Koos Postema zoekt klasgenoten van
Abram van Leeuwen, Prins van Lignac
Hans van Noort beschrijft veertig jaar
havengeschiedenis in Van Hoek tot Haven
ALGEMEEN
RADIORIJNMOND
Leuke poster van
Jerom en De Hef
DE HAVENLOODS/HET ZUIDEN
Subsidie voor
werkgelegenheid
Elke week Rijnmond 30
Droomkeuken hoofdprijs
in puzzelwedstrijd
Geschreven monument
voor Victory-schepen
DONDERDAG 16 SEPTEMBER 1993
De provincie Zuid-Holland wil
230 duizend gulden ter beschik
king stellen voor twee werkgele
genheidsprojecten. Daarvan is
130 duizend gulden bestemd
voor de inrichting van een audi
torium in het nieuwe Nederlands
Architectuurinstituut in Rotter
dam.
De Stichting Europoort Botlek
Belangen krijgt het andere deel
van de totale som, 100 duizend
gulden, tenminste als de staten
commissie voor Economische
aangelegenheden daarmee in
stemt. De Stichting wil het geld
gebruiken om een onderzoek te
doen naar de manier waarop be
drijven het best voorzorgsmaat
regelen tegen milieuvervuiling
kunnen treffen in hun produk-
tieproces.
De statencommissie beslist 20
september over de toekenning
van het geld aan EBB.
Hij was al eerder te zien in deze
krant: Jerom, die achter de laatste
trein over de spoorbruggen de
rails optilt. Van die kleurige teke
ning van Studio Vandersteen, die
twee weken geleden de voorpagi
na van de Haven Spoorkrant
opsierde, is een unieke poster ge
maakt die tijdens de maand sep
tember voor f3,50 te koop is bij
de kantoren van deze krant en bij
het Spoortunnel Informatiecen
trum aan de Kolk 50, vlakbij sta
tion Blaak, onder de kubuswonin
gen.
De poster van Jerom is een afslui
ting van het eerder verschenen
stripverhaal van Studio Vander
steen over de spoortunnel. Het
formaat is 50 bij 60 centimeter.
De normale prijs is 5 gulden.
De fantasie van de tekenaars van
Vandersteen wordt al bijna wer
kelijkheid: vrijdagavond 24 sep
tember rijdt als allerlaatste een
stoomtrein over de bruggen. Voor
deze rit zijn alle kaartjes al uitver
kocht.
Wie tijdens de open dagen van de
Spoortunnel, zaterdag 18 en zon
dag 19 september over de b ruggen
wil èn door de tunnel, maar daar
nog geen kaartjes voor heeft ge
kocht, kan dat vandaag en mor
gen nog doen bij de kantoiren van
Het Zuiden en De Havenloods, en
zaterdag en zondag (indieini voor
radig) bij de loketten van de NS.
Op en rond het nieuwe station
Blaak zijn zaterdag en zonidag tal
van gezellige activiteiten, a Mentaal
gratis toegankelijk.
In de kelder van V&D is ee n enor
me modelspoorbaan opges teld en
in het hoofdpostkantoor is een
postzegeltentoonstelling.
dfcw* w««k
Glastonbury song
Dream lover
Paying the price ot love
It keeps rainin'
Arienne
Window of hope
Across the great divide
Droomland
Sensuality
The river ot dreams
Now I know what made Otis blue
Mountain song
Wide river
I teel my heart is burning
Tuesday morning
Ze zijn terug
I can't let Maggy go
Tomorrow
The ones you love
Heaven help
Bring out the rain
Anonyme incognito
Ain't going down
You're the one I need
Machtig mooi liet en lekker
Het spijt me
Un' altra te
't Is zo weer voorbij
I'm gonna be
Rain
Sideburns
Paul Kazan
Rick Astley
Lenny Kravitz
Margriet Eshuijs
Jo Lemaire
Garth Brooks
Barry White
Normaal
Anita Meyer
Eros Ramazzotti
Gordon
Proclaimed
Madonna
Op deze plaats in de krant vin
den lezers van Havenloods en
Het Zuiden voortaan wekelijks
de Rijnmond 30, de meest eigen
wijze hitparade, die op zaterdag
via Radio Rijnmond te horen is.
Met de lijst erbij is het makkelijk
meedoen aan het radiospel '3 in
1dat tijdens de uitzending van
de Rijnmond 30 met luisteraars
wordt gespeeld. Drie muzikale
aanwijzingen brengen de luiste
raars op het spoor van één plaat
uit de Rijnmond 30.
Zakelijk bekeken
Mevrouw Van Wezel uit Rotter
dam werd onlangs blij verrast
met de hoofdprijs van een puz
zelwedstrijd: een complete
droomkeuken ter waarde van
13.500 gulden van Hans Verkerk
Keukens.
De prijsvraag stond in het week
blad Story; de opbrengst van de
puzzelactie was voor de actie
'Elk kind op schoolreis'. De ac
tie leverde bijna 50 duizend gul
den op.
De uitreiking van de hoofdprijs
vond plaats in de showroom van
Hans Verkerk Keukens aan de
Stadionweg in Rotterdam-Zuid.
De keuken was een welkome
verrassing voor mevrouw Van
Wezel. Ze is pas verhuisd, maar
vlak voor de verhuizing raakte
ze bij een inbraak veel spullen
kwijt. „Daardoor bleef er voor
het nieuwe huis weinig geld
over", vertelde ze. Hans Verkerk
liet tijdens de uitreiking de
champagnekurk knallen om het
feestje extra luister bij te zetten.
Mevrouw Van Wezel was blij verrast met de cheque van 13.500 gulden
De foto van de klas van Bram van Leeuwen. Staand vlnr: J. Maas, H.
van Beek, J.A. Smit, L. Koster, G. van Jeveren, Bram van Leeuwen,
leraar Hoogcarspel, J. Stolk, D. Pik, J.M. de Kat, A.H. Poot. Zittend
vlnr: M. Roest, P. Hoppen, Corrie Scheepbouwer, Annie Zwolsman,
Dina Steffen, Nelly van Viersen, Ben Burger, To Dicke, Henny
Miihlherg, Dina Vegter, D. van Tijn, M. Mühlrad, K.P. Riswick. Op de
voorgrond: A. Kraal, Ans Buurman.
Na de oorlog breidde het NTI
verder uit, ook in het buitenland.
Van Leeuwen had eigen drukke
rijen, uitgeverijen en een recla
mebureau, maar ook een ver
voermaatschappij, postorderbe
drijven en een boekenclub.
Geen workaholic
Hoewel Bram van Leeuwen niet
terugschrok van hard werken,
was hij geen workaholic. Op zijn
veertigste bezat hij al een lu
xueus landgoed aan de Rivièra.
Toen hij 60 werd, hield hij zijn
bedrijf voor gezien en verkocht
het voor enkele honderden mil
joenen aan Anton Dreesmann.
„Het is niet altijd even gemakke
lijk om een klas van vóór de
oorlog bij elkaar te brengen",
aldus Postema, die inmiddels zo
veel afleveringen 'Klasgenoten'
heeft gemaakt dat hij de tel is
kwijtgeraakt. „Archieven kun
nen zoek zijn, mensen wonen in
het buitenland." In het geval van
Bram van Leeuwen is de HBS
aan de Hofstedestraat al lang
geen school meer. Het schoolge
bouw staat er nog wel, maar is in
verval geraakt en doet nu onder
andere dienst als atelierruimte
voor kunstenaars. Postema ver
baast zich, poserend voor het
gebouw: „Dit was vroeger toch
een buurt voor de gegoede mid
denstand. Er is nog maar weinig
van over." De school is opge
gaan in de Wolfert van Borselen-
scholengemeenschap, die eerst
aan de 's-Gravendijkwal zat en
nu tegenover de Diergaarde is
gevestigd in een nieuw gebouw.
Redacteur Peter Wilmer heeft
dit keer veel werk om de klasge
noten op te sporen. „Men is bij
de Wolfert van Borselenschool
nog op zoek, maar het blijkt niet
makkelijk te zijn."
Zenuwachtig
De makers van het programma
spreken met iedereen vóór de
uitzending. „Maar zelfs dan
komt er wel eens iets onver
wachts naar boven. Lang niet
alles is 'voorgekookt'. Het moet
spontaan blijven," aldus Poste
ma. Een uur vóór de uitzending
komen de klasgenoten bij el
kaar, maar de 'Bekende Neder
lander' ziet hen echt pas voor het
eerst als de camera's draaien.
Postema: „Vaak zijn de hoofd
personen nog zenuwachtiger dan
de anderen. Ze worden gecon-
fonteerd met een stuk verleden
waarin ze nog niet beroemd wa
ren, maar gewoon één van de
leerlingen uit een klas."
Na afloop kan het nog wel eens
behoorlijk gezellig worden in de
kantine van de studio. „Sommi
ge groepen krijg je gewoon de
deur niet uit", zegt Wilmer.
De opname voor 'Klasgenoten'
met Abram van Leeuwen is op
11 oktober, de uitzending is 5
november op RTL4 om 21.30
uur. Wie de programmamakers
op weg kan helpen met gegevens
over de hierbij afgebeelde klas,
kan tijdens kantooruren bellen
met Peter Wilmer van Dutch
Dream, telefoon 035-211159.
In het persoonlijk archief van M. de Kat bevond zich nog een
zorgvuldig bewaarde foto van de vijfde klasse van de Hogere
Burgerschool met 5-jarige cursus A, gevestigd in de Hofstede
straat in Rotterdam. De foto vormt de sleutel voor de televisi-
reünie van oud-Rotterdammer Abram van Leeuwen, ook be
kend als Prins Leon van Lignac, in het populaire programma
'Klasgenoten' van Koos Postema. De programmamakers heb
ben tot nu toe vijf schoolvrienden van Van Leeuwen op kunnen
sporen. De archieven van de school zijn na ettelijke verhuizin
gen en fusies niet erg toegankelijk, dus is het een hele klus om
iedereen te vinden.
Koos Postema maakt begin ok
tober de opnamen voor deze af
levering van Klasgenoten, waar
in Abram van Leeuwen (1918)
vooraan plaatsneemt als 'Beken
de Nederlander'. Bekend als op
richter en eigenaar van het Ne
derlands Taleninstituut, het
postorderbedrijf Keurkoop en
van het uitgeversbedrijf Lektu-
rama, maar ook bekend als de
schatrijke Prins van Lignac, nu
wonend aan boord van zijn su
per-luxueuze 60 meter lange
jacht, meestal in het zonnige
Zuid-Frankrijk.
Rijk
Van Leeuwen zat in 1938 in de
vijfde klas als een van de weinige
kinderen van 'gewone' komaf.
De HBS was in die tijd een elitai
re school, en alleen zeer talent
volle arbeiderskinderen konden
met financiële steun van de ge
meente doorleren. Koos Poste
ma en zijn 'rechterhand', redac
teur Peter Wilmer, hebben van
klasgenoot M. de Kat begrepen
dat Bram van Leeuwen al op
school blijk gaf van intelligentie,
talent èn handigheid. „Hij was
serieus, maar wist goed wat hij
hard het leven was als je, zoals
zijn moeder, met moeite de eind
jes aan elkaar kon knopen en
besloot rijk te worden. En niet
zomaar een beetje. Dat hij recht
op zijn doel afging, bleek al snel
na de HBS.
Hij ging de journalistiek in,
maar ontdekte dat je daar ook
toen niet rijk van werd. Het eer
ste gat in de markt ontdekte hij
in het opzetten van een schrifte
lijke cursus journalistiek. Al
gauw verdiende hij meer dan de
hoofdredacteur. In de oorlog be
merkte Van Leeuwen een groei
ende vraag naar het lere: n van de
Engelse taal en schreef een cur
sus. Het NTI groeide explosief
en had al snel tienduizeirid cursis
ten. Koos Postema: „II n de be
ginjaren deed hij letterlijk alles
zelf. Hij schreef de cursus, ver
stuurde de lessen, keek het huis
werk na en bezorgde d<; reclame
folders. En hij was zuiinig."
wilde", aldus Wilmer.
Abram had als kind ervaren hoe
Koos Postema voor de vroegere HBS aan de Hofstedestraat.
door ARCO VAN DER LEE
STREEK Cor Oliemans,
woonachtig in Groot-Ammers,
is de auteur van het boek De
Victory-Schepen. Hij beschrijft
hierin het scheepstype waarmee
de Geallieerden tussen 1943 en
1945 hun legers van voldoende
wapens en voedsel wisten te
voorzien, om de oorlog te win
nen.
De schrijver is van beroep
scheepsmodelbouwer. Hij lever
de de afgelopen 20 jaar meer dan
450 schaalmodellen aan afne
mers in binnen- en buitenland.
Enkele jaren geleden probeerde
Oliemans een Amerikaans Vic-
tory-schip naar Nederland over
te brengen. Het zou hier dienst
moeten doen als monument
voor de vele schepen van dit type
die onder Nederlandse vlag heb
ben gevaren.
De poging om een Victory te
kopen mislukte. In de vorm van
dit boek hebben de schepen nu
toch een monument gekregen.
Oliemans beschrijft in het boek
het ontstaan van het scheepsty
pe.
Liberty schip
De Victory was de opvolger van
het legendarische Liberty-schip.
De Liberty was echter langzaam
en had bovendien een slechte
naam gekregen door manke
menten aan het laswerk. Zo brak
in Alaska een volgeladen Liberty
aan de kade plotseling in tweeën.
De 'Vies' kwamen vanaf eind '43
in dienst. Met hun snelheid van
15 mijl per uur waren ze een
belangrijke versterking voor de
Geallieerde scheepvaart. Ze wer
den aan de lopende band ge
bouwd, een ontwikkeling die
wwas 'afgekeken' van de autoin
dustrie. Oliemans beschrijft in
zijn boek de ontwikkeling van
het scheepstype en de inzet in de
oorlog.
Groote Beer
Na de oorlog kwamen 39 van de
531 Victory-schepen onder Ne
derlandse vlag. Ze kwamen in
dienst bij de Holland-Amerika
Lijn, de VNS, de Koninklijke
Rotterdamsche Lloyd, Van Nie-
velt Goudriaan, KNSM, Ko
ninklijke Java-China Paket-
vaartlijnen, Stoomvaart Maat
schappij Nederland, Stoomvaart
Maatschappij Oceaan en de Ne
derlandse regering.
Vooral de schepen Groote Beer,
Waterman en Zuiderkruis wer
den na de oorlog erg bekend. Ze
werden ingezet bij troepentrans
porten naar Indië als emigran
tenschepen. Van deze schepen en
de andere 36 Nederlandse Victo
ry's zijn in het boek foto's en
gegevens afgedrukt. Verder is er
een serie kleurenfoto's in opge
nomen van Victory's van de An-
merikaanse reservevloot bij
Norfolk, Virginia.
De Victory-Schepen is een ver
schenen bij Uitgeverij Van Wij
nen in Franeker en telt 96 pagi
na's. De prijs is ƒ49,50.
door MAYA GEE KST
MAASSLUIS Ziijn grote
droom - ooit als kapii tein op
een groot schip over de we
reldzeeën te varen - kwam
nooit uit. Een geconstateerde
kleurenblindheid belette hem
destijds de toegang Lot de Ho
gere Zeevaartschool Toch
leidde die ontgooche ling indi
rect tot het verschijnen vna
het boek 'Van Hoek: naar Ha
ven'; veertig jaar geschiedenis
van de Rotterdamse Haven.
De auteur, J.J. van Noord -
Hans voor zijn vrien den - werd
op 1 december 1933 iiri Maassluis
geboren en voelde zie 'h al op heel
jonge leeftijd tot de zee aange
trokken. „Na schoo'iltijd zat ik
altijd bij Smit, daar was zo veel
te zien. Ik heb me van jongsaf
aan geïnteresseerd iri de scheep
vaart en aan de haven stak ik
altijd heel veel op", vertelt hij
enthousiast. „Ik ging een dag
boek bijhouden, sp,narde kran
tenknipsels, verzamel de foto's en
vulde hiermee tientallen plak
boeken." Hans koos; dan ook na
het voltooien van ttijn Mulo B
opleiding het ruime sop in 1951;
„Ik wilde graag n;aiar de Zee
vaartschool maar de: arts consta
teerde tijdens de ke uring dat ik
kleurenblind was, en daarom
kon ik volgens henn geen kapi
tein worden." missaris, die hem in de gelegen-
Van Noort aanvaarde toen een heid stelde om het bedrijf niet
kantoorbaan bij het Loodswe- alleen op papier, maar ook in de
zen, waar hij al snel de rechter- praktijk te leren kennen. „Ik
hand werd van de Loodscom- kreeg de kans om veel mee te
varen met de loodsboot en
maakte alle soorten beloodsin-
gen uit die tijd mee. Ook kende
ik binnen de kortste keren alle
seinposten. Al mijn ervaringen
schreef ik op in dagboeken en ik
bleef dit ook doen nadat ik in
dienst kwam bij de scheepvaar
tinspectie, en weer later bij Ned-
Lloyd als beladingsinspecteur."
Van Noort schrééf niet alleen
over zijn ervaringen, hij legde ze
ook vast op de gevoelige plaat.
„Ja, ik heb vanaf 1950 heel wat
foto's gemaakt op plaatsen
waarvan ik toen al wist dat dit
ooit zou veranderen. De geschie
denis van de Rotterdamse Ha
ven werd als hét ware vastgelegd
voor het nageslacht", lacht hij.
Nooit kwam het in zijn gedach
ten op dat zijn inspanningen nog
eens zouden leiden tot het on-
staan van een uniek boek.
Bij zijn huidige werkgever, de
Havenbeveiligingsdienst, voelt
Hans van Noort zich als een vis
in het water. „De Havenbeveili
gingsdienst moet de veiligheid
van de Rotterdamse haven be
werkstelligen, dus wannéér er
iets loos is, zijn we er altijd su
persnel bij! We hebben nauwe
contacten met de Rivierpolitie,
de Gemeentepolitie en de doua
ne, om maar wat te noemen."
Bij zijn indiensttreding in 1980
verbaasde Van Noort zich echter
over het feit dat sommigen bij de
dienst niet helemaal op de hoog
te waren van het totale Havenge-
beuren. Vanuit de kennis, door
zijn hobby verkregen, kon hij
tijdens de dienst vaak veel uitleg
gen.
Van Noort: „Op een dag vroeg
de' directiesecretaresse mij of ik
wat kopy voor het personeels
blad kon leveren. Mijn eerste
stukje sloeg kennelijk zo aan,
want vanaf toen kreeg ik een
vaste rubriek in dat blad." Om
zijn informatie te perfectioneren
en up to date bij te werken, ging
Van Noort alle haveninstanties
af om zijn werk te laten nakijken
of aan te vullen.
De op deze wijze verkregen in
formatie verzamelde hij weer in
een lijvige multomap, met als
doel deze als informatieboek on
der het personeel te laten circule
ren.
„Toen ook mijn baas deze map
onder ogen kreeg, vroeg hij mij
of ik hier verder niets mee ging
doen," aldus Van Noort. „Dus
ik zei: u mag wel een kopie voor
uzelf hebben". Maar hij dacht er
kennelijk anders over en stapte
naar een uitgever die er net zo
enthousiast over was als mijn
werkgever; in oktober komt
mijn boek uit bij uitgeverij De
Alk."
Hans van Noort is duidelijk
trots op zijn 'levenswerk', een
boek dat werkelijk alle facetten
belicht van de grootste haven ter
wereld, waarin veel belangen sa
men komen. Van Noort schetst
op een heel knappe wijze een
beeld van de gang die een schip
maakt langs alle instanties en
doet dit op een zodanige manier,
dat het voor de lezer, maar ook
voor allen die werkzaam in deze
haven zijn een openbaring kan
betekenen.
Van Noort, die per 1 december
van de VUT-regeling gebruik
hoopt te maken, kan terugkijken
op een bewogen loopbaan. Wel
licht neemt hij straks weer een
nieuwe uitdaging aan: als schrij
ver. Want de man, die reeds op
school uitblonk in het maken
van opstellen, heeft een hekel
aan stilzitten.
Naast het schrijven over de
scheepvaart en de haven van
Rotterdam heeft Hans van
Noort nog een opmerkelijke lief
hebberij, wanneer het maar even
kan vertrekt hij naar de Alpen in
Zwitserland. Zo stond hij in
1987 trots boven op de Mont
Blanc! Het boek 'Van Hoek tot
Haven' zal vooral als relatiege
schenk dienen. Daarom is het
boek tweetalig uitgebracht.
Voor partikuliere lezers liggen
nu al intekenlijsten klaar bij
Boekhandel Koningshoek in
Maassluis en bij Donner Boeken
in Rotterdam waar het boek - in
een beperkte oplage - vanaf ok
tober in de winkel zal liggen.
'Van Hoek tot Haven' van J.J.
van Noort; met 400 foto's, teke
ningen, schema's in de Engels en
Nederlandse tekst, 400 pagina's.
