££N
Twee Duitse schepen brachten
Turkije in Eerste Wereldoorlog
OLIEHAARDEN
KOLENHAARDEN
licililBfc
-
KOSTBARE
FOUT VAN
ENGELSE
ADMIRAALS
V
prijzen vanaf 1.25
NU KUNT U PROFITEREN I
WASMACHINES van 220 nu 1 59.-
CENTRIFUGES an 179 nu 119.
KOELKASTEN van 325 NU 265.
MGR. NOLENSLAAN 510
HEEFT KEUZE UIT DUIZENDEN TITELS
Kans gemist
In de val
Resultaten
Niet in zicht
VRIJDAG 30 OKTOBER 1964
WIJ GAAN ONZE VOORRADEN INKRIMPEN
Morgen beginnen wij met de verkoop van
GROTE KEUZE
EERST KIJKEN BIJ...
BROERS VEST 125
STREEKROMANS
DETECTIVE-STORY'S
PUZZLE-POCKETS
AUTO-POCKETS
OORLOG-POCKETS
SCIENCE FICTION
SCHAAK-POCKETS
BANDRECORDER-POCKETS
HUMORISTISCHE-POCKETS
WETENSCHAPPELIJKE-POCKETS
SPIONAGE-VERHALEN
r'BAiUit yr
De Duitse almiraal Wilhelm Suchon had een buientgewoon
moeilijke dag achter de rug. De twee oorlogsschepen, waarover
hij het bevel voerde de 23.000 ton gepantserde kruiser
„Goeben" en de lichte kruiser „Breslau" van 4.550 ton lagen
voor anker in de Siciliaanse haven Messina. Hij had dringend
brandstof voor zijn schepen nodig en bovendien tijd om de kolen
te laden. Hij vocht om van beide voldoende te krijgen. Aan land
onderhandelde hij met Italiaanse autoriteiten. Italië hand
haafde echter de neutraliteit en weigerde brandstof te leveren.
Hij kreeg 24 uur tijd om zich voor het vertrek gereed te maken.
wunwenK
nn\ M£T //yy
PADMOS
-
Btt
'7%'i .4.
Ondanks deze tegenslagen gelukte het hem toch brandstof te verkrijgen en wel
van Duitse Koopvaardijschepen, die in Messina waren gearriveerd Het was
6 augustus 1914 deze maand vijftig jaar geleden. Het was een gloeiend
hete dag. Om bij de steenkool te komen, moesten de bemanningsleden de
dekken van de koopvaardijschepen doorzagen. Tegen de middag viel de een
na de ander, overmand door de hitte en zwart van het werk, op het dek
neer. Toen ze niet meer konden gaf admiraal Suchon met tegenzin bevel om
tegen vjjf uur te vertrekken.
Turkije was het doel van de Duitse
oorlogsschepen, maar zij hadden on
voldoende kolen om er te kunnen ko
men. Ofschoon er nog een Duits ko-
onderweg was om cje adm^
raai uit de nood te helpen, durfde de
admiraal hier toch niet teveel op te
rekenen. Bovendien lag de Britse Mid-
dellandsezee-vloot op de loer. Hij
waagde het er dus eenvoudig op.
De Engelse waren volkomen op de
hoogte van de moeilijkheden, waar
mee de Duitse admiraal te kampen
had. Hoewel de Engelsen in de meer
derheid waren, schrok de snelle en
zwaar bewapende Goeben" hen toch
kennelijk af. Zjj waren vooral be
vreesd, dat de Duitsers de Franse
transporten Zouden aanvallen, die drie
Noordafrikaan.se divisies naar be
langrijke punten van het westelijk
front brachten. En zjj lieten zich door
deze vrees leiden. Dit kwam hen later
duur te «taan...
zy hadden ook een kans gehad de
„Goeben" op 4 augustus aan te val
len. Op die dag namelijk waren de
„Goeben" en de „Breslau", die on
der Russische vlag voeren, uitgeva
ren om enkele steden aan de Noord-
afrikaanse kust te bombarderen. 2
Britse kruisers, de „Indomitable"
(de onoverwinnelijkeen de „Indefa
tigable" (de onvermoeibare) hadden
de Duitse schepen ontmoet toen zij
terugvoeren naar Messina.
Ze hadden elkaar dreigend en ach
terdochtig bekeken en ze waren el
kaar op een afstand van slechts 250
meter gepasseerd. Maar de Britten
durfden niet te vuren, omdat de oor
log officieel pas om middernacht zou
beginnen... Zij wisten dus, dat de
Goeben" In Messina was, maar ze
respecteerden de neutraliteit van Ita
lië en bleven 6 imgi buiten de kust,
waar ze bleven wachten.
Admiraail sir Berkeley Milne Het
twee gepantserde kruisers naar de
noordelijke uitgang van de straat
van Messina varen, want hij ver
keerde in de stellige overtuiging,
dat de Duitse schepen naar het
westen zouden uitbreken. Aan de
zuidelijke uitgang kwam alleen de
lichte kruiser „Gloucester" te lig
gen. Meer naar het oosten lag een
eskader, dat onder bevel stond van
«ohout-ibtf-nacht B.C. Troubridge,
die de monding van de Adriatische
Zee bewaakte. Zijn strijdmacht be
stond ondermeer uit vier bewapen
de kruisers, die wat omvang be
treft moesten onderdoen voor de
Goeben.
Maar de Duitse admiraai trok niet
•it in westelijke richting. Hg had
een veel belangrijker object op het
oog dan bet tot zinken brengen van
Franse transportschepen of van Brit
se koopvaardijschepen, die zich op
dat tgdstip in de buurt van Gibral
tar bevonden. Zijn plan was op te
stomen naar Turkije om de pro-Duit
se elementen in de regering, die
nog aarzelden tussen oorlog of neu
traliteit, te steunen. Dat had hg zelf
beslist, want na een aantal
strijdige telegrammen, liet zijn rege
ring het aan hem over.
Hg voer de haven van Messina uit
toen het nog licht was, zodat men
kon zien, dat hp een vage beweging
in noord-oostelijke richting naar de
Adriatische Zee maakte. Hp was na
melijk van plan om bij het vallen
van de duisternis van koers te ver
anderen.
Toen de Duitse schepen ontdekt wa
ren, kreeg de lichte Engelse kruiser
Gloucester opdracht de Duitsers te
volgen en de koers van de schepen
door te geven aan admiraal Milne.
De Britse admiraal nam de koers
van d,e Duitse schepen echter niet
serieus. Hp vermoedde nog altijd, dat
zg tenslotte toah nog naar het westen
zouden gaan varen. Maar dit bleek
een grote misrekening.
Toen de duisternis was gevallen
seinde de „Gloucester" naar admi
raal Milne en Troubridge, dat de
„Goeben" en de „Breslau" hun
koers naar het zuid-oosten hadden
verlegd. Admiraal Troubridge kwam
toen voor een groot probleem te
staan. Hp had bevel gekregen van
Winston Churchill, die toen minister
van Marine was, om in geen geval
de strpd aan te binden met sterkere
vlootstrpdkrachten. Dat bevel was
vaag. Later zei Churchill hiervan,
dat het bevel betrekking had op de
Oostenrijkse vloot, maar admiraal
Troubridge meende, dat bet op de
„Goeben" en de „Breslau" sloeg.
Was de „Goeben" een sterkere
macht? Het schip beschikte over 27.5
om kanonnen terwijl zijn kruisers wa
ren uitgerust met 23 om-kanonnen.
Daar stond echter tegenover, dat hg
vier kruisers had en acht torpedoja
gers.
Vpfentwintig jaar later zouden in
een soortgelijke situatie drie lichte
Britse kruisers het Duitse slagschip
„Graf Spee" overmeesteren, hoewel
ze sterk in de minderheid waren..
Maar admiraail Troubridge had dit
niet als voorbeeld. Hij had alleen zpn
orders gekregen en in de R/ussisch-Ja
panse oorlog had hg al geleerd om
eerbied te hebben voor vuursalvo'» op
lange afstand.
De Duitse admiraal voer de haven
van TIessina uit toen het nog licht
was, zodat men kon zien, dat hij een
vage beweging in noordoostelijke
richting naar die Adriatische ze#
maakte.
t^OC-iS
hullp komen. De ^Gloucester" bleef
de Duitse schepen volgen tot admi
raal Milne het schip plotseling terug
dirigeerde.
Zo had admiraal Suchon - ronder
dat hg zich er op dat ogenblik van
'bewust was de oorlog van het ver
nuft gewonnen. Op 10 augustus voer
Ihg de Dardanellen binnen en zelfs
Itoen besefte men in Londen nog niet,
'wat er aan de hand was.
De Britse eerste minister Asquith
noem le het zelfs hoogst interessant
nieuws, dat echter niet veel te be
tekenen heeft. En admiraal Milne
was druk bezig om zgn schepen in
gereedheid te brengen langs de zuid
kant van de Aegeïsche Zee om de
„Goeben" en de „Breslau" te beletten
„uit te breken".
Maar het werd een grote Duitse
overwinning. De geallieerde diploma
tie kon de tastbare aanwezigheid van
de twee Duitse kruisers met ontze
nuwen. En toen de Duitsers, om wat
meer schot in de zaken te brengen,
hun schepen aan Turkge verkochten
en toen deze schepen onder Turkse
vlag de Russische havens in de Zwar-f
te Zee aanvielen, moesten de gealli
eerden de Turken de oorlog verkla
ren
Admiraal Troubridge ontwierp
toen een plan, dat een soort com
promis betekende. Hg zou de „Goe
ben" 's nachts trachten t« vinden en
als hg daarin slaagde, zou hg de
Duitse kruiser aanvallen bg het
eerste daglicht, wanneer de om
standigheden in zgn voordeel waren.
Maar toen het al begon te scheme
ren had hg de „Goeben" nog niet
gevonden. Dus keerde hg terug
naar de Adriatische Zee.
De Gloucester bleef de „.Goeben"
echter volgen Admiraal Suchon
trachtte deze Engelse lastpost kwgt
te raken door de „Breslau" een
schgnaanval te laten doen maar de
„Gloucester" viel toen aan. De „Goe
ben" moest de „BresH&u" zelf» t».
De succesvolle tocht van de „Goe
ben" en de „Breslau" bracht Turkge
niet zonder meer in staat van oor
log. In de eerste plaats werden de
Russische uitvalhavens in de Zwarte
Zee afgesloten. De in- en uitvoer werd
hierdoor voor Rusland bgna onmoge
lijk gemaakt en bovendien was het
land in een geïsoleerde positie geko
men ten opzichte van zgn westelflke
partners.
Zes maanden later moesten de ge
allieerden wel de kostbare Gallipoli-
expeditie ondernemen om te trachten
hun fouten weer ongedaan te maken.
Maar de expeditie mislukte en toen
was het lot van Rusland bezegeld
en de gevolgen daarvan zgn er thans
nog duideigik zichtbaar.
Maar dat was nog niet alles. De
oorlog ln Turkfle betekende een ver
spreiding van de Britse troepenmacht
in het westen.
De herinnering aan de „Goeben"
en de „Breslau" heeft Winston Chur
chill vele jaren achtervolgd. Hjj
heeft dikwgis over deze grote mili
taire fout gesproken. Deze mening
werd gedeeld door de betrokken Brit
se admiraals. Admiraal Troubridge
werd na dit gebeuren ook nooit meer
belast met een commando op zee
en admiraal Milne werd op pensioen
gesteld.
(Copyright OPERA MODI)
