Geen vis meer
TOON POST:
Mij kan het niks schelen
RENAULT
RENAULT DEALERS
VAN SCHIEDAM
Jan Daalmeijer:
Oecumenische
broodmaaltijd
op 27 maart
■PiltlS
GARAGE DE KOSTER
AUTO-CENTRALE SCHIEDAM
9
Reportage van:
Hans Visser (foto's)
Joop Daalmeijer (tekst)
99
99
Café „Oud Holland"
EpLGOEDHfj/
ZE ZIJN ER WEER
KEN f 10.75
SKIPPER f 8.75
BURG. HONNERL. GRETELAAN 273 - TEL. 260160 (3 lijnen)
^msssssssmsimmmmmsmmimmssmmsssmsmsmmssssimssssimsmmmmsmsss^
WOENSDAG 10 MAAPT 1965
MFT MIFItWF FTAPicoi ATI
1967 EINDE
POLDERVAART
Over ongeveer twee jaar is de Poldervaart niet meer. Ruim 636 jaar heeft
hij er dan gelegen, vijf en een halve kilometer lang, gaande van de Schie
naar de Vijfsluizen. De naam Vijfsluizen herinnert nog aan de vijf sluizen
die er vroeger, nog voor 1587 aan de monding van de Poldervaart lagen. In
1587 werden deze vijf sluizen vervangen door één sluis. De huidige inlaat-
sluis dateert van later datum: 1898. De Poldervaart, eens gegraven voor de
bemaling van het oostelijk deel van Delfland, zal nu eindigen zijn diensten
te bewijzen aan de inwoners van de polder. Waarom de Poldervaart gaat
verdwijnen, en hoe dit plan van de Gemeente Schiedam wordt opgevat
door enkele mensen die hun gehele leven te maken hebben gehad met de
Poldervaart kunt U lezen in de nu volgende reportage.
De oorzaak van de verdwijning van de Poldervaart bestaat eigenijk uit een
hele rij oorzaken. Allereerst is daar de veiligheid van de inwoners van de
polder. Deze mensen moeten natuurlijk gevrijwaard worden voor over
stromingen en andere gevallen van wateroverlast. Dat betekent dat er
goede, stevige dijken moeten zijn, dijken die voorkomen dat het water
vrijelijk de polder instroomt. Toen de vaart gegraven werd lag het omlig
gende land op ongeveer Nieuw Amsterdams Peil. Door inklinking bo
demdaling veroorzaakt door een droger worden van de bodem, hetgeen
weer veroorzaakt wordt door de bemaling) is het land ongeveer twee meter
gezakt.
Dat betekent dus dat de dijken op
gehoogd moeten worden. Die dijken,
ook wel boezemkaden genoemd, lig
gen óp' grondslagen die tot zeer gro
te diepte uiterst slap zijn. Dit
brengt het gevaar met zich mee dat
de ondergrond door de grote druk
van bovenaf gaat schuiven, en de
kaden zullen dan wegzakken. Daar
komt dan nog bij dat de kaden zelf
ook van een niet al te hechte struc
tuur zijn. In de dijkjes is namelijk
vrij veel puin en koolas verwerkt.
De dijken zijn hierdoor niet alleen
poreus geworden, maar zijn vooral
in een steeds slechtere staat komen
te verkeren. Het kwam reeds ver
schillende malen voor dat kleine
verschuivingen plaats vonden. Op
24 april 1903 had dit een vrij ern
stige doorbraak ten gevolge.
In 1928 zijn er bij de Schie en bij de
uitmonding van de Polderwaterke
ring keersluizen gebouwd, maar
toch bleek dit niet afdoende. De dij
ken moesten herhaaldelijk opge
hoogd worden, en verschillende
stukken moesten afgesloten worden
voor fietsers en wandelaars, daar
het niet langer verantwoord was
zonder meer over die stukken te
gaan.
Uit onderzoek bleek, dat deze op
Naast zijn taak als afwateringska
naal, heeft de Poldervaart ook vele
jaren lang dienst gedaan als doelwit
voor dagjesmensen en vissers. Jaren
lang voeren er kleine roeibootjes,
kano's en zeilboten op het water.
Het botenhuis „Polderzicht" was
vele jaren lang de vertrekplaats van
die bootjes. Daar werden de boten
verhuurd aan iedereen die er eens
een paar uur op uit wilde. Het bo
tenhuis is, zoals U gelezen heeft,
overgegaan in de handen van het
clubhuiswerk van de St. Joris-Doele.
De jongens van de Doele kunnen in
de nog resterende twee jaar naar
hartelust roeien en spelen op de Pol
dervaart, maar dan is het ook voor
hen afgelopen.
Een groot aantal jaren geleden was
de Poldervaart ook een bekend vis
water. De laatste jaren is de vis
stand hard achteruit gegaan, en mo
menteel zit er haast geen vis meer
in. Jan Daalmeijer, de vroegere bad
meester van het open bad aan de
Havendijk heeft ruim 60 jaar gevist
in die Poldervaart. „Ik heb er wel
snoeken gevangen van dertien en een
half pond", zegt hij trots. Wie aan
visserslatijn denkt komt echter be
drogen uit, want in de kast heeft
Jan Daalmeijer foto's liggen waar hij
opstaat in gezelschap van ongeloof
lijke snoeken." De grootste die ik ge
vangen heb was 99 cm. lang.
Ook vingen we palingen van onge
veer een meter lang. Die dingen wo
gen zo'n dikke 6 pond. De enige
moeilijkheid was, hoe die beesten
dood te maken, want ze kronkel
den zo, dat je ze haast niet houden
kon. Meestal gaven we ze een klap
op de hersens. Dat was de snelste
en de minst pijnlijke manier. Ook
hebben we hier ontzettend veel snoe
ken gevangen. Ik ben zelf in de pol
der groot gebracht, en toen ik al
heel jong was, vingen we al snoe
ken. Dat deden we met de snoeken-
strik. Zo hebben we precies geleerd
waar die snoeken lagen.
Ja, dat vissen is nu ook afgelopen.
Er zit niks meer in. Voor de visserij
is de Poldervaart al een hele tijd
Vissen in de Poldervaart is de
laatste jaren zoeken naar een
speld in een hooiberg. Jan Daal-
meyer legt echter nog even in,
om de fotograaf te plezieren. En
zo was het tenslotte vroeger wél.
hogingen ook in de toekomst nog
zouden moeten worden uitgevoerd.
Men heeft echter ook berekend dat
het grondmechanisch evenwicht ge
vaarlijk dicht genaderd is. Dat wil
zeggen dat er sprak? is van een la
biel evenwicht. Bij een verstoring
van dit evenwicht heeft absoluut
een kadebreuk plaats, hetgeen een
inundatie van de aanliggende pol
ders met zich meebrengt.
Er bleven toen nog twee wegen
over: óf een algehele reconstructie
van de kaden, óf opheffing van de
Poldervaart. Eind 1960 is toen een
commissie opgericht, die de moge
lijkheid van opheffing van de Pol
dervaart zou onderzoeken. In deze
commissie hadden zitting vertegen
woordigers van het Rijk, de Provin-
sie Zuid-Holland, het Hoogheem
raadschap Delfland, de Nederlandse
Spoorwegen, en de gemeenten Rot
terdam, Schiedam en Vlaardingen.
De gedachten gingen uit naar een
opheffing op grond van de overwe
ging, dat de moeilijke en niet ge
vaarlijke verzwaring van de kaden
achterwege kon blijven, enige ont
worpen kunstwerken niet behoef
den worden uitgevoerd, en bestaan
de kunstwerken niet te worden ge
handhaafd. Voorts zouden er moge
lijkheden tot een gunstiger gebruik
van de gronden in de uitbreidings
plannen en tot betere verkeersop-
lossingen ontstaan.
Eind 1961 kwam het rapport uit.
De conclusie: de opheffing was mo
gelijk, zowel op technisch, water
staatkundig als stedebouwkundig
punt. De gelden die nodig zouden
zijn voor de verbeteringen van de
kaden, en voor de instandhouding
van dit afwateringskanaal, konden
veel beter besteed worden aan de
vervanging van de Poldervaart. De
raming van de kosten sloot met een
bedrag van ongeveer 7,5 miljoen guL
den. Schiedam zou tot een bedrag
van 1.775.000,deelnemen in de
kosten, en daarbij te participeren
voor 32,87 in de overschrijding
van de kosten, thans geraamd op
3.250.000,—.
verloren. Als ik nu ga vissen, dan ga
ik maar naar zee."
Voor onze fotograaf haalt hij zijn
hengel nog eens te voorschijn. Met
z'n drieën lopen we nog eens naar
de Kade van de Poldervaart toe. Jan
Daalmeijer schroeft zijn hengel in
elkaar, en houdt hem boven het wa
ter. Hans Visser schiet zijn plaatje.
Dan wordt de hengel weer ingepakt.
Vis heeft hij niet gevangen. Die zit
er immers niet meer, „nee, als vis
water is er niets verloren aan de
Poldervaart."
Toon Post, 67 jaar oud, is een van die mensen die hun gehele leven te ma
ken hebben gehad met de Poldervaart. „Ja, ik ben hier zelfs geboren. Mijn
vader had hier een molen en daar ben ik geboren." Toen hij ongeveer 16
jaar was, begonnen zijn bemoeienissen met de polder. „Met onze molen
maalden we toen in de Nieuwlandse Polder. Ja, het was een prachtige
molen. De roeden waren zo'n dikke 15 meter lang en als de molen op volle
kracht draaide, dan maalde ik wel zo'n 60 kubieke meter water per minuut
weg. Dat ging toen nog met zo'n schoepenrad. Dat ding had een doorsnee
van 6 meter 80, en was 55 cm. breed".
Op 5 oktober 1944 kwamen de Duit
sers naar de molen, en hebben hem
toen als represaille-maatregel in
brand gestoken. Ze kwamen hier
met grote vaten benzine, en gooiden
dat op de zolder, en in de kap. Nou,
dat wil wel branden. Binnen een
paar uur was er niets meer van
over." Toon Post moet erg trots ge
weest zijn op zijn molen. In het
kleine huisje waar hij nu verstoken
van gas, water en licht woont, han
gen enkele schilderijen die de molen
tonen in zijn volle glorie. Er hangt
ook een tekening van een rokende
molen Alles wat er na die brand
over bleef is er nog zo'n beetje. De
achtkant, waarop de molen gebouwd
is, ligt er nog steeds. Toon schopt er
tegen met zijn klompen. „Op het
overgebleven fundament hebben ze
later een nieuw gemaal gebouwd.
Het had een motor van 60 p.k., en
een maalvermogen van 35 kubieke
meter per minuut.
Ik heb daarmee gemalen tot 1962.
Van die tijd af ligt hij stil, en ben ik
gepensioneerd."
„Vindt U het nu erg om hier weg
te gaan?" vroegen we aan Toon Post.
„Nee, het kan me niets schelen, het
is trouwens ook hard nodig dat al
les hier weg gaat, want ik vertrouw
die kaden niks." Dat is het antwoord
van een man die zijn gehele leven
gewoond heeft aan de Poldervaart,
iemand die zijn gehele leven gewerkt
heeft voor die Poldervaart. Het is
voor hem al twee jaar afgelopen. Oh
nee, hij zal die polder niet vergeten,
evenmin als hij zijn molen vergeet,
maar het leven gaat gewoon verder.
Met een „echt hoor, het kan me niks
schelen", gaat hij zijn warme huisje
weer in.
C. RISSEEUW
De zaak met sfeer
Hoogstraat 124, Telef. 269781
Dinsdags gesloten
VOOR IEDEREEN!
BR0ERSVEST 54 SCHIEDAM
Dr. Wibautplein 63
Telefoon 261594
De Speciaal-zaak
ln speelgoederen
De verloofde van Barbie
kleding: o.a. smoking, leger
uniform, dokterskostuum en
vele andere.
Ook het zusje van Barbie
en diverse kleding o.a. schaats-
pakje, bruidsmeisje en balle
rina.
In navolging van wat reeds op
dit gebied in andere plaatsen van
ons land is gebeurd, nodigt thans
de Oecumenische raad van ker
ken te Schiedam, voor zover de
plaatsruimte dit toelaat, leden
der Schiedamse kerken uit deel
te nemen aan een gemeenschap
pelijke broodmaaltijd, te houden
op zaterdag 21 maart a.s. om 18
uur in de grote zaal van de Op-
standingskerk (ingang dr. Kuy-
perlaan), Burg. Honnerlage Gre-
telaan te Schiedam.
De bedoeling van deze maaltijd,
die 'n min of meer religieus doel
heeft, is, om leden van verschil
lende Schiedamse kerken om één
gemeenschappelijke tafel te ver
enigen om hen in de gelegenheid
te stellen kennis met elkaar te
maken en elkaar te ontmoeten als
belijders van één Heer, die allen
samenbindt.
Tijdens deze maaltijd, waarvoor
een eenvoudige liturgie is ont
worpen, zal worden gezongen, ge
beden, uit de Schrift gelezen, ter
wijl er ook een korte meditatie
zal worden gehouden, die als uit
gangspunt zal kunnen dienen voor
de onderlinge verdeeldheid. Van
de deelnemers wordt verwacht,
dat zij door deelname aan deze
maaltijd uitdrukking willen ge
ven aan hun onderlinge verbon
denheid in Christus over de mu
ren der bestaande kerkgenoot
schappen heen. Hoewel het stre
ven daarop niet uitdrukkelijk is
gericht, hoopt de Oecumenische
raad van kerken niettemin, dat
deze tafelgesprekken in de toe
komst zullen kunnen leiden tot
bepaalde initiatieven op het ge
bied van toenadering en samen
werking.
De deelnameprijs bedraagt fl.50
per persoon. Deelnamekaarten
zijn tegen betaling van dit be
drag te verkrijgen aan de navol
gende adressen: H. Teeuw, Tuin-
laan 2b; W. v. d. Gaag, Vondel
laan 13a.
wmmanawimmmnawwwmmmmwwmmmwwmwwimmmim
NOORDVEST 111-113 TELEFOON 265606
