PRO JUVENTUTE
ORANJE
KALENDER 1963
Een jaar vrije doorgang
op de zebra
f
Ludendorffs dikke nek oorzaak
van Duitse nederlaag in 1918
I,
MACHT BIJ ONMACHT
De Oranjekalender van Pro Juventute voor
het eerst helemaal in kleuren.
In een rijke verscheidenheid van grote
foto's toont de kalender U alle leden van
het Koninklijk Gezin, die de jeugd een
zo warm hart toedragen.
Bestel de kalender en doe het van harte.
Een feest van kleuren ten bate van
kinderen, die extra zorg nodig hebben.
Sieraad èn weldaad.
Hp
Verkrijgbaar bij alle Pro Juventute
verenigingen en haar verkoopadressen:
f 2.90 (verzoek: voor toezending per post
f 0.30 extra). Waar niet verkrijgbaar volgt
toezending per post na ontvangst van
genoemd bedrag op postgiro 51 74 00 van:
Kalenderactie Pro Juventute
postbus 7101 - Amsterdam zuid 2
telefoon (020) 79 09 49
SLIMME EEKHOORNTJES
I
VRIJDAG 2 19*?
HET NIEUWE STADSBLAD
17
<jtj>
hart tegtn hard:
tal tam
krndrrm
hebben rctra ztaj
nodig
DE ORANJEKALENDER
VAN PRO JUVENTUTE
De Oranjekalender, beter be
kend onder de naam van
„Prinsessenkalender" is weer
uit! Voor 't eerst helemaal in
kleuren en daardoor temeer
begerenswaardiger! Het is im
mers bekend, dat voor deze
kalender altijd speciale foto's
worden afgestaan van het Ko
ninklijk Huis? Van onze prin
sessen?
En u weet natuurlijk ook met
welk doel? Het Ned. Verbond
der Ver. Pro Juventute reikt
de helpende hand aan ouders,
die moeilijkheden met hun
kinderen hebben. DIE kinde
ren hebben dan extra veel
zorg nodig. Er zijn vaak zo
veel nare omstandigheden,
waardoor het kind „moeilijk"
wordt. En tóch blijft het in
de goedheid van de mensen
geloven Pro Juventute
wéét dit. Want die „moeilijke"
kinderen hebben toch ook
een hart. Al lijkt dat soms niet
zo op 't eerste gezicht. Als ze
maar tot praten komen, als ze
er alles uit kunnen gooien,,
wat hen bezeert, dan komt 't
allemaal weer in orde. Van
daar het devies van het jaar:
„hart tegen hard".
U kunt niet buiten een kalen
der. U steunt graag een bij
zonder goed doel. U houdt van
ons Koninklijk Huis. Weet u
't nog, hoe enthousiast we al
lemaal waren op 13 septem
ber j.l.?
Bestelt u daarom vandaag nog
die prachtige kalender. U
weet toch wel, dat die in onze
éigen stad gemaakt wordt, nl.
bij de N.V .Kon. Ned. Boek
drukkerij H. A. M. Roelants
op de Lange Haven?
Een sieraad in uw huiskamer
en een weldaad voor Pro Ju
ventute! Stuurt u familie in
het buitenland ook deze
prachtige groet. Denkt u er
aan met uw St. Nicolaas-inko-
pen. De prijs is slechts 2.90
en u kunt die kalender halen
bij Pro Juventute, Nieuwstr.
12.
Heeft u daar geen tijd voor?
Bestelt u die kalender dan bij
de Kalender-actie Pro Juven
tute, postbus 7101, Amsterdam
zuid 2, tel. (020) 790949. Er
komt dan 0.30 bij voor het
opsturen.
]|IIII[|lll!!lllllllll!lll!!llll!!llllllll!llll!!lllllinnnilllini!lll!ll!l!IIIIH Illllllll
gangers. Elke groep moet zich leren
instellen op het gewijzigde gedrag
van de andere. Er is daarbij een
wisselwerking; het gedrag van de
voetganger beinvloedt dat van het
rijverkeer en omgekeerd. Het is
duidelijk, dat het evenwicht in zo'n
betrekkelijk korte tijd niet kon
worden bereikt. Toch ziet men de
toekomstige ontwikkeling echter
met vertrouwen tegemoet, al blijft
waakzaamheid geboden en zal ver
dere voorlichting nodig zijn, om de
plooien glad te strijken.
Gisteren was het een jaar geleden
dat de nieuwe voetgangersbepalin
gen van kracht zijn. De Nederlandse
Bescherming Voetgangers kortweg
genoemd de N.V.B.V. is hierover
niet ontevreden, als is de periode
nog te kort om de gunstige invloed
op de veiligheid en de vrijheid van
het verkeer, die de wetgever beoog
de en waarin de vereniging volledig
vertrouwen heeft, geheel tot uit
drukking te laten komen. Daarvoor
is de wijziging te ingrijpend, zowel
voor het rijverkeer als voor de voet-
Deze waakzaamheid werd in het af
gelopen jaar zoveel als mogelijk
was ook door de politie betracht.
Zonder de bijzondere aandacht die
door de politiekorpsen aan de con
trole op de naleving van de nieuwe
regels werd besteed en zonder de
voorlichting, die van deze zijde tij
dens dat toezicht aan individuele
weggebruikers, maar ook bij bij
zondere acties aan grote groepen te
gelijk werd gegeven, zouden de ver
kregen resultaten niet zijn bereikt.
De N.V.B.V. zegt de politie daar
voor dan ook hartelijk dank! Met
als kanttekening: dat gestrenge
wetshandhaving ook „opvoeding" is,
iets. wat door velen niet wordt on
derkend. Zij vragen dan ook „min
der processenverbaal en méér op
voeding op de weg". De N.V.B.V.
meent, dat men het ene doende, het
andere niet mag laten. Hoezeer
een goede „index" (aantal proces
senverbaal tenopzichte van aantal
ongevallen) de verkeersveiligheid
ten goede komt is in Amerika en
ook in Denemarken algemeen er
kend feit.
Zonder de talloze andere goedwil
lende weggebruikers te kort te
doen zwaait de N.V.B.V. gaarne bij
zonder lof toe aan de beroepschauf-
feus, die, naar uit - rvaring is geble
ken, nabij de zebra's hun vak uit
oefenen op een manier, die anderen
beslist ten voorbeeld kan zijn.
Welke gunstige werking echter ook
uitgaat van toezicht, voorlichting
en goede voorbeelden, het is duide
lijk, dat dit niet voldoende is om
een voorschrift door ieder op de
goede manier te doen toepassen.
Juist omdat het hier in de eerste
plaats gaat om voetgangersbelangen
en omdat het gedrag van de voet
ganger dat van het rijverkeer mede
beinvloedt, blijft het voor ons van
belang ons op en bij de zebra voort
durend op correcte manier te ge
dragen. Schril doet hierbij aan het
dodelijk ongeluk een paar weken
geleden op het zebrapad
FOUT is de voetganger, die blinde
lings de zebra oploopt.
FOUT is de voetganger, die niet
wacht op anderen, die aan komen
lopen om over te steken.
FOUT is de voetganger, die onnodig
langzaam oversteekt.
FOUT is de voetganger, die aarzelt
en zo de bestuurder in de war
brengt.
FOUT is de voetganger, die over
steekt als een voertuig te dicht de
zebra genaderd is en de bestuurder
daardoor dwingt, plotseling op zijn
remmen te gaan staan.
FOUT is de voetganger, die op de
zebra niet waakzaam blijft, het kan
hem zijn leven kosten.
Gelukkig zijn er heel veel voetgan
gers, die deze fouten nooit maken,
waaronder alle leden van de N.V.
B.V. Daarom ziet deze bond met
vertrouwen de toekomst tegemoet
onder het mo'tto:
De beste hulp in het verkeer
Is goed begrip over en weer!
Dit geldt in het bijzonder voor het
verkeer bij en op de zebra. En
mocht u het soms nog niet weten,
de contributie van deze bond be
draagt slechts 3.50 per jaar. Daar
voor krijgt u op gezette tijden het
keurig verzorgde orgaan „De Voet
ganger" thuisgestuurd, waarin heel
wat interessante dingen staan ver
meld. Als lid bent u tevens GRATIS
.verzekerd tegen ongevallen als
voetganger. Sinds augustus zijn de
verzekeringsvoorwaarden aanmerke
lijk verbeterd! De verzekering geldt
nu voor geheel Europa, terwijl de
uitkeringen bij een ongeval als voet
ganger ad:
1000.bij overlijden en
2000.bij blijvend letsel met
50% zullen worden verhoogd, indien
het ongeval plaats" vindt op een
ZEBRAPAD of een daarmede gelijk
gesteld pad in het buitenland.
U heeft dit misschien niet geweten,
of het is steeds een kwestie van
uitstel geweest. Laat u zich daar
om nu zo gauw mogelijk als lid van
deze bond inschrijven. Met uw
steun, met uw lidmaatschap kan
men zoveel bereiken. Het gironum
mer van de penningmeester van de
N.V.B.V. is 1269 te Den Haag.
Wanneer de herfst in aantocht is
met de winter in het vooruitzicht,
gaan de eekhoorns op pad om hun
wintervoorraad in te slaan. Normaal
doen zij dat onder de eikenbomen
(voor de eikels) en onder de tamme
kastanjes. Ook beukennootjes vor
men een welkome aanwinst voor de
provisiekast van deze prachtige
langstaarten. Maar helaas, momen
teel staat het er niet best voor. De
tamme kastanjes zijn schaars, de
eikels onvoldoende en de beuken
nootjes zijn grotendeels leeg.
Vanzelfsprekend krioelt het op de
Grebbeberg van eekhoorntjes en
Ouwehands Dierenpark ligt daar
midden in. De slimme diertjes we
ten maar al te goed dat deze enclave
de honger kan stillen, want de voe
derbakken in alle afdelingen zijn al
tijd rijkelijk gevuld met allerhande
lekkernijen.
Het verwonderde dan ook niemand
dat de beestjes een dezer dagen een
gaatje hadden ontdekt in het pape
gaaienhuis, waardoor ze naar bin
nen konden glippen en zich te goed
konden doen aan het voer van de
kleurrijke vogels, dat uit de voeder
bakken op de grond was gevallen.
Vanuit een schuilplaats heeft één
van de oppassers de bruine boom
klimmers gadegeslagen en gezien
dat zij er niet alleen goed van aten,
maar ook regelmatig voedsel mee
namen naar hun schuilplaatsen in
de bossen om straks een appeltje
voor de dorst te hebben.
e
iiuiiimiMiiimnwMiiiiininimiiiHinmiiiinniïHififiiimiimiiinmitmitiiitiimnM
ntioniniiiiiiiiiiiHiiiiHiiiii
ujiHuiiiumiiuiiiiiiiiiimiiiuiiiiiiiiHiiiiiiiiiiHiiiiiiiiUiiiiiMuiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiniiiiiiiiiiuimiiiniiiiuï
De jonge stafofficier keek zijn generaal ongerust aan. Het was voor de
vierde keer in tien minuten, dat hem het weerbericht werd gevraagd. ,J9e
regenbuien zijn in de richting van de kust aan het afnemen, generaal",
zei hij. ,Jlet zal een mooie lentedag worden. De mist blijft tot ongeveer
tien uur hangen. De weersomstandigheden zijn uitstekend.
Maar generaal Erich von Ludendorff luisterde er niet naar. Hij zat gebogen
boven een kaartentafel, met 'iet hoofd in de handen. „De mist", steunde
hij, „de mist. Hoe kunnen we nu in de aanval gaan?" De kolonels en ma
joors in de kamer keken het raam uit en deden net alsof zij deze uitbars
ting hun niet aanging. Maar zij stonden voor grote raadsels en waren
bezorgd. Het toneel van deze situatie was het Duitse hoofdkwartier achter
de frontlinie bij Flanders op 20 maart 1918. Er was een zware aanval
voorbereid voor de vroege ochtend van de volgende dag. Het doel: En
geland, Frankrijk en hun bondgenoten te overrompelen en ze om vrede te
laten smeken.
lts tegen tin
Honderd meter westwaarts waren de eer
ste loopgraven, waarin de geallieerden de
aanval van de Duitsers afwachtten, met
f rimroige gezichten en bewust van het
tete, dat de kansen tegen hen waren.
Een miljoen Duitse soldaten gehard in de
achterliggende oorlogsjaren, zaten rustig
hun bajonetten, geweren en machinegewe
ren te poetsen, overtuigd van hun succes,
dat in het verschiet lag. Voor iedere ge
allieerde soldaat in de frontlinie stonden
zes Duitsers of Oostenrijkers klaar. Maar
toch, op de vooravond van de grote slag,
die de beslissing moest brengen, vond de
generale staf Ludendorff knorrig en prik
kelbaar. Hij gaf orders en herriep ze korte
tijd later weer. Het ene moment toonde
hij groot vertrouwen en kort daarna was
hij een toonbeeld van wanhoop.
Geen lafaard
Ludendorff was geen lafaard, dat had hij
als jong officier meermalen bewezen. Nu,
als 53-jarige was hij een zeer gerespec
teerde militair, en tijdens het bewind van
Keizer Wilhelm II de eigenlijke macht
hebber in Duitsland. Wilhelm met zijn be
perkte vermogens was slechts belangrijk
in de ogen van zijn hofvleiers; politici en
de legermensen namen geen notitie van
hem.
Maar de machtige Ludendorff was al ja
renlang een angstig mens. De militaire po
tentaat, voor wie iedereen in de houding
sprong, was bang, dat hij waanzinnig zou
worden.
In de begindagen van de eerste wereld
oorlog was Ludendorffs roem zeer snel
gestegen dank zij de snelle opmars door
België, maar hij had er een zware prijs
voor moeten betalen. Reeds bij het begin
van het bombardement op Luik was hij
duizelig geworden en hij kon ternauwer
nood ademhalen. Toen de aanval was af
gelopen voelde de generaal zich uitgeput.
Een maand later stond hij aan het ooste
lijk front. Een enorme Russische leger
macht was de Duitse grens overgetrokken.
Ludendorff ontwierp een geniaal aanvals
plan, dat even simpel als verschrikkelijk
was. De „Slag bij Tannenburg" werd als
een bloedig krijgsgebeuren in de historie
bijgeschreven. Maar ook nu had het zoet
der overwinning een bittere bijsmaak voor
de generaal. Op de avond voor de grote
slag had Ludendorff, die volkomen in pa
niek was geraakt, nog gepleit voor het te
rugtrekken van de Duitse troepen. Zijn
meerdere aan het front, generaal Paul von
Hindenburg, legde met minachting de
dringende verzoeken naast zich neer en
ging slapen met het vaste besluit de be
slissende aanval te beginnen.
Mist als helper
In augustus 1916 kreeg Ludendorft het
opperbevel voor de verovering van Roe
menië. Een paar maanden later leidde hij
gas-, granaat- en mortieraanvallen aan het
westelijk front in Frankrijk.
Maar nu, op de 21ste maart 1918 lag de
belangrijkste taak voor de generaal klaar.
Toen de aanval van duizeligheid, die hem
had geplaagd, wat minder werd richtte
Ludendorff zich met inspanning van alle
krachten op en gaf bevel, dat de Duitse
legermacht in beweging bracht. De dikke
ochtendmist, waar hij zo bang voor was
geweest, gaf de aanvallende infanterie een
prachtige dekking, en maakte de Britse
machinegeweren machteloos.
De verdedigers moesten terugtrekken on
der het achterlaten van 90.000 gevangenen
en 1200 vuurwapenen. Er waren geen re
serves om de grote gaping in de frontlinie
weer op te vullen. Maar vreemd genoeg
leidde de grote terugtocht niet tot een to
tale nederlaag.
Ludendorffs opmarcherende divisies raak
ten in verwarring; de verbindingsdiensten
faalden en de troepen kregen niet voldoen
de te eten omdat het voedsel, dat zo zorg
vuldig bijeengegaard was, per vergissing
naar legereenheden achter het front werden
gestuurd, meer dan honderd kilometer ver.
De voertuigen konden niet verder: hun
benzinetanks waren leeg. De kanonnen
konden niet schieten, omdat de amunitie
op was.
Ware schuldige
Op de vierde april liep de aanval dood
terwijl de voorste eenheden van het Duit
se leger de spoorlijn bij Amiens genaderd
waren, de gelangrijkste aanvoerlijn, die
Engeland met het hart van Frankrijk ver
bond. Op die dag verloor Ludedorff en
met hem natuurlijk Duitsland de eerste
wereldoorlog.
De generaal vloekte zijn staf stijf. Hij bul
derde, dat de Duitse soldaat niet ver
trouwd kon worden. Maar de ware schul
dige was een halve liter chemische stof in
het lichaam van Ludendorff
Op het uur van de beslissing was de Duit
se topgeceraal niet in staat het bevel te
voeren, slachtoffer als hij was van de ziek
te van Basedow, herkenbaar door de enor
me omvang van zijn stierennek en door
zijn uitpuilende, starende ogen.
Ludendorff moest meer dan tien jaar wach
ten voordat hem de waarheid werd ont
huld. Dat was ni hjt begin van de jaaan
dertig. De gebeurtenissen van 1918 had
den geleid tot ontheffing van zijn gezag
over het leger. Men had hem overgehaald
de beroemde dr. Sauerbruch te consulteren
medisch adviseur van koningen en staats
lieden. Dr. Sauerbruch stelde als diagnose
de ziekte van Basedow en raadde een on
middellijke operatie aan.
Bijna flauwgevallen
Toen hij hoorde, wat er met hem aan de
hand was, kon Ludendorff geen woord
meer zeggen en hij viel bijna flauw. Tril
lend als een veroordeelde gevangene, die
clementie vraagt, smeekte hij dr. Sauer
bruch tot andere conclusie te komen.
De medische feiten, die hem zojuist ter
ore waren gekomen vertelden zijn dogma
tische Pruisische geest, dat hij het Duitse
rijk tot schande was geweest. Hij had een
zieke man zichzelf toegestaan de
teugels der macht in handen te houden op
een moment, dat hij daartoe beslist niet
in staat was. Want zoals de chirurg hem
had verklaard, de ziekte van Basedow kan
een mens tot vreemde gedragingen voeren.
Generaal Erich von Ludendorff werd ge
opereerd en na zijn operatie was hij weer
zo gezond als een vis. Hij kreeg zijn in
dertijd zozeer gerespecteerde naam, die
lang in de schaduw had vertoefd, groten
deels weer terug, maar de schimmen van
het verleden lieten hem toch niet met rust.
Op een dag waren dokters en verpleeg
sters in het Münchener zieknehuis van dr.
Sauerbruch stomverbaasd een officier in
de gang te zien, die in het uniform van
de eerste wereldoorlog gekleed was, com
pleet met punthelm en zwaard. Hij mar
cheerde een kantoor binnen en haalde alle
papieren uit het archief waarop zijn me
dische gegevens vermeld stonden. Hij over
leed op 72-jarige leeftijd, in 1937, in Mün-
chen in de wetenschap dat zijn geheim
nimmer zou uitlekken.
Maar hij had één ding vergeten toen hij
van zijn operatie herstelde had hij deze
verbazingwekkende betekenis aan dr.
Sauerbruch gedaan: „Dokter," zei hij, „zo
lang ik leef wil ik niet, dat iemand weet
dat ik gedurende de gehele oorlog physiek
en geestelijk een wrak was. Als ik mij had
gevoeld zoals ik mij nu voel. zou Duits
land in 1918 de oorlog hebben gewonnen".
Het is een angstjadende gedachte!
i
