Het nieuwe
ROTTERDAMS
PHILHARMONISCH
ORKEST
iejrtettig w&tfatt de
Schiedamsche
Cartonnagefabriek
9
en
by bet aanstaande Kerstconcert
van bet
v. d. Vlerk
HOOGENBOOM NV.
SHOWROOM
'de
blaker'
UNIEK.
J
medische
zondagdienst
Verschijnt woensdag en vrijdag in Schiedam en Kethel.
automobiel bed ri jven
rotterdamsedijk3 schiedam
s'zaterdags geopend van 9-17.30u.
Paté de foie gras met majonnaise
OM TE ZIEN
UNIEK om te dragen I
KERSTCONCERT IN DE
GROTE OF
ST. LAURENSKERK
tel. 60500, na 6 uur 's avonds tel. 66459
Aangesloten bij de Nederlandse Huis-aan-Hulsblad Per»
VRIJDAG 11 DECEMBER 1964
16e JAARGANG NO. 20
Redaktie en advertenties: BROERSVEST 125, Schiedam (C. J. van der Klink), telefoon 010-267368-263939
Kantooruren: dagelijks (behalve zaterdag) van 9-1 en 2-6 uur. Inzendtermijn advertenties: dinsdag en donderdag 6 uur 's avonds.
Centrale administratie Randstad-edities: Koornmarkl 34, Delft, telefoon 01730-23627* Tarieven op aanvraag.
De „Randstad-edities" geven plaatselijke uitgaven in Delft,
Schiedam, Vlaardingen, Maassluis, Rijswijk met de rond deze
steden gelegen dorpen en 'n streek-editie voor geheel Westland
Kan. Het is niet noodzakelijk. Het
Nederlands Kamerorkest heeft Co-
relli's compositie een paar jaar ge
leden in oktober gespeeld en dat
was alleen maar vreemd, omdat men
eraan gewend is geraakt, het stuk
met de Kerstsfeer te associëren.
Wie pianospelende kinderen heeft
en hen in september hoort beginnen
met het studeren van Gade's „Kin-
derchristabend" of „Noël" van Tans
man zal daar immers evenmin de
gedachte aan voortijdigheid bij voe
len opkomen, dit in tegenstelling tot
echte Kerstliederen als 'Stille nacht'
of 'Er is een kindeke geboren op
aard'. Hoe dit komt? Gmdat het
wezen van muziek niet is, buiten
muzikale dingen uit te drukken,
zelfs al behoort het wel tot haar
eventuele mogelijkheden. Iedereen
kent typische voorbeelden van zo
genaamde „programmamuziek" als
b.v. „L'apprenti sarcier" van Dukas.
Wie echter alle illustratieve trekjes
van de partituur wil doorgronden
zal toah heel nauwkeurig op de
hoogte moeten zijn van de elkaar
opvolgende feitelijkheden uit Goe
the's geschiedenis van de tovenaars-
Kerstconcert noemt het R.Ph.O. zijn optreden van 16 december a.s. in Pas
sage-theater. Wie de folder van „Toonkunst" aan het begin van dit seizoen
heeft bekeken, zal zich misschien hebben afgevraagd: wat speelt een orkest
als het een Kerstconcert bedoelt te geven? Het zou Haydns Weihnachts-
symphonie kunnen zijn. Dat is het in dit geval niet geworden, maar wel zal
men Corelli's meest beroemde (8ste) Concerto grosso horen, dat als onder
titel draagt „fatto per il notte natale". Er wordt aangenomen, dat Coreili
bij het laatste deel van dit werk, de Pastorale, het beroemde schilderij
Nativita van Botticelli voor ogen heeft gestaan, zodat men de aanbidding
van het Christuskind in deze herderszang kan beluisteren.
ware een dimensie aan toevoegt,
maar absoluut nodignee, dat
is het niet.
Hoe betrekkelijk het illustratieve
element in muziek is laat zich het
best beschrijven door te wijzen op
proeven, die men dienaangaande
wel met schoolkinderen heeft ge
nomen. Men speelde dan stukjes
met titels voor en vroeg het jeug
dige auditorium, te omschrijven wat
de muziek wenste uit te drukken.
De uitkomsten vermeldden dan na
tuurlijk wel vergelijkbare sferen,
maar zelden exact datgene, wat
boven het stuk stond geschreven.
Componisten als Debussy (Preludes)
en Ibert (Histoires) kwamen er uit
dezelfde overweging toe, de titels
van hun pianostukken niet boven
maar onder deze werken te schrij
ven. De bedoeling is duidelijk: men
onthult de executant het eigen vi-
leerling. Maar vraagt men nu: valt
het muzikaal te savoureren zonder
deze kennis, dan moet daar een vol
mondig ja op worden geantwoord.
Een programmatisch muziekstuk
dat, autonoom beschouwd, goed is
van vorm en klank, behoeft men
geenszins te kunnen begrijpen om
het te kunnen genieten. Beter kan
men stellen, dat begrip het genieten
intensiveert omdat het er als het
siocn, doch dringt het hem niet op.
En als Beethoven in de scène der
landlieden van zijn zesde symfonie
noteert „mehr Ausdruck der Emp-
findung als Malerei" meent hij on
geveer hetzelfde.
Om misverstand te voorkomen: de
realistische uitbeelding in zuiver in
strumentale muziek bestaat wel
degelijk en dat doet zij al eeuwen
lang. Dat een kip altijd „kokkedè"
p o r s c h e SÜS
vrijblijvend demonstratie en taxatie
MET V.W. EN HOOGENBOOM
SERVICE KOMT U ER ZEKER
heeft gekakeld, ook in Frankrijk,
bewijst Rameau's ,.La poule" en
voor onweer of veldslagen had men
door de jaren heen bepaald een
zwak. Omstreeks 1800 hield men er
geweldig van, orgelconcerten te
geven, waarbij aan de koning der
instrumenten de meest gruwelijke
met naam en toenaam om
schreven klanken werden ontlokt.
Dat daarmee een terrein werd be
treden, waarbij elke artistieke pre
tentie verviei tn men dus 'moet
spreken van denaturatie der muziek,
ligt voor de hand. Wie overigens ten
aanzien van deze verschijnselen en
toegeeflijk glimlacht in die zin van:
ze waren toen niet wijzer, zal er
toch wel even van schrikken, te ver
nemen, dat in een Rotterdamse kerk
anno 1953 een concert ten bate van
de slachtoffers der watersnood is
gegeven, waarbij de organist het
wenselijk vond, deze ramp in een
aantal improvisaties muzikaal te
verklanken
Maar terug naar de Kerstsfeer, die
dat voelen wij allen aan niet
in de eerste plaats instrumentaal
benaderd, maar bezongen wil zijn.
Kerstfeest is het feest van het lied,
omdat men van het wonder van
Christus' geboorte in dankbare be
woordingen wil gewagen. Die woor
den kunnen het echter niet stellen
zonder de luister van de melodie,
die hen uitheft boven het te nuch
tere, te rationele. En dan doet het
er niet toe, wie aan deze woorden
muzikale gestalte gaf. Dat kan de
oude Bach zijn in zijn Weihnachts-
oratorium of de thans levende
Frank Martin in diens Mystère de
la Nativité. Dat kunnen even goed
wezen de Middeleeuwse anonymi,
wier liederen wij nóg en zelfs bij
voorkeur zingen.
Voorbeelden? Allereerst wel het
„Nu zijt Wellekome", dat als het
oudste Westeuropese in de volks
taal gedichte loflied op Christus' ge
boorte wordt beschouwd. Volgens
Dr. Mak, de bekende onderzoeker
van het Middeleeuwse kerstlied, is
aanvankelijk de tijd van ontstaan
op het eind van de 11de eeuw ge
steld. Daarna is een fragment van
het lied zelfs teruggevonden in een
evangeliarum van keizer Otto III
(9801002), maar het is mogelijk,
dat het daaraan later is toegevoegd.
Het is bekend, dat deze „leis" zo
genoemd naar het refrein Kyrieleis,
wat Heer, erbarm U betekent
gedurende de kerstnacht in de kerk
gezongen werd en dat zij van Duitse
oorsprong is, evenals het latere
(16de eeuwse) „Es ist ein Ros ent-
sprungen" van Michael Praetorius,
dat als „De witte vlokken zweven"
lichtarchitectuur nv
schiedam
nieuwe sluisstraat 1
hoek dam
telefoon 010 60191
gratis lichtadviezen
vrije toegang
jimiiiiiiiiiiiiiiHfimiiiifiiiiminim
Paté, hele fijne, Franse paté vol geklodderd met majonnaise...
Ik vind dat ontzettend, ik vind dat barbaars. Ik begrijp daar
niets van. Mijn cullinaire verstand, mijn gastronomisch hart en
mijn verwende smaak gillen van zoveel onbehouwenheid.
En toch, lieve lezers, nog geen maand geleden werd het mij aan
geboden bij een koud buffet in niet minder dan het HILTON-hotel-
Er zijn mensen die de beste cognac met coca-cola mengen, die
de heerlijkste spijzen stom verknoeien door er allerlei zoete
flauwe kul doorheen te kliederen.
U zult U verbaasd afvragen: „Nou én?"
Inderdaad, eigenlijk is het dwaas om je daaraan te ergeren. „De
gustibus non est disputandem" (Over smaak valt niet te twisten).
Nee, over SMAAK niet, maar eigenlijk over een heleboel andere
dingen evenmin.
Wat wij vergeten, wat wij echt te weinig beseffen is dit: Ieder
van ons wil dat ieder ander mens precies zo denkt, precies zo doet,
precies zo leeft als wij zelf denken, doen en leven.
Kijk: daar zit de oorzaak van veel misverstand, van veel achter
docht, van veel ruzie.
Toevallig las ik een aardige anecdote in het boek dat Prof. Dr.
A. Chorus schreef over „De Nederlander, uiterlijk en innerlijk".
„Aan een tafeltje voor een landelijke Zwitserse herberg
zitten vier mannen van onderscheiden nationaliteit: een
Fransman, een Engelsman, een Duitser en een Neder
lander. Alle vier kijken gespannen naar een amazone, die
in de verte nadert en in zachte draf aan de mannen voor
bij rijdt. En na een korte stilte zegt de een: „Quelle
femme". De ander „What a horse!" „Schoner Sitz!" roept
de derde, waarop de vierde besluit met: „Een duur geval".
Inderdaad, de meeste Nederlanders zijn gewend om te denken
in geld. „Wat koop ik ervoor en wat hebbie deran?"
Sommigen denken uitsluitend in SEX en een enkeling vindt alleen
maar „de menselijke verhoudingen" belangrijk. Met dit laatste
bedoel ik hem, die belangstelling heeft voor het wel en wee van
zijn naasten, die bereid is te helpen, altijd klaar staat, niet op de
eerste plaats aan zich-zelf denkt. Vergis U niet, ik beweer niet
dat ik er zo een ben, hoogstens er zo een zou willen zijn.
Maar hoedt V ervoor alle anderen „slechterikken, egoïsten of
mispunten" te vinden.
SEBASTIAAN
k»»»»»»M
Modern bewerkte
VERLOVINGSRINGEN
wit-geel gouden uitvoering,
diamant gegraveerde bewer
king, in vele variaties voor
radig.
'N mensenleven garantie.
Gratis inscriptie.
(kunt u op wachten»
Exclusief voor Schiedam
HORLOGER JÜWGUfR
EDELSTE E NK UNDlGfc F.G A
op maandag 21 december a.s. des
avonds 8.15 uur, te geven door Al-
bert de Klerk, organist te Haarlem,
met medewerking van het Neder
lands Kamerkoor, o.l.v. Felix de
Nobel. Programma werken van:
Jan Pieterszoon Sweelinck, Tomas
Luis de Victoria, Hans Leo Hassler,
Jean-Frangois Dandrieu, Louis Clau
de d'Aquin, Johannes Brahms, Zol-
tan Kódaly, Darius Milhaud, Jacques
Ibert en Felix de Nobel.
Kaarten verkrijgbaar ad ƒ2,50 ten
Kerkekantore, Grotekerkplein, en
des avonds aan de Kerk.
EEN KERST
KOOKDEMONSTRATIE
in de toonzaal van het G.E.B. aan
de Broersvest heeft op maandag
avond, 14 december a.s. om half 8
plaats voor de leden van de Ned.
Vereniging van Huisvrouwen, afd.
Schiedam.
bij ons zeer geliefd is geworden.
Eén van de mooiste mengtaal
liederen, die in Duitsland ontston
den, is het „In dulci jubilo", dat
daar al in de 14de eeuw bekend was
en waarvan in „Sommighe geeste-
lijcke christelijcke liederen ende lof
sangen" (Amsterdam, 1650), een ge
heel Nederlandse lezing voorkomt.
Ook uit Frankrijk zijn enkele ons
vertrouwde Kerstliederen afkomstig.
Het zijn het 17de eeuwse „Komt
allen tezamen" en het nog oudere
„Gloria in excedsis deo".
Vervolg op pagina 2
uitsluitend voor spoedgavillon
Vanaf zaterdagmiddag 12 uur door
de volgende doktoren:
G. PET
Tuinlaan 38, Telef. 266898
D. HOUTHUYSEN
Marconistraat 93, Telef. 268516
CH. A. POLL
Tuinlaan 92, Telef. 267856
ZONDAGSDIENST APOTHEKEN
APOTHEEK JANSEN
Swammerdamsingel 41, Telef. 264917
(EN NOG GOED BETAALD OOK)
