Bezoek de ROLA-OLIESTOOK-DEMONSTRATIE
SCHIETAX
JONGMENS
Wentelende
wieken
HOOFD
JUFFROUW
WERKSTER
TAXI
EETKAMERS
van MEURS
Vrije toegang - Zaal Marijke, Broersveld 121 - Zaterdag van half 3 tot 7 uur
GEVRAAGD
Chocolatier Halfwas-chocolatier
Constructie-bankwerkers
Electrisch-lassers
Metaaldraaiers
BOKSVERENIGING „DE HAAN''
MEISJES
Westvest 2 - Tel. 67786
VAN RUTTEN's Hout-, Board-
en Triplexhandel
Permanent Wave
compleet f6.00
W dameskapsalon
PW w. N. VAN ERK
Dames- en
Heren leden
woninginrichters
Uw juiste adres
v. d. PLAS
Kent ge ze werkelijk, die
Nederlandse molens?
Zijn zij Uw goede vrienden
of groet ge ze
als verre kennissen?
Brood- en Banketbakkerij M. J. VLUG
Singel 222 Schiedam
vraagt
voor de winkel.
Leeftijd boven 21 jaar.
AanmeldenSingel 222 of na 7 uur
Louise de Colignystraat 57.
voor drie middagen per week.
Aanmelden
SCHIEDAMSE MEUBELBEURS
Lange Haven 95 Schiedam
GEVRAAGD:
of iemand, die daarvoor opgeleid wil worden.
Aanmelden: Donderdag, tussen 18.00-20.00 uur
WESTVEST 60, TEL. 68846."
Machinefabriek BAVO N.V.
vraagt voor spoedige
indiensttreding
Persoonlijk aanmelden: Gustoweg 71.
Bondsleraar N.B.B.
Sober doch degelijk ingericht. Aanmeldingen op
de trainingsavonden, Dinsdags- en Vrijdagsavonds
van 7-9 uur. Lekstraat 15 onder Garage v.d. Most
In ons bedrijf is nog plaats voor enkele
Prettige werkzaamheden. - Aanmelden:
N.V. PARFUMERIE, .VALDELIS"
Lange Nieuwstraat 47 en 's avonds na 7 uur bij-
Mej. R. Peitsman, Vlaard.dijk 361 B, Schiedam.
AUTOSLOPERIJ JAN CLEMENS
SCHIEKADE BIJ HUIS DE RIVIER,
even voorbij Werf „De Hoop".
Inkoop van sloopwagens van elk jaartal.
Verkoop van 2e hands auto's en onderdelen. Ook
banden, in alle maten. Ook 500, 525 en 550x16
en Citroën ALLES ZEER BILLIJK
Bespreek tjjdig voor VACANTIEREIZEN
7 persoonswagens met bagagewagen.
LANGE SINGELSTRAAT 5B,
nabij de Singelkerk Telefoon 64478
Vakkundig advies bij al Uw timmerwerk.
Gratis op maat zagen en thuisbezorgen.
Speciaal adres voor
Hoogstraat 100 Tel. 67237
Gevraagd: voor direct Wtp-qHbrgen voor U 't
zelfstandige hulp in de I bijhouden van Uw boekhou
nuisnoudincr u/prketpr oon.
huishouding, werkster aan
wezig.
Mevr. Verheyden, Juliana-
laan 116b, tel. 68066.
ding of administratie in de
avonduren tegen billijk ta
rief.
Br. nr. 3568, Bur. v.d. blad.
„Schiedams Toneel"
vraagt enkele
Aanmelden bij
Lankamp,
Rembrandtlaan 52b.
Lutterveld,
Burg. v. Haarenlaan 1039
Lederwarenfabrlek
te Rotterdam
vraagt handig
als snijder- of om hier
voor opgeleid te worden
Br. nr. 3613, bur. v.d. bl.
Een pracht stuk, maar
ook een practisch stuk in
Uw huishouden is steeds 'n
betrouwbare en solide was
machine. Wij kunnen ze U
in eenvoudige constructie
aanbieden, maar ook met
meer gemakken voorzien,
zoals ingebouwde waterver-
hitters, sneldrogers en der
gelijke. U vindt bij ons ech
te klantenservice bij aan
koop, desgewenst een voor
delige credietservice zoals
betaling van de winkelprijs
binnen een halfjaar zonder
enige verhoging voor cre-
■dietkosten, of een andere
voordelige betalingsrege
ling naar keuze. Steeds ge
niet U een jaar lang gratis
onderhoudsservice en....
mocht U daarna eens een
ongelukje hebben, dan blij
ven wij voor U klaar staan
met goede wil en appara
tuur van ons electrotech-
nisch bedrijf aan de Noord-
vest 121, Gaarne demonstre
ren wij allerlei electrische
huishoudelijke gebruikstoe-
stellen, zoals de moderne
stofzuigers, strijkijzers enz.
Electrotechnisch Handels
bedrijf Van Ham, Lange
Kerkstraat 15, Schiedam,
Telefoon 63384.
In onze étalage EXPOSEREN wij een van
de talrijke
welke wij U via de showrooms van gere
nommeerde fabrieken kunnen leveren.
Laat U, bij aankoop van meubelen, zonder
enige koopverplichting voorlichten omtrent
modellen, kwaliteiten, prijzen en betalings
spreiding zonder extra kosten.
ORANJEGALERIJ 11 - TELEF. 67844-63844
Te koop: grote Boeken
kast.
nures: Oost singel 33.
Gevraagdnette hulp in
de huishouding, 4 ochten
den per week.
Nieuwe Haven 123a.
voor schoenreparatie,
Leder- en
fourniturenhandel
Vlaardingerdljk 207
Nieuwe Damlaan 652
Wed. 67 jaar, zoekt een
vriendin voor gezellige om
gang.
Br. nr. 3563, bur. v.d. blad.
Te koop aangeboden:
z.g.a.n. kinderwagen, kolen-
kist, inh. 9 mud.
Ribeslaan 9, Tuindorp.
Te koop: Opel kaptein
bouwjaar 1949, i.g.stz.
Prijs ƒ750.-.
Te bevr. Mariastraat 45, na
6 uur.
Hiermede betuigt onder
getekende haar hartelij
ke dank aan de Heren
Doktoren- en verplegend
personeel van het Gem.
Ziekenhuis. Voor de uit
nemende behandeling en
zorgvolle verpleging van
haar man de heer
J- M. KLOET
Mvr. J. Kloet-van Hekke
Zeeland,
Brouwershaven
Aangeboden: 3 kamerw.
met douche, Oud Math., 3e
etage, huur ƒ12.45 per week
Gevr. te Schiedam, ben. of
vrij bovenhuis, 4 kamers,
huur tot 20.— per week.
Aanb. na 7 uur 's avonds,
Telefoon 39241.
ADVERTEERT IN
DIT BLAD
Te koop: excl. trouwja
pon, mode 1958, maat 42 m.
kapje en korte sluier ƒ100.-
v. Zwieten, Hoogstraat 160a
tussen 7-8 uur. n.m.
Te Koop: Teddy baby
reiszak, 1 paar dames mo-
torlaarzen, maat 38, 2 hel
men. P. Potterstraat 51a.
H RblEAn.
Met de Zuidwesterstorm bolderend
In de rug loopt ge door het vlakke
land. Hoog op de dijk staat iemand
u te wenken. Ge let niet op hem.
Maar hij zwaait zó met zijn lange
urmen dat ge hem wel zien moet.
De zuidwester duwt u voort. Ge
komt dichter en dichter bij. Ge staat
staat vlak voor de wenkende reus.
Hij kijkt op u neer op u, de kleine
dwerg.
Als ge een vreemdeling verteld zou
hebben dat al die molens niets an
ders doen dan water malen, zou hij
zich schouderophalend van u afge
keerd hebben. Indien ge hem echter
kon meelokken naar de schermer
polder zou hij anders praten! Of
nnar schermerhorn of driehuizen,
waar vijftien forse Bover>Fni:—s hei
w t uit de hinner>boez~m viif m>-
ter, trapsgewijs, oomalen en uitspui
en op de ringvaart.
Daar waken die reuzen over ons
natte land. Daar vangen ze de frisse
wind in hun vangarmen en ze ma
len, malèn, wanthet leven van
velen hangt er van af.
Zaanse bloei.
Het was Leeghwater, een Hollands
genie, die de windmolens langs de
vaarten zette om plassen droog te
malen. Hij, de bouwer aan de poort,
waardoor Holland de Gouden Eeuw
binnenging, was een typische Hol
lander.
Hij was praktisch, secuur en met
een vaste wil om zijn Holland groot
te maken, letterlijk groot, want hoe
veel vierkante kilometers maakte hij
niet tot de beste vette akkers? De
molens brachten in de Gouden Eeuw
de harde daalders binnen. De Zaan
streek was Alaska, de wind onze
Clondike.
Zo tegen 1600 werd de eerste hout
zaagmolen in de zaanstreek gebouwd
een wonder van vernuft. Hij zaagde
immers met twee, vier, ja acht zagen
tegelijk de zware stammen tot tal
ken! Wat een tijdsbesparing! Al wie
zich in Amsterdam houtkoper, tim
merman of boothouwer noemde, liet
zijn stammen aan de Zaan zagen.
Dat ging de grote zuster aan het IJ
wat al te voorspoedig. Het stadsbe
stuur van Amsterdam verbood dan
ook om gezaagd hout binnen de stad
te brengen of ongezaagde "stammen
uit te voeren. Geen nood, de Zaan-
landers trokken er op uit en haal
den zelf hun stammen uit Rustland,
Finland en Zweden.
Natuurlijk vond het gezaagde hout
zijn kopers: de jonge industrie nam
zulk een vlucht, dat een eeuw later
een kroniekschrijver zegt„dat men
hier over de menigte molens en de
scheepvaart een groot Bos schijnt te
bewpnen!"
In het buitenland keek men afgun
stig naar deze welvaart. Tsaar Peter
kwam tegen 1700 de Zaanlanders de
kunst afkijken. Engeland stelde aan
het eind van de 18de eeuw een zó
hoge belas !ng op de invoer van ge
zaagd hout, di,t zij gelijk stond met
een invoerverbod. Na deze dodelijke
slag vonden de houtzaagmolens hun
roemloos einde.
Andere molens werden door de zee-
en scheepvaart bezig gehouden. Tien
tallen korenmolens werden door de
beroemde Zaanse scheepsbeschuit
voor de Oost en West malende ge
houden. Voor de zeil- en touwindus-
trie werkten de molens. Ze maalden
het mosterdzaad, ze pelden de gerst,
ze verpulverden de verfstoffen, ze
klopten hennep, ze persten de olie uit
het lijnzaad, ja, ze maakten ook de
tabak voor de wonderlijke mode in
die tijd, door mannen en vrouwen
even hartstochtelijk bedreven: het
snuiven.
In die jaren keek een andere stad
afgunstig naar ZaandamGenua, de
stad van het beroemde papier. Want
nu begon Holland met zijn altijd
waaiende wind en zijn wiekende mo
lens het papier voor binnen- en bui
tenland te maken. Het verliet, met
buitenlandse wapens bedrukt, in on
ze schepen de zaanstreek.
Het trok naar Londen, Parijs Vene
tië, de toenmalige diplomatieke cen
tra. „Op Hollands papier gedrukt"
wat tot ver in de negentiende eeuw
een eerste klas aanbeveling.
Geldt ook nu het Oud-Hollands ge
schept papier niet als het neusje
van de zalm?
Kent ge onze molens?
Even snel als zij verrezen raakten
al deze industriemolens echter weer
in verval door buitenlandse concur
rentie en de opkomst der moderne
techniek; de oude fabriek, de mo
len, werd afgebroken, de nieuwe, de
glas- en staalconstructie verschijnt.
Hier en daar mag een enkele indus
triemolen als curiosum bewaard
blijven, maar over het algemeen
houdt het bedrijfsleven zich niet
met dergelijke „sentimentaliteiten"
op en blijft deze taak bewaard voor
minder kapitaalkrachtige verenigin
gen.
Wat er nu nog aan molens staat te
draaien boven polders en akkers, zijn
de „levende" molens, die koren of
water malen.
„Bovenkruiers" duidt de vorm van
de molen aan: de molen: „kruit"
met zijn bovengedeelte, d.w.z. dat de
te k1,>;ne knp waaraan de wie
ken bevestigd zijn, bij het op de
wind „kruien" alleen draait, en niet
het gehele molenhuis. Het kruien,
dus op de wind draaien, doet de
molenaar aan de lange staart, de
stellage van balken, die ge altijd
achter een molen uit ziet steken.
Zeskantig, achtkantig staan de bo
venkruiers aan de ringvaarten van
de Hollandse polders. Met of zonder
stelling, d.w.z. met of zonder ron
dom doorlopend balcon, vanwaar
de witbestoven molenaarsknecht uw
„morge" beantwoordt met een tik
aan zijn pet.
In de andere provincies zal het ook
wel meest een bovenkruier zijn, die
staat te draaien boven de dorpen.
Maar daar hebt ge toch ook kans
een standerdmolen of wipmolen te
zien.
Ge herkent hem duidelijk aan zijn
slanke wespentaille. Het molenhuis
staat namelijk op een stenen of
houten voet, de standerd, die naar
boven spits toeloopt. Bij het op de
wind kruien draait het hele molen
huis op de standerd rond, een veel
omslachtige methode, waardoor de
hele molen nooit de afmetingen kan
aannemen van de Hollandse reuzen.
De staart draagt een lange trap,
waarlangs de molenaar het molen
huis binnenkomt.
De wipkorenmolen is volgens een
zelfde principe gebouwd als de stan
derdmolen: Het molenhuis is echter
veel kleiner.
Dit zijn de drie voornaamste molen
typen, die ge ontmoeten kunt. Als ge
ze eenmaal leert kennen, zijn ze
voor u- r leven uw vrienden, deze
eeuwenoude beschermers van Hol
land, en kunt ge ze teruggroeten
wanneer er een u in de verte toe
wenkt.
Met de verbeteringen aan de wieken
en rationalisering van 't binnenwerk
heeft men weten te bereiken, dat de
modern ingerichte molen zijn werk
even goed, ja beter doet dan de
electrische gemalen.
Is de schermer na een flinke regen
bui door zijn machtige molengroe-
pen niet altijd eerder zijn overtollig
water kwijt dan de Beemster met
zijn moderne gemalen?
Zo staan ze daar, de Hollandse mo
lens. Hun aantal neemt af, doch die
er nog zijn ere men als nationaal
symbool. Zoals zij over het leven
waken moeten wij het doen over
hun voortbestaan. Wij moeten vech
ten voor de windwatermolens, die
velen de grond schenken waarop zij
staan. We moeten vechten voor de
korenmolens, die het graan voor ons
dagelijks brood vaak malen, hoog
buven polders en golvende akkers.
