OVER DE ROL VAN DE VERTOLKER
IN HET CONCERTLEVEN
STADSBLAD'S
WEKELIJKSE PUZZEL
l^ond de f-^cióóage-concerten
SCHIEDAM
SUèDE
ALJA
OPEL KADETT
Reisbureau
predik
beurten
REAL MADRID
FEIJENOORD
BUTAAN
GASKACHELS
DE NIEUWE
MODEL 1966
STAAT IN ONZE SHOWROOM
Het moet de lezers van ons vorige artikel wel zijn opgevallen, dat
in de bespreking van het aanstaande concertseizoen vrijwel uit
sluitend aandacht is besteed aan de uit te voeren werken, niet aan
degenen, die zich met de uitvoering zien belast. Dat is bewust ge
schied. Nog steeds is het zo, dat een concertpubliek allereerst is
geïnteresseerd in de naam van de solist bij een orkestconcert. Die
van de dirigent komt daarna en eerst in derde instantie gaat men
doorgaans zien, wat het programma te bieden heeft.
Improvisatie
23 SEPT. NAAR
NOG ENKELE STUKS
2 daagse vliegreis
Tweede plaats
Wie srJjn zij V
Polo de Haas
47. geestdrift
BROERSVEST 74-76 - TEL. 269404
ook zaterdag geopend van 9-5 uur.
VRIJDAG 10 SEPTEMBER 1965
HET NIEUWE STADSBLAD
Wij hebben deze volgorde bewust
omgedraaid, in een weloverwogen
poging, deze zaken zuiverder te
stellen, hoewel uiit het vervolg dui
delijk zal blijken, dat het „verkeer
de" in de betekenis van omge
keerde standpunt (of, zo men
wil: uitgangspunt) zeer begrijpe
lijke en zelfs goed te noemen kan
ten heeft.
Allereerst de oorsprong. Het over
matig letten op de naam van de so
list en het beschouwen van zijn of
haar bijdrage als het voornaamste
onderdeel van een ooncert is een
overblijfsel van de virtuozen ver
heerlijking ,die in de 19de eeuw
(bij de opkomst van het virtuozen-
dom) is ontstaan.
De ontwikkeling van het concertle
ven in tegenstelling tot het in
tieme musiceren aan vorstenhoven
en in de huiselijke kring met de
daarmee parallel lopende verbete
ringen aan het instrumentarium
werkten een technische specialisa
tie in de hand, die de speler ver
vreemdde van de componist, nadat
in vroeger eeuwen schepper en uit
voerder vanzelfsprekend in één per
soon waren verenigd.
Op het ogenblik vindt niemand het
meer vreemd, wanneer een compo
nist niet in staat is, zijn eigen werk
te vertolken. Omgekeerd verbaast
het niemand, een befaamd solist te
horen zeggen, dat hij niet improvi
seren kan. Toch zal zelfs de leek
aanvoelen, dat de niet instrumen
taal onderlegde componist een al
leszins aanvaardbare figuur is, ter
wijl de uitvoerder, die niets zelf kan
bedenken, iets onmisbaars ontbeert.
Intussen zijn muziekpedagogiek en
-psychologie al wel zo ver, dat het
vermogen tot improviseren (bij het
kind een natuurlijke zaak) als een
kostelijke bron wordt beschouwd,
die men tracht te voeden inplaats
van haar te laten opdrogen. Dat
verdrogen is het gevolg geweest
van diezelfde verheerlijking van in
strumentale techniek, die de hou
ding van de meeste concertbezoe
kers in beginsel bepaalt. Iedereen
weet het toch: een kind, dat piano
les krijgt, wordt geacht na een
maand of wat iets te kunnen spelen.
De leraar, die de tijd heeft gebruikt
om het gehoor te ontwikkelen etc.
krijgt al gauw de naam, dat zijn pu
pillen n.iet „opschieten"... Het be-
Geheel verzorgd incl. excur
sies, zitplaats wedstrijd, ver
zekeringen en airport tax,
slechts 285.-
25 sept, en 2 oct.
3 dagen naar de wijnfeesten
in REMAGEN
Volledige verzorging 72.50
BOEK TIJDIG BIJ:
Rotterdamsedijk 401
Telefoon 26.67.35
Lid Federatie van Ned.
Reisbureaus
Korte Suède Jasjes vanaf
97.50
en 7/8 vanaf 125,
Lange mantels vanaf 165.
MODEMAGAZIJN
BROERS VEST 111
wandelen van de gulden midden
weg is misschien het grootste pro
bleem van de instrumentale les.
Er is nóg een reden geweest, waar
om in de vorige eeuw aan de inter
preet een verhoogde waarde werd
toegekend. Met de intrede van het
subjectivisme in de muziek, dat het
voornaamste kenmerk van de ro
mantische scheppingsperiode is,
gingen begrip voor en bënadering
van een werk een intensieve rol
spelen, die de éne vertolking he
melsbreed kon doen verschillen van
de andere. We komen nu aan een
kritiek punt, waarop het gelijk van
de concertbezoeker, die er eerst en
vooral op let, wie de solist of de
dirigent is, naar voren springt. Wat
ons met dit betoog echter voor ogen
staat, is, er nog eens nadrukkelijk
op te wijzen, d'at de befaamde Cho-
pin-vertolker zijn hoogste troeven
nooit zou hebben kunnen uitspelen
zonder de invallen van Chopin, zo
min als de Bachspecialist deze
roem had kunnen verwerven zon
der Bachs wonderbaarlijke compo
sities. De herschepper is niets zon
der de schepper en daarom behoort
hij, hoe knap ook, op de tweede
plaats te komen.
Na deze inleiding wordt het dan
hoog tijd te zeggen, wie de dirigen
ten en solisten bij de aanslaande
concerten van het R.Ph.O. in Pas
sagetheater wel zijn. Het spreekt
vanzelf, dat Franz-Paul Decker in
elk geval twee concerten voor zijn
rekening neemt. Als enige yaste di
rigent van het Rotterdamse orkest
is zijn aandeel in de directies uiter
aard groot. Zijn initiatief tot uitvoe
ring van het Amerikaanse program
ma op 22 september, waarover wij
reeds schreven en waarop we vol
gende week uitvoerig terugkomen,
is een originele daad, waarvoor
waardering past.
Op 26 januari leidt hij twee wer
ken, waarvoor een kleine bezetting
wordt vereist: Haydns 73ste symfo
nie en Vivaldi's concert voor vier
violen en strijkorkest. Nog onlangs
heeft Franz-Paul Decker verklaard,
het voor de ontwikkeling van de or
kestcultuur noodzakelijk te achten,
dit soort stukken, waarbij het aan
komt op subtiel, verfijnd spel, in
royale mate in het speelplan op te
nemen. Hiermee kwam hij terug op
een eerder met woord en daad be
leden principe, dat het R.Ph.O.
slechts ten goede kan komen. Solis
ten in Vivaldi zijra de beide eerste
en de beide tweede concertmeesters
van het orkest, de inmiddels geheel
ingeburgerde Hongaren Gabor Rad-
nai en Erszebet Horvay, de nog jon
ge Nederlander Daniël Otten en de
eerst sitnds januari iin de orkestgele
deren opgenomen Jan-Magne Bö-
bak, eveneens een buitenlander dus.
Tschaikowsky's vierde symfonie
brengt dan weer een omvangrijk or
kestapparaat in werking om na de
pauze de romantische literatuur
recht te doen.
Toevalligerwijze zal men eveneens
twee maal als dirigent aan het werk
zien de jonge beschermeling en op
volger van Pierre Monteux, David
Zinman, de eerste keer ais gastdiri-
gant van het Overijssels Phiiharmo-
ni'sch Orkest, (op 24 november a.
s.de tweede als gastdirigent bij
het R.Ph.O. Een gelukkige omstan
digheid, dunkt ons, want de wereld
faam van deze geboren orkes*'e:der
is terecht zeer snel tot stand geko
men. Hij leidt in november naast
Schuberts negende symfonie de
Passacaglia van Anton von Webern,
de grote stimulator van de avant-
gardistische componisten en het
pianoconcert van Ravel, dat ver
tolkt zal worden door Jaques Klein,
één der zeer grote talenten van de
jonge piani'stengeneratie.
In maart (de 16de), bij het R.Ph.O.,
dirigeert Zinman de derde symfo
nie van Brahms. Voor de pauze is
het programma gewijd aan fragmen
ten uit Mozarts „Nozze di Figaro",
met als soliste de sopraan Marilyn
Tyler Amerikaanse van origine
doch jarenlang soliste bij de Ne
derlandse Opera, wat haar niet ver
hinderde, vele engagementen elders
af te sluiten.
Als laatste in de rij dirigenten komt
een jonge Tsjech, Eduard Fischer,
die naar wij menen nog niet in ons
land is opgetreden. Een jeugdig Ne
derlands pianist. Polo de Haas, zal
dan solist zijn, zodat deze 20ste
april verrassingen in interpretatief
opzicht in petto heeft, waarover wij
geen voorspellingen kunnen doen.
Hetgeen in zoverre het beste is, dat
wij allen dan onbevooroordeeld zui
len gaan luisteren.
Want dat hebben wij tegen op het
najagen van grote namen: men is
niet goed, omdat men naam heeft,
doch heeft naam, omdat men goed
is. Het verschil is subtiel, maar niet
temin groot.'
Michel'ine Boidin.
Horizontaal:
1. deel v.e. toneelstuk
5. pl. in N.-Holland
9. draak
12. meisjesnaam
14. kolenemmer
15. hok
17. fr. lidwoord
18. zangnoot
19. verlaagde toon
21. familielid
22. slepende ziekte
24. voorschrift
26. goud (fr.)
27. stad der oudheid
28. vrees
31. sappige
34. pers. vnw.
35. voorzetsel
36. getij
37. ten laatste
38. aanzien
40. inhoudsmaat
42. deel v.e. schip
43. autodeur
46. muziekterm
Vertikaal:
2. mil. opl. school
3. meisjesnaam
4. deel v.h. been
5. wondvocht
6. lidwoord
7. woonschip
8. zitbankje
10. zangnoot
11. dierenverblijf
13. ingezetene
16. miLitair
.8. rondhout
20. selenium
23. boos
25. goedgeefs
28. bet zij zo
29. heilige
30. reinigingsmiddel
31. rode verfstof
32. jongensnaam
33. iedere
39. pl. in Gelderland
41. jongensnaam
42. spoedig
44. geogr. aanduiding
45. s to (maat
Inzenden tot woensdag a.s. 12 uur.
Met vermelding „Puzzel" aan ons
bureau, Broersvest 125, Schiedam.
De ideale en voordelige oplossing
voor verwarming van kamers zon
der schoorsteen. Zeer geschikt voor
bij-verwarming.
Gemakkelijk verplaatsbaar. Zeer
zuivere verbranding.
Sierlijke modellen, passen in iedere
ruimte. Leverbaar met ingebouwde
gasfles. Branden circa 100 uur op 1
ties gas van 11 kg. Verbruiken ca.
8 cent per uur.
Parkweg 106
Tel. 260111
(3 lijnen)
Dia's, een verkoperd Eifeltorentje, een pepermolen (gejat bij de
firma Nolet in Ierseke, waar je zalig oesters kunt eten), een foto
van onze Jo op het St. Pietersplein, een lege Chiantifles, een
Schwartzwalder klokje, een koebel uit Tirol, dat zijn de reis-
trofeeën waardoor we nog lang onze herinneringen aan een on
vergetelijke vakantie kunnen bewaren.
Die herinneringen zijn voor iedereen anders.
Oom Sjaak lebbert nc over Folies Bergere en Striptiesen.
Nicht Cato heeft plakboeken vol met landschappelijke beschrij
vingen, verlucht met prentbriefkaarten over pittoreske geveltjes,
oude kastelen, ruïnes er standbeelden.
Kees van tante Marie houdt er correspondentie op na met een
heel stel leuke grieten, die hij later nooit meer terug zal zien.
Mevrouw van Gils heeft er een prachtige bruine teint van over
gehouden. Meneer Bakker zit een jaar lang te sakkeren dat ze
hem dik belazerd" hebben. Om dat te bewijzen laat hij hotel
rekeningen zien.
Voor mij "zijn het de eethuisjes, waar ik steeds aan terug denk.
„Maison des têtes" in Colmar, waar ik voor het eerst in mijn
leven coq au Vin ontdekte, „La Palette" op de Boulevard du Mont-
parnasse, waar ze „la meilleure Bouillabesse de Paris" hebben,
de „Auberge du val de l' Oisein Etréaupont, waar voor weinig
geld de beste wijnslakken geserveerd worden.
Dit jaar heb ik een nieuw adres aan mijn verzameling toegevoegd.
Op de Vissershavenweg te Scheveningen. veertig meter van het
Visafslaggebouw is het Havenrestaurant Fa. Wed. J. v.d. Toorn.
(Hollandser kan het niet). Mensen, ik dacht te weten wat lekker
eten is maar ,,'t ZIJ schol, tong of bot
Vanmorgen aangevoerd,
Nu op Uw bord
(een lelijk stukkie gedicht, dat ben ik met U eens) is een leus,
die ze waar gemaakt hebben.
SEBASTIAAN
tn
KERKDIENSTEN
van 12 t.m. 18 september 1965
Jeugdzondag
Oosterkerk (Rotterdamsedijk 289)
Zondag v.m. 10 uur: ds. J. Couvée;
n.m. 5 uur: ds. W. A. Krijger.
Kethel „De Ark" (Zwaluwlaan 103)
Zondag v.m. 9.30 uur: ds. W. A. Krij
ger; n.m. 2.30 uur: ds. J. Couvée.
Magnalia Dei Kerk Albardastr. 65
Zondag v.m. 10 uur: ds. S. van Bek-
kum, Den Haag-Oost; n.m. 5 uur:
ds. P. R. Everaars (jeugddienst).
Donderdag n.m. 3.45 uur: ds. P. R.
Everaars. Huwelijksbevestiging van
het bruidspaar Willem Kalkhoven
en Christina Cornelia Zwart (trouw-
oudierling: Th. Gloude).
„De Goede Haven"
(Westfrankelandsedijk 1)
Zondag v.m. 10 uur: ds. C. H. Ap-
pelö te Den Haag; n.m. 5 uur: ds.
C. Gilhuis te Den Haag-Oost.
Julianakerk
(Burg. Knappertlaan 29)
Zondag v.m. 10 uur: ds. P. R. Eve-
raars; n.m. 5 uur: ds. Gabe van
Duinen, em.pred.
Collecten: Het ene offer is bestemd
voor Geref. Oudersvereniging Eigen
Jeugd, jeugdcentrum, Geref. Jeugd
huis.
Hervormde Gemeente te Schiedam
Zondag 12 september 1965
Grote Kerk
V.m. 10 uur: ds. A. D. Klaassen; n.m.
5 uur: ds. v,d. Berg, Veenendaal.
Bethelkerk
V.m. 10 uur: ds. J. G. Jansen; n.m.
7 uur: Oecumenische dienst.
O ps tand ingskerk
V.m. 10 uur: ds. D. J. Spaling; n.m.
7 uur: mej. ds. E. A. Bos.
Vredeskerk
V.m. 9 en 10.45 uur: ds. C. van der
Steen; n.m. 7 uur: ds. J. G. Jansen.
Hervormde Gemeente te Kethel
Zondag 12 september 1965
De Rank
V.m. 8.30 uur: ds. W. Vons.
Dorpskerk
V.m. 10 uur: ds. W. Vons; n.m. 7
uur: ds. D. K. Blei, Vlaardingen.
Ned. Herv. (Geref.) Evangelisatie
Gebouw Irene, Nw. Haven 155
Zondag v.m. 10 uur: ds. D. v.d. Berg,
Veenendaal.
Grote Kerk
N.m. 5 uur: ds. D. v.d. Berg, Veenen
daal.
Evang. Lutherse Gemeente S'dam
Lange Nieuwstraat, hoek Oranjestr.
Zondag 12 september 1965
13e zondag na Trinitatis
V.m. 10 uur: ds. A. Steinhart, zon
dagslied 179, Gezinsdienst.
Kinderkerk
De kinderdiensten worden hervat
op 15 september, voorlopig nog
dienst van 12-1 uur.
Ned. Protestantenbond Schiedam
Westvest 90
Zondag 12 september 1965
V.m. 10.30 uur: dr. J. van Rossum,
Voorbura.
PIETERSEN
SCHIEDAM
