Schoenen kosten in Polen
tot f 84.- en een kostuum f
f 42,
280,
Qeef ais
EEN POCKETBOEK
STADSBLAD
POCKETKIOSK - broersvest 125
Hotelprijzen in dollars!
Uitgebreide collectie bij
S
Zonderlinge situaties op financieel gebied
Speciale winkels
voor buitenlanders
WOENSDAG 2 DECEMBER 1964 HET NIEUWE STADSBLAD
Het ligt voor de harvd, dat landen met een wankele
economie allerlei deviezenimaatregelen nemen om
hun zwakke murvt te beschermen. In de onmiddel
lijke naoorlogse jaren heeft heel Europa dergelijke
beperkingen gekend; in het Westen zijn ze intussen
opgeheven maar de sate lieflanden hebben er nog
geen afstand van kunnen doen. Ook het in de oor
log zo verschrikkelijk geteisterde Polen is verplicht
zijn bovendien op een valse basis geplaatste
munt te beschermen op rigoureuze wijze. Daarmee
gaan krachtige pogingen gepaard om harde Weste
lijke deviezen aan te trekken en uit een en ander
wil en officieel tenminste om
zetten in zlotys, natuurlijk tegen de
koers van 24 zlotys voor een dollar.
Er zijn echter ook speciale winkels,
waar de buitenlanders met dollars
inkopen kunnen doen, die in dat geval
(officieel!) 60 zlotys waard zijn. De
staat heeft zich onder meer belast
met het aan de man brengen van
kunstvoorwerpen en antiquiteiten. De
vroegere bezittende klasse kan hier
familiestukken te koop aanbieden.
Het liefst verkoopt men tegen dollars
of andere harde munt, maar de bui
tenlandse bezoeker dient er wel aan
te denken, dat hij een uitvoervergun
ning moet hebben voor kunstvoorwer
pen.
Zeer bijzondere aandacht wordt er
besteed aan de Polen in het buitenland
en de buitenlandse vrienden en verwan
ten van Polen: het is bijna een
financiële cultus. Polen, die van
deze categorie familieleden of kennis
sen geld of goederen ontvangen, heb
ben de gelegenheid dollars om te zet
ten tegen een koers van 72 zlotys voor
een dollar De op deze wijze ontvan
gen goederen whisky, sigaretten,
oploskoffie en ook speelgoed en kle
dingstukken verdwijnen in de zgn.
PKO-winkels, die daarmee weer dol
lars ronselen
In Krakov vertelde een Poolse com
ponist mij: ,,De PKO is de enige
spaarbank (het is inderdaad een
spaarbank) waar men tandenborstels
of repen chocolade kan kopen." In
elk hotel vindt men een PKO-winkel,
die zeer heterogene artikelen uit het
westen verkoopt en waarbij de prijzen
worden aangeduid in dollars
Eindjes aan elkaar knopen
Het zonderlinge van deze historie is,
dat men geen enkele van deze offi
ciële zlotys als werkelijke basis van
de zuivere waarde kan nemen; de
zwarte zloty echter evenmin, omdat
de waarde daarvan té laag zou lig
gen. Wanneer ik echter vluchtig de
prijzen in de winkels in ogenschouw
neem, ben ik geneigd de zloty onge
veer gelijk te stellen met zeven cent.
In dat geval liggen de lonen evenwel
bjjzonder laag maar er is ook onge
twijfeld een te grote marge tussen
lonen en prijzen, wanneer men verge
lijkingen maakt met het Westen. En
ik denk hierbij aan het zure grapje
van een Poolse ambtenaar, waarmee
ik in het café van het Monopolhotel
te Wroclaw in gesprek kwam. Wij
hadden uitvoerig prijzen en lonen in
Nederland en Polen vergeleken. „Ja,
ja", zei hij met een zucht, „het valt
niet mee voor ons; maar binnenkort
zal het wel beter gaan. Wij krijgen
een nieuwe munt."
Ik had hier en daar geruchten over
een devaluatie gehoord, maar ze ook
weer even hardnekkig horen tegen
spreken.
„Is het toch waar?' vroeg ik.
„Ja" antwoordde de Pool met een
grijnslachje. „Wij krijgen zlotys met
franje eraan: dan kunnen wij de eind
jes weer aan elkaar knopen.
Inderdaad, dat eindjes aan elkaar
knopen is een reusachtig probleem in
Polen, al mag men de toestand niet
uit een Westelijk standpunt beschou
wen. Het is voor de doorsnee Pool
immers veel beter dan het geweest
is en de huishuren zijn buitengewoon
laag ongeveer tien procent van het
loon de levensmiddelen in de staats
winkels niet té duur maar soms
schaars. Laat de behuizing voor onze
begrippen zeer klein zijn dan is de
woongelegenheid gemiddeld toch rui
mer dan voor de oorlog en bovendien
zijn de huizen in de grote steden cen
traal verwarmd.
Dit belet echter niet, dat de le
vensstandaard laag is; men geeft dit
officieel ook volmondig toe. De lonen
van de arbeiders gaan van 1200 tot
1500 zlotys in de maand dit als
grof gemiddelde - én er zijn ook
maandlonen van 2 000 zlotys. Officieel
gerekend zou dit reeds hoge loon ca.
f 280,-— zijn maar een paar schoenen
kost minimum 300 zlotys en 600 zlotys
voor schoenen van een beetje kwali
teit. Een herenkostuum van 2 000
zlotys is bepaald inferieur van kwali
teit; officieel gerekend worden dit dus
schoenen van f 42 tot f 84.— en
een slecht kostuum van f 280.—.
Het ligt dus voor de hand. dat de
Poolse vrouwen moeten meewerken en
dit geldt evengoed voor de arbeiders
vrouw als de doktersvrouw.
Zwarte bijverdiensten
En het ligt óók voor de hand, dat
er zwart gewerkt wordt. Wie het
enigszins kan, knapt 's avonds allerlei
karweitjes op; dokters die overdag
Een Poolse toeristische attractie.
kos'teloos geraadpleegd worden vra
gen na hun uren dikke honoraria al
is dat niet toegelaten.
Ik heb een jongeman ontmoet, die
een universiteitsdiploma bezat maar
zijn kost verdiende en naar hij
verzekerde, zeer ruim met het
fabriceren van leren horlogebandjes.
Er is in elk geval een verbijsterend
aantal Polen, dat zich een vrij duur
uitgaansleven kan veroorloven. De
Polen zijn op het gebied van de bij
verdiensten blijkbaar zeer ingenieus
en even ingenieus zijn de Poolse vrou
wen op het gebied van de kleding.
Wanneer men in de luxe-gelegen-
heden voor het eerst het gezelschap
bekijkt, vallen de kledingtekorten
sterk op. De vrouwen dragen zwarte
ot donkergroene of donkerrode kousen
want nylonkousen zijn er bijna niet en
zeer duur, de japonnen zijn van een
bedenkelijke kwaliteit stof al man
keert er niets aan de moderne snit.
De mannen hebben lelijke lichte schoe
nen en dikwijls broek en jas uit ver
schillende soorten stof. Maar na een
poosje ziet men dit niet meer door
de charme van de in elk geval mo
dieus gekapte dames en de hoofdstad
van de heren, bij wie de handkus nog
in ere is.
Twee verschillende werelden
Als de Polen het moeilijk hebben,
dan willen ze het in geen geval laten
merken en zij stellen het zeker niet
op pry's om beklaagd te worden. En
toch richten zij zich onbewust naftr
het westen en zij Informeren zeer
graag naar onze prijzen en lonen.
Er is voorlopig echter geen lijn te
trekken tussen deze twee volkomen
verschillende werelden. Als de mar
xistische maatschappij beoogt de
arbeider een materialistisch paradijs
te schenken, dan is men in Polen nog
ver van dit doel verwijderd. Het zou
echter niet eerlijk zijn geen rekening
te houden met het feit, dat men deze
samenleving op een puinhoop heeft
moeten bouwen en daarom moet het
Poolse leven ook uit deze hoek beke
ken worden om een juist beeld te
krijgen van hetgeen er zich op het
ogenblik in dit land aan het voltrek
ken is
E. WINTERS.
(Copyright Opera Mundi)
zijn zonderlinge situaties gegroeid, want ook finan
cieel is het Poolse avontuur nog niet geëindigd en
op het ogenblik is het zo, dat Polen allerlei soorten
zlotys heeft, waarvan er praktisch geen aan de
juiste waarde beantwoordt.
Er zijn officiële zlotys van ongeveer vijftien cent en
zwarte zlotys van vier cent. Voorts zijn er officiële
zlotys van ongeveer zeven cent maar er zijn ook
officiële zlotys van een waarde van ongeveer een
dubbeltje, terwijl de feitelijke koopwaarde in de
praktijk neerkomt op zeven cent.
Het spreekt vanzelf, dat men onder
deze omstandigheden geen zlotys mag
invoeren. Ook de uitvoer ervan is
strikt verboden; anders zou de zaak
immers helemaal in het honderd lopen
Ik moet hier echter onmiddellijk aan
toevoegen, dat het met de controle bij
aankomst en vertrek wel meevalt;
niet, dat ik iemand de raad zou willen
geven geld in of uit Polen te smokke
len, want een steekproef is natuurlijk
altijd mogelijk en ik geloof niet, dat
deviezensmokkel een goede introduc
tie is in Polen
Het beste is, zowel voor toerist als
zakenman, hotelbons aan te schaffen
Dat het geloof demonstratief beleden
wordt getuigt de massale deelname
aan de vele processies.
bij een reisbureau in eigen land. De
hotelprijzen in Polen zijn namelijk be
rekend in dollars en de officiële koers
is in dit geval ongeveer 24 zlotys voor
een dollar. Deze bonnen worden in het
hotel tegen zlotys ingewisseld en de
buitenlandse reiziger ontvangt een
afschrift, dat hij moet overleggen om
zijn hotelkamer te betalen en waarop
het uitgegeven bedrag zorgvuldig
wordt genoteerd. Met het overige
geld kan hij zijn maaltijden e.d. beta
len. Hij mag bovendien zoveel buiten
landse deviezen meebrengen als hij
Verloren op of omstreeks
6 nov. door oudere dame:
een gehoorapparaat, event,
terug te bezorgen bij Wed.
J. Bialas, Proveniershuis 2,
Schiedam.
Te koop gevraagd: judo-
pak, 10 a 11 jaar.
Telefoon 262776.
Te koop: Jan Jaarsma
haard 1961, grijs, in prima
staat, van Tienhovenstraat
34, Telef. 64185.
Te koop: Berini brom
fiets (Standaard) Na 6.30 u.
Te bevragen: Damme, Park
weg 135, Schiedam.
Te koop: Opel Olympia,
t.e.a.b. Burg. v. Haarenlaan
1221, Schiedam.
Te koop: Renault 4 met
nw. banden i.pr.st., benz.
1:20 375,—; Citroen 1956,
type sport, benz. 1-12, pr.
banden, alles i.pr.st. ƒ550,
Villastraat 101.
Wij vragen nette werk
ster voor dinsdag, woens
dag, donderdag en vrijdag,
van 16.3018.00 u. Slagerij
W. v.d. Meer, Mgr. Nolens-
laan 606, Telef. 62373.
Te koop: witte laarzen
met schaatsen, maat 35.
Telef. 265528.
Te koop: Volkswagen de
Luxe 1957 in prima staat.
Molensingel 21, Schiedam
(Kethel).
Heerlijke Gelderse rook
worst, vacuum verpakt, dus
langer houdbaar, nu 1,19
per 250 gram. Goudse Kaas
centrale,' Mgr. Nolenslaan
460, Schiedam.
Nu hele literpot grote
zoetzuur augurken, slechts
98 ct. Goudse Kaascentrale,
Mgr. Nolenslaan 460.
Te koop: Berini M 31,
pr. motor, 3 versn. 125,
Rembrandtlaan 11c.
Te koop: kamerbiljart,
geheel compleet z.g.a.n., mt.
140x170 cm. 's Avonds na 6
uur: C. van der Slot, Poor-
tugaalsestraat 9a, S'dam-Z.
Te koop: Batavus Combi
nieuw 275,en Batavus
Wipphet 325,Na 6 uur:
W. M. Mandemaker, Paral
lelweg 136b, Telef. 150449.
Te koop: prima bankstel;
„Aladdin" vergasser; 1-pits
gasstel, t.e.a.b. Parkweg 271
Een prima platte buis
kachel te koop.
Boterstraat 61.
Te koop aangeb.: brom
fiets N.S.Ü., drie versn., zo
goed als nieuw. Obrechtstr.
36, wijk Groenoord, Telef.
266829, Schiedam.
Te koop: modern kastje
voor radio en ingeb. pick
up; T.V.-tafel; pendule-gong-
slag; gangloper, 3 Vi mtr.
Telefoon 263451.
Koopje. Nieuwe elektr.
gitaar met leerboek, res.
snaren enz., winkelwaarde
ƒ135,—, nu ƒ95,—.
Dam 38, Telef. 67044.
3 Jonge katjes vragen
goed tehuis. Westerholt,
•Bilderdijkstraat 49.
Jongensfiets te koop
voor ca. 9 jaar ƒ45,in
prima staat, nog 3 mnd.
garantie. Burg. Verveenstr.
14, Kethel.
t
