een noodlottig samenspel
Caroline Nieuwendijk
5
De verlaten gebouwen
van Gusto aan de
Maasdijk in 1983.
Foto: Aart de Voogd van
der Straaten, collectie
Gemeentearchief
Schiedam.
In 1904 koopt ondernemer August Smulders grond aan de Voorha
ven in Schiedam om een werf te beginnen. De prijs is goed: slechts
één gulden vijftig per vierkante meter. Schiedam wil de grond wel
goedkoop leveren, omdat de stad met grote werkloosheid kampt
ten gevolge van de teruglopende jeneverindustrie. Smulders kwam
in Schiedam terecht omdat hij op zoek was naar diep water om gro
te schepen en baggermolens te bouwen. Hij koopt ook een grote
hal. Deze hal in Düsseldorf is na afloop van een internationale ten
toonstelling in 1902 doelloos blijven staan. De hal wordt in tweeën
gesplitst om als werkplaats op de werf te dienen. Kantoorspullen
en gereedschap verhuist Smulders vanuit zijn bedrijven in Utrecht
en Slikkerveer naar Schiedam. Vanaf 1905 staat hier de nieuwe
scheepswerf "Gusto v/h A. F. Smulders". Decennialang bouwen
arbeiders in die hallen aan innovatieve ontwerpen.
Maar wie op zoek gaat naar de monumentale hallen van Gusto,
die komt bedrogen uit. Het voormalige Gusto terrein is een kale
vlakte. Met vooruitziende blik heeft de gemeente Schiedam in
1980 de hallen en het kantoor door IHC laten slopen om het geen
monumentenstatus te hoeven geven en de weg vrij te maken voor
nieuwe bedrijvigheid. Daarna heeft de gemeente de grond van IHC
gekocht. Mijmerend op deze kale vlakte kunt u bedenken wat er
met die hallen had kunnen gebeuren. Een evenementenhal voor
beurzen, een complex met theater- en filmzalen of een sportcom
plex met misschien wel een ijsbaan. Dit alles met als extraatje dat
het zich in mooie grote monumentale hallen zou bevinden. Na
bijna 40 jaar zijn er nog geen bedrijven die dit terrein een nieuwe
bestemming willen geven. Voor volkstuintjes, een stadsboerderij of
zelfs maar huizen is de waarschijnlijk zwaar verontreinigde grond
totaal ongeschikt. Er is niets dat nog aan die internationaal zo goed
bekendstaande werf herinnert. Dat steekt nog veel Gustorianen,
