De relieken van de
H. Liduina van Schiedam en
het Huis Te Poort
AD POLS
DAMES TUNIEKBLOUSES
Mr fgp
Coiffures
eurotax
15.11.22
CONTACT
LENZEN
fW
1# 3
PÖE
w
nrr ill
SPORTHUIS LEMMENS
W. J. Franke
Kermis in
Centrum
De Reling
TEL. 206611
Afscheidsdienst
ds Bert Koek
mmm 1 -
f-
iiSiili
1 Fff
ULif1 r
(KERKO-FALKE
EN HOLTHAUS)
tIl.^131130 ROTTERDAM
J.B.Th.G. Schümmer
afwezig
Afwezig
P. van Santbrink
afwezig
J. H. Dalstra
afwezig
A. C J. SCHEFFERS
DAM 35
tot 13 juli
Permanent extra
f 22,01
medische
weekend-diensi
TELEFOON 26 49 18
HET NIEUWE STADSBLAD - PAG 4 - VRIJDAG 23 JUNI 1972
CT9t IMUf E C OATII4V g "i v
riAiqvtATS JWt.RiM T'JH
Wanneer op zondag a.s., 25 juni, de
aartsbisschop van de Oud-Katho
lieke kerk, mgr. M. Kok in de kerk
van de parochie van de H. Johannes
de Doper de nieuwe altaartafel komt
wijden, worden we aan een stuk
verleden van Schiedam herinnerd. In
de nieuwe altaartafel zullen enige
relieken worden bijgezet als een
oud-christelijk symbool om de histo
rische band met de kerk van de
eerste eeuwen tot uitdrukking te
brengen. Welke relieken uit het
hoofdaltaar in de altaartafel worden
overgebracht is in dit verband van
minder belang, maar wel dat zich
onder deze relieken een reliek van
de H. Liduina van Schiedam be
vindt, dat reeds in 1723 naar
Schiedam is overgebracht.
Van 1712 tot aan zijn dood op 19
januari 1725 had de parochie op
de Dam als pastoor de in het
huidige België geboren A mandus
Verschueren. Hij werd op 2 de
cember 1665 geboren en gedoopt
te Geel in de Belgische Kempen als
zoon van Joannis Verschueren en
Dimpnae Verhoeven. Uit het hu
welijk van zijn ouders werden
negen kinderen geboren en van de
vijf zonen werden er drie priester.
Amandus doorliep de in 1440
gestichte Latijnse School te Geel,
welke opleiding hij in 1685
„summa cum laude" beëindigde.
In 1685 begon hij zijn filosofische
opleiding te Leuven en behaalde in
1687 de tweede plaats bij een
eksamen dat afgelegd werd door de
twaalf beste studenten van dat
jaar. Vervolgens studeerde hij theo
logie te Leuven en werd tot
priester gewijd. Het zou vanzelf
sprekend geweest zijn wanneer hij
als priester in de Zuidelijke Neder
landen werkzaam was geweest,
maar de theologische geschillen die
de toenmalige katholieke kerk
hevig in beweging brachten, heb
ben anders gewild.
Daar hij weigerde het Formulier,
dat de veroordeling inhield van het
boek Augustinusvan Cornelius
Jansenius, bisschop van Yperen te
ondertekenen, zocht hij zijn heil in
onze streken, waar de toenmalige
aartsbisschop van Utrecht, Petrus
Codde dezelfde mening was toe
gedaan.
Petrus Codde zou overigens in
1702 als aartsbisschop van Utrecht
geschorst worden door Rome in
verband met een kerkrechtelijke
strijd tussen de katholieke kerk
van Nederland en Rome. Van
omstreeks 1692 tot mei 1694 was
Amandus kapelaan te Oud-Ade,
van mei 1694 tot november 1711
pastoor op Texel, totdat hij na een
rustperiode in zijn geboorteplaats
Geel in 1712 pastoor van de
parochie op de Dam te Schiedam
werd.
Over zijn pastoraat te Schiedam
zijn niet zo vele feiten bekend. In
1722 liet hij op grond van de
pastorietuin tien huisjes onder één
kap bouwen, welke aan de Breed-
straat stonden en in 1967 zijn
afgebroken. In 1724 schonken
twee vrome vrouwen, „klopjes",
van zijn gemeente een zilveren
monstrans. Het waren de zusters
Allegondis en Anna de Groot.
De belangrijkste gebeurtenis tij
dens zijn pastoraat is voor de
parochie ongetwijfeld geweest dat
hij in 1723 een reliek van de H.
Liduina van Schiedam weer naar
onze stad terugbracht. Enige ar
chiefstukken die in het archief van
de parochie berusten, hebben hier
op betrekking.
Zoals bekend is werd de H.
Liduina na haar dood op 14 april
1433 begraven buiten de St.
Janskerk of „Grote Kerk". Door
latere uitbreiding van de kerk
kwam haar graf binnen het kerk
gebouw te liggen. Nadat de kerk in
reformatorische handen was over
gegaan is het gebeente van de H.
Liduina, of althans datgene waar
van men aannam dat het haar
gebeente was, in het jaar 1615
opgegraven en naar de Zuidelijke
Nederlanden vervoerd.
SMETANALAAN 6
TELEFOON 701303
mmm
'punan v
M
Bovenstaande tekening stelt het
„Huis te Poort" voor, zoals het
voor 1862 aan de Dam stond.
De afgebeelde gevel stond aan
de Pieterssteeg, zodat de zij
gevel aan de Dam stond. Het
linker deel van het komplex
vormde de kerk, het rechter
deel de pastorie. In dit gebouw
woonde Amandus Verschueren
als de pastoor der parochie ten
tijde van het overbrengen van
het reliek van de H. Liduina
naar Schiedam. De tekening
bevindt zich in het bezit van de
Oud-Katholieke parochie te
Schiedam.
Veel bemoeiingen hebben aarts
hertog Albertus en zijn vrouw
Isabella gehad om deze relieken uit
het calvinistische Noorden naar het
katholieke Zuiden te krijgen. Zij
verdeelden het gebeente over ver
scheidene kerken. De kanonikessen
van St. Waltrudis Waudrute
Bergen in Henegouwen ontvingen
een gedeelte, maar het voor
naamste deel werd voorbehouden
aan de kapel van het aartsbisschop
pelijk paleis te Brussel.
Vandaar ging het later over deels
naar de kerk van de heilige Gudula,
deels naar de Karmel van deze
stad. Helaas zijn de archieven van
het kapittel van de H. Waltrudis te
Bergen in 1940 door het oorlogs
geweld vernietigd. De reliquien van
de H. Liduina, die daar waren, zijn
gedurende de Franse Revolutie al
verdwenen. Het Koninklijk Ka
pittel van de dames kanonikessen
hield in die tijd eveneens op te
bestaan.
Een deel van de relieken die te
Bergen terecht waren gekomen is
echter gered omdat pastoor
Amandus Verschueren dit in sep
tember 1723 te Bergen heeft
gevraagd voor zijn kerk te Schie
dam. Overigens zal dit verzoek niet
de onmiddellijke aanleiding tot
zijn reis naar de Zuidelijke Neder
landen zijn geweest, maar het
overlijden van zijn broer Fran-
ciscus. Deze Franciscus Ver
schueren was eveneens priester,
maar ook president van het college
Alticollense, het seminarie van het
Aartsbisdom Utrecht te Leuven.
Hij was op 9 september 1723
plotseling overleden.
Pastoor Amandus Verschueren is
toen in gezelschap van pastoor
Jacobus Timmer van de parochie
van de heilige Laurentius en Maria
Magdalena te Rotterdam op reis
gegaan. Beide heren hadden een
grote voorliefde voor het verza
melen van relieken van vaderlandse
heiligen. De grote kollektie re
lieken, die pastoor Timmer bijeen
gebracht heeft is bij het bombar
dement in mei 1940 verloren
gegaan, toen de kerk van ge
noemde parochie werd verwoest.
Om een lang verhaal kort te
maken, op 18 september 1723
bevestigen de kanonikessen dat zij
een deeltje van de relieken van de
H. Liduina van Schiedam, berus
tende in haar schatkamer, hebben
afgenomen ten behoeve van pas
toor Amandus Verschueren. Pas
toor Verschueren is toen naar huis
gegaan, echter zonder het reliek.
Het wegschenken van relieken
gebeurde kennelijk niet zo maar.
Op 28 september 1723 vindt een
bijeenkomst te Brussel plaats,
waarbij een aantal heren, o.a
Georgius Verschueren, een neef
van Amandus, als getuigen ver
klaren ten overstaan van de proto-
notarius apostolicus, De Brion, dat
het doosje dat Nicolaas Maillart,
kanunnik van de kapittelkerk van
de H. Waltrudis te Bergen, bij zich
heeft inderdaad het reliek van de
H. Liduina bevat.
Op 9 oktober wordt het genoemde
doosje door een andere neef van
pastoor Verschueren, Franciscus
Rosa, te Schiedam in de pastorie
afgeleverd. De opening van het
doosje vindt in het bijzijn van een
aantal geestelijken op 8 februari
1724 plaats. In het houten doosje
- dat niet meer aanwezig is
bleek zich een zilveren doosje te
bevinde n, dat voorzien was van de
zegels van de kanonikessen te
Bergen en van de abt Andreas van
St. Denis, een klooster dat nauwe
betrekkingen onderhield met het
Koninklijk Kapittel van de dames
kanonikessen.
In het zilveren doosje bevond zich
een verklaring, waarin vermeld
werd dat zich in dit opgevouwen
stuk papier werkelijk een reliek
van de H. Liduina van Schiedam
bevond. Inderdaad kwam een geel
zijden lapje te voorschijn, waarop
zich een stukje van het gebeente
van de H. Liduina bevond. De
aanwezigen hebben over een en
ander een verklaring afgelegd en
deze van hun zegels voorzien.
Genoemde verklaringen in het
zilveren doosje met het reliek
bevinden zich nog altijd in het
altaar van de Oud-katholieke kerk
op de Dam.
Op 22 maart 1 724 geeft de reeds
tot aartsbisschop van Utrecht ge
kozen Cornelis Steenoven toestem
ming om het reliek ten toon te
stellen opdat de gelovigen het
eerbewijzen kunnen brengen.
Pastoor Verschueren werd in de
cember 1724 ernstig ziek en
overleed op vrijdag 19 januari
1725 's middags om vier uur. Op
de 23ste januari daaraanvolgend
werd hij begraven in de Grote- of
St. Janskerk. De grote klok werd
viermaal geluid, hetgeen alleen bij
begrafenissen voor voorname per
sonen werd gedaan.
Bovengenoemde gegevens werden
ontleend aan een uitvoeriger studie
van ondergetekende over Amandus
Verschueren en genoemd reliek
van de H. Liduina, welke hopelijk
binnen afzienbare tijd in gesten
cilde, eventueel gedrukte vorm het
licht mag zien. Deze korte weer
gave van de historische gebeurtenis
meende ik u echter met het oog op
het feest van de Oud-Katholieke
parochie zondag a.s. niet te mogen
onthouden.
F. Smit, Oud-Kath. pastoor.
(Tandarts)
Jacob Catslaan 15
tot woensdag 19 juli
V'oor spoedgevallen:
Telefoon 26 86 04
Arts
van 26 juni t/m 22 juli
Waarneming de doktoren:
A. Q. C. Klomp,
Juliana van Stolbergstr. 3.
G. in 't Veld,
Willem de Zwijgerlaan 23.
Boodschappen voor 9 uur:
Telefoon 206611.
Arts
tot 24 juli
Waarneming spoedgevallen:
Dr. Pet,
Dr. Houthuvsen,
Dr. Goei.
Voor bezoeken aan huis bood
schappendienst: Tel. 206611.
Tandarts
van woensdag 28 juni t/m
vrijdag 28 juli
Voor waarneming van pijn-
klachten: Telefoon 26 83 03.
<<ir,
Probeer je geluk dit weekend in
Centrum de Reling, Overschiese-
straat 42 te Schiedam, dat weer eens
iets anders als anders heeft, namelijk
een kinderkermis waar ook alle
volwassenen zich kunnen vermaken.
Wilt u een blik in de toekomst
bezoek dan de vermaarde waarzeg
ster Mohanha uit India, waarna u
zich van de schrik kunt bekomen in
een van de vele stands zoals:
Grabbelton, Rad van Avontuur,
Blikjes gooien, enz. Ter verfrissing
kunt u naar een flesje hengelen.
De toegang is natuurlijk vrij en er
wordt alleen een klein bedrag ter
deelname van u verwacht.
De kermis is geopend van 4 tot 8
uur op de vrijdag en van 12 tot 6
uur op de zaterdag.
BANKETBAKKERIJ
Het Juiste adres
Géén filialen - Tel. 2A7823
ALLEEN OP MAANDAG
EN WOENSDAG
MGR. NOLENSLAAN 337
SCHIEDAM
Beh. bij voorkeur volg. afspr.
Tp'flocn '0 éa 30
van zaterdagochtend 9 uw
tot zondagavond 12 uui
voor
AANGESLOTEN ARTSÜN
BOODSCHAPPENDIENST
APOTHEEKHULP
VOOR SPOEDRECEPTEN.
TANDARTSENDIENST
J. H. CORNELISSE
B. Ballotsingel 67, tel. 153461
Alleen tijdens het spreekuur
van 5-6 uur
AKTIE
"MOEDERS VOOR MOEDERS"
Mevr. F. Verkalk-Mennen,
Dlepenbrocketraat 8, Schiedam
telefoon 702648
DIENST VERLOSKUNDIGEN
Afwezig Mevr. v. d. Linde
Waarn. Mevr. SEGERS
tel. 267198, b.g.g. 260080
Overige verloskundigen
Commijs, telefoon 707302
Mej. Meerman, Tel. 267158
WIT GELE GROENE KRUIS
SCHIEDAM.
Zr. Winkels, tel. 707998
Zr. Kerklaan, tel. 263313
GEZONDHEIDSZORG
Kethel - Groenoord
maand. t.m. vrijdag: 20.00-20.30 u.
Zr. Gielen, tel. 705774
Zr. J. van Klink, tel. 701471
Uitsluitend zaterdag 20.00-20.30 u.
tel. 705774
WARME MAALTIJDDIEN8T
VOOR BEJAARDEN
Inlichtingen: Tel 267889-209580
WAARNEMEND DIERENARTS
van zaterdagmiddag 12.00 uur
tot maandagmorgen 8.00 uur.
J. J. de Kaper, Jan Steenstr. 39,
tel. 268234
In verband met de naderende
vakanties neemt ds. Bert Koek en
zijn echtgenote, die gaan verhuizen
naar Oosterbeek, na de kerkdienst
op zondag 25 juni a.s. afscheid. U
krijgt hiervoor de gelegenheid na de
kerkdienst van 10.30 uur in het
kerkgebouw van de Ned. Protestan
tenbond.
Ds. Koek doet op zondag 3
september a.s. des middags om 3 uur
zijn intrede in de kerk aan de
Wilhelminastraat te Oosterbeek...
Ds. Koek woont de gehele maand
juli nog in Schiedam. Hij zal ds.
Klaassen vervangen die dan met
vakantie is en ook nog voorgaan in
de diensten van 9 en 23 juli.
