Wallstreetstortte in een:
zwartste dag van Amerika
HARGA FILOSOFIETJES
DUIZENDEN PLEEGDEN ZELFMOORD
ONTSPANNING
NA INSPANNING
Niemand had
dit voorzien
De opbrengst van
D* ineenstorting van de beurs kwam plotseling. De ene
dag teas Amerika nog het rijkste land van de wereld en
de volgende dag was het land halverwege een bankroet.
Dat was de naakte werkelijkheid op die 24e oktober 1929
nu 35 jaar geleden. Die dag, waarop het respectabele en
vertrouwde middelpunt van Amerikacommerciële en
economische leven in elkaar stortte, was vol paniek. Dui-
wenden goede degelijke Amerikanen, sowel de grote geld
magnaten, als de kleine spaarders, zagen zich geruïneerd,
terwijl de toekomst nooit eerder zo veelbelovend had
geleken. Meer dan 25 miljoen mensen werden getroffen
door de daling op de effectenmarkt, die de Verenigde
Staten 15.000.000.000 kostte. Zelfs voor de enorme
nationale economie van Amerika was dit een geweldig
bedrag. Deze duizelingwekkende financiële val kwam
bijna zonder waarschuwing. In andere delen van de wereld
waren er wel tekenen geweest van een depressie, en veel
landen hadden financiële moeilijkheden.
Verdronken
Werklozen
Kunstmatig
Gladde beloften
M
I T
IÉIjL
Fluitartiest weer uit slap hout gesneden
ni
Jongeman verongelukt
onder zandauto
WOENSDAG 2 DECEMBER 1964
HFi mifiiwi StaDSRI ah
13
taald. voor de aandelen terug krijgen.
Jonge paartjes, die hun geld belegd
hadden, om dit snel te doen vermeer
deren. merkten, dat zij er slechter aan
toe waren, dan eerst. Het vooruitzicht
op een financiële ondergang was voor
velen een te zware last om te dragen.
Duizenden slachtoffers van de Wall-
street-crash pleegden dan ook zelfmoord
Amerika was het meest welvarende
land van de wereld. Het was bovendien
goed geïsoleerd en niemand verwachtte
dat zjjn economische structuur zo snel
zou afbrokkelen, of dat deze zelfs zou
kunnen afbrokkelen. Het vorige jaar had
men in alle opzichten een hausse be
leefd en de koersen van de effecten wa
ren dan ook voortdurend gestegen. En
in die zelfde opgewekte stemming begon
het jaar 1929. De vooruitzichten waren
zelden zo goed geweest en nog tot sep
tember van dat jaar klonken deze hoop
volle geluiden. Toen begon de financië
le toestand van het land te wankelen.
De ene onderneming na de andere ging
ovei de kop en vele andere konden zich
nog maar net staande houden.
Toen op 24 oktober stortte de beurs
van Wallstreet ineen. Aandelen, die de
vorige dag nog safe hadden geleken, no
teerden een uitgesproken lage koers.
Naarmate de dag verstreek, zakten
de koersen steeds lager. Er heerste die
dag een algemene paniektoestand in
Wallstreet. Verschrikte, zenuwachtige
zakenmensen kwamen bij elkaar om te
overleggen wat er gedaan zou kunnen
worden om deze financiële aardver
schuiving te voorkomen. Maar er kon
niets gedaan worden. Nu de ramp een
Een vrouw, Hilda Browalski, sprong
van de 15e verdieping van Sutro Bro
thers Building vlak bij de Wallstreet in
de armen van de dood.
In Pennsylvania goot een 58-jarige
mijningenieur, Carl Motiske, benzine
over zich heen en vond de dood in de
vlammen. Een wanhopige weduwe ver
dronk eerst haar twee kinderen en stop
te toen haar hoofd in de gasoven.
Overal in de Verenigde Staten vonden
deze verschrikkelijke tonelen telkens
weer plaats. De verschrikkelijke paniek
bracht maar één goed ding tot stand:
de mensen werden naar de kerken ge
dreven. En daar brachten ze uren door
op hun knieën - vooral de vrouwen -
terwijl ze baden om .-itredding uit de
geldelijke ramp, die hen had getroffen.
maal begonnen was, was ze niet meer
te stuiten. Laat in de middag kwam er
een opleving. De staalmarkt, een van
de meest welvarende scheen zich te her-
stelle...
Staal opende die dag met 205,5, zakte
tot 193.5 en toen sprong de koersnofe-
ring opeens naar 205! De hoop steeg
weer., maar de stijging was kunstma
tig. Deze was veroorzaakt door Richard
Whitney een financier en vice-president
van de Wallstreet Effectenbeurs. Hij
onderging zijn straf voor zijn wandaden
tijdens de crash in de Sing Sing, de ae-
ruchtste Amerikaanse gevangenis. De
volgende dagen zakte de aandelenmarkt
nog meer en er was geen teken, dat op
herstel wees. Er waren alleer maar ho
peloos sombere vooruitzichten
Omstreeks 13 november had de markt
het laagste punt uit zijn gehele geschie
denis bereikt. Toer pas beseften de klei
ne spaarders in de gehele Verenigde
Staten, hoe zwaar zij getroffen waren.
Gewone mensen, die niet eens begre
pen, wat er gebeurd was. werden van
een leven van welvaart en veiligheid op
eens aan de rand van een bankroet ge
plaatst Oude dames, die hun spaarduit
jes hadden belegd in obligaties en aan
delen er tevreden van de rente hadden
geleefd, ontdekten, dat zij geen inkomen
meer hadden Zij konden niet eens het
geld, dat zij oorspronkelijk hadden be-
Er was eigenlflk niemand van de Ame
rikaanse bevolking, diie niet persoonlijk
getroffen was door de totale val van
Wallstreet. De enige uitzonderingen wa
ren missohien de gewone arbeidersgezin
nen. Maar het duurde niet lang of ook
zij werden meegesleept door de finan
ciële ramp die het land had getroffen.
Zij werden werkloos. De grootindus
trie verkocht niets meer en verdiende
dus ook geen geld. Zij had dus ook geen
geld om de lonen te kunnen betalen In
de malaise-gebieden van Amerika wer
den de arbeiders dan ook bij duizenden
tegelijk ontslagen. Hierdoor kwam de
produktie stil te liggen, maar geen pro-
duktie betekende geen verkoop. Zo ging
het maar door, deze vicieuze cirkel De
angst en paniek, die begonnen waren in
Wallstreet. verbreidden zich ai spoedig
en steeds ging de malaise verder
President Hoover deed gladde belof
ten en vertelde het volk, dat hen een
welvaart groter dan ze ooit hadden ge
kend. stond te wachten Maar 1930 kwam
en ging voorbij en de beloofde welvaart
bleet uit De schone beloften bleken niets
anders dan een zinloze politieke gemeen
plaats te zijn President Hoover probeer
de het ene krankzinnige plan na het an
dere. Hij richtte een financiële Herstel
maatschappij op, maar deze slaagde er
niet in de verziekte geldmarkt weer ge
zond te maken.
Hij probeerde de prijzen te stabili
seren. Het land liet de gouden stan
daard los Hoover trachtte het volk er
van te overtuigen, dat het zich geen zor
gen behoefde te maken en dat de toe-
t Tfffft
S f-'"
V, ,A>sW.~
stand niet zo slecht was ais het er uit
zag. Maar 1930 maakte plaats voor 1931
...1932 en de toestand verergerde steeds
meer.
Toen werd Franklin Roosevelt presi
dent en hij deed een hetl andere poging
tot herstel. In plaats van de onderne
mingen te helpen begon hij met de ar
beiders. De regering kwam erbij en
hielp hen financieel zq gingen weer
aan hun werk. De produktie werd op
gevoerd, afzetgebieden w -rden gevonden
en lanfzamerhand werd de vicieuze
c.rke) doorbroken Met een algemene
zucht van verlichting ontdekte Amerika
dat er weer een normale toestand in
trad. Als de problemen dadelijk zo aan
gepakt waren, zouden de gevolgen waar-
sc.nijnlfjk lang niet zo vérstrekkend ge
weest zijn. Maar ne; is gemakkelijk ge
noeg om achteraf kritiek te hebben
Wat was de oorzaak van de Wall-
street-crash? Het antwoord in het
kort gezegd is dat de grote geldmag
naten de voortekenen niet hadden willen
zien.
Al voor 1929 was het al gerutme tijd
duidelijk geweest, dat de prijzen zakten
en dat er minder geld tn omloop was.
Maar de grote zakenlieden waren er van
overtuigd, dat de depressie die in ande
re delen van de wereld heerste, aan hen
uiteindelijk zou voorbijgaan. Daarom
werden de prijzen kunstmatig hoog ge
houden. Toen de klap tenslotte kwam,
gebeurde dat zo plotseling, dat het hele
volk erdoor versuft was Er was ook
nog een andeie reden Het grootste deel
van Amerika's rijkdom bevond zich tn
de machtige handen van slechts een zes
tal mannen.
En toen deze weinige bevoorrechten in
moeilijkheden kwamen, sloeg hun onge
luk over op de gehele bevolking. De
herinnering in Amerika aan die crisis
In 1929 maakte het woord „Recessie"
teruggangpopulair. Het klinkt niet zo
wrang als „depressie" (baisse) en het
gaf de Verenigde Staten aen veilig ge
voel tijdens een kleine financiële crisis
in 1958. De dag dat Wallstreet ineen
stortte, zal In Amerika nooit vergeten
Verbijsterd worden. Toen werd een van de zwartste
J bladzijden van Amerika's geschiedenis
gesehi eve- en de les van dit alles is
dooi het gehele volk geleerd.
Binnen de 25 minuten een 2-0 voor
sprong in de wedstrijd S.V.V. - Lim-
burgia op zondag, 29 november be
loofde wat! AI wat rood en groen
was bracht vóór de rust juist in die
periode de handen op elkaar, want
SOEPELE
HERENPANTOFFEL
van zacht kalfsleer met
lederen zool v.a. 12.95
•.w.v.v.v
broersvest 135 - t«l. 68492
zoals die twee doelpunten tot stand
kwamen...! Men zegt nu al gelaten,
dat Hubert, van Dijk en van Meete-
ren volgend jaar wel weg zullen
gaan. Maar wie zó pessimistisch is...
't Werd 3-1 voor het theedrinken...
En tóen moeten de spelers van
Limburgia gezegd hebben: ,,Nu zul
len wij eens wat laten zien!" Dat de
den ze dan ook promp! S.V.V. liet
zich timide in een hoek drukken.
De scheidsrechter, deze keer de heer
T. Muis uit Giessenburg... Och, u
bent er misschien getuige van ge
weest. Of u heeft 't gelezen in uw
lijfblad. Maar 't was om er grijze
haren van te krijgen. Heel erg grij
ze zelfs...! Limburgia is nooit erg
zachtzinnig in zijn spel geweest,
maar als er dan ook nog een zwak
ke leiding is...? Heeft u het hoofd
artikel v. Kick Geudeker deze week
in „Sport - Sportwereld" gelezen?
Dan weet u, wat of ik bedoel! Bax
iiep een stevige hoofdwond op en
kwam zwaar gepleisterd terug. Al
vond hij dat gedoe op zijn hoofd
maar poespas en vond de oplossing
in een... alpino-petje! 't Was wél ar
tistiek! In de laatste minuten regen
de het verwensingen naar twee fi
guren op het veld: de Koning der
fluitisten en keeper Wings van Lim
burgia. Maar de eindstand voor S.
V.V. werd 5-1 en dat verzoette de
bittere pil van al dat andere...
Mieke.
Rheumalltk
Ichias
Jicht
Gelukkig
met
Uw
vakman
AUeenverkoop voor Schiedam
KORSETTOWE-LINGERIE
KORTE DAM 4
SCHIEDAM
de Klaprooscollecte 1964 bedraagt
tot nu toe in totaal 4970.12. Hierin
is begrepen de opbrengst van de
lijsten: ƒ558.71; 203 bussen: ƒ4233.91
en giro-overschrijvingen; 177.50.
Het enorm slechte weer op de col
lectedag maakte, dat van de 236 bus
sen er 33 ongevuld bleven. Met het
gevolg, dat men nu ƒ323.11 minder
ontving dan vorig jaar. Mogelijk, dat
dit tekort per giro nog aangevuld
kan worden? Wij geven het u daar
om door: 407704 t.n.v. het Neder
lands Oorlogsgraven Comité, afde
ling Schiedam. Wilt u op het strook
je vermelden: „Klaproos
DE TENTOONSTELLING VAN
de postduivenvereniging S.C.V. „De
Postduif" zal ook op 5 en 6 decem
ber a_s. worden gehouden in het lo
kaal aan de Nieuwstraat 25. Op za
terdag van 16 t.m. 21 uur en op zon
dag van 9.30 t.m. 13 uur. De duiven
zullen worden gekeurd door de heer
H. Hagen in Schiedam. Deze ten
toonstelling is voor iedereen toegan
kelijk. De uitslag van het afgelopen
week-end vindt u elders vermeld.
HET ZESTIGJARIG BESTAAN
van de Nederlandse Aannemersbond
en Patroonsbond voor de Bouwbe
drijven (N.A.P.B.) afd. Schiedam,
wordt herdacht op woensdag 9 dec.
a.s. Ter gelegenheid daarvan wordt
op die dag een receptie gehouden
in café-restaurant „Europoort", a.d.
Maasboulevard, des nam. van 4 tot
5.30 uur.
HET HOOFDBESTUURSLID
van de K.N.M.T.P., de heer Ir. A.
Raad, houdt voor de leden in Schie
dam op maandag 7 december a.s.
een lezing, getiteld: 'Engelse parken'.
Deze lezing zal toegelicht worden
met fraaie dia's. Aanvang 8 uur, in
gebouw „Irene", aan de N. Haven.
EEN HELE DAGEXCURSIE
naar de Biesbos maken de leden
van de Kon. Ned. Natuurhistorische
Vereniging, afd. Vlaardingen op zon
dag 6 december, o.l.v. de heren Mi
chael Don en J. Kortland. Hierbij
zal vermoedelijk ook een bezoek aan
de Kop van het Land worden ge
bracht. Laarzen gewenst en het me-
denemen van een lunch-pakket. Ver
trek vanaf Vlaardingen-Oost met de
trein van half 10, wanneer men niet
de beschikking heeft over voldoende
auto's.
Op het moment, dat maandagmid
dag de bromfietser R. van Luyn, ge
woond hebbende in de Boerhave-
laan 53b, komende uit de richting
Koemarkt de hoek Broersvest-Singel
naderde, sloeg op dat moment een
zeswielige met zand beladen auto
rechtsaf. De bromfietser schoot on
der de zwaar beladen wagen en
raakte daar beklemd. De 18-jarige
chauffeur van de Transportonderne
ming B. Storre uit Bleiswijk had de
tegenwoordigheid van geest het zand
op de straat te doen belanden, maar
moest hevig ontdaan door dit onge
luk worden weggevoerd. Hij was
niet meer in staat de auto verder te
besturen. Van alle kanten snelde
hulp toe. De G.G.D. werd gewaar
schuwd, maar ook de brandweer,
die erin slaagde met kelder-wings de
jongeman te bevrijden.
Het publiek werd op afstand ge
houden door de politie. De zwaarge
wonde 21-jarige R. van Luyn werd
naar het Gemeente-Ziekenhuis ver
voerd, waar hij maandagavond nog
overleed aan de bekomen verwon
dingen.
