Het nieuwe
over de
de plicht tegenover
SVV
NAAR HVC
pïetttywebben
Schiedamsche
Ca rtonnagefabriek
van
17. d. Vlerk
BUS VOOR POLLY
Verschijnt woensdag en vrijdag in Schiedam en Kethel.
gg
5 WOENSDAGAVOND CONCERTEN
door het
ROTTERDAMS PHILHARMONISCH
en het GELDERS ORKEST
in het Passage-Theater
14 oktober 16 december 27 januari 10 maart 28 april
Kaarten en plaatsbespreken
voor Toonkunst-leden vanaf 9 oktober; voor leden
vakverenigingen vanaf 12 oktober, an 11 tot 18 uur
aan de kassa van het Passage-Theater.
Lidmaatschap 6
Abonnement 7;50
Leden vakvereniging
Abonnement 7,50
Jeugd-abonnement ƒ5,—
HGOUDEN
jj MUNTRANDEN
®svmmmimmmmmmimm
X- DEAAONSTRATIE
Smyrna knopen
VRIJ TOEGANG
„MONDAIN"
NIEUWE AUTO'S
GARAGE
DE KOSTER
TEL. 60160 (3 lijnen)
tel. 60500, na 6 uur 's avonds tel. 66459
i
VRIJDAG 9 OKTOBER 1964
16e JAARGANG No. 2
Aangesloten bil de Nederlandse Huls-n^n-Huisblad Pers
|P»
Redaktie en advertenties: BROERSVEST 125, Schiedam (C J. van der Klink), telefoon 010-267368-263939
Kantooruren: dagelijks (behalve zaterdag) van 9-1 en 2-6 uur. Inzendtermijn advertenties.- dinsdag en donderdag 6 uur 's avonds.
Centrale administratie Randstad-edities: Koornmarkt 34, Delft, telefoon 01730-23627* Tarieven op aanvraag.
De „Randstad-edities" geven plaatselijke uitgaven in Delft,
Schiedam, Vlaardingen, Maassluis, Rijswijk met de rond deze
steden gelegen dorpen en 'n streek-editie voor geheel Westland
ACTUALITEIT
SOLISTE: TOOS ONDERDENWIJNGAARD
Tijdens het eerste concert door het R.Ph.O. in het Passage-theater, op
woensdagavond 14 oktober a.s. zal Beethoven worden gespeeld. De tweede
symfonie. Beethoven was zo'n anderhalve eeuw geleden nog een fel-om-
streden figuur, wiens revolutionaire toonspraak (voor die dagen) men niet
maar zo klakkeloos wenste te aanvaarden. Nu ja, dat is dan wel voorbij.
Wie tegenwoordig van muziek houdt, houdt van Beethoven.
Men zal ook Bach horen. Toos On
derdenwijngaard gaat diens pi^no-
(eigenlijk clavecymbel-) concert
in d uitvoeren. Bach, o hemel, Bach
was eigenlijk in 1725 nog veel mo
derner dan Beethoven een eeuw la
ter! Zijn kerkvorsten hebben hem
dan ook streng onderhouden over
de werkelijk onmogelijk te tolereren
samenklanken, ontlokt aan het eer
biedwaardige orgel tijdens zijn im
provisaties ter opluistering van de
eredienst... Maar nu? Spreekt er
nog iemand over „vreemd"? Wie
van klassieke muziek houdt, houdt
van Bach en sterker nog, wie van
jazz houdt, bewondert Bach al even
zeer.
Er zal nog een derde stuk worden
vertolkt, die eerste avond van dit
seizoen. Het is van Paul Hindemith
en het wordt genoemd de Boston-
symfonie, omdat het door de be
roemd geworden Duitser, die leefde
van 1895 tot 1963, werd gecompo
neerd t.g.v. het 50-jarig bestaan van
het Boston Symfonie-orkest. Nu is
in de geschiedenis slechts modern
en hedendaags wat wérkelijk actu
eel is de laatste consequentie van
de evolutie alzo dus muziekhisto
risch bezien heet een werk uit 1930,
zoals deze Concertmuziek voor
strijkorkest en koperblazers van
Hindemith, geen moderne muziek
meer. Het normale concertpubliek
echter heeft geen musicologische
aspiraties en al kan en zal in dit
geval stellig Hindemith „meeval
len", modern noemt men hem toch.
Hoe komt het, dat in de muziek
zozeer het verleden actueel is en dat
omgekeerd (men denke b.v. aan de
„lichte" muziek), het actuele zo
verbluffend snel kan verouderen?
Waarom ook is het concertpubliek
zo beperkt in zijn repertoirewensen
en wil 't almaar Beethoven en Bach
horen?
Muziek, als zuiver auditieve kunst,
is vluchtig en ongrijpbaar. Men
kan het totaalbeeld van een sym
fonie niet in zich opnemen, want
klanken vervluchtigen en de schoon
heidsbeleving, die zij oproepen,
wordt op liet moment, dat de laatste
noot verklinkt, tot herinnering. Ter
meerdere verdieping in een compo
sitie, ter betere kennismaking ook,
rest de luisteraar niets dan een her
nieuwde auditie. Een stuk goed
kennen betekent: weten wat er ko
men gaat, kunnen meedenken. Dat
wil de toehoorder en dat valt hem
gemakkelijker, naarmate het idi
oom, waarin een stuk geschreven is,
hem vertrouwder, vanzelfspreken
der voorkomt. En dat vertrouwd
worden heeft tijd nodig. Veel tijd
en een langdurige gewenning.
Daarom was het niet zo vreemd,
dat indertijd de muziekschooldirec
teur Van Sijll, in de bres springend
voor zijn geliefde Schiedammers,
ernstige onderhandelingen voerde
met de directies der toen concer
terende orkesten om er toch voor
al op aan te dringen, de program
ma's niet te „moeilijk" te maken.
Dat hij dit overigens niet verstar
rend of verengend heeft bedoeld
werd meermalen door zijn eigen re
pertoirekeuze bewezen. Wij herin
neren ons een Toonkunstconcert
van het Utrechts Stedelijk Orkest
onder zijn leiding, waarbij Sibelius'
tweede symfonie werd gespeeld, een
stuk, dat wel zeer weinigen zullen
hebben gekend, al schept het ro
mantische klankbeeld geen luister
problemen. Van Sijll zorgde trou
wens ook voor de unieke gebeurte
nis van de verklanking der „derde"
van Saint Saëns, in 1952 in Schie
dam uitvoerbaar, omdat de U.S.O.-
concerten toen werden gegeven in de
Grote Kerk, waar men uiteraard het
door de componist voorgeschreven
orgel ter beschikking had.
Iedereen is er dus toch wel van
overtuigd, dat de muzikale horizon
moet worden verruimd, al zou het
slechts zijn om het element verras
sing niet bewust uit te sluiten. Blijft
de vraag: in hoeverre moeten de
„modernen", te verstaan in de inter-
pretatie, die de gewone concertbe
zoeker aan dit woord geeft,daarin
worden betrokken?
Een probleem als dit, dat uitvoe
renden en toehoorders in gelijke ma
te raakt, accentueert nog eens na
drukkelijk de aparte positie van de
muziek temidden der verschillende
takken van kunst. Aan de ene kant
is er de scheppende kunstenaar, die
volmaakt afhankelijk is van de re-
producent als middelaar tussen hem
en het publiek. Anderzijds zijn er
de luisteraars, die, a priori al min
der geïnteresseerd, moeilijk de ga
rantie te geven is, dat hun meerdere
inspanning met een evenredige
schoonheidsbelevenis zal worden be
loond.
Voor zover deze laatste bewering de
vraag oproept: dt er tegenwoor
dig dan zo weinig van waarde ge
componeerd? staat de muziek niet
meer alleen. Men zoekt en experi
menteert, verwerpt oude dogma's
om zich aan nieuwe te kluisteren, de
goedwillende kunstminnaar voor de
wanhopige taak stellend, de zin van
|g- IN UITEENLOPENDE VORM EN STIJL,
£5= PRIJZEN VANAF 13.95
SÉ! GOUDEN MUNTEN,
§jg UITSLUITEND ORIGINELE,
PRIJZEN VANAF 34,—
IH GOUDEN COLLIERS,
HH VELE MODELLEN, IN DIVERSE
HH LENGTEN EN GEWICHTEN,
PRIJZEN VANAF 19.75
WORLOGER JUWELIER
ÉDELSTEENKUNDIGE F.G.A.
I «OTTERDAMSEDUK lil SCHIEDAM
een experimenteel gedicht, de ar
tistieke betekenis van enkele gril
lige lijnen, de waarde van een reeks
dissonanten te vatten.
Het eerste aspect van het vraag
stuk de afhankelijkheid van de
componist legt een dermate gro
te morele verplichting op aan de uit
voerende kunstenaars, dat zij door
slaggevend is. Moderne muziek moet
worden gespeeld, zo goed als moder
ne schilderkunst moet worden ge-
exposeerd of hedendaagse litera
tuur uitgegeven. In wezen wij
zeiden het reeds is. trouwens het
beroep, dat op kunstminnenden
wordt gedaan geen ander dan in
vroeger jaren. Ook toen heeft de
progressie verweer gewekt en wer
den vernietigende zowel als prijzen
de oordelen gepubliceerd, die even
tueel na verloop van tijd moesten
worden gecorrigeerd.
Want dit is een al even hachelijk
facet van het probleem: in hoever
re is de door tijdgenoten uitgespro
ken mening betrouwbaar? Niet, dat
de „liefhebber" zich daarover zor
gen zou behoeven te maken. Hij zal
altijd het recht hebben, de begrip
pen mooi en lelijk te hanteren naar
eigen goeddunken.
Aan de kunstcriticus echter is sub
jectiviteit alleen toegestaan in de
vorm, die b.v. de befaamde muziek
redacteur Willem Landré er na het
horen van menig modern werk aan
gaf, nl.: „Wat vónd ik het lelijk,
maar wat was het interessant!"
Waarom interessant? Misschien om
de beheersing van de vorm, om de
kennis van de instrumentatie, om
en voor Fikkie en voor Cerberus, voor Alexander de rode kater en
voor Misha het cyperse poesje, voor de papegaai van tante Leen,
de tortelduifjes van oom Karei, de overheerlijke blinde vinken
van slagerij... hé, hé, stop es even! We zitten hier niet om reclame
te maken. Ga nou gauw. We zitten hier om een feestelijke pluim
uit te reiken aan de Dierenbescherming, die morgen honderd jaar
bestaat
„Dieren beschermen is mensen beschaven" is hun leus en als ik zo
eens rond me heen kijk, moeten er nog heel wat dieren beschermd
worden voor we aan het begin zijn van een betere maatschappij.
We kunnen die leus natuurlijk ook omdraaien, wat kun je tegen
woordig niet omdraaien? Hele wereld-delen zetten ze op hun kop.
„Dieren beschaven is mensen beschermen". Als alle eigenaars van
honden hun huisdier eens leerden daar hun dingesen te draaien
tegen de trottoirband dan zouden heel wat mensen beschermd
zijn tegen allerlei onsmakelijke verrassingen.
Wat allemaal niet wegneemt dat er morgen een bijdrage gevraagd
wordt voor de Dierenbescherming.
Wij mensen, liever lezers, zijn door de natuur (als Christen zou ik
liever zeggen door God) aangewezen als „Heer en Meester" van al
het geschapene. Alles wat leeft, groeit en bloeit is toevertrouwd
aan onze zorg. Daar dragen wij de verantwoording voor. Dat zeg
ik niet om U voor morgen vast een rijksdaalder klaar te laten leg
gen, nee, ik wil dat U zich die taak goed bewust zult worden.
U mag niet zomaar een bloem vertrappen, een dier van honger
laten omkomen, een vogelnest verstoren. U mag dat niet. Als U het
wèl doet bent U strafbaar. Voor de wet, maar vooral voor Uw
eigen geweten. „Fleer en Meester" betekent dat U de plicht hebt
er zorg voor te dragen en het recht om er gebruik van te maken.
Eet rustig Uw verse eitje aan het ontbijt en 's avonds een lapje
biefstuk.
„Spaar de vogels" betekent niet dat U nooit kip mag eten.
Maar heel beslist wél dat U, als U kippen houdt, ze op tijd voer
moet geven.
De dierenbescherming is een bijzonder nuttig en nobel instituut,
dat een groot gedeelte van onze zorg voor haar rekening neemt.
Eens per jaar stelt zij U in de gelegenheid die rekening te vereffe
nen.
Morgen. Stop dan eens iets behoorlijks in die bus. Uit verantwoor
delijkheidsgevoel en uit dankbaarheid wat de Dierenbescherming
allemaal namens ons doet.
SEBASTIAAN.
al die onmisbare onderdelen, waar
uit een goed werkstuk resulteert.
Maar stellig, omdat het altijd van
belang is, kennis te nemen van wat
actueel is in de kunst. Zo er geen
musici waren, die deze mogelijkheid
schiepen, bleef het heden van de
toonkunst verborgen, weliswaar ten
nutte van de vele gemaakte vergis
singen, maar ook ten koste van
het wezenlijk schone, dat ook onze
eeuw heeft voortgebracht. En hoe
—om de mening van Eduard Flipse
hieromtrent te citeren zou het
goede kunnen worden onderkend,
wanneer het niet temidden van het
minder goede of zelfs slechte was
geplaatst?
Intussen ontslaan deze gedachten-
gang de uitvoerende kunstenaar
weer niet van de plicht, zo moge
lijk reeds zelf verstandig te selec-
teren.Hoe? Door toevallig horen mis
schien of, als het dirigenten betreft,
door met eindeloze volharding on
noemelijk veel composities te be
studeren en „door te lezen". Er is
geen andere dan deze even vermoei
ende als willekeurige weg, die de
verantwoordelijke reproducent kan
gaan, ook al zou niemand er hem
dankbaar voor zijn.
Of niemand? Laat ons proberen, de
lof waard te blijven, die Mahler in
1904 de Nederlandse muziekmin
naars zong. „De muzikale cultuur
in dit land is verbazingwekkend.
Zoals de mensen weten te luisteren!'
Naar composities uit hetzelfde jaar,
wel te verstaan.En Hindemiths opus
50 is, om nog even concreet te we
zen, per saldo al 34 jaar oud!
Elly Salomé
Iedere zaterdag van 12-6 uur
WOL EN HANDWERKHUIS
ROTTERD.DIJK 439 TELEF 67790
ZONDER CHAUFFEUR
459-pers. wagens
ALS VANOUDS
B.H.G.laan 273 (hk Damlaan)
Moderne reparatieinrichting
Off. Sub-Dealer Opel,
Chevrolet
Na het fraaie bekersucces van 1.1.
zondag gaan de rood groenen zon
dag naar Amersfoort om de volgen
de competitiestrijd tegen H.V.C. in
het veld te komen.
De amersfoorters, nu onder, leiding
van de ex.-s.v.v.-oefenmeester H.
Croon, spelen goed voetbal en zijn
óp Birkhoven een bijzondere zware
tegenstander. De s.v.v.'ers zullen on
getwijfeld hun oude oefenmeester
willen laten zien wat zijn waard zijn
en gezien de laatste resultaten van
de rood groenen kan het zondag in
Amersfoort een aantrekkelijk duel
worden. Indien de s.v.v.'ers weder
om hetzelfde enthousiasme kunnen
opbrengen als in de laatste weken
dat behoeft succes niet uitgesloten
te zijn.
Zaterdagmiddag: S.V.V. 2 ADO 2.
De s.v.v.-reserves spelen zaterdag
middag 16.uur op het s.v.v.-com-
plex Harga tegen de haagse rood
groenen. De Hagenaars beschikken
over een goed reserve team en staan
hoog genoteerd, zodat de s.v.v.'ers
het weer bijzonder zwaar zullen
krijgen.
De S.V.V.-jeugd heeft een vrij week
einde. S.V.V. 3 gaat op bezoek bij
L.F.C. 2 en zondagmorgen om 12 uur
speelt op Harga S.V.V. 4 tegen Ver-
burch 2.
(EN NOG GOED BETAALD OOK)
4
