Peter Sonneveld staat solo voor
de kracht van de eenzaamheid
UIT
EGG
UIT
Hofpleinjeugd:'Russische reis was levensles'
in 't kort
UJ
Romantiek, erotiek, humor en
religie in één dansvoorstelling
'Angst voor de dood en angst voor het leven heeft in principe toch iedereen?'
Liefhebbers van Seth Gaikema
kunnen nog op de reservebank
Trio de Janeiro staat nog steeds
garant voor 125 jaar 250 kilo
Een stijlvol en zeer onderscheidend
assortiment geeft u een heldere kijk op
het gebied van verlichting en design.
Méér dan 3000 m2 aan ruime variatie.
Jaap van Zweden hoofdgast van
benefietconcert Ron Wichmanhuis
De nieuwe seneratie in licht en desi$n
DONDERDAG 6 OKTOBER 1994
40-1002
Met slechts 10 voorstellingen in
Nederland en exclusief in Rot
terdam maakte het Luxor Thea
ter zich op voor de komst van
het Amerikaanse dansgezel
schap Momix Dance Theatre
met de voorstelling 'Passion'.
Het bewegingstheaterstuk van
wereldformaat is in Rotterdam
te zien tot en met zaterdag 15
oktober 1994. 'Passion' heeft al
les in zich: romantiek, erotiek,
een vleugje humor en een snuije
religie. De vijf magnifieke, atle
tische dansers kenmerken zich
door hun fysieke kracht en lij
ken soms in slow-motion door
de ruimte te zweven.
Het gezelschap danst met een
ongekende perfectie en zorgt
voor een onvergetelijke droom.
De voorstelling geeft het pu
bliek het gevoel in een roes te
verkeren en erotisch geladen vi
sioenen 'te hebben.
Eenmaal eerder bezochten de
dansers Nederland voor een
tour eind 1993. Dit maal is de
voorstelling alleen in het Luxor
Theater te zien.
Momix Dance Theatre met 'Pas
sion', donderdag 5 t/m zaterdag
15 oktober 1994, (maandag 10
oktober geen voorstelling) aan
vang: 20.30 uur. Telefonisch re
serveren tussen 12.00 en 16.00
uur op nummer 010-4138326.
Ook bij alle VVV-bespreekbu-
ro's bij de Nationale Theaterkas
sa (06-9203) en de Schiedamse
Theaterkassa.
lo: ISABEL HIRUNTER
Peter Sonneveld speelt 'Malte' van 17 tot
het land, komt hij daar in december terug
'V ok tober in de Rotterdamse Schouwburg. Na
begin deze eeuw in de ban van
Parijs, een stad die hem toen al
tot wanhoop dreef door het le
venstempo, de armoede en de
onverschilligheid van mensen die
niet de waarde zien van waar ze
mee bezig zijn. Uit angst. Zowel
voor de dood als voor het leven.
Nooit!
Sonneveld: „Die angsten kent in
principe iedereen en ook daarom
herkende ik mezelf in het boek.
Een groot deel van Rilke's ro
man behandelt het 'kunnen zien'
in de betekenis van tot je door
laten dringen dat ieder mens, elk
ding zijn eigen waarde, geheim
en betekenis heeft. Dat is bijna
Buddhisme. Wanneer je pro
beert open te staan, merk je pas
dat je oogkleppen op hebt. Dat
je je druk maakt over zaken die
volslagen onbelangrijk zijn in
plaats van over wezenlijke din-
boek. Ik word heel erg gesteund
doordat het zo goed is. Je moet
wel erg tekeer gaan om het lelijk
te maken. Ik hoop dat mijn
voorstelling hetzelfde teweeg
brengt. Het publiek moet wel
naar me willen luisteren. De
spanning zal zitten in de interac
tie tussen mij en mijn toehoor
ders. Moeilijk, maar als 't lukt:
geweldig!"
Zwelgen
Mooie tekst maakt Sonneveld
gelukkig. Elke ervaring met
schoonheid inspireert hem. Van
een mooi schilderij of strijkk-
kwartet van Beethoven tot een
Italiaans landschap. Hij wil het
schokeffect dat schoonheid op
hem heeft niet als theatraal be
noemen. Ook niet als neiging tot
overdrijven. Noch als zwelgen.
„Nee, zo'n ervaring is puur eer
lijk en gaat rechtstreeks naar
binnen, raakt me diep. Net als de
eerste keer dat ik de David van
Michelangelo in het echt zag.
Ook al had ik dat 6 meter hoge
beeld al 1.000 keer afgebeeld ge
zien, toen ik de hoek omsloeg en
het écht zag, was dat -ondanks
alle cliché's en misbruik- een ab
solute schoonheidservaring.
Met dat in mijn achterhoofd
denk ik dat mensen die van lite
ratuur en /of toneel houden een
goede keus maken door naar
mijn voorstelling te komen. Het
is een mooi verhaal en alles loopt
via taal. Er is geen afleiding en er
zijn geen toeters en bellen. Als je
daarvan houdt, zit je goed".
Peter Sonneveld moest toegroei
en naar de toneelvorm die mo
noloog heet. Nu hij die kan
waarderen èn spelen denkt hij
daar nog lang inspiratie uit te
putten. „Ik ben niet bang dat
mijn spel snel aan kracht zal
verliezen omdat ik me bij het
vooruitzicht VA uur alleen op
het podium te moeten staan, heel
onrustig voel. Zolang dat nog zo
is, zal het me niet vervelen".
Sóhneveld's carrière maakt
chrononologisch melding van de
Toneelschool Arnhem, de Rot
terdamse regisseurswerkplaats
Fact, het Theater van het Oos
ten, het RO-theater, radiowerk
en leraarschap op de toneel
school. Zijn voorkeur van het
ogenblik? „Dit". Waarom? „Om
de vorm. Ik wil laten zien dat het
toneel zijn materiaal ook uit de
literatuur kan halen. Literatuur
zelf bewerken is een hele goede
manier gebleken om de tekst
echt te leren kennen èn je bent
helemaal zelf verantwoordelijk
voor je keuzes".
Waarmee we terug zijn bij de
essentie van Rilke's roman en
Sonneveld's voorstelling: Je
moet het allemaal zelf doen.
6 OKTOBER
Muziek
All the Kings Man jazz-
dance, Plan C Rotterdam,
4353252
Theater
In de hemel mag alles,
door Haarlems Toneel, Thea
ter Zuidplein, Rotterdam,
4815844
Cutup-Uppercut van Ko
van den Bosch, Lantaren-
Venster Rotterdam, 4361311
Heartbreak House van
G.B. Shaw, Rotterdamse
Schouwburg, 4118110
Oefeningen op de moeder
en de zoon door Carrousel-
Kaaitheater, Rotterdamse
Schouwburg, 4118110
Paul Haenen, Smakelijke
Voortzetting, Theater de
Teerstoof Schiedam,
4269455/4269563
Diversen
Internationale Fotobienna-
le, Witte de Withstraat e.o.
Rotterdam
Cinema Diaspora, Hindoe-
staanse Nostalgie uit Bolly
wood, Theater De Evenaar
Rotterdam, 4111055
7 OKTOBER
Muziek
Angela Groothuizen Spe
len, De Stoep Spijkenisse,
01880-24453
Kando Bongo Man, Night-
town Rotterdam, 4364200
Theater
Arno van der Heyden Het
Duet, Theater Zuidplein, Rot
terdam, 4815844
Marjolein Touw een brui
send feest, Theater de Teer
stoof Schiedam,
4269455/4269563
8 OKTOBER
Muziek
Leo Cuypers Solo Jazz in
Popular, Popular Rotterdam,
4365283
Hello Hello highlige reg
gae groep. Matrix Wereldmu
ziekcentrum Rotterdam,
4123514
Whiskey Priests, energie
ke folk, Rotown Rotterdam,
4363534
Theater
Waardenberg De Jong,
Naggelwauz, De Stoep, Spij
kenisse, 01880-24453
Diederik van Vleuten en
Arie van der Wulp anderman-
seiland, Theater De Teerstoof
Schiedam, 4269563
Jeugd
Rotterdam,
4131494/4130900
Roodkapje bewerkt door
Flip van Duijn, Jeugdtheater
Hofplein Rotterdam, 4662044
9 OKTOBER
Muziek
Alvorada, Brazilian jazz,
Doelencafé Rotterdam,
4148688
Kees Korbijn Nederlands
talig levenslied. Bluessociëteit
l'Esprit Rotterdam, 4828542
Miles Davis Project met
Jan Verweij, Jazzcafé Dizzy
Rotterdam, 4773014
Cuartito Azul presenteert:
Los Hermanos Flores, Popu
lar Rotterdam, 4365283
Theater
Comedy Train De Neder
landse stand up comedians,
Groove Garden Rotterdam
In een ander jasje door
Danstheater Arena, Rotter
damse Schouwburg, 4118110
Diversen
Wetenschapsdag op de
tentoonstelling 'professor
Plons', Maritiem Museum
Prins Hendrik Rotterdam,
4132680
Wereld Vredes Vlieger
Dag One Sky, One World,
Autostrand, Oostvoorne
Landelijke wetenschapsdag
kleur bekennen, Theater de
Evenaar Rotterdam, 4111055
Europese Theater Voor
leesdag, De Doelen, Stadsge
hoorzaal Vlaardingen,
4340500
door ELS NEIJTS
'Ik heb gezien: een kind in een
wagen, een zwangere vrouw,
een man die neerviel... Zien
krijgt meer dimensies; ik heb
een innerlijk waar ik niets van
wist!", schreef de dichter Rai-
ner Maria Rilke begin deze
eeuw in zijn enige roman. Ac
teur-regisseur Peter Sonne
veld verkoos dit boek tot mo
noloog te bewerken en deze
zelf op de planken te zetten.
Omdat: „Rilke in dit boek
neerzet wat ik voel zoals ik
zelf nooit gekund zou heb
ben!"
Het stuk wordt op een later
tijdstip tot hoorspel bewerkt
voor de NCRV-radio.
Sonneveld las De aantekeningen
van Malta Laurids Brigge 14 jaar
geleden voor het eerst. Het was
een klap, gaf flitsen van herken
ning. „Ik was niet geschrokken
of geshockeerd maar het leidde
wel tot ontdekkingen. Dat doet
het nog. Ik heb het vaak herle
zen en ben er nu elke dag mee
bezig. Ik duik steeds dieper in de
thematiek: individualiteit en een
zaamheid. Rilke maakt duidelijk
dat je het nooit over groepen
mensen kunt hebben. Woorden
als man, vrouw of kind kennen
eigenlijk geen meervoud, alleen
talloze enkelvouden. Dat maakt
het leven zo verschrikkelijk ge
compliceerd. Tien mensen kun
nen bij dezelfde aanblik iets to
taal anders ervaren. Jouw mé-
tiing is altijd gebaseerd op jouw
angsten, op wat je hebt meege
maakt en hoe je daardoor naar
het leven kijkt".
Kijken is bij Rilke iets anders
dan zien. De jonge Deen raakte
door NELLEKE DE JONG
Er zit verschil tussen de speel
wijze van jeugdtheaterschool
St. Petersburg en die van jeu
gdtheaterschool Hofplein.
Dat hebben de negen leerlin
gen van de Rotterdamse
school geconstateerd tijdens
hun verblijf in St. Petersburg
in het kader van een uitwisse
ling. Maar dat is lang niet de
enige ervaring die ze hebben
opgedaan. Sinds hun thuis
komst, vorige week vrijdag,
zijn ze nog diep onder de in
druk van het Russische cultu
rele èn het gewone leven,
waar ze tien dagen middenin
zaten.
Samen met artistiek directeur en
tijdelijk vader van negen kinde
ren Louis Lemaire en choreogra
fe Carla van Driel stapten de
negen leerlingen op 20 septem
ber in het vliegtuig naar St. Pe
tersburg. De 'kinderen' (15 tot
22 jaar) werden ondergebracht
in gastgezinnen. Daar kregen ze
meteen al te maken met een heel
andere en vooral veel soberder
levensstijl dan ze hier gewend
zijn. Drie 'woordvoerders' doen
hun verhaal. Samora Kensen-
huis belandde in het sjiekste
huis, een driekamerflat-met-
veel-slaapbanken voor de
ouders, dochter en zoon en in
wonende grootmoeder. Jan
Martijn Ek kwam terecht in een
nog krappere behuizing. Louis
Lemaire logeerde bij de directeur
van de St. Petersburgse school.
„Daar was niet eens een tafel in
huis. Je kreeg je eten op een
dienblad."
De beide directeuren leidden
workshops en de leerlingen
speelden zelf gedeelten uit voor
stellingen. Ze gingen naar de
Hermitage, de Opera en het Ki
rov Ballet. Vol ontzag ondergin
gen ze de volgens Lemaire per
fecte techniek van de Russen.
„Je kan er wel razend veel van
leren", vindt Lemaire. Maar
gen. Zelf herinner ik me hoe ik
vroeger alleen maar vluchtig
naar beeldende kunst keek in
plaats van de tijd te nemen om
het iets met me te laten doen.
Daar is niks geleerds of bijzon
ders aan. Alleen maar durven
kijken en laten gebeuren wat
daarvan komt."
Individualiteit en eenzaamheid
gaan nogal eens samen. Vaak is
dit pijnlijk, soms leidt het tot iets
wat anders niet bereikt zou zijn.
Eén zin in Rilke's werk is in dat
verband volgens Sonneveld zo
essentieel dat veel mensen hem
moeten horen: Ik heb altijd ge
loofd dat er hulp zou komen. Son
neveld: „Die hulp is er niet,
komt ook niet. Nooit! Die éne
zin staat voor het inzicht dat je
kracht uit je eenzaamheid kunt
putten. De compactheid van die
zin krijgt steeds meer aantrek
kingskracht voor me. Dat is de
kunst en het effect van een goed
voor de Hofpleiners hoeft die
perfectie eigenlijk niet. De na
druk bij 'Hofplein' ligt meer op
het overbrengen van hun gevoel,
vertellen ze. Dat verschil kwam
ook in de workshops tot uiting.
Een perfecte koprol maken, per
fect leren schermen, daar werd
door de Russen veel aandacht
aan besteed. Louis gaf zijn
workshops geheel in stijl naar de
'Toneeloefeningen' van Tsje-
chov. Volgens Samora en Jan
Martijn, samen woordvoerders
van de negen Ruslandgangers,
vonden ze allemaal het spel van
hun verre leeftijdgenoten traag,
en daardoor niet zo geloofwaar
dig.
Samora geeft een voorbeeld:
„Een meisje speelde dat ze
kwaad was, maar je zag nog een
glimlach om haar mond. Een
jongen liep terwijl hij heel kwaad
moest zijn, gewoon als zichzelf
van het toneel af. Martijn viel
het op dat de Russische kinderen
alles zo aandikten. Hij maakt
theatrale gebaren en met elkaar
komen ze op het woord ouder
wets.
Maar geen kwaad woord van
hun collega-theaterleerlingen.
Dierbare herinneringen bewaren
ze aan hen. Bij het afscheid wa
ren ze allemaal, zoals Louis zegt,
„vol tranen". Reneé van Doorn
komt erbij zitten en dan branden
ze met elkaar los over wat het
verblijf werkelijk in hen heeft
losgemaakt. Grenzeloos ver
wend voelen ze zich in Neder
land. Beschaamd dachten ze aan
de rijkdom thuis. Grijs vonden
ze het leven daar, net als de
kleding van hun inmiddels vrien
den en vriendinnen. En vooral
de sfeer hebben ze als heel be
klemmend ervaren. Reneé ver
telt van die keer in de bus. Hun
geldige kaartjes werden ongeldig
verklaard door 'heel enge man
nen'. Een boete en nieuwe kaart
jes waren onontkoombaar. De
directeur van de Petersburgse
school bekende hem: „Wij heb
ben een heel zwaar leven." Maar
zoals de gastouders van Samora
zeiden: „Wij vinden onszelf niet
arm, en we zijn in elk geval vrij
om te gaan en te staan waar we
willen." Alleen kunnen ze daar
niet zo veel mee doen, omdat ze
niet genoeg financiën hebben,
merkt Louis op.
Achterlaten
Allemaal voelen ze zoals de uit
wisseling is bedoeld: Het contact
met een andere cultuur is op z'n
minst goed voor je ontwikkeling.
„Het was een levensles", zegt
Reneé ernstig. „Op het vliegveld
stonden we van elkaar geschei
den door een glazen wand. We
hadden echt het gevoel dat we
die kinderen achter moesten la
ten." Ze beschouwt de reis niet
minder dan „een levensles." Als
Jan Martijn denkt aan de piep
kleine kamers daarginds voelt
hij zich rijk met zijn eigen ka
mer, die nog groter is dan de
huiskamer van zijn gastouders.
„En mijn kamer ruikt lekker",
zucht hij. Intussen gaat het leven
bij jeugtheater Hofplein door.
Samora en Jan Martijn hebben
een leerjaar. Vorig jaar speelden
ze in De Eikelvreters. Van de in
totaal 800 theaterschoolleerlin
gen bereiden zich 58 voor op de
première op tweede kerstdag van
Inde Soete Suikerbol, met Frits
Lambrechts en Karstien Ho-
vingh als het bakkersechtpaar.
Weer andere jeugdige spelers
boeken succes met Roodkapje
(nog t/m 6 november).
'De wereld is stapelgek, nu wij
nog' is het nieuwe programma
van Seth Gaaikema, dat te zien
is op vrijdag 7 oktober in Thea
ter de Willem in Papendrecht.
Net als je denkt dat je hem nu
wel kent, weet Seth Gaaikema de
wereld te verassen met een one-
-man- show die sneller, gedurf
der en losser is dan ooit. Gaaike-
ima heeft bewust gekozen voor
imeer conferences en minder lied-
De heren van Trio de Janeiro
zouden Trio de Janeiro niet zijn,
als ze na hun eerste succesvolle
programma, Bij de Beesten Los
niet verder zouden gaan met het
ontginnen van hun Rotterdamse
roots. In hun tweede program
ma, 125 jaar 250 kilo, gunnen
zij u een blik achter de schermen,
hoe het gekomen is dat zij in het
komende seizoen op het podium
het heuglijke feit vieren dat zij
tesamen exact 125 jaar 250
kilo zijn. Een echte jubileum
voorstelling dus. Het publiek is
getuige van het opzetten van dit
feest met op het einde een apo-
Trio de Janeiro: onontkoombaar
ROTTERDAM Violist Jaap
van Zweden is één van de mede
werkenden aan het benefietcon
cert voor het Ron Wichmanhuis
dat vrijdag 4 november in de
Laurenskerk wordt gehouden.
Aan het concert wordt verder
meegewerkt door vocaal soliste
Joke de Vin, het Maasstedelijk
Jongenskoor, de Rotterdamse
Balletacademie en het Rotter
dams Jeugd Kamerorkest.
Het Ron Wichmanhuis is het
eerste aidsopvangcentrum in
Nederland. In een pand aan de
Westersingel in Rotterdam, op
een steenworp van het Dijkzigt-
ziekenhuis, kan iedereen die se
ropositief is of aids heeft terecht.
Ook familie, partners, kennissen
zijn welkom. In het centrum
worden ook de Rotterdamse
HIV-vereniging en de Rotter
damse Buddygroep onderge-
jes. Mensen laten lachen om
zichzelf dat is meer dan ooit zijn
streven. De muzikale begeleiding
is in handen van Bob Zimmer
man. De voorstelling is geheel
uitverkocht. Het is nog wel mo
gelijk op een reservelijst ge
plaatst te worden.
Seth staat op 14 en 15 oktober
ook nog in Theater Zuidplein in
Rotterdam.
theose van deze geweldige
avond.De heren zijn erin ge
slaagd om, veel meer dan in hun
eerste produktie, hun theatrali-
teit en hun humor te vergroten
en te nuanceren, mede door toe
doen van hun regisseur Mare
Peeters (Nieuwe Snaar. Scènes
en liedjes vloeien organisch door
elkaar en soms gaan ze ergens
over. Tesamen met hun even
simpel als ingenieus dekor is
Trio de Janeiro weer even, on
ontkoombaar, onvermijdelijk,
ontegenzeglijk aanwezig.
Theater Zuidplein, vrijdag 7 ok
tober.
bracht. Het hart van het cen
trum is de huiskamer. Hier kun
nen aidspatienten en seropositie-
ven met elkaar in contact ko
men. Het is de bedoeling dat
iedereen die seropositief is .of
aids heeft zich er thuis gaat voe
len, ook vrouwen, kinderen en
hemofilie-patiënten.
Het Ron Wichmanhuis, een par
ticulier initiatief, heeft een regio
nale functie. Het is de bedoeling
dat het huis uitgroeit tot een
centrum van informatie.
Het benefietconcert in de Lau
renskerk vindt plaats ter gele
genheid van de officiële opening
van het Ron Wichmanhuis. Het
concert begint om 20.00 uur.
Toegangskaarten a f50,- zijn ver
krijgbaar bij de Rotterdamse
VVV en de Hervormde gemeen
te aan het Grote Kerkplein 3 in
Rotterdam.
I GOUDA
I UTRECHT
,H0d DORDRECHT!
I^Igorinchemi
TERBREGSEPtEIN
GEOPEND OP MA.t/m ZA.
VAN 9.00 tot 17.00 UUR
MERCEDES V, DIJK,
SPAANSE POLDER
VLAARDINGEÏÏj
1 HOEK VAN H. 1
ROTTERDAM, Graafstroomstraat 93
(Spaanse polder), Tel 010 462 30 70
EINDHOVEN, Stratumsedijk 79, Tel 040 12 31 46
SOESTERBERG, Amersfoortsestraat 3, Tel 03463 5 36 89