Met nieuwe
SCHAPER VOLDEED NIET AAN
MAAR FILM IS 'N MEESTERWERK
m l/iototcMi
iIf
é^erlijh - hard - poëtisch
Wat nu met Schapers film
5.-
j£l
Inleiding
Doorgang
Winter-molens
Kethel
Mislukken
Verwijt
Document
Scheepvaart
Mensen nu
1
TERLENKA
TREVIRA
TERGAL
«4
VERONICA
Verschi|nt: woensdag en vri|dag in Schiedam, Kethel en Oud Mathenesse
VAN LEEUWEN
REGENMANTELS
REGENMANTELS
REGENMANTELS
49.50-59.50-69.50
VOOR MOBYLETTE
J HUIS
SNACKBAR
STERENBORG
HELE KIP
Brtllant'
van Andel
FOTO B v. d. MAST
UITLAATPOT
VROUWEN EN MEISJES
WOENSl .£<33
17e JAhtuaAuü No. 75
Eerste Ned. Huis aan Huisblad met een N.I.P.O. RAPPORT
OUD-MATHENESSE
OOK IN ROTTERDAM
KANTOOR C J v d KLINK BROERSVEST125 - SCHIEDAM TELEFOON 26 39 39 26 73 68
HOOFDREDACTIF P J. HOVINGH Inzendternvin advertenties dinsdag en donderdag tof 6 uur s avonds
Centrale administratie Randstad-edities: Koornmarkt 34, Delft, telefoon 01730-23637* Tarieven op aanvraag.
De „Randstad-edities" geven plaatselijke uitgaven in Delft,
Schiedam, Vlaardingen, Maassluis, Rijswijk met de rond deze
steden gelegen dorpen en 'n streek-editie voor geheel Westland
Gisteravond ging de documentaire van Jan
Schaper over Schiedam in het Monopole Thea
ter in première. De belangstelling op de officiële
voorstelling was matig, terwijl deze op de
later gehouden publieke vertoning hoger was.
De eerste voorstelling, voor genodigden en film
kritiek werd geopend door burgemeester Roelf-
sema. Hij gaf allereerst een kort verslag van de
gang van zaken rond de film. Helaas een wat
eenzijdig verslag. De burgemeester verklaarde
dat de film oorspronkelijk opgeleverd zou wor
den op 1 juli 1963. De bedoelingen van de film
had de heer Roelfsema ge- onden in een dossier,
waarin het verslag van de raadsvergaderingen
voorkwam van 19611962. Daarin stond ver
meld dat de film een duur moest hebben van
circa 30 minuten. Het moest een documentaire
vormen voor latere geslachten en moest liet
oudere Schiedam behandelen. Verder moest de
film een visite-kaartje vormen voor binnen- en
buitenlandse gasten.
Tot slot van zijn inleiding vroeg
de burgemeester de aanwezigen
volgens de door hem gegeven aan-
wijzigingen de kritieken op te
bouwen. Tevens gaf hij een wat
vage aanduiding van de verdere
bestemming. De nog in de maak
zijnde 16 mm.-copieën zouden bij
voorbeeld uitgeleend kunnen wor
den aan verenigingen en andere
belangstellenden.
Daarna begon de film. De titels wa
ren in het beeld gezet van snel voor
bijschietende nieuwe huizen. Schie
dam werd allereerst bekeken als een
doorgangstad. Snel rijdend verkeer
op de Koemarkt, en B.K.-Laan, veel
al opgenomen met een telelens,
waardoor de drukte van bijvoor
beeld het spitsuur nog nadrukkelij
ker vertoond werd. Via deze door
gang kwam Schaper op de oude
branderijen. In deze branderijen
maakte Schaper fascinerende opna
men.
Het harde ploeteren aan de grote
mout-vaten werd zeer goed getrof
fen. Ook de omgeving van de bran
derijen kwam goed uit de verf. Het
waren stuk voor stuk beelden die
iets te zeggen hadden.
Heel fijn waren de winterse op
namen. Besneeuwde daken, dicht
gevroren vesten en witte wegen.
En met over alles die winterse
grauwe deken. De commentaar
ondersteunt het beeld. Bijna ner
gens te veel. Misschien hier en
daar wat poëtisch, maar nooit
overtrokken.
De restauratie van de molen De
Noord, indertijd bijna geluidloos ge
schied, kwam goed in beeld. Men
zag de draaiende molens en moest
met weemoed terugdertken aan het
koninklijk bezoek van enkele jaren
terug, toen alle molens nog draaiden.
Nu staat de helft van onze molen-
pracht te verroesten. Ook de geres
taureerde molen de Noord. Door de
beelden van de restauratie nog eens
te laten zien, is de film bovendien
nog een terechtwijzing in de richting
van de eigenaren van de molen.
hand de moutwijn roeren. De com
mentaar spreekt over nieuwe metho
des met spiritus in Delft.
Schiedam ging echter door op de
oude manier. Dit betekende de
dood voor ongeveer 400 Schiedam-
se branderijen. Zulke scènes en
commentaren doen misschien pijn
en vormen geen grote propaganda,
maar ze zijn waar. Ieder boek zal
hetzelfde zeggen.
Het grote mislukken van onze inder
tijd verouderde manier van jenever
bereiding, wordt aan de kaak ge
steld. Men ziet de mannen niet de
-vu
00 J.
In welke gemeentelijke kast zal de do
cumentaire over Schiedam, gemaakt
door Jan Schaper, terechtkomen? We
weten het niet. Wel weten we dat de
film op het stadhuis (als we de verzame
ling daar tegenwoordige ambtenaren zo
mogen noemen) niet al te best ontvangen
is. Steeds duidelijker blijkt dat er twee
stromingen zijn. De ene is tevreden met
Schapers produkt, de andere niet. Dui
delijk is gebleken dat de ontevredenen
in macht uitgedrukt de overhand hebben.
Dat blijkt alleen al uit het feit dat de
film van Schaper in het Monopole Thea
ter gedraaid werd. Schaper heeft er hard
voor gewerkt om de film zo to verande
ren dat hij afgedraaid kon worden in
het Passage. Nu het gemeentebestuur de
film echter gezien heeft, wordt het Pas
sage-theater niet gehuurd. Als reden
daarvoor wordt opgeven dat de directie
van het theater, de bioscoop niet meer
verhuurd. Deze gemeentelijke verklaring
werd echter onmiddellijk weerlegd door
de Schiedamse bedrijfsleider, de heer
Jansen. Om de onenigheid nu te ver
bloemen wordt van gemeentezijde be
weerd dat men toch niet met hangende
oootjes terug kan
gaan naar het Pas
sage, na daar enige
tijd geleden uitgezet
te zijn. Inmiddels
blijven de zaken on
duidelijk. Wat wel
duidelijker wordt is
dat de Schiedam
mers iets onthouden
wordt, waar zij recht
op hebben. En dat
vinden wij met of
zonder ruzie in B. en
W. een kwalijke
zaak.
Voor een goede kijk op de
zaken, op de juiste tijd, na
tuurlijk met een horloge
en/of bril van
Horlogerie Optiek
Erkend
Ziekenfondsleverancier
Van 's Gravenzandestraat 53b
Schiedam
wen sneuvelen onder de sloper. In
het water van de stille Lange Haven
zien we de gebouwen. Schuddend
op hun grondvesten door de schom
meling van het water.
Later gaan ze ten onder in een
fascinerend gefilmde scène. In het
zog van het schip worden de spie
gelbeelden naar beneden getrok
ken. Daardoor krijgen de Van der
Horstachtige water-scènes toch
een persoonlijk Schaper-karakter.
Het oude dorp Kethel wordt juist
getroffen: een doorgangsplaats van
dragline?, bulldozers en zandwagens.
Het land wordt vernield, opgeofferd
aan de moderne huizenbouvv. Lief
hebbers van natuur zal dit pijn
doen. Maar het is waar. De sfeer
volle, maar stinkende binnenstad
gaat tegen de vlakte. Schaper laat
de wrede bewegingen zien van de
slopers. De historicus zal pijn en
spijt voelen. Maar het is waar.
De moderne wijken, zij flitsen
voorbij. De camera glijdt langs
glazen gevels, die onze stad zo
rijk is. De scheepsbouw is na het
verval der branderijen de nieuwe
bron van inkomsten van Schie
dam. Opnieuw stinkende schoor
stenen.
De rook komt veel voor in de film
van Schaper. Ze geven geen fris
beeld, maar wel een beeld van de
werkelijkheid. De havengezichten
zitten vol bedrijvigheid en majestu-
eusiteit. Grote schepen. Je voelt je er
klein en nietig bij, ook in de film.
De schepen glijden de helling bij
Wilton af. Ook dit facet van de
Schiedamse industrie wordt belicht.
Heel fijne opnamen maakte Schaper
ook in Groenoord. Bloot misschien.
Voor sommigen wellicht te bloot,
maar daarom niet minder waar. De
jeugd van Schiedam, nonchalant
met een sigaret in de mondhoek, of
vrijend op de Koemarkt. Kijk ge
woon om ie heen. Je ziet het net als
Schaper.
In de commentaar: „De Schiedam
mers zijn kleiner geworden. Ze zijn
onopvallender, naamlozer. onper
soonlijker". Alweer waar. We gaan
sneller, we leven langs elkaar heen.
Toch laat Schaper daarvan ook op
posities zien.
in prijzen vanaf
De meeste modieuze kleuren
en modellen vindt U bij
Broersvest 111 Schiedam
Telefoon 267416
Rotterdamsedijk 146
Telefoon 269522
KOEMARKT
Ik heb genoten van deze film. Scha
per verdient de grootste beloning
die een kunstenaar zich mijns in
ziens wensen kan: de openbare ver
toning. En dan in een theater met
een goede apparatuur. Door manke
menten aan de Monopole-apparatuur
viel herhaalde malen het hoog uit
het geluid weg.
Schaper was eeri eertijk filmer, en een
kunstenaar met de camera en het geluid.
Op voortreffelijke manier koos hij geluid
bij zijn film. Fragile waar dat vereist
werd en onstuimig als dat bij het beeld
pastte. „Schiedam kiest voor het water"
is een waardevol document dat niet ver
loren mag gaan door ondeskundige en
rancuneuze beoordelingen. Het is een
fijn stuk werk.
Joop Daalmeijer.
GEGRADEERDE
in speciale verpakking
zó van de meest moderne
OLD-HICKERY-GRILL
(bij extra 'oeveelheden gaarne
vooraf bestellen)
Telefoon 26.63.9826.87.05
In onze moderne snackbar harde en
zachte broodjes royaal belegd met:
paling, garnalen, tartaar, vark,
fricandeau, rosbief, lever, ham,
kaas, hamburger croquetten, enz.
enz.
Onze specialiteit: Scha-schlik
schitterend bezit
voor altijd!
.BTffitl* JUWELIER
Hoogstraat 164-152
Beyertandselaan 176
Rotterdam
Speciaal voor
TROUWREPORTAGES
artistieke vergrotingen
desgewenst in kleuren
Nleuwstraat 43
t.o Bur Bevolking)
Telefoon 260555-152573
Tijdig bespreken 1
SNACKBAR
it
BROERSVELD 163
V.W., OPEL, MERCEDES enz.
vanaf f 15,
Hoffcar Nederland N.V.
i. J. Mulderstraat 10,
Rotterdam Telefoon 25.68.75
Het eind klinkt misschien als een
verwijt, of misschien is dit te sterk.
Maar duidelijk blijkt dat Schaper
het jammer vindt dat oude gebou-
vraagt:
voor licht fabriekswerk.
Ook voor VAKANTIEWERK.
Sollicitaties te richten aan: Afd. Personeel Burg. Honnerlage
Gretelaan 159 Schiedam Telefoon 260500.
A
