WEINIG NEDERLANDERS KIEZEN
BERLIJN ALS VAKANTIEDOEL
Berlijn een geïsoleerde stad
MINDER LAWAAI IN
ONZE HUIZEN IS GEEN
OVERBODIGE LUXE
MEI 1964
Een allervriendelijkst mannetje stormde lang ons heen. Hij zag er
uit als Truman in zijn jonge jaren en torste op zijn borst een klein
fototoestel met een telelens van hier tot gunter.
Zijn schoenzolen remden af op het wegspattende grind en ruim
ien halve minuut bleef hij aandachtig en onbewegelijk naar de
Brandenburger Tor kijken. Men behoefde geen etnoloog te zijn om
te zien, dat hij een Amerikaan was. En, dat hij Berlijn „deed".
Hij richtte zijn fotokanon naar twee eenzame sluimerende figuur
tjes bovenop het monument, maar drukte niet af.
„Are they Russians?", vroeg hij iemand, die naast hem stond.
„Volkspolizisten", was het antwoord.
„No Russians?"
„Oostduitsers".
Truman junior knipte zonder veel animo een plaatje en liep langs
het prikkeldraad terug door het park naar de bus, die enkele hon
derden meters verder stond te wachten.
i'g-m
Stenen afscheiding is ook
toeristische attractie geworden.
Zó is op het ogenblik toeristisch
BerlijnWeliswaar is er een afschrik
wekkende grSuwgrijze muur dwars
door de stad maar dezelfde muur is
een toeristische attractie van de
eerste orde. Hij stoot af en trekt
aan tegelijkertijd. Hij is een sym
bool van gescheidenheid maar me
teen een propagandistisch element,
waarvan de Berlijners graag gebruik
maken op ieder velletje papier dat
maar met letters te bedrukken valt.
En voor een Amerikaan uit Texas
of Ohio is de toestand volmaakt on
begrijpelijk. Eerst rijd je door West-
Duitsland, dan kom je in Oost-Duits-
land, daarna weer in het democra
tische West-Berlijn en vervolgens
ligt aan de andere kant van de muur
Ulbrichts rijk, dat zich ook demo
cratisch noemt maar dat moet dan
weer een heel andere soort democra
tie zijn dan de Amerikaanse school
boekjes leren. Het is hoogst ver
warrend. Triest ook!
West-Berlijners mogen de spaarza
me legale openingen, die er nog in
de muur zijn niet passeren om hun
ouders of andere familieleden op
één of twee kilometer afstand te be
zoeken maar andere West-Berlijners
mogen weer wél naar Oost Berlijn,
waartoe ze dan een 180 kilometer
brede zonegrens moeten overschrij
den.
Wel een reis waard.
Met een variatie op de befaamde
kreet, welke Hendrik IV van Bour
bon tegen het sluiten van de zestien
de eeuw ten beste moet hebben ge
geven, dat Parijs wel een mis waard
is, voert het bureau voor toerisme
in Duitslands belangrijkste stad de
slogan, dat Berlijn een reis best
waard is.
Het heeft gelijk. Het Berlijn van
1964 is namelijk een wereldstad die,
zoals vroeger, te vergelijken vall
met n Parijs. Met brede boule
vard. .eel lichtreclames, veel thea
ters en nog meer terrasjes, met ho
tels, die variëren van het Hilton, dal
voor de gemiddelde toerist zonder
schatrijke suikertante in zijn kiel
zog niet goed te betalen is, tot een
Het is natuurlijk de Oostduitse zone
die nu eenmaal als een logge slang
tussen Helmstedt en West-Berlijn
ligt en waar men doorheen moet, wil
men zijn doel bereiken.
Loketten.
Wie Helmstedt achter zich heeft ge
laten waant zich op vijandig gebied
en nou ja, een bee je is dat ook wel
zo. Eerst was er al dat imponerende
gedoe met de pas om een visum te
krijgen. Van het ene loketje naar
het andere, nummertje in ontvangst
nemen, wachten tot je wordt opge
roepen, papiertje invullen en
steeds staan voor loketraampjes die
prompt dichtgeklapt worden zodra
„de uniform" je bescheiden in ont
vangst genomen heeft. Zodat je de
indruk krijgt, dat er nu een gigan
tische machine achter de gesloten
deuren in werking wordt gesteld,
waarin telexmachines, regelrechte
verbindingen met het hoofdbureau
van de Volkspolizei, codenummers,
informatiediensten en duistere be
raadslagingen een grote rol spelen.
Misschien is het nog wel waar ook
maar na oen half uur zegt een uiter
mate vriendelijke stem. dat je wel
kom bent in de D.D.R. en als je even
tien Mark voor het visum wilt beta
len plus nog vijf Mark belasting voor
het onderhoud van de 180 kiiometer
lange Autobahn, mag je verder rij
den. En als je maar niet harder dan
honderd rijdt!
En na drié kwartier ben je onder
weg naar Drewitz, waar de Oost-
Duitsers je weer uitluiden met soort
gelijk gedoe. Misschien kijken ze de
bagageruimte na of er ook anti-com
munistische lectuur in zit. maar als
je dat van tevoren weet, zorg je
eenvoudig, dat je het niet bij je
hebt.
Middelpunt.
Dan ligt Berlijn voor je open. Ge-
tweóndeelde stad en daardoor me!
een aanvankelijk onoverzichtelijke
plattegrond. Want het centrum van
ouds ligt juist aan de andere kant
van de muur en de muur zelf heeft
zich een omgeving geschapen die
bestaat uit droeve bouwvallen, open
gaten in de bebouwing en zoveel
prikkeldraad, dat de wereld ermee
omspannen zou kunnen worden.
Het nieuwe middelpunt ligt nu ron-
dam de Gèdachtniskirche, „de
mooiste ruïne van Berlijn", zoals de
bewoners zelf zeggen. Van de oude
kerk staat nog slechts een stompje
toren, uitgehold, met grote branden
de gaten waardoor de hemel naar
binnenstraalt op een meer dan le
vensgroot Christusbeeld. Er tegen
aan, er voor en er achter, staat de
nieuwe kerk, een opvallend staaltje
van moderne architectuur. Allesover
heersend is de toren van deze kerk
met z'n glasstenen facade waar
naast de klok de uren slaat over de
Kurfürstendamm, de Kantstrasse,
de Budapester- en Rankestrasse en
de Tauentzien. Achtkantig is de
kerk, opgebouw uit 11.200 in beton
gevatte stukken gekleurd glas.
Binnenin is er een korte dienst van
tien minuten, waarin „Lobe den Her
ren" gezongen wordt terwijl buiten
het verkeer onder de overvloed aan
neonreclame voortzweept.
Twee werelden.
Er is een tijd geweest, vlak voordat
Hitier het voor het zeggen kreeg,
dat Berlijn de op drie na grootste
stad op aarde was. Zo is het echter
niet meer. Het staat nu op de
twaalfde plaats als men tenminste
„Wast" en „Oost" bij elkaar telt (en
de Duitsers zijn geenszins van plan
een definitieve scheiding toe te ge
ven). Nu zijn er ruim 3 miljoen in
woners waarvan tweederde in de
westelijke wijken wonen. Ze mo
gen geen voet op oostelijke bodem
zetten. Omgekeerd kunnen Oost-
Duitsers naar Berlijn noch naar enig
ander deel van het westen. Welke
tragische gevolgen deze maatregelen
Middelpunt van de nieuwe city is de
ruïne van de Gedachtniskirche. Er
naast staan de ultra-moderne kerk
en toren.
hebben gehad (en nog hebben) weet
ieder. Briefverkeer is echter wel
mogelijk en, zoals een West-Berlijner
die geregeld met familie aan de an
dere kant correspondeerde, me ver
telde, gebeurt dat zonder de lasten
van zichbare censuur en zonder ver
traging. Ook paketten mogen van
oost naar west en van west naar
oost verzonden worden. In richting
oost-west zal wel minder voorkomen
want Berlijn is niet enkel op de
kaart tot twee verschillende werel
den geworden ook de levensstan
daard en levensgewoonten verschik
len hemelsbreed.
Het Sovjet-gedenkteken staat strikt
genomen op West-Berlijnse grond
maar na het oprichten van de muur
is het door een hek omgeven en men
kan er door of over het prikkeldraad
naar kijken.
Toen de Duitsers in 1873 de Fransen
versloegen werd dit foeilelijke Victo-
ria-gedenkteken opgericht. Nu van
deze zuil op het ogenblik: magnifiek
uitzicht van zeventig meter hoogte!
voudiger hotel-pensions waar men
voor een aantal Marken, dat onder
de tien ligt, heel goed terecht kan.
Met in weelde badende winkels aan
de Kurfürstendamm, waar de dag
nimmer eindigt en met het groene
Grünewald als een Bois de Boulog
ne met mooie en lelijke beziens
waardigheden, die dateren van zeven
tien zoveel tot uit de jaren na 1950.
En daaronder moet dan ook de muur
begrepen worden, die overigens al
leen in de binnenstad van steen is,
maar dan ook nog altijd zo'n veertig
kilometer lengte heeft.
De Barrière.
En toch, Nederland, dat en masse
in zijn vakantie naar Duitsland trekt
„omdat de taal zo gemakkelijk is",
laat Berlijn zorgvuldig liggen. Wie
er aan vreemdelingen komen zijn
Amerikanen, Amerikanen en nog
eens Amerikanen ze vormen een
kwart van het totale aantalEn heel
ver onderaan de lijst komen de reis
lustige Nederlanders met 5000 hele
personen.
Toch ligt Berlijn even dicht bij ons
land als bijvoorbeeld Parijs waar
we met z'n allen in drommen heen
trekken, ondanks de vieze „slakken",
de „harde" olijven en de „kleine
beetjes" eten. Terwijl Berlijn nota
bene worst biedt!
Op iedere hoek van de straat worst.
Ge moet er niet speciaal op gaan let
ten want dan wordt het bepaald on
smakelijk om te zien hoe enorm
veel worst er gegeten wordt. Dampf-
wurst, weiszwurst, bockwurst en al
lemaal uit een en dezelfde machine
zo te zien. Als Upton Sinclair nü een
aanval op slachterijen moest doen
dan 'had hij vast en zeker niet in
Chicago rondgekeken maar Berlijn
bestudeerd.
Maar goed, worst ligt de Nederlan
der en bier, en sauerkraut en ge-
bakkies met veel slagroomvan
waar toch die angst voor Eerlijn?
Stilte wordt steeds belangrijker in een
wereld, waar het I awaai hand over
hand toeneemt.
Indien U gaat verhuizen of een oude
woning wilt opknappen is het mogelijk
enige snufjes aan te brengen om het
lawaai te verminderen. Dubbele glazen
voor de ramen zijn duur, maar kunnen
veel ergenis wegnemen indien men in
een drukke buurt woont.
Een waterreservoir van glasachtig por-
celein is beter dan een bak van ijzer
en In de andere kamers van het huis
kunnen acoustische plafondtegels wor
den aangebracht.
Natuurlijk zijn deze veranderingen niet
goedkoop. Wat U zelf kunt doen is
bijvoorbeeld dubbelgevoerde gordijnen
maken of strips onder de deuren aan
brengen waardoor zij geluidloos dicht
gaan en niet met een klap, of door
rubber matjes in de gootsteen te leg
gen om het gekletter van de afwas te
verminderen.
Een anti-lawaai artikel uit Parijs lijkt
mij de moeite waard door de hele we
reld gecopieerd te worden. Een stads-
wetje bepaald daar, dat d e vuilnis
bakken geen bron van lawaai mogen
zijn. Men kan daar plastic vuilnisbak
ken kopen of dikke, rubberen deksels,
d.e op Uw oude •/vi'r.'obc': pissen.
Dan heb ik nog enige vragen ontvan
gen, die ik even zal beantwoorden.
Mevr. A. K. vraagt of er ook haken
en ogen zijn bij het bevestigen van
tegels op een houten ondergrond. Ja,
het is belangrijk er aan te denken,
dat hout kan uitzetten bij vochtig weer
en krimpen bij heet droog weer. Ge
bruik dus een rekbaar plakmiddel, dat
meegeeft met de atmosfeeromstandig
heden.
Mevrouw G. L. zegt dat haar parket
vloer erg vuil is. Zij vraagt of zij met
schuurpapier iets kan bereiken.
Ik denk niet, dat het erg nuttig zal
zijn. Het is moeilijk ene grote opper
vlakte met schuurpapier te bewerken
en niet het hout te beschadigen. Het
zal naar mijn idee door een vakmen
Joon motton worden.
