Het geheim van Pater Piet van der Ven;
de kluizenaar van het Afrikaanse Laela
giro 34 36 OO
Vrijdag
op NCRV
televisie
1
giro 34 36 OO
«1
Bifmèz-
1
De historie
van lepra
er is hoop
lepra kan verdwijnen
de kluizenaar van laela
ncrv-tv
Lepra bestrijding
heeft veel
geld nodig
Leprabestrijding is goedkoop
ff rlAü'HA' T
Hygiëne
Steenworp afstand
Model
giro 34 36 OO
"*9
Te laat
DAr - w i
v 'J?IM ill
„Het geheim van de kluizenaar van Laela" is de titel van een film, die
op vrijdagavond 21 januari na „De Kleine Waarheid" en „Farce Ma
jeur" door de N.C.R.V.-televisie wordt uitgezonden. Henk Mochel, be
kend door zjjn uitstekende films over euthanasie maakte deze ontroeren
de kleurenfilm in opdracht van de Stichting Wereldlepradag Nederland,
waarin de Nederlandse Stichting voor Leprabestrijding te Amsterdam en
het Nederlands Leprafonds te Wassenaar tot een hechte samenwerking
zijn gekomen. Het is het levensverhaal van pater Piet van der Ven, die
twintig jaar geleden met een grote groep melaatsen dwars door Zuid-
West Tanzania trok, en zich met zijn mensen vestigde in het ver van
alle beschaving gelegen Afrikaanse dorp Laela na een barre voettocht
van meer dan een maand. Daar werd de Nederlander, Piet van der Ven,
de kluizenaar van Laela, de WITTE AFRIKAAN, gewantrouwd door de
Engelsen tijdens het koloniale tijdperk, omdat hij zich helemaal vereen
zelvigde, zelfs in zijn styl van leven, met de mensen, die hem omring
den.
Laela is niet gemakkelijk te berei
ken, dat ontdekten Henk Mochel,
professor G. H. L. Zeegers, de ca
mera-mensen Lex Leffelaar, zijn
vrouw en ik al spoedig. Vanuit
Dar es Salaam, de hoofdstad van
Tanzania, moet men eerst in een
dansende Dakota naar Mbeya, on
geveer 150 km van de grens van
Zambia, en daarna 'n kleine 300
km over hobbelige wegen en door
een volstrekt verlaten landschap
naar dat merkwaardige dorp, waar
nu zo'n 280 melaatsen in twee
goed gebouwde dorpen bij elkaar
wonen.
Als de Landrover terugkeert naar
Mbeya weet je dat je ver van alle
beschaving bent ondergedoken in
de rimboe, want er is geen tele
foon, geen telegraaf, zelfs geen
postkantoor en in het regenseizoen
kunnen de zandpaden zo spiegel
glad zijn dat ze zelfs het schamele
auto-verkeer volkomen lamleggen.
Dan komt de post soms maanden
en maanden te laat. Dan wordt
Laela het centrum van de wereld,
dan kan Piet van der Ven zoveel
brieven schrijven als hij wil, zelfs
kreten om hulp slaken, maar nie
mand zal hem horen.
Wie hem wél horen zijn de lepra
lijders van Laela, mannen en vrou
wen, voor wie hij het Afrikaanse
hospitaal heeft gebouwd, de apo
theek, de keurige huisjes, waarbij
vooral gelet werd op de hygiëne.
Er heerst geluk in Laela, ondanks
de ziekte. Waarom? Omdat Piet
van der Ven één van hen is ge
worden, zijn bijnaam die de Afri
kanen hem hebben gegeven, zegt
het al voldoende „PETRO KIRA-
RANGANYA", hetgeen betekent
„de vader, die zegt, hoe alles
moet".
Veertig jaar in Tanzania, twintig
jaar in Laela, dat is in werkelijk
heid een mensenleven. En als je
gedurende die tijd precies drie be
langstellenden op bezoek hebt ge
had, omdat geen mens eraan denkt
eerst vijf uur te vliegen en dan
nog vyf uur te rijden, dan moet je
eraan wennen als er een camera
ploeg komt, waarvan Henk Mo
chel je komt vertellen of je maar
zo vriendelijk wilt zijn om over je
werk te praten. Dan kruip je in
eerste instantie in je schulp. Dan
ben je bang van die nieuwsgierige
mensen, dan spelen je zenuwen je
parten.
Zo begon het. Gesprekken in de
rimboe in een veel te warme ka
mer, urenlange gesprekken. En
dan na dagen leer je de mens Piet
van der Ven kennen en die mens
in al zijn eenvoud, met al zijn
kennis, met de magie van zijn per
soonlijkheid veroverde ons alle
maal. Na een week waren we met
hem bevriend, gingen hem om
raad vragen, zoals ook de melaat
sen dat deden, drongen zó diep in
zijn persoonlijkheid door dat we
ook het geheim van de kluizenaar
van Laela leerden kennen, een ge
heim dat ons een schok gaf, een
geheim dat ons diep ontroerde.
En plotseling werden we kleine
mensen rondom een man die zijn
leven weggaf aan zijn melaatsen.
We leerden achter zijn glimlach te
kijken en zagen daar een leven vol
opoffering met een gul gebaar
weggegeven aan „zijn kinderen",
die al zoveel te verdragen hebben.
Op een steenworp afstand van de
polikliniek en het hospitaal staat
het kleine Hans-en-Grietje-huisje
van de kluizenaar van Laela. Het
is veel kleiner dan de hutten, die
hij voor zijn melaatsen bouwde.
Met zijn 1.90 meter lengte past
Piet van der Ven er precies in. Er
staat een bed, een tafeltje met een
microscoop en dit bed en dat ta
feltje zijn omringd door medische
studiewerken en medicijnen, 's
Nachts kan men nog urenlang de
carbid-lantaarn in zijn hut zien
branden. Dan studeert hij, dan on
derzoekt hij, want overdag wordt
hij teveel in beslag genomen door
„zijn zieken", zoals hij zijn me
laatse vrienden noemt. Dan dwaalt
hij door de dorpen, dan reikt hij
de medicijnen uit, dan onderzoekt
hij de patiënten. Ze komen uit alle
windstreken en zijn naam is meer
dan 1000 km verder bekend. Ze
komen lopend, soms wekenlang.
En als ze er eenmaal zijn, dan
blijven ze er en als hij ze als „ge
nezen verklaard" wegstuurt, dan
bouwen ze een hut in de buurt,
want in Laela hebben ze hun
vrienden en bekenden, zowel in de
dorpen van de melaatsen als in de
andere dorpen.
Piet van der Ven betekent hoop.
Piet van der Ven betekent vertrou
wen en wat meer is: Piet van der
Ven is er altijd. En nu wenst hij
een nieuw dorp te gaan bouwen,
dat hij „UHURU", „VRIJHEID"
genoemd heeft en de filmploeg
maakte mee dat de lepra-lijders
zelf de eerste hutten bouwden en
ter ere van al die vreemdelingen
een groot feest aanrichtten, een
bierfeest, compleet met tam-tams,
diepe trommen, die de inwoners
van alle dorpen in de omgeving
uitnodigden voor de dans. En daar
zagen we en filmden we mensen
met stompen inplaats van voeten,
die desondanks dansten, die deson
danks plezier hadden, die deson
danks breed glimlachten. Ze keken
naar hun Pedro Kiraranganya, hun
vader, die zegt hoe alles moet en
waarvan ze weten dat hij altijd bij
hen zal blijven, want hij heeft zijn
eigen plaats op het kerkhof in de
rimboe al aangewezen.
Niemand van ons zal ooit deze
letterlijk en figuurlijk grote man
vergeten met zijn hoed van tien
jaar oud, zijn vergeelde toog, zijn
jungle-schoenen, de man, die zo
lang vergeefs een beroep op het
overgrote deel van Nederland
deed. Hij stond model voor al die
werkers, die zowel in Afrika, in
Zuid-Amerika als in India en Pa
kistan hun werk doen voor de
twintig miljoen lepra-lijders in de
wereld, dag en nacht voor hun
zieken klaar staan en onder de
gloeiende tropenzon zich wegcijfe
ren voor hun melaatsen.
Voor hen allen is het 23 januari
Wereldlepradag, voor hen allen
maakte Henk Mochel deze drama
tische film, waarin een man hoop
geeft aan een paar honderd van
die twintig miljoen en ons duide
lijk maakte dat ook melaatsen
kunnen lachen als de wereld hen
daartoe de geleeenheid oppfi
man, die lepra „de armen-mensen-
ziekte" noemde. Als U hem hebt
horen spreken dan draait LJ on
middellijk Uw portemonnee om
voor de zieken van Piet van der
Ven, voor de twintig miljoen, die
U hóóp kunt geven.
Wim Hornman
Onder het toeziend oog van Piet van|
der Ven, krijgt professor Zeegers,
de 'ontdekker' van het werk van de
pater een kom drinken aangeboden
door twee lepra-patiënten.
De verwekker van Lepra, een aan
tuberculose verwante bacterie,
werd enige duizenden jaren gele
den vermoedelijk ergens in het
Midden-Oosten geboren, als
mutant van een onbekend myco-
bacterium. Doordat het vroegste
deel van zijn wereldreis ons onbe
kend is, begint onze kennis met
een duidelijke beschrijving van le
pra pas in de Vedda-boeken uit
India, daterend van ongeveer 1000
jaar voor onze jaartelling. De ziek
te heeft de voetsporen van de be
schaving gevolgd. Eerst trad ver
spreiding op over geheel Azië en
het Verre Oosten, daarna volgde
het Middellandse Zeegebied. Ver
volgens Europa, waar tijdens de
Middeleeuwen een piek werd be
reikt, gevolgd door een snelle da
ling. Via de handelsroutes ver
spreidde de ziekte zich naar Afri
ka en in de 16e eeuw naar Zuid-
Amerika, waarna in de vorige
eeuw de opmars begon door de
Pacific, die nog steeds niet ten
einde is.
i
bedreigt het leven van ontelbare kinderen
maakt miljoenen slachtoffers, honderden vechten
tegen melaatsheid. Ginds, ver van ons bed.
piet van der ven, is één van die strijders.
'zijn levenswerk vrijdag, op de
na "de kleine waarheid" de harde werkelijkheid,
wij moeten helpen, hier, thuis, door te géven.
stichting wereldlepradag nederland
voor f 2,50 redt u een kind.
voor f 11,-- geneest u een slachtoffer.
wereldlepradag, den haag
postbus 3436,
en via de banken
Lepra is een wereldprobleem, dat
natuurlijk niet alleen door Neder
land kan worden opgelost. Daarom
is al vele jaren geleden de internatio
nale lepra-organisatie de ELEP opge
richt, die coördinerend optreedt en
wetenschappelijke gegevens ver
werkt; een soort Wereldlepraraad.
Nederland heeft in dit werk
een flink aandeel, zowel op net
gebied van direkte hulp, als op het
gebied van de wetenschap.
Het Nederlands Leprafonds te
Wassenaar en de Nederlandse
Stichting voor Leprabestrijding te
Amsterdam, die in de Stichting
Wereldlepradag samenwerken, be
reiken dan ook vele verzoeken om
hulp, die lang niet altijd kunnen
worden ingewilligd.
Een aktie, zoals dit jaar wordt ge
voerd is dan ook hard nodig. Er
zijn lopende projekten in vijf Afri
kaanse landen (Tanzania waar
onder ook Laela Kenya, Ugan
da, Ethiopië en Togo) en drie in
Zuid-Amerika (Colombia en Vene
zuela).
Daarnaast zijn op grond van de
aanvragen een aantal projekten zo
ver mogelijk voorbereid.
Dit betreft nieuwe projekten in
Afrika en Zuid-Amerika, maar
ook in India, op Irian Barat (het
voormalige Nieuw-Guinea en Suri
name. Het wachten is nog slechts
op het geld. Geld dat direkt in
hulp wordt omgezet.
Zorgvuldig onderzoek van de zenuwen (hier door
dokter Leiker uit Bussura) maakt duidelijk welke kansen
er nog voor deze leproze uit Uganda is om niet invalide
te worden.
Natuurlijk krijgt deze man hulp. Hij werd invalide door
lepra. Speciaal schoeisel beschermt zijn gevoelloze
voet, een kunstbeen helpt hem op eigen benen te staan.
Het middel D.D.S. kost slechts f
2,50 per patiënt per jaar. In een
goed lopend projekt kost een pa
tiënt f 11per jaar. Dit kan
mede doordat veel plaatselijke
mensen worden ingeschakeld, en
doordat als de patiënt tijdig wordt
gevonden, hij niet in een leproze
rie hoeft te worden ondergebracht.
Toch is er heel veel geld nodig.
Denkt u zich eens in, er zijn zo'n
20 miljoen leprozen!
Stichting Wereldlepradag giro
363600 Den Haag.
