ITnieke gebeurtenis
BOEK VAN RUSSISCHE SPION
ENGELAND VAN DE PERS
IN
Morgen ben ik de bruid"
Goede zet van
Moskou in de
zenuwen
oorlog
S
Idiale aquarium
schoonheid
(voor Trix, vrij naar Willeke)
Koffie geen
remedie tegen
drankgevolgen
Twaalf miljoen
gastarbeiders
in Duitsland
Op iedere drie
wereldburgers
één christen
Roken zonder
tabak
Ih Oost-Herlijn
E'ropagumla
,.Ki«n" Phil by
LONDEN. Deskundigen van het Britse ministerie van Oorlog, gespecia
liseerd in de problemen van psychologische oorlogvoering, hebben met
tegenzin toegegeven, dat de Russen weer eens een fraai stukje werk hebben
geleverd. Hun aandacht was gevestigd op het boek „Spion", het levensver
haal van de Russische geheime agent Gordon Lonsdale, dat binnenkort in
Engeland zal verschijnen. Het wordt beschouwd als een uiterst slimme zet
van een nieuwe afdeling van de geheime dienst van de Sowjet-Unie.
lijk reeds
Lonsdale, alias Konon Trofimowitsj
Molody, werd in 1961 te Londen ver
oordeeld tot vijf en twintig jaar ge
vangenisstraf wegens zijn aandeel
in de organisatie van een spionage-
komplot in Portland. Ofschoon hij
in het bezit was van een Canadees
paspoort, bleek hij het burgerrecht
van dc Sowjet-Unie te hebben ver
kregen. Hij heeft zijn straf niet be
hoeven uit te zitten. Na verloop van
tijd werd hij uitgewisseld met Gre-
ville Wynne, die in handen van de
Russen was gevallen.
Nu kan bij Lonsdale de kassa vro
lijk rinkelen. Zijn Britse uitgevers,
en Spearman, hebben name-
;ds 25.000 exemplaren van
„Spion" laten drukken en die zullen
worden verkocht voor 12.50 per
stuk. Dan zijn er nog de rechten
voor publikatie in het buitenland,
de publikatie in feuilletonvormen
wellicht een film. Ja, op Lonsdale
ligt straks in het vrije Westen zeker
een half miljoen'te wachten.
Vast staat intussen, dat Lonsdale
het geld bepaald niet gemakkelijk
heeft verdiend. Waarnemers te
Moskou zijn er namelijk van over
tuigd, dat hij een scherpe terecht
wijzing heeft ontvangen van zijn
eigen geheime dienst nadat een deel
van het verhaal vorig jaar was af-
fedrukt in een Engels dagblad „The
eople". In het boek „Spion", een
min of meer sober goed gedocu
menteerd relaas, beweert hij trou
wens dat de destijds in „The Peop
le" afgedrukte tekst onjuistheden
en „verzonnen gebeurtenissen" be
vatte.
Waarschijnlijk is Lonsdale aanvan
kelijk op eigen initiatief begonnen
zijn belevenissen op schrift te stel
len. Op een gegeven moment hebben
de propagandisten van de geheime
dienst ingegrepen. Dat zal wel niet
zonder de nodige strubbelingen zijn
gebeurd.
Onlangs werd in Hotel Johannishof
in Oost-Berlijn een ontmoeting ge
arrangeerd tussen uitgever Neville
Armstrong, een verslaggever van
„The People" en Lonsdale. Het was
de bedoeling, dat de tekst in ge
meenschappelijk overleg zou wor
den geschreven. Armstrong consta
teerde meteen, dat Lonsdale ten
volle bereid was mede te werken.
Het ging trouwens om een bedrag
van 200.000 gulden.
Vier maanden later trachtte Lons
dale zich echter te distantiëren van
hetgeen hij in eerste instantie te
Berlijn had losgelaten. Het bleek
dat Lonsdale in het bijzonder spijt
had van het relaas van zijn amou
reuze avonturen. In het boek wordt
dan ook wat dit aangaat de groot
ste terughoudendheid betracht, het
geen een opmars tot bestseller wel
in de weg staat. De conclusie ligt
voor de hand: de geheime dienst
heeft Lonsdale gewaarschuwd, dat
zijn biografie vooral serieus moest
blijven.
Lonsdale heeft indertijd bij zijn
proces gesnoefd, dat hij het Westen
zo lang te slim af was geweest. Nu
werd hij op zijn beurt overtroefd
door de Londense krant. Deze be
sloot namelijk niet langer te aarze
len en drukte het verhaal af zoals
de spion het in eerste aanleg had
verteld.
„Spion" is zonder meer een fraai
boek. Vast staat, dat de gehele Rus
sische geheime dienst er verrukt
van zal zijn, te beginnen met het
hoofd, generaal Iwan Iwanowitsj
Agayants.
Het zijn trouwens de eerste memoi
res van een Sowjet-spion, die ooit
in het Westen zijn gepubliceerd.
Een vakman op het Britse ministe
rie van Oorlog heeft ze al geken
schetst als „een prachtig stuk werk
in de psychologische oorlogvoering".
Bij herhaling betuigt Lonsdale zijn
liefde voor Groot-Britannië. „Ik heb
nooit het gevoel gehad, dat mijn
werk tegen de Engelsen was ge
richt", schrijft hij. Daarentegen ko
men dc Amerikanen er niet goed af.
„Ik heb mij nimmer Kunnen vereen
zelvigen met de Amerikaanse ma
nier van doen", wordt in „Spion"
sarcastisch vastgesteld. De meeste
Amerikanen die in het boek voor
komen, in het bijzonder Amerikanen
verbonden aan de geheime dienst,
worden ten tonele gevoerd als dwa
zen en dronkaards, of als een com
binatie van deze twee.
Velen hunner zouden gerekruteerd
zijn uit de inlichtingendienst van de
nazi-generaal Gehlen.
In het boek ontbreken griezelige
anekdotes niet. Zo vertelt Lonsdale
bijvoorbeeld hoe gemakkelijk hij de
Amerikaanse militaire basis Laken-
beath kon binnendringen en hoe in
1956 Amerikaanse militairen in
staat van alarm werden gebracht
voor grootscheepse voorzorgsmaat
regelen nadat een vliegtuig was
neergestort op een „opslagplaats
van atoombommen". Volgens Lons
dale namen de Amerikanen niet de
moeite de Britse burgers, die zich
in het gevaarlijke gebied bevonden
ook te waarschuwen.
Hoezeer de Russen ernaar streven,
uit het boek propagandistische
munt te slaan blijkt ook uit de zorg
waarmede de tekst is bewerkt. Sti
listisch is „Spion" van goede kwa
liteit. Dit komt vooral tot uiting bij
de beschrijving van reisjes in de
Verenigde Staten. Uitgever Arm
strong zei mij, dat de oorspronke
lijke tekst van de eerste vijf hoofd
stukken hem erg had teleurgesteld.
„Het manuscript van Spion, dat te
Moskou is geschreven, ademt ech
ter eer geheel andere geest. Ik was
verras door de andere aanpak, het
gebruik van woorden die ik niet
had verwacht. Het lijdt geen twijfel,
dat iemand hem heeft geholpen.
Lonsdale heeft een talenknobbel
maar hij is geen geboren schrijver".
In dit verband wordt te Londen
thans de naam genoemd van H.A.R.
„Kim" Philby. Deze man was inder
tijd hoofd van de afdeling veilig
heid op de Britse ambassade te
Washington, doch hij moest in juli
1951 de buitenlandse dienst verla
ten nadat hij verwikkeld was ge
raakt in de affaire van de spionnen
Burgess en Maclean.
Hij wierp zich toen weer op de
journalistiek, zijn oude vak, maar
in januari 1963 week hij uit naar de
Sowjet-Unie.
In september vorig jaar werd be
kend, dat Philby een functie had ge
kregen bij Nowosti, een persbureau
te Moskou, en daarmee bijna 3000
gulden per maand verdiende. Som
mige passages in „Spion" kunnen
bijna niet anders dan door een ge
boren Engelsman zijn geschreven.
„Kijk hier eens, dat is Pim Philby
van top tot teen", zei ons een zegs
man van het ministerie.
Ofschoon Lonsdale zijn literaire ac
tiviteiten kennelijk zonder officiële
goedkeuring is begonnen, lijkt het
allemaal goed voor hem te zijn af
gelopen. Wat zal hij met het geld
doen?
Nu reeds ligt te Londen het bedrag
je van 300.000 gulden op hem te
wachten. Hij kan het natuurlijk
naar Moskou laten overmaken en
daar bij de staatsbank in roebels
inwisselen. Het zou wat riskant zijn
het zelf te komen halen want, tech
nisch bezien, moet hij nog altijd
zijn strr c uitzitten.
Hij zal zich echter kunnen troosten
met de gedachte, dat in elk geval
wel een oplossing zal worden ge
vonden. Afgezien hiervan zullen zijn
memoires ook in het Russisch ver
schijnen, ongetwijfeld weer in een
bijgewerkte versie...
Iedere aquarium-bezitter weet, hoe
moeilijk het is zijn aquarium
schoon te houden. Na enig experi
menteren komt hij er wel achter,
hoe te zorgen dat de aanslag en ver
dere vervuiling tot een minimum
kan worden beperkt, maar hele
maal schoon blijven speciaal zijn
ruiten toch nooit. Een luchtpompje
voor toevoer van zuurstof ontbreekt
meestal niet; ook de werkzaamheid
daarvan helpt mee de aanslag te
beperken.
Thans is in Japan een filter met
pompje in de handel gebracht dat
zowel de vervuiling belet als de
zuurstoftoevoer verbetert. Het
pompje is verborgen in een filter
die het water zuivert en aanslag
heet te voorkomen door de aanwe
zigheid van een aantal voor de vis
sen onschadelijke chemicaliën. Het
zorgt niet slechts voor de zuurstof
maar ook voor de circulatie van het
water door het filter. Voorlopig is
dit apparaatje wel een vrij prijzige
aangelegenheid: het kleinste model
kost ongeveer 170 gulden.
Koffie is een populaire drank, en
dat niet alleen, omdat ze, met sui
ker en melk genoten, tot de aange
naamste versnaperingen behoort,
maar ook omdat men er allerlei
goede eigenschappen aan toeschrijft.
Zo is de mening zeer algemeen, dat
men de gevolgen van alcoholge
bruik kan opheffen door de hoe
veelheid caffeine in een sterke kop
koffie. Een onderzoek door hoogle
raren van de medische faculteit van
de universiteit van Indiana maakt
een eind aan deze illusie, waaraan
vele automobilisten zich overgeven,
die wel van een slokje houden. De
onderzoekers stelden vast, dat
reeds bij het gebruik van 50 tot 70
gram whisky het coördinatie- en re
actievermogen merkbaar achteruit
gaat. Een kop koffie, daarna genut
tigd heft deze teruggang niet op en
heeft dan alléén het voordeel, dat
men minder gemakkelijk dronken
wordt als men voortgaat whisky te
drinken. Men nam ook de proef in
de whisky een zekere hoeveelheid
caffeine te mengen. Ook dit beïn
vloedde in geen enkel opzicht het
gevaarlijke gevolg van de whisky:
een tekort aan rijvaardigheid. Het
is natuurlijk wel zo, dat koffie na
alcoholgebruik beter is dan alco
holgebruik na alcoholgebruik.
Overal in de hoog-industriële West-
Europese landen kampt men met
een tekort aan arbeidskracht, maar
nergens is de tewerkstelling van
gastarbeiders omvangrijker dan in
West-Duitsland, waar nu het aantal
vreemde werkkrachten het miljoen
al ruimschoots heeft overschreden.
Het bedroeg eind september
1.216.700 personen dat is ongeveer
5.5 procent van de totale arbeiden
de bevolking. Niet minder dan
283.500 vrouwen zijn in dit cijfer be
grepen.
De Italianen spannen met 372.400
werkkrachten de kroon. Verder zijn
in West-Duitsland werkzaam 187.000
Grieken, 182.800 Spanjaarden en
132.700 Turken. Er werken nu ook
Portugezen in de Bondsrepubliek,
al is hun aantal, vergeleken met de
arbeiders uit andere Europese lan
den niet groot: 14.000.
De Evangelische Kerk in West-
Duitsland heeft een berekening la
ten maken van het aantal belijders
van wereldgodsdiensten. Volgens de
ze berekening vormen de Christe
nen met 877 miljoen mensen de
grootste godsdienstige groepering in
de wereld.
Daarop volgen de Islamieten met 427
miljoen, de Hindoes met 300 mil
joen, de aanhangers van het Confu
cianisme eveneens met 300 miljoen,
de Boeddhisten met 190 miljoen, de
Taoisten met 30 miljoen en de be
lijdende Joden met 13 miljoen.
De aanhangers van regionale stam
godsdiensten worden op 140 miljoen
geschat.
Van de 877 miljoen Christenen zijn
500 miljoen katholieken een ge
tal dat ongeveer overeenkomt met
degene, die opgaven geen gods
dienst te belijden 256 miljoen
protestanten, 97 miljoen Grieks-or
thodoxen en 24 miljoen Christenen
die tot kleine kerkgenootschappen
behoren.
In de Verenigde Staten is een nieirw
rookmiddel in de handel gebracht,
de z.g. „Non-Tabacco"-sigaret. Deze
zou precies dezelfde smaak hebben
als de normale sigaret, maar het
vulsel zou niet de schadelijke be
standdelen ervan zoals nicotine, ar
senicum, glycerine en carbolzuur
bevatten. Indien de voor rokers
wonderbaarlijke beschrijving van
dit nieuw produkt inderdaad met
de waarheid overeenstemt, zal het
ongetwijfeld een van de meest spec
taculaire omwentelingen sinds tien
tallen jaren op de markt van genot
middelen betekenen. Alcoholloze je
never is .echter ook nooit een suc
ces geweest.
