ia
i2ü
Nederland ontvangt de wereld
op de
Expo
1967
"BÉS
Expo-thema
kïï&i l '&i
Ter herdenking van het hon-
derdfbrig bestaan van de Cana
dese Federatie wordt op 28
april tot 27 oktober de Expo
te Montreal georganiseerd.
Ruim een half jaar vóór de
opening was het Nederlands
Paviljoen reeds gereed geko
men, keek men vanuit de stad
op de zilverglanzende alumi-
nium-schepping van het Rot
terdamse architectenbureau
Ejjkelenboom en Middelhoek.
Inmiddels is men volop doen
de met het afwerken van het
interieur, het installeren van
de vele tientallen maquettes,
het inrichten van het cultureel
centrum.
Het tijdig gereedkomen van het
„Hollands Huis" was een mee
valler voor de Stichting Wereld
tentoonstelling, afdeling Neder
land, omdat de C.A.O.-lonen der
Canadese bouwvakkers de laatste
maanden met enkele tientalle pro
centen zijn gestegen. Een meeval
ler overigens die voornamelijk is
te danken aan de voortreffelijk
functionerende organisatie van de
Stichting, die wordt geleid door
oud-mimster van Defensie, com
missaris-generaal Ir. S. H. Visser
en directeur Mr. M. F. F. A. De
Nerée tot Babberich.
Op 15 januari 1963 werd ons land
uitgenodigd aan deze tentoonstel
ling deel te nemen. De hechte ban
den die Nederland met Canada
heeft, waren voor onze Regering
doorslaggevende argumenten om
de uitnodiging met een volmondig
„ja" te beantwoorden. Voor de
bevrijding van ons land, immers
sneuvelden ruim 13.000 Canadezen,
de Koninklijke Familie werd ge
durende de oorlogsjaren gastvrij
m Canada c«genomen en tenslot
te leven in net onmetelijk land
ïo'n half miljoen Nederlandse
emigranten. Redenen te over dus
voor de Staten Generaal om een
bedrag van 12.000.000,beschik
baar te stellen. Het Algemeen Be
stuur, samengesteld uit vertegen
woordigers van verscheidene Mi
nisteries alsmede uit het bedrijfs
leven, was zich van meet af aan
bewust dat met dit aanzienlijk
bedrag niettemin uiterst zuinig
zou moeten worden omgespron
gen.
Met die twaalf miljoen gulden im
mers moest men in Canada een
paviljoen bouwen met de ver
plichting het na een half jaar ook
weer af te breken!), dit Neder
lands paviljoen zou moeten- -wor
den ingericht, er zouden op de
Nationale Dag tal van manifesta
ties dienen plaats te vinden, er
zou, zo was men van mening, ook
nd de tentoonstelling iets tast
baars moeten blijven bestaan en
daarvan uitgaande besloot men
ander meer een Cineramafilm in
meur van Nederland te laten ma
ken, een film die na Expo over
de gehele wereld zou kunnen wor
den vertoond. Een klein leger van
gidsen zou moeten worden opge
leid om bezoekers van het Neder
landse paviljoen (in Frans en
Engels) wegwijs te maken en zo
mogelijk in Canada nog meer
goodwill te kweken dan ons land
daar refds geniet...
Montreal, wat grootte betreft de tweede Franse stad ter wereld 1.900.000 inwoners) ligt
aan de St. Lawrence River.
Er wordt koortsachtig gewerkt om voor 28 april de 73 landenpaviljoens gereed te krijgen.
Expo '67 geeft Montreal een ander, volkomen modern aanzien, een stadsbestuur kan zich
geen betere injectie wensen: nieuwe wegen worden gebouwd, óver de bestaande straten
heen, nieuwe bruggen zijn tussen stad en tentoonstellingsterrein aangelegd, krotwijken
worden opgeruimd om straks parkeergelegenheid aan vele duizenden toeristen te bieden,
metrolijnen zullen de afstand tussen centrum en Expo tot enkele minuten sporen terug
brengen. „Tegenwerking is er voldoende geweest, maar nu begint toch iedereen in Expo
te geloven", zo zegt Pierre Dupuy, oud-ambassadeur van Canada in Nederland, die wij
spreken in zijn kwaliteit van Algemeen Commissaris-Generaal van Expo '67.
„Het is ongelooflijk hoe snel er thans wordt gewerkt, wekelijks wisselt de sky-line van
onze stad". Wie vraagt of de verwachtingen niet te hoog zijn gespannen, krijgt als antwoord
dat men rekent op een verlies van tacntig miljoen doller, een gering bedrag voor alle
spectaculaire vernieuwingen die Montreal verkrijgt. „Uw land heeft bijzonder voortva
rend gebouwd", zo zegt Pierre Dupuy en men behoeft het slechts te beamen, want toen
nabuurlanden nog niet veel verder waren dan het aanbrengen van de fundamenten stond
acht maanden voor de deadline achttien meter hoog het Nederlands Paviljoen aan de St.
Lawrence. Wie deze zomer in Montreal dan ook de weg vroeg, kreeg te horen: „Kleinste
land, gróótste paviljoen!"
Reeds in maart '64 kozen de heren Visser en De Nerée op het St. Helen's-eiland een zo
gunstig mogelijk gelegen perceel grond. Aan twee waterfronten (de brede rivier én een
kunstmatig meertje, kan men zich een Hollandser omgeving wensen?) werd ons land
3500 vierkante meter grond toegekend. (Ter vergelijking: op de Expo te Brussel hadden
wij de beschikking over bijna 25.000 m2, ma ar in Canada moeten alle deelnemende lan
den het met minder ruimte stellen).
Het karakter van onze inzending,
zo werd besloten, zou moeten pas
sen in het algemene Expo-thema:
Terre des Hommes, Man and his
World. Verbeeld zou moeten wor
den de Nederlander van 1967 in
ZIJN wereld, bepaald een gebied
dat groter is dan de Delta tus
sen üollard en Schelde. De speci
ale ligging van Nederland als Del
ta-land, centrum van de poort
naar West-Europa, zou als inspi
ratie moeten dienen. Het water
als vriend en vijand: landaanwin
ning, dijkwezen, Deltawerken, het
hoge niveau van onze landbouw;
onze uitzonderlijke bevolkings
dichtheid met alle problemen
daaraan verbonden intensieve
produktie, townplanning recre
atie, onderwijs, gezondheidszorg)
almede handel, scheepvaart en
nog veel meer (Suriname en de
Antillen!), dat idles zou moeten
worden verwerkt en verbeeld. De
Nederlandse deelname staat dan
ook in het teken van de Delta, de
driehoekige, vierde letter van het
Griekse alfabet, niet in enge doch
in ruime zin: de materiële en
geestelijke samenhang van een
volk in een zeer specifiek, ten dele
op de zee veroverd woongebied.
De Nederlandse inzending is
voorts een drieluik van verleden,
heden en toekomst uitgebeeld in
een tot éénheid verweven exposi
tie. Met dit „draaiboek", hier
uiteraard slechts beknopt weerge
geven, is het Rotterdamse team
Eijkelenboom en Middelhoek aan
het werk gegaan.
„Op bepaalde plaatsen in de we
reld zou men een willekeurig ku
busvormig gebouw kunnen plaat
sen omdat de omgeving zo weinig
interessant is, dat alleen hetgeen
zich binnen het gebouw als ten
toonstelling manifesteert belang
rijk is", aldus zegt Eijkelenboom
in zijn bureau aan de Rotterdam
se Wijnhaven. „In Montreal ech
ter moesten we met de unieke om
geving zeker rekening houden, de
plaats aan de Rivier diende zo
veel mogelijk te worden uitge
buit". Bij het vaststellen van de
plattegrond gingen de architecten
uit van een drie-deling, „een spi
raal bestaande uit drie lussen, die
samen een harmonieus geheel vor
men, een ritmiek overigens die
men in heel het menselijk bestaan
terugvindt: heden, verleden en
toekomst; voorspel, hoogtepunt en
naspel.
Tot op de laatste dag vóór de ope
ning zal er koortsachtig worden
gewerkt om het Nederlands stuk
vlagvertoon zo kleurig mogelijk te
doen zijn, maar of wij tijdig gereed
zullen zijn is geen vraag, Expo '67
is daarvoor van Nederlandse zijde
te zorgvuldig voorbereid. Het Pa
viljoen heeft reeds nu archi
tectonische schepping veel inter
nationale aandacht gekregen. Ex
po-organisatoren verwachten ruim
dertig miljoen bezoekers, veie mil
joenen zullen zeker het stukje Hol
land aan de twee waterfronten wil
len bezoeken.
(foto's Ces Oorthuys")
