Ik ben één brok zenuwen
zegt RIA VALK
Stoptrein
naar de Afrikaanse
oerwouden
STEEDS GROTERE VRAAG
NAAR ANTIEK
WAT DOEN WE MET
BONT-RESTANTEN
TREIN TEGEN OLIFANT
KILIMANJARO
DE MAANBERGEN
IJZEREN SLANG
„Ik ben één brok zenuwenzegt zangster Ria Valk van wie het publiek
heeft ontdekt, dat zij behalve rauwe Wild Westliedjes en „hou me nog eens
vasttralala" ook fijne tere Franse chansons kan zingen op een manier,
die Lucienne Boyer haar niet vlug zal verbeteren.
vertegenwoordiging in schoenen niet
waar maken. Ze stelde haar vader
voor de klantenkring te bezoeken en
na enig tegenstribbelen stemde hij
toe. Zij reisde in schoenen en deed
het graag. De mensen herkenden
haar en ze gelooft wel, dat het in de
omzet scheelde. De hoofdzaak was,
dat haar vader weer aan de slag kon
gaan zonder al te veel te verliezen.
Dat is een heel andere zijde van Ria
Valk. Een kant, die slechts weini
gen kennen, maar die haar zeker
siert. Is het wonder dat Ria in en
kele maanden meer dan "ijf kilo af
viel en slechts honderdvier pond
weegt. Zij doet te veel, zij eist te
veel van haar uithoudingsvermogen.
Onlangs zong zij voor de televisie
„N'est ce pas nerveilleux?" van Ada-
mo, als een soort experiment en het
sloeg in.
Ze wil de populaire toer niet opge
ven, maar heeft ineens gemerkt, dat
televisie een vergrootglas is. Tal van
mensen hebben haar opgebeld om
te vertellen, dat zij dat liedje zo
fijn hadden gevonden en velen raad
den haar aan verder te_ gaan in dit
genre. Wie had dat ooit gedacht...
malle Ria uit Vinkenveen zingt een
heel teer liedje in het Frans en plot
seling wordt zij herontdekt.
„Ik ga wat meer Franse liedjes zin
gen, maar als „de zaal" er niet aan
wil... heb ik dat gauw genoeg in de
gaten". Ria Valk is drie en twintig
jaar. Zij ziet er moe uit en vertelt
tenslotte: „Kunt U zich voorstellen,
dat ik één brok zenuwen ben. Maar
mijn tieners mogen dat niet mer
ken... zij willen die gekke malle Ria
zien en horen en ik zal hen niet te
leurstellen!"
Ria Valk met haar gitaar, zoals we
haar hebben leren kennen bij diver
se optredens.
Een charmant meisje met een bij
zondere voordracht.
Jaren geleden Ria Valk stond met
haar magere spillebenen nog maar
net op de ladder van het succes
leerden we dit meisje kennen. Het
gebeurde op Schiphol, dat zij door
haar „ontdekker" aan de pers werd
voorgesteld naar aanleiding van een
geslaagd buitenlands optreden.
„Cowboy-Ria" poseerde met pa en
moe voor de camera's. Een spichtig
meisje met blauwe ogen en lange
vooruitstekende tanden. Geen
schoonheid maar wel een persoon
lijkheid. Overigens was Ria toen al
zenuwachtig als een jonge zebra.
Haar lachen was meer gieren en haar
amicaliteit met de „jongens van de
pers" was wat geforceerd. Kunt U
zich voorstellen? Ria was net acht
tien en tienduizende teenagers droe
gen haar op de handen en... wat be
langrijker was... kochten haar pla
ten.
Ria kwam in de krant en voor de te
levisie. De roem overstraalde haar,
maar roem is zo vergankelijk. Hoe
lang zou dat duren?
Een wat versleten bontjasje, de vos
die vroeger moeders glorie was, een
vergeten mof, wie heeft niet ergens
in een kast of op zolder goed in
kranten opgeborgen een ouderwets
bontstel liggen? Het is nu tijd om
het weer te voorschijn te halen, uit
te kloppen en te luchten want de
mode geeft dit jaar talrijke moge
lijkheden om bontrestanten te ge
bruiken.
VOOR GARNERING.
Met een beetje handigheid kunt u
oud bont omtoveren in een modieu
ze garnering. Astrakan en Indisch
lam zijn gemakkelijk te verwerken,
bij glad en lang harig bont moet op
de richting van het haar gelet wor
den en op de nuancering.
Het aan elkaar zetten gebeurt aan
de achterkant. Met kleermakerskrijt
tekent u nauwkeurig het patroon
op het leer. U snijdt het vervolgens
uit met een scheermesje maar zon
der 't haar te raken. De naden naait
u samen met een fijne naald, een
stevige draad en een overhandse-
steek.
Om de randen af te werken stikt u
er een boordlint langs, u vouwt dan
het lint haar binnen om en u hecht
het vast met een flanelsteek.
Als het bontvel bobbelig is, maakt
u het leer eerst goed nat en u spant
het met fijne spijkertjes, op plus
minus 2 cm. van elkaar, op een
plank of tekenbord. Zo gauw het vel
goed droog is (ver van vuur of ra
diator) kunt u de bovenbeschreven
bewerking uitvoeren.
Op deze manier is het mogelijk een
rechte bontrand aan één kant enigs
zins uit te trekken om een weinig
ronding te verkrijgen die nodig is
voor 'n ronde halsuitsnijding. Eerst
moet dan echter het juiste patroon
op de plank getekend worden.
Een paar jaar later zagen we Ria
Valk weer terug. Zij droeg een beu
gel om haar voortanden en zij had
goud aan de ringvinger. Ria was ver
loofd met de chef verkoper Keule
naar, die bescheiden op de achter
grond wist te blijven. Zij zong nog
steeds haar eigen genre... cowboy-
en komieke nummers, die gemakke
lijk in het gehoor lagen en die ieder
een meeneuriede. Haar eerste gou
den plaat rolde binnen.
En plotseling kwam de klap. Ria
was jurylid van een Top of flop-uit
zending. Elvis Presley's zong werd
door Ria gekraakt.
„Ik vind Elvis waardeloos...", dat
zei zij argeloos van de ongekroonde
koning der tieners en de storm, die
toen losbrak zal Ria niet gauw ver
geten. Zij vertelde hierover: „Het
Elke avond om ongeveer zes uur verzamelt zich een groep mensen op het
spoorwegstation van de oude Arabische stad Mombasa aan de kust van
Kenia. Afrikanen en Indianen lopen in kleurige verwarring door elkaar heen
terwijl lüer en daar een Engelsman pogingen doet om niet helemaal In de
menigte verloren te gaan. Er klinkt een bel en iedereen schuifelt de wach
tende trein binnen. Dan, pre-iea om haif zeven, aldus het novembernummer
van ,Het Beste uit Reader's Digest', begint een van de meest verbazing
wekkende treinreizen ter wereld. Bestemming: de oerwouden van Afrika
en de Maanbergen.
De Britse direktie van de spoorweg
maatschappij noemt de trein schert
send „de trein naar boven". Weinig
reizen per spoor zijn echter zo spec
taculair als deze, die twee en een
halve dag in beslag neemt.
De reis voert langs welhaast onbe
kende streken van Oost-Afrika. Na
dat de „gari la moshi", het „rook-
voertuig", Mombasa heeft verlaten
en de palmbomen uit het gezicht
zijn verdwenen, omsluit de wildernis
de eenzame spoorbaan.
Hoewel de Portugezen de stad Mom
basa gedurende twee eeuwen bezet
hebben gehouden en Amerikaanse en
Britse zakenlieden in het nabije
Zanzibar reeds in het begin van de
19e eeuw naar hartelust handel dre
ven, had toen geen blanke de moed
om een voet in de immense oer
wouden te zetten, waar de Nijl haar
oorsprong vindt. Volgens de Griek
se aardrijkskundige Ptolemaeus, die
in de tweede eeuw na Christus leef
de, moesten zich daar de Lunae Mon-
tes, of de „bergen van de maan" be
vinden. Geen Europeaan kon dat
echter bevestigen. Gedurende eeuwen
bleef dit gebied, door oerwouden en
moerassen omgeven, onontsloten.
Wie met deze trein meerijdt, merkt
dat de verwantschap met snelver-
voer, zoals in andere landen,ver te
zoeken is. Daar is in de eerste plaats
de spoorbreedte schuldig aan. Deze
is namelijk niet breder dan een
meter. Vanwege de ongelooflijk
scherpe bochten, wordt er boven
dien niet sneller dan ongeveer 65
kilometer per uur gereden.
De dieren van de oerwouden leve
ren de spoorwegmensen in dit land
grote zorgen op. Soms vinden er
botsingen met olifanten plaats of
raken giraffes met hun lange halzen
verstrikt in de telegraafdraden van
de spoorweg. Bovendien hebben de
in het binnenland wonende stam
men 'n voorliefde voor koperdraad.
Soms verdwijnen grote delen van de
telegraafverbindingen, die men la
ter in de vorm van kettingen en
armbanden om de halzen of polsen
van gelukkig lachende stamleden te
rug kan zien.
In de vroege ochtend bereikt de
trein de beroemde berg Kilimanja
ro, de hoogste van Afrika, die majes
tueus op een groot bergplateau
staat. Nadat Nairobi is gepasseerd,
rijdt men langs de adembenemende
zestig kilometer brede Rift Vallei,
die zich op wonderbaarlijke wijze
uitstrekt van Turkije, dwars door
de Rode Zee loopt en via de hoog
landen van Oost-Afrika tenslotte in
Malawi, het vroegere Nyasaland, uit
komt. Het volgende station is Na-
kuru, dat omstreeks half drie in de
middag wordt bereikt. Het land
schap heeft een opmerkelijke ver
andering ondergaan, want de bo
men zijn verdwenen en heb
ben plaatsgemaakt voor acacia's en
open grasland. Voort gaat het weer
in de richting van de equator, waar
de temperatuur 's nachts bijzonder
laag is en om negen uur de volgen
de ochtend wordt Kampala, de
hoofdstad van Oeganda bereikt. De
ze stad met zijn 47.000 inwoners, is
bovendien de hoofdstad van Bugan-
da, een van de vier oorspronkelijke
koninkrijkjes, waarvan de inwoners,
lang voordat de Europese ontdek
kingsreizigers arriveerden, een op
merkelijke beschaving hadden we
ten op te bouwen. De trein, die ons
van de kust af heeft vervoerd, rijdt
niet verder dan deze stad. De wei
nigen, die nog verder het binnen
land in reizen, moeten wachten op
trein 53, die 's avonds vertrekt. Het
zijn meestal mensen met een ware
pioniersgeest, die zo diep in het
binnenland werken. Zij zijn typerend
voor de hoop en de ambitie van het
moderne Afrika.
De volgende ochtend rijdt de trein
op de rand van de driehonderd me
ter diepe Rift Vallek Het George-
en Edwardmeer glinsteren in de
ochtendzon. Dan verschijnen in de
verte enorme met sneeuw bedekte
bergketens. Het zijn de legendari
sche „bergen van de maan" ofwel de
„Ruwenzori", onder welke naam zij
officiéél bekend zijn. De sneeuw van
deze bergtoppen verdwijnt eerst in
de beide genoemde meren, waarvan
het water zich uiteindelijk bij dat
van de Victoria Nijl voegt om daar
na als Witte Nijl de geweldige af
stand naar Egypte af te leggen. De
Maanbergen zijn zelden zichtbaar,
aangezien zij meestal in een ondoor
zichtige mist of wolkenmassa zijn
gehuld.
De ontdekkingsreiziger/journalist
Stanley kampeerde in 1888 weken
lang in de nabijheid van deze ber
gen, alvorens hij een glimp van de
top kon opvangen. En ook thans zijn
er maar weinig mensen, die ooit de
spookachtige bergtoppen, waar vaak
oogverblindende sneeuwstormen
woeden, hebben gezien.
Het einde van de bijna 1500 kilome
ter lange reis is in zicht. Het is de
stad Kasese, die bereikt wordt, na
dat de trein zich door 'n uitgestrekt
moeras heeft heen geworsteld. Hoog
in de bergen huilt een gierende
wind, maar in Kasese staat een fel
brandende zon aan een strak blau
we hemel.
De locomotief slaakt een laatste
stoomzucht. De 1650 kilometer van
Mombasa naar Kasese, dwars door
de Afrikaanse oerwouden, zijn afge
legd.
Ria Valk bijt hier niet van de ze
nuwen op haar nagels, maar snoept
een gebakje.
leek wel of er een lawine van ver
guizingen op mij neerkwam. Mijn
fans scholden mij uit., ik kreeg sme
rige brieven en gemene telefoontjes-
de verkoop van mijn platen daalde
schrikbarend en ik begreep, dat ik
deze eerlijke mening nooit zó open
lijk had mogen verkondigen. Ik ging
zelf kapot aan die toestand, maar
gelukkig had ik mijn verloofde en
mijn ouders. Zij hebben mij over die
moeilijke tijd heen geholpen. Maar
mijn lesje heb ik geleerd! Ik pas
wel op in het vervolg commentaar
te geven".
Ook zei zij: „Ik ben altijd een brok
zenuwen geweest. Je merkt dat niet
zo aan mij, maar innerlijk voel ik
dat zelf het beste. De mensen den
ken vaak dat ik overal maling aan
heb, maar zij weten niets van mij.i
onverwachte huilbuien voor of na
het optreden. Geloof me... ik ben
bang voor het publiek. In ieder ge
val heb ik er een heilig ontzag voor!
Als je de mensen tegen je hebt, berg
je dan maar...!"
Met haar man, de heer Keulenaar
woont Ria in haar prettig gemeubi
leerde Vinkenveense woning. Een
gelukkige vrouw, die wat trots is op
haar spulletjes en de witte auto
voor de deur. Voor het merendeel
alles bij elkaar gezongen en Ria
Valk heeft er hard voor moeten wer
ken. Een tijdlang had zij drie taken.
Ze zong, ze reisde in schoenen en ze
zorgde voor haar echtgenoot. Ja, ze
reisde in schoenen. Haar vader, aan
wie ze praktisch haar hele succes te
danken heeft, /as ziek. Hij kon zijn
Toen de trein voor het eerst in de
Afrikaanse geschiedenis verscheen,
was, zoals overal elders, iedereen
bang voor de „ijzeren slang". Niet
temin heeft geen vervoermiddel
Oost-Afrika zo snel voor de wereld
ontsloten en tot de ontwikkeling
van dit gebied bijgedragen, als juist
de trein. Ambtenaren van het kolo
niaal bestuur, missionarissen, artsen
en technici werden naar het vroeger
geisoleerde gebied vervoerd. Tegen
woordig opereert de spoorwegmaat
schappij onder supervisie van de
regeringen der drie Oostafrikaanse
staten en bereikt een gebied, dat
bijna even uitgestrekt is als geheel
West-Europa. De treinen naar het
binnenland vervoeren materialen en
gereedschappen die nodig zijn voor
de stedenbouw, terwijl de treinen
naar de kust koffie, thee, hout, hui
den en bevroren vlees transporteren,
bestemd voor de wereldmarkten.
Vrijwel iedere dag beklimt een zeer
gemêleerd publiek de coupé's van
de trein. Goed geklede Afrikaanse
regeringsambtenaren, Engelse inge
nieurs, die betrokken zijn bij de
bouw van een krachtstation, druk-
pratende inheemse handelslieden en
zo af en toe een Amerikaanse mis
sionaris.
De derde klas coupé's puilen uit van
de Afrikanen, die enorme hoeveel
heden bagage meevoeren. Sinds jaar
en dag trachten de spoorwegbeamb
ten de reizigers er toe te bewegen
hun bagage te laten vervoeren. Zon
der sukses evenwel, want niemand
vertrouwt het vervoer van zijn spul
len aan derden toe. De maatschappij
laat iedereen een bedrag van onge
veer vijftien cent betalen voor iede
re kip, die hij mee in zijn coupé
neemt. Geiten zijn taboe, een rege
ling waarover veel ontstemming
heerst.
Vroeger vijf, misschien tien jaar geleden kon men de eerste beste
boerderij binnenwandelen en er een prachtige oude hoerenkast verwis
selen tegen een modern meubeltje. Vroeger waren er suikertantes met
zolders vol tinnen schotels en koperen kruiken, die ze je met veel ver
wondering over je bizarre smaak toestopten. Dat was vroeger. Maar die
tijd behoort nu radicaal tot een spijtig verleden. Indien men nu oude
meubels wil, moet men er vaak zeer veel voor betalen.
Een handelaar formuleerde deze gewijzigde omstandigheden met veel
(onbewuste) zin voor humor ln zijn etalage: „Wij kopen tweedehands,
wij verkopen antiek".
Mijn man beweert, dat die voorliefde voor oude spullen bewijst hoe ge
degenereerd we wel zijn. Wij hebben de verbeelding niet meer om zelf
iets te scheppen, en dus teren we maar op onze voorouders.
Misschien is dat wel een beetje waar, al heb ik heftig geprotesteerd
toen hij het zei, maar ik verkies toch een mindere bittere kijk op de
zaken. Oude dingen vertellen verhaaltjes, en in onze nuchtere zakelijke,
haastige wereld luisteren volwassen mensen toch nog graag naar ver
haaltjes. Als u nu in uw huiskamer met haar witte muren en haar grijze
vloerbekleding en haar zwarte zetels en haar strakke stoelen en tafels
plots zo'n oude grillige naaimachine op een tafeltje zet, dan moet u
eens goed luisterenwat die allemaal te vertellen heeft.
Of zo'n geslepen glas waar de zon van uw moderne straat ln speelt.
Luister eens wat een boeiend, onverwacht verhaal u te horen krijgt
