Een weekend wild zien
op de Hoge Veluwe
VOLOP STILTE VLAK BIJ HUIS
De grote
Groene Stilte
DE CONTRACT
SPELERS VAN
S.V.V.
ZO BEGON HET
LEER 'T KENNEN
HAAR SCHEPPING
GROENE STILTE
Horvathweg is geen
racebaan
HET NIEUWE STADSBLAD - F-AG. 11 - WOENSDAG 24 JULI 1968
vaat zal men bordjes met verbo
den toegang tegen komen. Overal
mag vrij gelopen worden, met uit
zondering van de rustgebieden
voor het grojwild: edelherten,
moeflons, wilde zwijnen en reeën.
Want zo'n land is dit nog, je komt
er nog herten en hinden tegen.
Automobilisten dienen zich strikt
aan de maximum snelheid van 40
km te houden, want zelfs op de
weg bij het Museum Kröller Mul
ler komt men maar vaak genoeg
een wild zwijn tegen!
museum heeft zij nog juist kun
nen meemaken. De verzameuttg,
omvat 272 werken van Vincent van
Gogh, alsmede een selectie van
werken van kunstenaars uit de
19e en 20e eeuw, zoals Seurat, Re-
don, Braque, Picasso, Juan Gris en
Mondrian. Er ds voorts een kleine
verzameling van oude meqsters.
Bij het Museum behoort een voor
ons land uniek beeldenpark (tien
hectare!) dat aansluit bij een beel
denhal. Men vindt er onder meer
werk van Arp, Hepwortth, Rodin,
Bourdelle, Lipchitz, Marini, Ma-
scherini, Paolozzi en Moore.
Toerisme, de volksverhuizing
die jaarlijks omstreeks juli
plaatsvindt, is een fenomeen
van de laatste tijd. Het reizen
en trekken, de grote uittocht
tijdens de zomermaanden, is
pas gemeengoed geworden
toen auto's voor een grote be
volkingsgroep betaalbaar wer
den. De mens is van nature
geen zittertje, hij wil er op uit
en hij doet dat op wielen..Niet
alleen gedurende de twee of
drie weken vakantie, maar óók
tijdens de vijftig weekeinden
die hem resten.
Er zijn in ons land zo'n tweemiljoen
personenauto's geregistreerd, twee
miljoen brommers en tienduizend auto
bussen. „Wat is het vól", op een zon
nige zondag is zéker voor de Rand
stadwegen een understatement. Uren
bumper-rijden in eindeloze files, op
dichtslibbende wegen, is een vorm
van „recreatie" waarmee de stedeling
uit het westen sinds jaar en dag ver
trouwd is.
Ruim zevenmiljoen Nederlanders
brengen volgens de jongste statis
tieken hun vakantie door in eigeri
land, een land waar volgens de
ANVV-slogan „uit" weer „in" is.
Al die miljoenen én de zondagsrij
ders die met elkaar het twijfel
achtige genoegen delen in het
dichtstbevolkte woongebied van de
wereld te leven, mag best eens ge
wezen worden op een oase van
groene stilte „vlak bij huis"!
Op vele duizenden hectaren puur-
natuur, een reservaat vain stilte,
waar men vrij kan dwalen in vol
strekte rust, zomaar genietend van
bos en hei, van landduieen en zil
veren vennen. Zomaar, alsof het
niet genoeg zou zijn! Men hoort er
slechts het lied van de wind, die
zingt in het hoog geboomte, of in
het rijpende koren, want onver
wachts liggen er kleine akkers tus
sen het groen. Er is méér onver
wachts voor wie zich van de ge
baande paden waagt: de ontmoe
ting met een roedel roodwild of
een kudde moeflons. De doorsnee
Nederlander, die ten hoogste een
dozijn inheemse vogels kent, zal
met verbazing vernemen dat hier
in boom en heester meer dan 120
soorten nestelen. „Hier", dat is
ons grootste Nationale Park, op
zegge en schrijve 80 km van Am
sterdam, een uur rijden van Rand
stad Holland, een half uur van
Rijksweg Eén, waar bermzitters
elke vrije dag hun tenten plegen
op 'te slaan. Die ruim 5400 hectare
groene stilte liggen, zoals dat bij
sprookjes behoort het sprookje
van rust in dit lawaaierige leven,
de natuur naast onze moderne
steenwoestenij door een hek
werk omsloten. Via een monumen
tale toegangspoort, betreedt u het
mooiste stuk Nederland, ons Na
tionaal betzit „De Hoge Veluwe".
„Oh, maar dat weet toch iedereen",
zegt men dan. Vergeet het maar.
De Hoge Veluwe zoals fotograaf Cas Oorthuys, van wie ook de overige
foto's zijn, het zag. Ook dit is Nederland
de meeste landgenoten weten niet
eens hoe je in Otterlo komt! De
Hoge Veluwe kennen zij van naam
zoals zij de Hoge Tatra kennen.
Ver weg, en het zal er best mooi
zijn, maar wie zet zo'n bestem
ming op het familieporogramma
voor een zondag samen fijn uit?
Het gemotoriseerde leger van een
dagsvliegen trekt met zon naar
Zanidvoort en bij bewolkte hemel
naar Madurodam „je moet toch
ergens heen met die schapen"
en dat betekent dus urenlange rit
ten over verstopte autowegen, de
kinderen zoethoudend met zuur
tjes. Wie één keer op een toeristi
sche hoogtijdag in volstrekte rust
over de uitgestrekte wildbaan
heeft gedwaald, wie de heidevelden
en de zandvlakten kent, het pano
rama van de Franse Berg en de
Kompagnieberg, wie de wazige ver
ten rond de Delense Was heeft ge
zien op zomerse topdagen, die
vraagt zich af waarom de mensen
over drukke wegen klagen. Waar
schijnlijk willen we gewoon niet
anders dan op de stoplichten van
de voorganger rijden, met als pau
ze het uurtje bermzit. Misschien
kan de Nederlander van 1968 de
stilte niet meer aan, moet hij de
rust die we missen, weer leren ver
overen. Want waarom is bijvoor
beeld de traditionele Paaswande-
ling die de A.N.W.B. organiseert
een succes, 'terwijl toch een jaar
nóg vijftig weekeinden telt en de
Hoge Veluwe in alle seizoenen, van
hoog-zomer tot hart je-winter een
ideaal wandelgebied is waar men
leven lang genoeg aan heeft. Want
geloof niet, dat men een terrein
van zo'n omvang écht leert kennen
door een keer met de auto van Ot
terlo naar de Koperen Kop te rij
den, of van Hoenderloo naar Rij
zenburg.
Er zijn in het Park enkele parkeer
plaatsen, maar praktisch overal
kan men van de weg afrijden, dat
wil zeggen, tot vijftig meter, want
daar zijn greppels gegraven die
het rijden verder onmogelijk ma
ken. Een ieder kan dus zijn auto
kwijt, om er verder te voet op uit
te trekken. Alleen wandelend kan
men de Hoge Veluwe verkennen.
Nergens in dit unieke natuurreser-
Met de naam Kröller-Müller is de
sleutel tot het raadsel gegeven,
want is het geen raadsel dat in dit
overvolle land waar we volgens
berekening binnen de dertig jaar
met 'twirttigmiljoen mensen leven
dat we hier zoveel ruimte tot in
de verste toekomst voor recreatie
behouden weten?
Een halve eeuw geleden zocht een
Rotterdams zakenman in het vrije
buitenleven ontspanning van de be
slommeringen die handel in haven,
veem en beurs meebracht.
In 1909 kocht de heer A. G. Kröller
hier een 'boerenhoeve „de Hars
kamp". Na de eerste wereldoorlog
brandde de boerderij af, er werd
een nieuwe modelfarm gebouwd
met als bijgebouw „Het Klaver
blad" waar de familie Kröller haar
intrek placht te nemen, tot dr. H.
P. Berlage het monumentale jacht
slot „Sint Hubertus" bouwde. In
tussen hadden de heer en mevrouw
Kröller-Müller hun bezitting voort
durend uitgebreid.
Niet slechts met vele 'tientallen
hectaren bouw- en weideland groei
de het bezit van de nieuwe eige
naar, hij richtte zijn belangstelling
ook op bossen, heidegronden en
stuifzand. Het welige loofhoutge-
bied „Harskamper Bos" verwierf
hij reeds in 1909 en elk jaar kwa
men ar aanzienlijke oppervlakten
onder Otterlo, Hoenderloo en zelfs
het ver zuidwaarts gelegen Schaars-
bergen bij, terwijl hij zijn bezit
tingen tenslotte uitbreidde tot bij
Teriet aan de straatweg Arnhem-
Apeldoonn. Zo verwierf het echt
paar Kröller-Müller tenslotte een
aaneengesloten natuurgebied van
circa 6500 hectare, dat geheel om
rasterd werd. Tot op de huidige
dag is het Nationale Park om
heind, slechts het Hoenderloose
Bos en de Terletse Heide (zweef-
vliegeentrum) gingen „verloren",
zij kwamen in handen van de Ne
derlandse Staat.
Het ds vooral mevrouw Kröller-
Müller die een leven lang geijverd
heeft om het bezit in de huidige
staat te brengen. Wegen en paden
werden aangelegd, het zogenaamde
cultuurgedeelte werd door toene
mende bebossingen verfraaid, ter
wijl de „Wildbaan" de natuurge
trouwe 'spiegel bleef van het oor
spronkelijke Veluwse landschap.
Mevrouw Kröller-Müller heeft, toen
de zaken van haar man dat toe
lieten, niet alleen natuur „verza
meld", zij kocht in 1906 ook haar
eerste Van Gogh. Uit die eerste
aankoop is de belangrijkste verza
meling particuliere kunst van ons
land gegroeid. Een leven lang heeft
deze vrouw een droom nagejaagd.
Zij was er van bezeten. Op de Ho
ge Veluwe moest een museum ko
men, het natuur- en cultuurreser-
vaat, haar schepping, zou ten dien
ste worden gesteld van het gehele
Nederlandse volk.
In 1935 werd het gehele bezit on
dergebracht in een Stichting die
tot doel had „het scheppen en in
stand houden van een monument
tot nut en igenot der gemeen
schap". De Belgische architect Hen
ry van de Velde bouwde in het
park het Kröller-Müller Museum
dat in 1938 gereed kwam. Nog geen
jaar later overleed mevrouw Kröl
ler-Müller, de inrichting van „haar"
Kunst en natuur zijn op de Hoge
Veluwe een gelukkige twee-een
heid. Wie buitenlandse vrienden
krijgt te logeren kan onmogelijk
iets beters bedenken dan een ex
cursie naar ons Nationale Park.
Het magnifieke landschap ner
gens ter wereld gaan kunst en na
tuur zó harmonisch samen staat
het gehele jaar open, van 's mor
gens 8 uur tot zonsondergang. Vol
wassenen betalen voor een dag
kaart (park én museum én beel
dentuin) 1,25, kinderen tot zeven
tien jaar twee kwartjes. Een vol
wassene mét auto betaalt 2,75.
De weg naar het park (wanneer
men denkt aan buitenlandse rela
ties) leidt door een typisch Neder
lands landschap, van Hoevelaken
via Barneveld bijvoorbeeld en dan
binnendoor naar Otterlo. Via Am-
hem heeft men een ingang tot het
park bij Rijzenburgnabij
Schaarsbergen).
Het Nationale Park „De Hoge Ve
luwe", een Stichting zoals gezegd,
kent geen enkele vorm van subsi
die. Het is ons aller bezit, voor
enkele kwartjes is men een dag
lang grootgrondbezitter, voor enke
le tientjes krijgt men zelfs een
jaarkaart, rechtgevend op 365 da
gen groene stilte!
Onderstaand een opgave van het
aantal contractspelers (16) voor
het nieuwe seizoen 1968-'69, als
mede de juiste datum der te spe
len oefenwedstrijden,
van Beek (24); van Beveren (22)
Hazenbroek (24); v.d. Korput (23)
v. Leeuwen (28); v. Meeteren (25)
Nels (22); vd. Roer (21); v. Schie
(23); v.d. Velden 28); Vorsfenbos
(20); Warnaar (20).
Nieuwe spelers;
A. Verboon (21) van Rozenburg;
A. Koudijzer (20) van V.D.L.;
A. Pansier (21) van Xerxes/D.H.C.;
P. v.d. Meer (20) van Xerxes/D.H.C.
Oefenwedstrijden
Za. 3 aug. Sportpark Harga S.V.V.
Fortuna VI., aanvang 18.30 uur;
Zo. 11 aug. Sportpark Harga S.V.V.
F.C. Twente, aanvang 14.00 uur.
Oefenmeester Gosens heeft nog
twee oefenwedstrijden gepland te
gen onze Schiedamse zaterdagmid
dag elftallen van P.P.S.C. en
H.B.S.S. welke worden gespeeld op
S.V.V. Harga, respectievelijk op
woensdag 7 en 14 augustus.
De snelheid opvoeren op de Hor
vathweg blijkt voor de automobi
listen nog een geliefkoosde sport.
Elf daarvan hebben nu een bekeu
ring hieraan overgehouden. Hoog
ste snelheid: 81 km per uur...
De Hoge Veluwe doen is ook
Kröller-Müller doen. Een oase van
kunst in de grote groene stilte.
