ALS MOSKOUSE HUISVROUW DE STAD
IN GAAT LOOPT ZE ALTIJD EVEN
AAN BIJ GUM
Winkelen in het
warenhuis van
de staat
Miljoenenstad Moskou, einde
loze huizenblokken, nieuw
bouwwijken vol flats, die wei
nig onderscheid bezitten met
de blokkedozen waarin steden
in het westen hun bewoners
onderbrengen.
Brede boulevards met weinig
auto's hoofdzakelijk taxi's en
dienstwagens, een enkele privé-
wagen, die toebehoort aan de
happy few, die „dispensatie
kregen.
0 Onbeperkt
0 Jurken
Chaotisch
0 Uitstapje
0 Telramcn
Dit is GUM, het Moskouse staatswarenhuis.
HET NIEUWE STADSBLAD - PAG. 14 - VRIJDAG 21 FEBRUARI 1969
Talloze parken, over heel de metropool
verspreid. Fraai van aanleg vaak en
voorzien van leuze-achtige benamingen.
Bioscopen en theaters die nooit over
gebrek aan belangstelling te klagen
hebben. Wat kerken, meestal in achter-
afstraatjes en veelal om niet nader
aangeduide reden gesloten. Scholen,
een imposante universiteit, die toren
hoog uitsteekt boven de omgeving. De
Moskwa, die traag door de hoofdstede
lijke agglomeratie stroomt.
Is het dat, Moskou? Een leef en
werkstad, waarin veel aandacht ge
schonken is aan ontspanning en
amusement? Moskouse vrouwen
weten beter: voor haar is hun stad
niet denkbaar zonder GUM, het
warenhuis van de staat.
In het centrum en in de buitenwij
ken zijn natuurlijk grote en kleine
winkels, die wat het assortiment
betreft afgestemd zijn op de vraag
van de wijkbewoners. Veel wordt,
in de zomermaanden dan, want in
deze tijd van het jaar vlucht iede
re Moskoviet naar binnen, ook op
straat verkocht. Daar zitten de
schoenpoetsters, de vrouwen die
loten verkopen, de handelaren in
ijs, limonade en frisdranken, de
verkopers van hartige hapjes. In
en om de parken worden goede za
ken gedaan, krantestalletjes verko-
pen daar de bladen uit de Sowjet-
Unie en het Oostblok, bloemen- en
fruithandelaren hebben daar soms
hun negotie.
Maar wie echt winkelen wil moet
naar Gum, in het hart van de oude
stad.
Gum is geen eigennaam, geen „Bij
enkorf" van Moskou maar ook
wel Goem gespeld de afkorting
voor Staatswarenhuis. Moskovie-
ten zouden hun stad niet zonder
Gum kunnen denken, want vrijwel
onbeperkt is het assortiment dat
hier de klant geboden wordt. Zoek
er niet in de eerste plaats luxe ol
verfijnde artikelen, luxe is nog aj-
tijd een artikel dat in Rusland vrij
overbodig gevonden wordt.
Funktioneel vooral zijn de goede
ren, die men maakt en koopt.
Schoenen bijvoorbeeld, die op de
schoeisel-afdeling staan uitgestald,
eigenlijk nogal wat slordig. Minder
dan naar mode en vormgeving
vraagt de Moskouse huisvrouw
naar stevige schoenen waar ze de
lange droge zomer en de vinnig
koude winter mee doorkomt. Laar
zen zijn natuurlijk een massa-arti
kel en daarvan heeft Gum dan ook
ecYi onvoorstelbaar aantal.
Maar meer wordt op de kwantiteit
dan op de verscheidenheid gelet.
Erg veel keus in modellen is er
dan ook niet, de Moskouse vrouw
steekt haar doorgaans vrij stevige
benen het liefst in soldateske laar
zen, die warm zijn, goede bescher
ming bieden en comfortabel pas
sen. Of ze ook wat elegant zijn is
voor haar een vraag van later zorg,
of misschien stelt ze die wel hele
maal niet.
Wat in het westen voor menige mo-
dieuse vrouw bijzonder onaantrek
kelijk is, namelijk buurvrouw of
vriendin in precies dezelfde japon
te zien rondlopen, steekt blijkbaar
de Moskouse huisvrouw niet in het
minst. Wanneer Gum of een van de
andere mode-winkels in de buurt
een collectie japonnen heeft aan
gekocht gebeurt het herhaaldelijk
dat bijvoorbeeld enkele honderden
exemplaren in precies dezelfde uit
voering liggen uitgestald. Als de
prijs dan niet al te ongunstig is
kopen de Moskouse vrouwen die
jurkjes graag en maken zelf haar
vriendinnen attent op haar koop
je. Op een warme zomerdag tien
tallen vrouwen in de binnenstad
van Moskou in een identieke jurk
te zien flaneren is dan ook niets
bijzonders, althans kennelijk voor
de draagsters.
En met parfum is het al weinig an
ders. Natuurlijk zijn er, zij het
zeldzaam, hier en daar dure bui
tenlandse parfums te koop, maai
de doorsnee huisvrouw komt daar
toch nooit aan toe.
0 Veel marmer, veel corridors, wat slordig geëtaleerde artikelen en net als bij
ons, wachten op de cassière.
Zij koopt parfum van eigen bodem
en... helaas is het aanbod hier ook
niet bijster groot. Gevolg: wie in
de Russische hoofdstad in een ge
zelschap vrouwen verkeert, snuift
overal om zich heen dezelfde
wat zoetige geur op. Tien tegen
een dat de gebruiksters die fles
sen allen op dezelfde afdeling van
Gum hebben aangeschaft.
Zondagmiddag tegen twaalven vor
men zich dan ook lange rijen klan
ten voor het warenhuis, die wat
ongeduldig wachten totdat de bre
de deuren open gaan. Vroeger had
het pand een heel wat verhevener
bestemming en dat is aan de ar
chitectuur nog duidelijk te merken.
Gum heeft het chaotische van alle
warenhuizen in moderne metro
pools. En toch onderscheidt dit
Moskouse warenhuis zich van de
meeste soortgelijke zaken in het
westen. Aan reklame en etaleren
wordt weinig aandacht besteed, de
wijze waarop dat nog gebeurt zou
iedere reklame-man in het westen
de schrik om het hart doen slaan.
Bij ons zou het ondenkbaar zijn
dat alles op een dergelijk noncha
lante wijze wordt gepresenteerd.
Maar waarom zou Gum zich daar
over zorgen maken, de Moskovie-
ten komen toch wel en kopen zon
der meer.
Gum hoeft geen concurrentie te
vrezen, in heel de hoofdstad is geen
enkele moderne Supermarket ot
Warenhuis, dat een bedreiging vor
men kan. Heel het publiek is als
het om geconcentreerd winkelen
gaat op Gum aangewezen. De eni
ge zorg die de door de staat aan
gestelde direktie lijkt te hebben is
dan ook de continue bevoorrading
van de diverse afdelingen en het
schoonhouden van de wandelpa-
'üaarop wordt angstvallig gelet en
met succes. Moskou mag mis
schien wel de schoonste stad ter
wereld heten, al dingt Leningrad
ook naar die eer. Het reinhouden
van de openbare straat schijnt ie
der aan te gaan en wie in de on
dergrondse achteloos een sigaret
teneindje op de marmeren vloer
deponeert, hoeft niet verbaasd te
zijn als een wat streng kijkende
jonge vrouw hem op de vingers
tikt.
Tegen middernacht worden de
straten door een legertje reini
gingsmensen schoongespoten en
als het koude seizoen invalt doet
de Moskouse gemeentelijke over
heid alles om toch de reinheid van
de stad zoveel mogelijk te hand
haven. In Gum gaat het niet an
ders, ook daar wordt er voortdu
rend tegen vervuiling gewaakt.
Toch biedt Gum een wat slordige
aanblik, allereerst door de achte
loze wijze van etaleren, vervolgens
door het onafgebroken heen en
weer drentelen van massa's men
sen, die hier komen om te kijken
of te kopen.
Niet zo zeer door de week, maar
vooral in het weekend is winkelen
bij Gum voor menigeen een uit
stapje. Op zaterdag, en zeker op de
zondagmiddag, gaat men in gezins
verband naar Gum. Net als in het
westen dringen kinderen bij hun
ouders aan op ijs of limonade, en
in de winter op een glas hete thee.
Gum zorgt er voor, er staan over
al automaten, waaruit men tegen
inworp van een paar kopeken, de
gewenste drank kan tappen.
Maar... de glazen dient men eerst
wel zelf te wassen!
Wie een drankje gekozen heeft
laat namelijk zijn glas vuil achter.
Er is geen bedienend personeel dat
voor de afwas zorgt en dat houdt
dus in dat als de schoongemaakte
glazen op zijn, men uit de gebruik
te er een zoeken moet, die men
dan zelf aan een bassin om kan
spoelen. Die doe-het-zelf hygiëne is
veel Russen overigens wat te veel
gevraagd, soms drinken ze met het
hele gezin uit één glas of nemen
zonder aarzeling het glas over van
iemand die het zijne net uit heeft.
Kinderen letten zeker niet op klei
nigheden als hygiëne, zij vermaken
zich uitstekend in Gum, waar de
hele dag muziek klinkt.
Een leger verkoopsters vindt werk
in Gum, niet alleen jonge meisjes
maar opvallend veel oudere, ge
trouwde vrouwen, die hier een vol
ledige dagtaak hebben. Het aan
tal buitenshuis werkzame huis
vrouwen is in de Sowjet-Unie heel
groot en Moskou staat daarbij aan
de top. -
De verkoopsters zijn over het al-
gemeen behulpzaam en vriende-
lijk, vooral tegenover buitenlan
ders die met taalproblemen wor
stelen zijn ze zeer coulant. Maar
van de artikelen die ze moeten ver
kopen weten ze vaak weinig_ al,
vakkennis schijnt bij het geringe
assortiment niet zo belangrijk.
Trouwhartig reiken ze de japon
nen, strijkijzers, radiotoestellen ol
camera's waarom de klanten vra
gen, aan.
Rekenen vormt daarbij geen pro
bleem, het meisje aan de kassa be
dient zich het liefst van... een tel-
raam. Hoofdrekenen is een bezig
heid die men in Rusland blijkbaar
energieverspilling vindt, waarom
zich de hersen pijnigen met optel
lingen als 58 en 63 en 29 kopeken?
vraagt de verkoopster zich af, om
te weten dat dat samen 150 maakt
grijpt ze liever naar het telraam.
Sommige winkels hebben het tel
raam officieel afgeschaft en ver
vangen door de rekenmachine,
maar laten er toch een paar op de
kassa staan, waarschijnlijk omdat
een Russische winkel zonder tel
raam niet helemaal compleet is.
De hele week is Gum primair voor
de Moskovieten, maar op de zon
dagmiddag komen ook de platte
landers. Daar het reizen in de
Sowjet-Unie vrijwel gratis is, de
bedragen die men er voor uittrek
ken moet zijn verhoudingsgewijs
te verwaarlozen, stromen op zon
dag in het hoogseizoen talloze Rus
sen naar de hoofdstad. Bonte ge
waden steken dan kleurig af bij de
stemmige Boerenkleding en het Ro
de Plein wemelt dan van de dagjes
mensen.
Natuurlijk wordt verwacht dat die
bij hun thuiskomst een soevenirtje
uit de hoofdstad meenemen en dat
halen ze dan bij Gum.
Maar behalve deze provincialen
zijn er op zondag ook veel jonge
ren die de middag in Gum door
brengen. In dit opzicht is het meer
dan een warenhuis, het complex
heeft ook iets van een kermis,
waar demonstraties gegeven wor
den, waar muziek klinkt, waar men
wat kan eten of, over een balustra
de leunend, kan kijken naar het
bonte gewirwar op lagere verdie
pingen. Fonteinen spuiten, militai
ren doen inkopen voor hun gelief
de en moeders speuren de diverse
afdelingen af op zoek naar koop
jes.
Winkelen bij Gum biedt de Mosko
viet dan ook alles wat hij wenst,
althans gewend is. De wat noncha
lante gezelligheid, de drukte en het
lawaai hinderen hem niet in het
minst en de verkoopsters laten
zich er zeker niet door van de wijs
brengen.
Als tegen sluitingstijd het waren
huis leegstroomt drommen de be
zoekers samen bij de ondergrond
se, die hen weer naar alle wind
streken voeren zal.
Mochten ze binnen bij de diverse
afdelingen nog wel eens even ge
duld moeten oefenen vanwege de
massale belangstelling, op de On
dergrondse hoeven ze nooit lang te
wachten. Misten ze de vorige, dan
duurt het maar twee minuten voor
dat er weer een voorrijdt om hen
met de bij Glim gekochte artikelen
thuis te brengen waar de samowar
wacht met de uvondthee...
0 In de rij voor GUM.
Wachtend, met haar telraam, op nieuwe wame..
