Dicky komt
KRAMER FREHER
Een HOED van REESE
kleedt U beter
Hoogstraat 60 Tel. 66728
CASBAtt"
55 ct.
45 ct.
WOL IS DUUR
li
wy
Onze Zomercollectie is gereed
W. VAN N00RTWIJK
Passage
Theater
250 gram Luna Sprits
150 gr. Doublé's
Voor uw TOILETARTIKELEN en
PARFUMERIEËN steeds
„MAISON MODERN"
Bollen van 50 gr. voor slechts 98 ct.
Prachtige Flanellen Nachthemden Ned. Fabr. f9.65
EXTRA AANBIEDING
SPORT BLOUSES
VISHANDEL „NEPTUNES"
DAGELIJKS VERSE- EN GEBAKKEN VIS (warm)
Komt en overtuigt U
Wereld Federalisten
Het Huis van de Gemeente 16061782
Dit is een heel aardig ventje, dat veel
avonturen gaat beleven. Probeer hem op
zijn avontuurlijke reizen te vergezellen en
het brengt U en Uw kinderen aangename
ogenblikken en veel voordeel.
Met deze advertentie brengt hij U reeds
voordeel, let U maar eens op. Bij iedere
vijftig cent besteed aan boodschappen krijgt
u een Dicky en wat heeft Dicky nu voor
waarde
En nu eens iets anders, iets speciaals voor
de kinderen. Wanneer uw kinderen bood
schappen in een van onze zaken doen,
krijgen zij ook Dicky's. Laat hun die be
houden, want op 10 Dicky's krijgen ze van
ons een spaarzegel van 10 cent van de
jeugdspaarbank, door Dicky wordt dan aan
hun een spaarkaart (geheel gratis) verstrekt
waar zij hun zegels op kunnen plakken.
Deze spaarkaart kan bij een der jeugd-
spaarbanken worden omgewisseld. Zo hopen
wij ook mede te kunnen helpen, de jeugd
te leren sparen.
Maak uw kinderen op het volgende avontuur
van Dicky attent. Zijn er geen kinderen,
wees dan zelf attent, want het tweede
avontuur wordt zeer belangrijk.
5 Dicky's
10 Dicky's
15 Dicky's
20 Dicky's
25 Dicky's
30 Dicky's
1 lolly
1 pond zout
1 reep chocolade
1 pakje maizena
1 pond griesmeel
1 pak havermout
Tot de volgende maal
enz. enzdit is maar een heel
kleine greep uit onze enorme sortering
van wat U gratis op Uw Dicky kunt krijgen
Zoals u ziet heeft Dicky veel waarde, u
spaart de Dicky's, die u bij uw boodschap
pen krijgt en voor die gespaarde Dicky's
kunt u in een van onze zaken gratis bood
schappen krijgen. Alle artikelen zijn op
Dicky's te koop, b.v. over een poosje is
er iemand in uw gezin jarig, u krijgt dan
op uw Dicky's Wijn of Advocaat en of
andere artikelen.
Dicky wordt U aangeboden door de Firma
LEVENSMIDDELENBEDRIJVEN
SINGEL 152 TELEFOON 69607
Van 's-Gravenzandestraat 50, Tel. 69998
De GENESTETSTRAAT 1-3, Tel. 67021
Aan het Orgel
JOOP WALVIS
UNIVERSAL -INTERNATIONAL -FILMS
presenteert
Een doolhof van verleidingen
met YVONNE DE CARLO, TONY MARTIN
en PETER LORRE
BANKETB AKKE RIJ „HET WESTEN"
ONZE WEEKRECLAME
4 BOOMSTAMMETJES 50 cent
Bestellingen worden door de gehele stad op ieder gewenst
uur thuisbezorgd. Voor bestellingen Tel. 67586
In onze Automatiek is iedere avond een grote sortering Gebakjes
Croquetjes en Nierbroodjes verkrijgbaar
Behalve 's Zondags
DAMES Wij vragen uw speciale aandacht voor
onze nieuwste
PARIJSE MODELLEN
MARTIN v. d. BURG
DAMES- EN HERENKAPSALONS
Schiedam - Telefoon 69750 - Hoogstraat 53
EEN UITKOMSTvoor hen met zware en moeilijke voeten
SPECIALE SCHOENEN verkrijgbaar (vervangt maatwerk)
in zwart en bruin kalfsleder alsmede suede tot maat 45'/2
Vanouds SCHOENMAGAZIJN „EXCELSIOR"
Dam 27-36 G. W. Jansen Tel. 66874
MAAR wij maken het U gemakkelijk door
in diverse kleuren
LORENTZPLEIN 4
TEL. 69809
VOOR JUBILEREND SCHIEDAM
GROTE MATEN DAMESJAPONNEN
ALS VANOUDS W. V. d. BURG
LANGE KERKSTRAAT 19 SCHIEDAM
Hoogstraat 3 Telefoon 69944 - Singel 232 - Telefoon 66954
Wij bezorgen desgewenst aan huis
SCHIEDAMMERS
op Dinsdag 18 April is er niets belangrijker dan de
vergadering in MUSIS SACRUM. Aanvang 8 uur
VAN DE
sij alle discorderen sullen die mijnste
in senctencie te geven volgen. Item
soe sel van waerden wesen die ken-
ninge van twe ofte drije scepenen.
Item of die scepenen om raet te saken
kost dede dat sal die gemeen stede
betalen.
Item die sal voer een poirter gehou
den worden die in sin huijs of in een
anders huijs vrij heit of woenstal duet
van ses wecken. Ende bij den rechter
ende bij scepen poirter gehouden ge
bonden woert. Wij onse die aotoriteijt
meerren mijnderen ofte verwalen
constitucijen of vrijheden voirgeroert
als noet ende oerbaer des stedes ende
toecomelingen aldaer menen te co-
men. Gegeven ende gedaen int jaer
ons heeren MCC vier en seventich
dages nae sincte geertruden ende is
dese tegenwoerdige brijeve gevesticht
mitten eede der poirteren van revier
ende mit in druckijnge ons segels.
plaatsvervanger niet tijdig genoeg
wanneer hij voor de stad of het kas
teel van Vrouwe Aleid (het Huis te
Rivier) wordt opgeroepen, dan wordt
hij beboet. Wanneer een burger wei
gert de rechter te assisteren, dan
komt het hem op boete te staan. Wan
neer achepenen voor moeilijkheden
bij hun uitspraken komen te staan,
dan kunnen zij advies bekomen bij
hun collega's in Dordrecht, dat ten
opzichte van het stadsrecht, de moe
derstad van Schiedam is. Heerst er
dan nog onenigheid, dan moet de min
derheid de meerderheid volgen. De
schriftelijke wijzing van een vonnis
moet door twee of drie schepenen ge
schieden. De kosten voor het inwin
nen van adviezen in Dordrecht, zijn
voor rekening van de stad. (Inderdaad
is meerdere malen van dit voorrecht
gebruik gemaakt). Een vreemdeling
die minstens zes weken in de stad
Geertruidenberg had bekomen.
Het stadsbestuur werd in eerste in
stantie gekozen door Vrouwe Aleid,
en bestond uit Schout, schepenen, en
naderhand ook raden, 's Graven ver
tegenwoordiger was de Baljuw, de
opperste rechter. Baljuw, schout en
schepenen voerden de hoge en lage
rechtsspraak. Zij maakten keuren, die
de rust, veiligheid en zekerheid moes
ten waarborgen. Zoals in het stads-,
recht-privilege te lezen staat, werden
op misdrijven ook boeten gesteld. Zo
lang Schiedam in het bezit was van
Vrouwe Aleid en haar nakomelingen,
waren twee derden van de boeten
voor haar, en een derde voor de stad.
Wie niet kon betalen werd gegijzeld.
Wie een jaar en een dag in Schiedam
had gewoond, zou als vrij man gelden.
Burgemeesters waren er toen nog
niet. Deze komen later en komen uit
de Raden, een college uit de burgerij
Vrouwe Aleid begint haar handvest
met de mededeling waarover het gaat
en begint dan te vertellen wie zij is.
Dan gaat zij verder uiteen te zetten
waarom zij deze wetten gemaakt
heeft, en hoe zij moeten worden, toe
gepast. De geldigheidsduur bepaalt zij
tot zij ze zal herroepen. Men moet
boete betalen als men in strijd met
een schepen-vonnis spreekt. Ook mag
men geen ander oordeel uitspreken
dan door schepenen is vastgesteld.
Iemand die een ander wonden toe-,
brengt, en waar de schepenen kennis
van dragen, verliest zijn hand of een
boete. Iemand die doodslag pleegt, zal
zijn hoofd verliezen. Hij die een ander
bloedige wonden toebrengt krijgt
boete, en moet aan de gekwetste vol
doening geven volgens het schepenen-
vonnis. Evenzo geschiedt dit met hem
die een ander met geweld ter aarde
werpt, of voor een klap in het gezicht.
Misdrijf in eenanders huis wordt be
boet, en het vonnis van schepenen be-
-paalt of de bewoner of eigenaar ook
nog schadeloos moeten worden ge
steld. Vrouwe Aleid zal de schulde
naar tot betaling dwingen, als hij zijn
verplichtingen niet nakomt. Een ge
rechtelijk tweegevecht wordt binnen
de stadsgrenzen verboden. Na hoor-
en wederhoor met getuigen zullen
schepenen de schuldenaar van zijn
schuld overtuigen. Bij gijzeling of be-j
slag «loeten minstens twee schepenen
en de ^echter of diens plaatsvervan
ger aanwezig zijn. Binnen het rechts
gebied van de. stad, zal een burger
recht kunnen eisen van een andere.
Vrouwe Aleid eist voor zich of haar
nakomelingen de beschikking over 14
dagen spijs en drank wanneer zij zich
in de stad of haar nabijheid bevinden,
met belofte van betaling. De kok of
bode van Vrouwe Aleid krijgt het
voorrecht het eerst etenswaren te
mogen kopen, daarna kunnen anderen
aan bod komen. Uit hoofde van be
wezen en nog te bewijzen diensten,
en mede in verband met de armoede
van de nieuwe stad, geeft zij hiervoor
uitstel. Komt de rechter of diens
verblijft wordt ten aanzien van de
strafmaat als poorter gevonnisd.
Tot slot behoudt Vrouwe Aleid zich
het recht voor, veranderingen in het
handvest aan te brengen, wanneer
haar dit nuttig en nodig voor de stad
voorkomt, of in het belang van hen
die daar zullen komen, en eindigt op
de gebruikelijke manier.
Het belangrijke privilege van het
stadsrecht, gold voor het gebied, wat
Vrouwe Aleid had doen indijken, be-
nevéns het door haar in 1271 land
benoorden de Schie. De Noordgrens
van de stadsvrijheid, werd de sloot
buiten de oude Nieuwlandse kade; de
Oostgrens, de Westelijke grens van
het Ambacht van Rivier (dat haar
eigen vrijheden behield, omdat het
een Grafelijke bezitting was, en leen
roerig aan de Graven van Holland);
de Zuidgrens de rivierdijk tot aan de
driesprong; en de Westgrens vanaf de
driesprong (dus ook de rivierdijk) tot
aan de Oude Nieuwlandse kade
(Vlaardingerstraat). Er zullen naar
het gebruik dier tijden, op sommige
plaatsen ook palen met merktekens
geslagen zijn, die het gebied der
plaatselijke jurisdictie hebben aange
geven, zoals b.v. te Amsterdam, dat
omstreeks de zelfde tijd stadsrechten
kreeg, en waar in een van haar voor-
rechtsbrieven gesproken wordt van
„pale van hoerre vrihede".
Werden enige jaren voor het beko
men van het stadsrecht de bewoners
van „de nieuwe stadt" reeds poorters
genoemd, thans konden zij zich wer
kelijk zo noemen, want al wijst de be-(
naming poorters voor burgers op
poorten, rechtstreeks was deze bena
ming hiermede niet verbonden. Wel
met het stadsrecht.
De 13e eeuw wordt terecht de
Stadsrecht-eeuw genoemd. Tot 1200
bezaten slechts 12 steden in onze ge
westen dit voorrecht. Van 1200 tot
1275 verwierven niet minder dan 40
plaatsen dit privilege. Schiedam prijkt
met nummer 63 op de lijst! Schiedam
kreeg, zoals de giftbrief zegt „hof
vaart" op Dordrecht, dit op haar beurt
in 1220 het stadsrecht en hofvaart van
opgekomen dat zich spoedig naast de
door de Gravin gekozen schepenen
plaatste.
Schiedam had door haar stadsrecht
een publiek gerecht gekregen. Zonder
privilege van de Graaf mochten geen
heffingen worden uitgeschreven. De
stad kreeg in de komende tijden
meerdere handvesten, waaronder het
recht om belastingen (accijnsen) te
vorderen.
Door haar zelfbestuur regelde de
nieuwe stad zich geheel naar de
nieuwe toestand, daar haar bestaans
vormen geheel anders waren gewor
den.
Na haar aanvangs-periode en ge
boorte, was de stad door het stads
recht mondig of juister gezegd meer
derjarig geworden. Zij begint de eer-,
ste eeuw van haar zelfstandigheid met
de beste vooruitzichten.
Vanzelfsprekend heeft Graaf Floris
V het stadsrecht van Vrouwe Aleid
bekrachtigd, en is haar daad een be
kroning van haar werk, maar het
doet enigszins vreemd aan, dat zij tot
deze daad macht bezat. Immers in
1268 had zij haar bezit aan de Graaf
afgestaan onder beding van het
vruchtgebruik, die deze weder in leen
gaf aan haar zoon Floris. Deze Floris
was 's Graven leenman, en Vrouwe
Aleid alleen maar de stedehoudster
van haar zoon.
De geschiedschrijver J. P. Arend
geeft waarschijnlijk de oplossing van
dit raadsel: „Vrouwe Aleid oefende
nog steeds een groot vermogen op zijn
geest (Floris V) en gaarne schikte hij
zich naar haar raad (zie Stoke). Enige
grafelijke brieven, met haar zegel be
krachtigd, zijn nog voorhanden. On
getwijfeld door haar ingeven, droeg
hij haar zoon Floris van Henegouwen,
voor twee jaren het bewind over Zee
land op, enz."
Hoe het ook zij, Schiedam heeft zich
gelukkig kunnen prijzen, de grote fi
guur van Vrouwe Aleid als haar
stichtster en beschermster te hebben
gehad.
C. A. VAN DER ZEE.
Kramer Freher
[V Kramer Freher
Tel. 69563
99
DAGELIJKS
2 - 7 - 9.30 uur
Zaterdag, Zondag
1.45, 4.15, 7, 9.30 u.
Toegang 18 jaar
Overheerlijk Zandkoekje
met chocolade
Bekroond te 's Gravenhage
St. Liduinastr. 49, Tel. 67586
ik Ons First Class geschoold personeel met 20-jarige ervaring
staat U gaarne ten dienste bij het kiezen van Uw juiste kapsel
PERM. WAVE BRUIDSKAPPEN HAARVERVEN
WATERGOLVEN MANICUREN
MODERN INGERICHTE SALONS
St. Liduinastraat 9 Schiedam
Zeer begaafde en uiterst deskundige sprekers
KOMT ALLEN - Het gaat om Uw gezin - Uw bedrijf - Uw toekomst
HET BESTUUR
Kaarten bij de bekende adressen: Boerhavelaan 49c - Boerhavelaan 123
Singel 204 - Julianalaan 98 - L. de Colignistraat 15 B
En voor zover 's avonds aan de zaal