AARDGASTUINDER
Tuinder Romeijn:
UW KETELTJE WATER OP
GASPIT OF OP KACHEL
(aardgas)
Tuinder van Leeuwen:
EEN BEETJE GO
IS HET WEL"
Aardgas onder glas
Primeur voor
Schipluiden
WK\KI\»
PERSPECTIEF
^swsmwmsw^smsssmsssmswssssmsmsssss RANDSTAD-REPORTAGES
■Rjü
VINKENTOUW
Aardgastuinder no. 2, de heer
J. Romeijn, slaat ons met mil
joenen calorieën om de oren
„We hebben hier nu een warmte-
capaciteit van 1.375.000 calo
rieën, rekent hij voor, insiders
waarschijnlijk veelzeggend ge
noeg. En hij somt dezelfde voor
delen op die zijn collega Van
Leeuwen ons al voorhield.
mniiiiniinniiiniiiiiiiniiiRiinnniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiüiiiiiiii
STRATEGISCH
DUBBEL-OP
VERVANGING
"4T
M'%.
AARDGAS IN DE TUINBOUW. EEN WENKEND PERSPECTIEF VOOR DE TUIN VAN EUROPA. MAAR VOOR
SCHIPLUIDEN, ONDER DE ROOK VAN DELFT, REEDS ONDER BEREIK. DIT SCHIPLUIDEN TELT AL EEN
DRIETAL TUINDERS DIE EXPERIMENTEREN MET HET AARDGAS ALS WARMTEBRON VOOR HUN KASSEN.
ZE ZIJN DAARMEE DE EERSTEN IN ONS LAND, EEN PAAR BEDRIJVEN IN HET HOGE NOORDEN (HOGE-
ZAND EN SAPPEMEER) DAARGELATEN. ZE ZIJN ER ZELFS HET PROEFSTATION TE NAALDWIJK MEE
VOOR. SCHIPLUIDEN HEEFT DUS DE PRIMEUR EN DAARVAN ZAL BURGEMEESTER BOLTEN VRIJDAG BIJ
DE OPENING VAN DE EERSTE TWEE AARDGASBEDRIJVEN ZEKER GETUIGEN. WE HEBBEN DEZE AARD
GASPIONIERS VAN DE TUINBOUW EENS OPGEZOCHT EN OOK DE PERSPECTIEVEN TRACHTEN TE PEI
LEN DIE HET AARDGAS ALS NIEUWE WARMTEBRON IN DE KASSEN EN WARENHUIZEN LANGZAAM MAAR
ZEKER OPENT.
Als we ons op een regenachtige ochtend moeizaam door de bulten en
kuilen, aangelengd met de bagger van het laatste kreupele stukje Noord-
hoornseweg hebben geworsteld, wordt ons tweemaal de (smalle) weg ver
sperd door tankauto's die de zware stookolie nog steeds de klassieke
brandstof voor de stookketels in de warenhuizen aanvoeren, zegt de
chauffeur van de olietanker, aan wie we de weg naar „de aardgastuinen"
vragen wat laatdunkend: „Meneer, ik zal het u zeggen, maar weet wel
dat dit voor ons het begin van het einde is. Het zal nog wel wat jaartjes
duren voor de laatste olie in de kassen is verstookt. Maar dat de tuinders
van lieverlee op het zoveel schonere aardgas zullen overstappen is wel
zeker. Denk nu niet, dat mijn bazen daar veel pijn aan zullen hebben. Die
zitten immers zelf met hun geld in het gas, maar een omwenteling brengt
het straks toch allemaal wel met zich mee. Maar daar moet u wezen, bij
het Bontehuis links af, daar knoeien ze al lekker met het aardgas.
VWMMMMmMVWWVWIfWWIWmWMMJ
x-Vx,
De man had gelijk, al viel zijn laat
ste uitlating wat denigrerend uit.
We zetten overigens niet recht
streeks koers naar de twee aardgas
proeftuinen, maar maakten eerst
nog even een omweggetje om bij de
heer G. C. van Marrewijk, tuinder
maar meer nog wethouder van de
Bedrijven aan te kloppen. In de
wetenschap dat hij in het Schip-
luidense als de promotor van dit
aardgasplan voor de tuinbouw
boek staat.
ste drie proefbedrijven, waarvoor de
gemeente voor twee jaar garant
staat, zal blijven. Wie nu nog een
oliebrander heeft zal eerst wachten
tot die versleten zal zijn. Ook al van
wege de investering. Maar is hij een
maal aan vervanging toe, dan weet
hij wat hij aan aardgas heeft. Daar
kunnen natuurlijk nog wel vele ja
ren overheengaan, maar zij die bin
nenkort al aan nieuwe installaties
toe zijn zullen nu reeds hun ge
dachten over de nieuwe warmtebron
voor hun kassen en warenhuizen
laten gaan.
De gemeente Schipluiden denkt
daarbij nu reeds aan het nieuwe
tuinbouwgebied in de Groeneveldse-
polder, waar zich een twintigtal
nieuwe tuinen zullen ontwikkelen.
Wat ligt er dan meer voor de hand
om reeds deze zomer een leiding
naar deze nieuwe tuinbouwpolder
uit te leggen en er met aardgas te
beginnen.
„En als je dan zo'n 25 aardgastuinen
in bedrijf hebt kom je al aan een
gasverbruik van drie tot viermaal
dat van een stad als Delft. En denk
dan eens aan die dik 200 stook-
bedrijven die het Schipluidense nu
telt en waarvan er metterjaren ook
ongetwijfeld op het aardgas zullen
overstappen. Dan begrijp je ook dat
er juist voor de tuinbouwgemeenten
zoals er in het Westland zovele zijn,
aparte prijsstellingen moeten ko
men. Aparte regelingen ook met Den
Haag of Delft, welke laatste gemeen
te wat Schipluiden betreft natuur
lijk ook op het vinkentouw zit".
Tuinder Romeijn legt echter nog wat
meer nadruk op het belang van de
uiteindelijke aardgasprijs. De eerste
twee jaren zijn voor dit tweetal nog
niet van zo groot belang, vanwege
de gemeentelijke garantiestelling,
maar voor een verdere exploitatie
wél van doorslaggevende betekenis.
„AHes is nog schommelend in het
prijzenvlak, zowel van olie als van
gas, maar wel is zeker, dat als die
prijs gunstig blijft je met deze gas
branders toch verder komt. AI blijft
de grote vraag wat het gas over
twee jaar ons zal gaan kosten.
-J4oe je Let helijll
Acht tuinder Romeijn de intrede
van het aardgas in de tuinbouw nu
werkelijk van revolutionaire beteke
nis? Neen, dat zeker niet, al wil hij
het belang er van ook weer niet on
derschatten. Het is meer een kwes
tie van exploitatie.
„Kijk", zei hij docerend uiteen, „Je
meet het eigenlijk zo zien. In het ge
hele aardgasbeleid zijn we natuur
lijk een belangrijke troef, als groot
verbruikers. Maar wezenlijk veran
dert er in je kassen maar heel wei
nig. Huishoudelijk gezegd maakt het
immers ook niet zo'n groot verschil
of je nu je keteltje met theewater
op een gaspitje zet of boven een
kachel verwarmt. Het hoofdprincipe
blijft dus gelijk. Maar je hebt met
dit gas wel veel gemak. Minder sto
ring dan bij olie, minder roetvor-
ming ook, minder transportproble
men".
En dan vanzelfsprekend minder on
derhoud, omdat gas nu eenmaal een
heel wat „zindelijker" produkt is
dan zware olie. Het probleem van
de luchtverontreiniging, in de Rand
stad Holland voorwaar een knel
lend vraagstuk, wordt er (evenals
door het huishoudelijk verbruik) al
leen maar door ontlast.
<-2V laatste hand
En tegenover het nadeel van de
npo -/aak van een reduceersta >n
staat het voordeel dat aardgas niet
op temperatuur gehouden hoeft te
worden, voor de viscositeit van
zware olie wel een vereiste. Daarbij
is de ontsteking van aardgas ook
eenvoudiger dan van olie" omdat
men thans geen rekening hoeft te
houden met een ontstekingstempe-
ratuur van 100 graden Celsius.
Aan de gasbrander van de heer, Ro
meijn legt men nu de laatste hand,
die van buurman Van Leeuwen is al
sinds 8 december ingeschakeld. Drs.
Bolten zal deze week (vrijdag) ook
de ketel van tuinder Romeijn in
schakelen. Aan de gasbrander van
tuinder C. H. R. v. Leeuwen, naam
genoot van de eerste, en de derde
„aardgastuinder" in de Randstad-
Holland, wordt nu ook hard ge
werkt.
In het tuinbouwproefstation te
Naaldwijk treft men ook al voorbe
reidingen, want al zal het nog wel
tien jaar duren aleer men desge
wenst alle tuinbouwbedrijven op het
veelbelovende aardgas zal kunnen
aansluiten, men dient toch zo goed
mogelijk voorbereid het nieuwe
aardgastijdperk binnen te stappen.
En proeftuinen kunnen als aanloop
daartoe moeilijk worden gemist.
luiiiiiiitiiiiiniiiiiiiiiiiniiiio
iiiiininiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiKiiii
te
„We hebben hier als eerste de grote
stap gewaagd omdat we er wel wat
in zien. We hebben hier nl. een zelf
standig gasbedrijf, al krijgen we via
Delft geleverd. Toen vorig voorjaar
het aardgas begon te rollen en de
prijzen uit de bus kwamen, hebben
we de koppen eens bij elkaar ge
stoken. Er zat voor ons wel wat in,
dachten we zo, met al die tuinbouw
om ons heen met hun zware stook
olie. En daarbij, de Gasunie voelde
er ook wel voor".
Maar waarom nu juist Schipluiden
als voorloper van het tuinbouw-
aardgas? „Och, we liggen hier stra
tegisch en die twee proefbedrijven
konden van de net op de grens van
Rijswijk liggende aardgasleiding uit
De Lier profiteren via een aftakking
van nog geen 400 meter. En toen die
twee bedrijven daar vrijkwamen en
de mensen bereid bleken na een
flinke garantie van de gemeente de
proef te wagen, hebben we maar
niet langer gewacht. Kunnen we er
alvast wat ervaring mee opdoen".
Tuinder-wethouder Van Marrewijk
wil nl. eerst wel eens weten hoe het
allemaal uitpakt met die nieuwe
installaties. Maar, zegt hij ook, als
het gaat zoals de zaak in het eerste
proefbedrijf nu twee weken heeft
gedraaid dan heb ik er alle ver
trouwen in.
„En man, denk je eens in, wat dat
in de naaste toekomst allemaal voor
ons kan betekenen. Nu al gebruiken
die twee middelgrote bedrijven even
veel als ons hele gasbedrijf met
12-1300 aansluitingen en dan komt
er binnenkort nog een derde tuin bij.
Die drie tuinen zullen naar schatting
tussen de 3-400.000 m8 verbruiken en
als je boven de 100.000 m8 per jaar
verbruikt zit je al goed en het vast
rechttarief gaat de prijs natuurlijk
nog meer beïnvloeden".
Nu weet de heer Van Marrewijk ook
wel, dat het voorlopig bij deze eer-
Hij bekijkt het nuchter, dus zakelijk. Hem kan niks gebeuren. De ge
meente Schipluiden staat, twee jaar lang, financieel achter hem. Zou het
aardgas onder zijn warenhuis met 5000 vierkante meter glas niet goed ge
dijen, wel dan is er nóg geen man overboord. Kan hij altijd nog op de zware
stookolie overstappen. Maar lukt de proef met het nieuwe gas, dan zit hij
op fluweel. Dan heeft hij een voorspong én een voordeliger exploitatie.
De heer J. van Leeuwen, Dijkhoorn-
seweg 22, een van de drie Schiplui
dense „proefkonijnen" toont ons
zijn aardgasketel in z'n tuin. En
zegt er meteen bij, dat het een ge
wone stookketel is, waarvan eigen
lijk alleen de oliebrander op de kop
van de stookketel is vervangen door
een gasbrander.
„We stoken in deze omgeving
allemaal met zware olie en ik
zou het nóg doen als ik vorig
jaar niet net juist mijn oude
tuin op de grens van Rijswijk
voordelig van de hand kon doen.
Ik kon toen op grond van mijn
buurman Romeijn een nieuwe
tuin beginnen. Dat hoorde wet
houder Van Marrewijk hier en
die zei toen prompt: man waar
om begin je niet meteen met
aardgas te stoken.
We zullen je helpen, we gaan als
gemeente garant voor je staan
en je zal zien dat het wat goeds
wordt".
s'lli goede huren
Dit voorstel bereikte hem vorig jaar
juni en om een lang verhaal kort te
houden: tuinder Van Leeuwen hap
te toe. Buurman Romeijn voelde er
ook wel wat voor en nu staan de
twee aardgasketels om ze zo nog
maar te blijven noemen naast el
kaar onder één dak. De twee tuinen
grenzen dan ook aan elkaar en geen
middenpad maar een glaswand
vormt de scheiding tussen beide
warenhuizen van rond 5000 m' glas
elk.
Twee aardgastuinen onder één dak
dus, ook gemakkelijk voor de proef
zelf.
„Het was wel beetje een gok", zegt
Van Leeuwen nu, „Maar we hebben
er alle vertrouwen in. We hebben
trouwens in het noorden van het
land al een paar kleine aardgastui
nen van onder tot boven bekeken.
En nu draaien we dan hier al offi
cieus twee weken. Warmte zat hoor,
dat gas brandt fantastisch.
Je hebt er geen omkijken meer naar,
geen zware oliewagens meer voor
je deur, geen vuile ruiten en sme
righeid van roet 't groeit allemaal
mooi".
G-ven afwachtte
Of hij gelooft dat collega's hem
spoedig zullen navolgen vragen we.
„Och, als je eenmaal op zware olie
staat dan verander je niet zomaar.
Het blijft tenslotte een hele investe
ring, maar als je toch aan nieuwe
branders toe bent of een nieuwe
tuin begint, dan zie ik het ze wel
doen".
Hij weet ook, dat de gemeente
Schipluiden tuk is op het aanbren
gen van het gas in de tuinen.
„We verstoken nu net zoveel gas als
heel Schipluiden bij elkaar". Als het
koud is gaat er zo'n 3 kubieke me
ter gas in één minuut de buizen van
7500 m kas door en zou de één voor
een storing komen te staan, dan kan
hij in dit geval-hup-even op de an
dere ketel overspringen. „Neen, al
les bijelkaar, warmte genoeg zo en
de warmte moet het-em hier ten
slotte doen. Daarom verwacht ik dit
jaar ook een goede oogst".
„De Gasunie brengt het aardgas tot de grens van de gemeente met een
druk van 20-40 Atmosfeer, waarna we het in de gemeenteleidingen moeten
omvormen tot 8 atmosfeer. Maar zo komt het natuurlijk niet in de stook
ketels op de tuinderijen. De ketelregulateurs vervormen die gasdruk dan
tenslotte nog óm tot een druk van 1,7 atmosfeer en daarmee gaat het dan
de kassen in".
Schipluidens wethouder van de Bedrijven, de heer G. C. van Marrewijk,
die we over de eerste toepassing van aardgas in het Westland benaderden,
ontveinst zich echter niet dat door het gebruik van aardgas het stroom
verbruik aanzienlijk zal teruglopen. Met ongeveer een derde zelfs.
„Als wij in Schipluiden alles op aardgas willen aansluiten hebben we een
zgn. rondleiding van een 30 km. nodig, maar dan kunnen daar ook een 200
tuinderijen op worden aangesloten. Een hoofdleiding zal trouwens langs
onze gemeente naar Schiedam en Vlaardingen worden gelegd door de Gas
unie, zodat er nog verschillende zijsprongetjes mogelijk zijn voor provisori
sche voorzieningen als we bij de drie proefbedrijven nu hebben gedaan
via de bestaande hoofdleiding uit De Lier".
De proeftuinen van de heren Van Leeuwen en Romeijn staan nu dagelijks
onder controle van het gemeentelijk gasbedrijf voor het doen van meunen.
De financiële uitkomsten tussen de drie bedrijven onderling worden ook
vergeleken. Een belangrijke bijkomende factor is nog, dat men gelijk met
het gas de groei van de gewassen stimulerende CO 2 desgewenst de kassen
in kan blazen. „De tuinbouwgemeenten ztdlen het aardgas niet meer kun
nen ontlopen en we zijn er min of meer toevallig het eerst bij", zo besluit
de heer Van Marrewijk zijn aardgas-visie, waarmee Schipluiden, in het
bezit van een zelfstandig gasbedrijf hoge ogen voor de naaste toekomst
denkt te gooien.
