tiet nieuwe
Het Gelders Orkest komt
Over gastorkesten
en gastdirigenten
VAKANTIE
BIJLAGE
Stijlklokken
v. d. Vlerk
O/j zoeh naar de lente...
ZATERDAGS GESLOTEN ZIJN
SCHIEDAMSE APOTHEKEN
VRIJDAGSMORGENS VOOR 12 UUR
16e jaargang No. 42
Verschijnt woensdag en vrijdag in Schiedam en Kethel.
Op zijn bat
Sensationeel BMW nieuws
op pagina 2
In een gezellige draion vrijetijds-pullover
In verband met de 5-daagse werkweek zullen de
De waarnemende Apotheek behandelt
alleen die recepten welker toediening geen uitstel gedoogt.
(wet geneesm. voorz. 5 art. 32)
Wij raden U aan
Voor het weekeinde noodzakelijke herhalingen van recepten
in uw eigen apotheek aan te bieden, daar wij niet kunnen garanderen dat 's mid
dags aangeboden herhalingen nog die zelfde dag gereed komen.
Ingaande 13 maart 1965. Schiedamse Apothekers
RUIL NU UW OUDE T.V. IN
RADIO „ACTIEF"
RADIO „ACTIEF"
ZIE ACHTERPAGINA
VRIJDAG 5 MAART 1965
OPLAAG 30.150 EXEMPLAREN
IOOK IN ROTTERDAM
OUD-MATHENESSE
Aangesloten bij de Nederlandse Huis-aan-Huisblad Pers
Redaktie en advertenties: BROERSVEST 125, Schiedam (C. J. van der Klink), telefoon 010 267368 263939
Kantooruren: dagelijks (behalve zaterdag) van 9-1 en 2-6 uur. Inzendtermijn adverienties: d.nsdag en donderdag 6 uur 's avonds.
Centrale administratie Randstad-edities. Koornmarkt 34, Dell», telefoon 01730-23627* Tarieven op aanvraag.
De „Randstad-edities" geven plaatselijke uitgaven in Delft,
Schiedam, Vlaardingen, Maassluis, Rijswijk met de rond deze
steden gelegen dorpen en 'n streek-editie voor geheel Westland
MEER DAN IN DE GROTE STEDEN VAN ONS LAND GEBRUIKELIJK IS HEEFT SCHIEDAM ZICH KUNNEN ORIËNTEREN
INZAKE HET MUSICEERPEIL EN DE SPEELTRANT VAN DE DIVERSE NEDERLANDSE SYMFONIE-ORKESTEN. HET IS ZELFS
NIET BIJ EEN ENKEL GASTCONCERT GEBLEVEN. GEHELE ABONNEMENTSERIES ZIJN IN HET NOG TAMELIJK RECENTE
VERLEDEN VOOR REKENING GEKOMEN VAN HET U.S.O. EN HET RESIDENTIE-ORKEST. SCHIEDAM MOCHT BUITENDIEN
HET KAMESORKESTREPERTOIRE WAT NADER LEREN KENNEN EN DEELDE, TOEN HET R.Ph.O. DE CONCERTEN IN PASSAGE
THEATER GING VERZORGEN, MEE IN DE UITWISSELINGEN, DIE HET ROTTERDAMSE ENSEMBLE MET HET BRABANTS
ORKEST EN MET HET OVERIJSSELS PHILHARMONISCH ORKEST TOT STAND BRACHT MAANDAGAVOND 10 MAART ZAL
OP DEZE MANIER HET GELDERS ORKEST TE GAST ZIJN EN OPNIEUW IS ER DUS VOOR DE TOONKUNSTLEDEN EN AN
DERE CONCERTBEZOEKERS GELEGENHEID, DE MUZIKAAL-INTERPRETATIEVE HORIZON TE VERWIJDEN.
Men zal het Gelders Orkest echter niet horen onder leiding van zijn eigen
dirigent Carl von Garaguly Hongaar van origine en vóór zijn Arnhemse
tijd eenmaal gastdirigent bij het R.Ph.O. maar onder de gastdirectie van
Francesco Mander. Er gaat namelijk geen concertseizoen voorbij of er ver
schijnt bij de grote orkesten een gastdirigent, een buitenlander veelal, die
na een vaak zeer korte periode van terreinverkenning een aantal concerten
heeft te leiden. Voor het publiek is zijn optreden bijna even attractief als
dat van de solist, hetgeen niet te verwonderen is, want het „bespelen" van
het complete instrument, dat orkest heet, vereist een even grote virtuozi-
teit als het beheersen der piano- of viooltechniek. Maar zelfs afgezien van
dit min of meer uiterlijke aspect: men kan ervan verzekerd zijn, ook een
andere interpretatie te horen dan die waaraan men gewend is. Als zodanig
heeft de gastdirectie een artistieke verfrissende, verruimende werking, die
het publiek zich niet graag zou zien ontgaan.
Natuurlijk is de gastdirigent een
tijds- en in zekere zin ook een mode
verschijnsel. Het hangt ten nauwste
samen met de geaardheid van de
taak, die de orkestleider sedert
ongeveer een eeuw te vervullen
heeft en met de psychologische
eisen, welke door de intensivering
van het concertleven aan orkest en
publiek worden gesteld. Het ligt wei
nig voor de hand, dat men ten tijde
van Lully in Parijse hofkringen ern
stige behoefte zou hebben gevoeld
aan iemand, die deze eerste dirigent
van betekenis (circa 1660) zo nu en
dan afloste bij het maat stampen,
zoals men dat in die dagen met een
dikke stok op de grond placht te
doen.
Evenmin lijkt het waarschijnlijk,
dat een andere 17de eeuwse kapel
erop gebrand zou zijn geweest, door
Lully een viool te zien doormidden
breken op het hoofd van één harer
ledenMaar zonder scherts: de
gastdirectie was zinloos, zolang de
kapelmeester niets méér had te doen
dan het aangeven van tempo en
maat.
zoals dat nu weer door kleine en
sembles wordt gedaan bij het ver
tolken van oude muziek en zoals het
Nederlands Kamer-orkest doet, wan
neer zijn dirigent Szvmon Goldberg
tevens als solist optreedt. Een tijd
lang heeft men ook de dubbeldirec-
tie gekend, namelijk van eerste vio
list en cembalist. Eer men bij deze
methode elkaar „gevonden" had, wa
ren er begrijpelijkerwijs al heel wat
matén gespeeld. Bachs tijdgenoot
Telemann noemde daarom het begin
van een stuk „die Hundetakte"
ontstond de vermaarde dirigent-in
terpreet, die soms zijn eigen ensem
ble verliet om elders gastconcerten
te geven.
Charles Münch, beroemd tot in alle
uithoeken van de wereld en nog on
langs in Rotterdam om enkele ge
denkwaardige R. Ph. O.-concerten te
leiden, zegt in zijn autobiografie, dat
de vaste dirigent een veel interes
santer en verantwoordelijker taak
heeft dan de gastdirigent, omdat hij
orkest, repertoire en publiek moet
vormen, terwijl de gast dikwijls de
tijd ontbreekt, zich aan de nieuwe
sfeer aan te passen. Toch wordt van
hem verwacht dat hij „op zijn best
schittert en weer verdwijnt."
Als Münch schrijft: „Men is geroe
pen om steeds te strijden en steeds
te overwinnen" doelt hij kennelijk
op de dirigenten, die geen eigen or
kest bezitten. Hebben zij dit wel,
dan is ook voor hun horizonsverrui
ming het gasteren zo nu en dan wen
selijk en zelfs noodzakelijk.
Ocntraie fiquur
Ibbubbeldirectie
Vaak ook gebeurde dit niet langer
dan gedurende 'n aantal maten door
de eerste violist (concertmeester),
De centrale, coördinerende figuur,
die volgens onze begrippen de diri
gent behoort te zijn, ontstond eerst
in de jaren, dat de partituren der
mate ingewikkeld werden, dat het
orkest het zonder zulk een leidsman
niet meer kon stellen. Het is de 19de
eeuw geweest, die van de dirigent 'n
zelfstandig, veelal uitsluitend repro
ductief werkzaam kunstenaar heeft
gemaakt, door wiens bezwerend ge
baar enorme symfonieën, geladen
met de meest uiteenlopende, subjec
tivistische gevoelsinhouden, tot leven
kunnen worden gewekt. Het was ook
in die 19de eeuw, dat elke dirigent
apart op de gestandaardiseerde gas-
tiek zijn persoonlijke stempel ging
drukken.
De componist-dirigent, die naar an
dere landen of steden trok om eigen
werk uit te voeren bleef bestaan
in de tegenwoordige tijd herleeft hij
zelfs weer, getuige figuren als Bou-
lez, Maderna etc. maar daarnaast
Een
bijzondere
collectie
in
uitsluitend
het beste
fabrikaat.
Van de
meeste
typen thans
een enkel
stuk
direct uit
voorraad
leverbaar.
Prijzen
v.a. 150,
Fries Staartklokje327.75
«OTTERDAMSEDUK 16» SCHIEDAM
In Bruno Walters autobiografie
„Thema met variaties" staat ergens:
„Ik gaf ook gehoor aan uitnodigin
gen naar Warschau voor symfonie
concerten en aldus vergrootte zich
mijn levenskring met steeds meer
landen, steden en mensen. De con
certen en opera-opvoeringen, de rei
zen, die ik ervoor moest maken, bo
den mij, buiten mijn werk als kun
stenaar, een overvloedige gelegen
heid om ervaringen te verzamelen,
mij aan te passen en mensen onder
allerlei omstandigheden te leren ken
nen."
Fritz Rieger, wiens gastdirecties het
R. Ph O. zich met ingenomenheid
herinnert, vestigde een jaar of wat
geleden eens de aandacht op enkele
psychologische factoren, die inhou
den, dat het steeds zien van dezelfde
dirigent het waarderingspercentage
verkleint. Waarmee dus aangeduid
wilde zijn, dat een korte verandering
voor alle partijen nuttig is.
Vanzelfsprekend kunnen ook wel be
zwaren worden gesignaleerd. Deze
treden bij een te korte samenwer
king aan het licht, wanneer het or
kest geen gelegenheid krijgt, zich
volledig met de opvatting van de
gastdirigent vertrouwd te maken.
Dat deze bezwaren desondanks ge
ring zijn, is te danken aan de be
reidheid van orkestmusici, zich te
onderwerpen aan de wil van hun lei
der, althans wanneer zij in hem de
imperator en de man, die zijn vak
verstaat, herkennen.
„Er zijn geen slechte orkesten, er
zijn alleen slechte dirigenten", zei
reeds Hans von Bülow. En tenslotte
citeren wij Bruno Walter: „Wie niet
met autoriteit is geboren, wie deze
dynamiek van het wezen, die in de
sfeer van de wil ontstaat, ontbreekt,
hem helpt geen muzikaal talent, geen
kunde, geen wetenschap. De gave
der autoriteit is één der belangrijk
ste elementen voor de aanleg van
een dirigent."
Elly Salomé.
v
W£>>
Wm '-y
Er zit nog geen blaadje aan de bo
men... De wind is schraal en zuur!
Toch trekt u in het weekend met
uw gezinnetje naar buiten, want er
zijn katjes! Er zijn knoppen aan de
bomen of struiken te bespeuren. Er
is in deze tijd zoveel boeiends te
ontdekken.
Goed, het is frisjes... Maar dat kan
onmogelijk bezwaar zijn om thuis
te blijven. Met een lange broek aan
en een gezellige trui, een „vrije-
tijdspullover" kunt u ertegen en...
bent u op en top een sportieve
vrouw, die ongedwongen uw ge
zin op verkenning door de natuur
kan vergezellen. Over die trui be
hoeft u zich totaal geen zorgen te
maken. Die kan met recht tegen een
fiks stootje, zit warm, heerlijk warm
zelfs en is zó gewassen en zó weer
droog! Mijn liefje, wat wil je nog
meer?
We geven er u een afbeelding van.
Een droom van een trui, waarop u
nog net zit te wachten! Al moeten
man en kinderen daar natuurlijk
eerst weer van overtuigd worden.
Hetgeen subiet gebeurt, als u 'm aan
heeft en er tegen kan!
MAAR DAN BIJ
WIJ GEVEN DE HOOGSTE INRUILPRIJS
Bel 15.16.04 of 26.34.20 en wij komen Uw toestel
taxeren!
Keuze uit alleen bonafide merken, w.o.
PHILIPS, GRUNDIG, TELEFUNKEN
CORN. DREBBELSTRAAT 7 SCHIEDAM
Tot 's avonds 11 uur bereikbaar
(Ook voor reparaties)
