluiten
worden genomen. Dat betekent
dat er in inspraak en beroepspro
cedures veel dingen gaan veran
deren. Op dit moment zitten
daar veel doublures in. Vooral
bezwarenprocedures kunnen nu
soms jaren duren, doordat bij
verschillende instanties in
beroep kan worden gegaan. Dat
kan straks niet meer.
Wanneer de gemeente ergens
voor verantwoordelijk is, organi
seert zij de inspraak en voor
regionale zaken doet de regio
dat. Dat betekent dat er alleen
maar bezwaar gemaakt kan wor
den bij óf de gemeente óf de
regio, maar niet bij allebei. Wor
den de bezwaren afgewezen dan
is alleen nog beroep mogelijk bij
de rechter. Dit betekent dat
besluiten sneller genomen kun
nen worden en dat dus ook
iedereen eerder weet waar hij of
zij aan toe is. Zo wordt de rechts
zekerheid voor iedereen gegaran
deerd, maar wordt er paal en
perk gesteld aan ellenlange en
kostbare procedures die tot niets
leiden.
Gemeenten-nieuwe-stijl
De veranderingen bij de gemeen
ten kunnen per plaats verschil
lend zijn. Het is immers niet de
bedoeling een regionale een
heidsworst van de gemeenten te
maken. Integendeel, gemeenten
krijgen over zaken die de directe
woon- en leefomgeving betreffen
meer zeggenschap en vrijheid
van beleid. Samen met de bevol
king kunnen de gemeentebestu
ren de komende jaren plannen
maken voor de inrichting en het
beheer van de eigen woon- en
leefgemeenschap. Gemeentebe
sturen krijgen immers meer tijd
en ruimte om zelf dingen te
regelen met de bevolking.
Bedrijven
Voor bedrijven die vergunningen
nodig hebben en instellingen die
van subsidie afhankelijk zijn, zal
er ook het nodige veranderen. Of
de gemeente of de regio straks
Geen oude wijn in
nieuwe zakken
In 1985 werd het Openbaar
Lichaam Rijnmond opgeheven.
Het oude Rijnmond was ook een
vorm van regionaal bestuur.
Toch is het nieuwe regiobestuur
geen oude wijn in nieuwe zak
ken. Tussen het nieuwe bestuur
van de regio Rotterdam en het
oude Rijnmondbestuur bestaan
enkele belangrijke verschillen.
Nieuw is dat:
De regio wordt afgesplitst van
de provincie Zuid-Holland en
neemt alle taken en bevoegdhe
den van de provincie over. Zo
wordt voorkomen dat er een vier
de bestuurslaag ontstaat zoals
bij het oude Rijnmond.
De gemeente Rotterdam wordt
opgesplitst in tien kleinere, zelf
standige gemeenten. Zo wordt
voorkomen dat er "twee kapi
teins op één schip komen", zoals
indertijd bij Rijnmond Ook
wordt zo een extra bestuurslaag
binnen Rotterdam vermeden
Gemeenten dragen bevoegdhe
den die betrekking hebben op
zaken van regionaal belang over
aan het regiobestuur.
een bepaalde vergunning ver
leent of subsidie verstrekt, wordt
geregeld in de OOR-wet, die in
1995 klaar moet zijn. Instellin
gen die gericht zijn op de lokale
bevolking moeten voor alle sub
sidies bij hun gemeente aanklop
pen. Instellingen die regionaal
werken moeten bij de regio zijn.
De gemeenten houden u via hun
voorlichtingsrubriek in de lokale
krant op de hoogte van de veran
deringen.
Uitbreidingsplannen voor de Beneluxtunnel: een zaak van regionaal belang
