STAPHORST
TOONT HET ANDERE
GEZICHT
Si
We liggen hier minder in 't ziekenhuis dan waar ook in
Nederland.
Die kar van 't volksgericht? Toch gewoon een joke van
de jongelui!
Abe woont hier ook en we hebben maar liefst zestien
voetbalteams.
Op vijfenveertig toeren vraag Mieke Telkamp „Waarheen, waartoe"? als sekretaris J. de Wolde
aan zijn honderdste lezing met lichtbeelden begint en al mag dat louter een co-incidentie
wezen, de zegsman van de nieuwe Staphorsters zou dat soepel tot motto van zijn voordracht
kunnen maken. Want wat komen gaat is juist wat nieuwkomers in het door kar en anti-prik in
heel ie wereldpers gedoodverfde kerkdorp betreft. Een toekomst, waarin Staphorst een heel
ander gezicht wil tonen omdat dat eigenlijk het meest identieke zou zijn van een gemeente,
waar niet alleen legendarisch voetbalcoryfee Abe Lenstra snel wortel wist te schieten.
„DAT LUKT NOOIT"
TV: FIFTY FIFTY
SPORT
ONDERWIJS
TEXTIEL
WERKZAAM
HET NIEUWE STADSBLAD - PAG. 22 - VRIJDAG 15 SEPTEMBER 1972
Noeste beeldbouwers van Stap
horst's minzame imago zijn de
Stichting Staphorst („We moeten
eindelijk eens van die valse trekken
af"), dorpscorporaties („Noem eens
een plaats waar de bibliotheek zo
best bloeit als hier") en het lokale
bedrijfsleven („Ziekteverzuim mag
bij ons geen naam hebben"). In dat
kader past dan ook moeiteloos de
braderie, die een van de plaatselijke
industriële prominenten, Brink, die
buitenhuizen en bungalows van
hete-luchtapparatuur voorziet, uit
schreef, ter gelegenheid van de
ingebruikname van een nieuwe pro-
duktiehal.
En wat zette Brink in de inviterende
bezoekersfolder? Precies: neem
vooral uw camera mee. En dat
ondanks publieke verwijzingen naar
artikel 44a van de autochtone
politieverordeningdie het op of aan
de openbare weg fotograferen van
personen tegen hun wil strafbaar
stelt. Zodat er grif en gretig gekiekt
werd in de hal waar toeristes in
mini-rokken zich out of fashion
gingen voelen naast in kleurige
dracht gestoken Staphorster vrouw
volk.
rite waren er, en ze lieten zich
neerzetten door flitsende foto
toestellen en filmende camera's, de
vrouwen en vrouwtjes van Stap
horst.
En terwijl de sekretaris zijn dia's
vertoonde reikten andere stichting-
bestuurders folders uit, hanteerde
grootmoeders het spinnewiel of
prezen met goudkleurige oorijzers
getooide jongedames tegels aan die
een financiële ondergrond moesten
helpen vormen voor al die propa
ganda voor een dorp dat, verzucht
men bij de promotors, volgens velen
brengen als hij hen informeert in
welke gemeente hij zijn dagtaak
heeft te verrichten.
Maar de adjudant schudt, met een
routine die op jarenlange ervaring
moet stoelen, uit de blauwe uni
formmouw dit beeld van de geboren
en getogen Staphorster: hij is ijverig
en werkzaam, leeft sober en is
(gezagsge)trouw, is spaarzaam en
behulpzaam, nooit bang voor mate
riële vernieuwingen maar voelt nau
welijks of niets voor veranderingen
in zijn denkpatroon.
Op de 13630 hectare die zijn
gemeente telt kan burgemeester P.
A. Nawijn dagelijks de eigen geaard
heid van de 10806 Staphorsters
ervaren. De burgemeester zegt vrien
delijke dingen over hen en vindt zijn
ressort, dat de kerkdorpen Stap
horst, Touwveen en IJhorst omvat
„onbekend en daardoor onbemind".
Ten gemeentenuize waardeert men
de bekendheid die Staphorst wel
geniet minder positief dan de
sherry-uitdelende dorpelingen in
haar driekleurendracht die de over
tuiging huldigen dat de vreemdeling
in ieder geval langs zwak-alcoho-
lische weg het innemende karakter
van de streekbewoners bijgebracht
kan worden.
Maar vraag de lieve meisjes in haar
strakke lijfjes en onder de in
huisvlijt vervaardigde kap niet om
nadere geografische bijzonderheden
over haar woonplaats. Goed, dat Het
Schot en Halfweg met nog vier
buurtschappen ook tot Staphorst
behoort valt hier nog wel te
vernemen, maar men komt weer bij
de Stichting uit als men wil
optekenen dat 86 procent van de
gemeente uit cultuurgrond bestaat,
7 procent uit bos, dat nog eens 7
Het wordt tijd dat we eens laten zien, en horen, dat we een ander dorp
zijn dan iedereen denkt, zegt men in Staphorst.
in Nederland niet zou misstaan op
de lijst van gebieden voor urgente
ontwikkelingshulp
Maar zouden de ijveraars voor
.Staphorst*s nieuwe fysionomie daar
over plaatselijke rijkspolitie-adju-
dant G. Papenburg (55) consulteren,
dan zouden ze geen bemoedigende
prognose mee krijgen.
„Dat lukt ze nooit", zegt de
adjudant, „Staphorst is Staphorst".
Waarmee de dienstdoende gezags-
handhaver overigens geen euvel
woord over zijn standplaats gezegd
wil hebben, al laat een wachtmeester
wel los, dat collegae elders in het
land beklagenswaardige uitingen op-
procent heengaan aan bebouwde
oppervlakte, water en plantsoenen.
Ter gemeentesekretarie kan men
verklaren dat Staphorst tot de dun
bevolkte plaatsen van de toch al van
een matige populatie voorziene
provincie Overijssel behoort, wonen
er elders in het land gemiddeld 380
personen per vierkante kilometer, in
Overijssel is dat 240, maar in
Staphorst slechts 78. Vierhonderd
km. aan wegen telt de Staphorster
agglomeratie, 70 procent is verhard,
het hele dorp is 12 km. lang. Er
staan, kan men op het gemeentehuis
ook voorrekenen, 1070 boerderijen,
het totale woningbestand beloopt
2500.
Al kookte en stookte vader en
grootvader anders, vijftig, procent
van de ingezetenen gingen inmiddels
al over op aardgas en dat is veel voor
een plaats met een hoog aantal
boerderijen die doorgaans voor de
produktie van de Groninger bel
distribuerende organen als niet ren
dabel gelden en derhalve niet voor
aansluiting in aanmerking komen.
Waar men officieel ten gemeente
huize geen weet van heeft maar wat
op de feestelijke braderie vlot valt te
vernemen; meer dan de helft van de
Staphorsters kijkt naar de t.v. Wat
indicaties mag inhouden voor de
religieuse kaart van een gemeente
knobbel gezegend mag heten. Drie
huisartsen en een tandarts waken
over de gezondheidszorg van de
Staphorsters, die ter aanvulling daar
van met 2300 gezinnen sterk zich
aansloten bij het -onverzuilde-
Groene Kruis, terwijl het Rode ook
nog eens op de bijval van 1900
gezinshoofden mag bogen.
De sociale zin van de Staphorsters,
zo legt de Stichting die de goede
naam en faam tracht uit te dragen
uit, blijkt uit de 90 mille die de
10.000 dorpelingen neertelden voor
2 wijkgebouwen.
Mogen medische indicaties juist de
Staphorster roep vertroebeld heb
ben, lokale statistici becijferden dat
terwijl het landelijk cijfer in Neder
land 8,94 bedraagt voor ziekenhuis-
verpleging, Overijssel daar onder
bleef bij de laatste telling met 8,19
terwijl het ziekenhuispercentage in
Staphorst toen maar 3,28 bedroeg.
Acht de doorsnee-Staphorster de
gezonde geest („die kar van het
Spinnen en weven, stoffen bedrukken en wiegen beschilderen in de
traditionele kleuren. Oude Staphorster vrouwen weten er wel raad mee want
huisvlijt is voor hen een van de dingen die niet uit het leven in dit
Overijsselse dorp zijn weg te nemen.
die bevolkt wordt door personen
wier godsdienst in 78,5 op de 100
hervormd is, voor de praktizering
daarvan staan drie kloeke kerken ter
beschikking.
De 15 procent tellende gerefor
meerde gezindte omvat twee syno
dale en één vrijgemaakte kerken, de
2,5 procent oud-gereformeerden ko
men als de klok roept bijeen in een
klein kerkje. Twee procent van de
Staphorsters behoren tot overige
kerken waaronder een voornamelijk
uit import bestaand gering
aantal rooms-katholieken, twee pro
cent van de bevolking tenslotte is
onkerkelijk.
Wie van de zeven kerken oversteekt
naar de raadszaal treft daar een 15
leden tellend gemeentebestuur aan,
vergaderend onder een aan zijn
gemeente gehechte voorzitter Na-
wijn. Men telt vier SGP-ers, drie
leden van de AR, 2 van de CHU, 2
van Gemeentebelangen, 2 socia
listen, 1 lid van het Geref. Politiek
Verbond en een representant van de
Boerenpartij
Het onderwijs blijkt voor de Stap
horster raad een onderwerp van
aanhoudende zorg, al is het open
baar onderricht bescheiden, 82 pro
cent van de kinderen gaat naar een
christelijke school. Ter plaatse be
dienen 8 lagere scholen de leer
plichtigen, de LTS in Meppel wordt
voor 25 procent bevolkt door
jongelui uit Staphorst wat in de
plaats van herkomst de opvatting
deed ontstaan dat het manvolk met
een geprononceerde technische
Staphorst schuwt vooruitgang
in materiële zin niet, zeggen de
politiemannen en zij kunnen
het weten want de verkeers
onveiligheid neemt er ook toe.
Vandaar de verkeersles aan
Staphorster jongens en meisjes.
volksgericht is een joke van de
jongelui") gewaarborgd door culti
vering van het waardevolle uit het
verleden, het gezonde lichaam wil
gediend wezen door elf voetbal-elf
tallen van de w. Staphorst die op de
zaterdagmiddag aantreden, gesecon
deerd door nog eens vijf elftallen uit
IJhorst die zondagsmiddags uit
komen, een dominerend sportgezel-
schap dat sinds enige tijd nog
versterkt wordt door elf als „mollig"
aangeduide voetballende vrouwen.
Gymnastiek, judo, tafeltennis en
wandelen completeren het sportieve
vermaak van een dorpsgemeenschap,
die met een hoge leesdichtheid een
van de best beklante (christelijke)
openbare bibliotheken boven de
Moerdijk weet te exploiteren.
Onder die leeslustigen scharen zich
ook de talrijke dorpelingen die van
elders kwamen, sinds 1947 is het
forensisme met 130 procent toe
genomen, weten de nieuwkomers
die als hun Nummero Een onbetwist
de man erkennen die in Staphorst in
een imposante behuizing zijn tweede
heitelan vond, us Abe...
Tot de aldus gezegenden der Overijs
selse aarde behoren ook degenen die
zich eigenaars kunnen noemen van
de 1000 hectare die de gemeente
nog telt aan particulier bosbezit.
Anderen die op eigen niveau de
natuur willen ontmoeten doen dat
in het recreatiecomplex IJhorst met
de fraaie omgeving en de staats
bossen. In totaal 1500 personen
kunnen door de plaatselijke vakan-
tiebedrijven verpleegd worden naar
gastvrije horecamaatstaven, recent
kwam hotel Waanders die opvang
nog versterken.
Toeristen signaleren hier dat Stap
horst óók geldt als het centrum van
de „ongestudeerde geneeskunst", de
praktijk van de lokale kruiden
dokter, de familie Stegeman is
wijdverbreid.
Waar die toeristen echter vooral naar
uitzien is naar de 4000 Staphorsters,
hoofdzakelijk vrouwen, die de kle
derdracht in de eigen Staphorster
kleuren nog dragen. Kiest mannelijk
Staphorst voorzover het de traditie
handhaaft, voor een vrij sobere
tuniek, het vrouwvolk draagt over
een onderrok van 280 m. een
overrok van nog eens 2.80 m., een
hoeveelheid katoen en laken die
eigenhandig verwerkt wordt door de
draagsters die alleen op de zondag
en bij feestelijke gelegenheden de
oorijzers uit de kast halen. Het jakje
met bloemetjespatroon wordt ook
in doe-het-zelf verband vervaardigd,
hetzelfde motief dat terugkeert in
de krukjes en ander houtwerk dat
timmerfabriekjes ter plekke van de
band laten komen. Vrouwelijk Stap
horst drukt dat bloemenmotief
eigenhandig in de kleding, die er
extra feestelijk moet uitzien als op
de derde dinsdag van april in
Staphorst de grote jaarmarkt ge
houden wordt evenals trouwens op
het concours hippique in Rouwveen
in de vroege mei.
Agrarische aangelegenheden boeien
de Staphorsters, zij weten dat in '70
in hun woonplaats 63000 kippen
gehouden werden, 1600 melk
gevende koeien en 3000 fokzeugen.
Die agrarische bevolking wil graag
gebruik maken van technische ver
nieuwingen maar hecht overigens
sterk aan het traditionele dorps-
patroon. Veranderingen daarin aan
brengen is een onderwerp dat men
in de direktiekamers en aan de
burelen van personeelchefs graag ter
tafel brengt op het industrieterrein
De Baarge, waar niet alleen Brink
voornoemd de toon aangeeft, maar
waar ook de zuidelijke gloeilampen
fabriek een Staphorster dependance
opende. Op dit industrieterrein
onderschrijft men de werkzame aard
van de gemiddelde Staphorster, een
positief geluid dat de Stichting in
haar promotie ook wil laten over
komen. Vandaar de lezingen, excur
sies en evenementen die men orga
niseert.
Voor een bijzondere bijdrage zorgen
de antiek en souvenirwinkeltjes die
steeds betere zaken gaan doen, de
meubelindustrie die het rood, groen
en zwart van Staphorst tot over de
landsgrenzen uitdraagt en de Stap
horster koeien die geacht worden
zeer roomrijke melk te leveren. Maar
de meest essentiële bijdrage aan het
gezicht van Staphorst leveren toch
de Staphorster babies die volgens
overerfd gebruik, nog altijd hun
eerste levensmaanden doorbrengen
in een hardhouten, rood, groen,
zwarte wieg met twee hartjes,
verkrijgbaar bij plaatselijke midden
standers in kleur voor 205
gulden en daar is de btw dan bij...
