NEWPORT
JAZZ
FESTIVAL
WEER
IN
ROTTERDAM
Mengelmoes van
nostalgie en
fijne muziek
mdmma
HET NIEUWE STADSBLAD PAG. 32 WOENSDAG 14 NOVEMBER
Wie zich voor de complete Ellington
geschiedenis interesseert kan overigens
ook bij RCA terecht. Deze maatschap
pij maakte de meeste Ellington opna
men en doet dat al sinds 1927, om
precies te zijn sinds 10 januari 1927.
RCA is nu bezig ,,The works of the
Duke" integraal uit te brengen op niet
minder dan 18 Ip's. Letterlijk alle RCA
opnamen, ook degenen die nooit wer
den uitgebracht, worden keurig op een
rijtje gezet en voorzien van een voor
treffelijke, zeer complete dokumentatie.
Op de zes platen die nu zijn uitgeko
men, bevinden zich 88 van zulke
„takes", soms drie opnamen achter
elkaar van hetzelfde nummer. Het be
gint met het swingende „If you can't
hold the man you love", gezongen
door Evelyn Preer, en driemaal de
„Washington Wobble" en eindigt
(voorlopig op plaat 6) met „Echo's of
the jungle" uit 1931. Een boeiende
verzameling voor wie werkelijk alles
van Ellington wil weten en horen.
Wie zich voor bepaalde perioden inte
resseert kan zowel bij RCA als bij CBS
terecht. De eerste bracht de ,,C-jam
blues" periode 1940-1942 en die van
o. a. het Cotton Club Orchestra"
(1928-1930) bijeen op twee platen uit
de Black and White series (Volumes
3 en 7) en biedt voorts een ruime
keuze uit verschillende Ellington perio
des op platen als ,,In a Mellotone",
,,Duke Ellington at his very best" en
,,This is Duke Ellington", de laatste
een doorsnee uit het Ellington-oeuvre
van 1927 tot 1945 op twee Ip's.
Een interessant album biedt CBS in
..Duke Ellington presents Ivie Anders
on". Ivie Anderson heeft van 1932 tot
1940 bij de Ellington Band gezongen
en daarmee de glorie van het orkest
in hoge mate ondersteund. Zij was een
grote jazz-persoonlijkheid met een vol
maakt eigen, door niemand ooit aange
taste, stijl. Het werd tijd dat haar
werkelijk recht werd gedaan en dat
gebeurt op dit album (CBS 68223) op
uitstekende wijze. Een album om te
hebben. En wat is er niet meer van
Ellington allemaal verschenen. Recente
opnamen als die van de New Orleans
Suite op Atlantic, die voortreffelijke,
maar niet zo rijk gedocumenteerde
uitgave in de serie Jazz History van
Polydor, Volume 10 van de reeks, een
dubbel lp, en dan de onvergelijkelijke
tweeling ..Back to Backen ..Side
bij Side", Verve-platen waarop Duke
Ellington met de helaas overleden
Johnny Hodges de boeiendste dialogen
ontwikkelt.
NEWPORT VANDAAG
Terug naar Ellington vandaag, naar
het 8e Newport Jazz Festival in
Rotterdam, waar hij op zondag 18
november met zijn orkest twee con
certen geeft, één 's middags om 5
uur, het tweede 's avonds om kwart
over acht. Het zijn deze twee concer
ten, die door de Ellington fans met
grote spanning tegemoet worden ge
zien. Hoe kan het anders? R. F.
man Granz, vanuit Amerika allebei op
de Europese jazz-markt opereren. Daar
bij hadden zij de gewoonte, allebei aan
het eind van hun Amerikaanse festivals
naar Europa te komen en met hun
jazz-aanbiedingen precies in dezelfde
periode op precies dezelfde plaatsen te
verschijnen.
Nu is zo'n concentratie van jazz-evene-
menten voor niemand erg plezierig: de
fans zijn niet in staat het allemaal af
te lopen, de Nederlandse organisatoren,
waaronder de Doelen, zijn niet bereid
het risico van zo'n concentratie van
toch al perperdure concerten te dragen.
Het was de Doelen die won: na veel
aandringen hebben George Wein en
Norman Granz, zich bewust van hun
belangen, de concerten gespreid en
daarmee werd het Newport Jazz Festi
val een paar weken verschoven.
Dat betekent dan wel dat het festival
nu plotseling in het autoloze tijdperk
gaat vallen. Een ramp is dat niet, want
De Doelen ligt dusdanig gunstig op een
knooppunt van trein, metro, tram- en
buslijnen, dat het moeilijk een pro
bleem kan zijn om er te komen. En
wie zal zich Duke Ellington laten
ontgaan, de grote trekpleister van dit
festival, alleen omdat hij nu met de
trein heen moet?
MILES DAVIS, DE POPKANT?
Probleem zou dat nog wel kunnen
vormen bij het optreden van Miles
Davis, die zaterdagnacht 17 november
een heel concert voor zijn rekening
neemt. Maar zelfs daar gelooft Dé
Doelen niet in moeilijkheden. Waarom
niet? Miles Davis heeft, nadat hij zijn
publiek (dat zich na zijn afdwalingen
naar extreme muziek of niet-muziek-
vormen van hem had afgekeerd) via
zijn aanleunen tegen de popmuziek
terugwon, een platenverkoop bereikt
die groter is dan ooit. Hij heeft zich
een jong gehoor verworven dat zalen
vult met zijn aanwezigheid en zijn
ovaties. Wie Miles Davis' laatste plaat
„On the comer" (CBS S65246), be
luistert, hoort een muziek die een jong
publiek, dat het niet zo nauw neemt
met de scheidingslijnen tussen zwaar
geëlektrificeerde rock-muziek en jazz,
aanspreekt. Nummers als New York
Girl, Vote for Miles, Black Satin en
One and One laten een stijl horen
waarin complexe ritmen een vaak
vreemd en vervormd, maar steeds
boeiend trompetgeluid ondersteunen,
een warme muziek die veel beter
aanspreekt dan zijn extravagante getoer
van jaren geleden. En ook bij andere
nachtconcerten in de Doelen is wel
gebleken dat het publiek voor juist die
muziek wel in grote getale, maar nu
juist niet per auto naar de Doelen
komt....
BLUES EN SOUL
Vooraf aan het concert van Miles
Davis gaat zaterdagavond 17 novem
ber een concert door het grote blue
sorkest van B. B. King. Inderdaad,
een bluesman bij uitstek, die daarbij
en ook daarom door vele popgroepen
wordt bewonderd. The Rolling Sto
nes behoren tot de vaste fans van
B. B. King, die al eerder, buiten het
Newport Festival, een grote zaal van
de Doelen tot groot enthousiasme
bracht.
En de blues speelt natuurlijk nog nog
atijd een onvervangbare rol in de
muziek van het grote fenomeen van
dit Newport Jazz Festival 1973: Duke
Ellington en zijn fablileuze orkest.
De nu 73-jarige Ellington behoort met
maar enkele anderen tot de nog altijd
vitale jazzmusici wier orkest een geheel
eigen karakteristiek bezit. Bij Ellington
wordt de „sound" van zijn orkest niet
in de eerste plaats bepaald door de
koele perfectie die een Basie en een
Kenton (die met altijd maar weer
wisselende bezettingen werken) ken
merken, maar door het hechte verband
van musici die vaak al van de begin-
preiode met her orkest verbonden zijn.
Nog wijkt Ellington's bezetting niet zo
heel veel af van die uit zijn glorietijden
(al houden die maar niet op). Het is
de Duke zelf, die als orkestleider op
dit orkest èn op zijn mensen een
onvervreemdbaar stempel heeft ge
drukt. Het is dan ook een grandioos
understatement als Ellington zichzelf
kwalificeert als de „piano player" in
het orkest. Onzin, hij „is" het orkest.
Ik kan het mis hebben, maar ik geloof
niet dat er van enig orkest zoveel
platen zijn gemaakt als van dat van
Duke Ellington. Ook hij heeft voor
allerlei merken gespeeld in de loop van
de jaren. Wie de recente Ellington op
de plaat zoekt kan terécht bij CBS,
die tweemaal een opname maakte van
Ellington tijdens het Newport Festival,
in 1958 en in 1972. En bij RCA, die
op RCA 740.627 „The Popular Duke
Ellington" laat horen, de band van
vandaag in stereo, maar met voorname
lijk stukken uit het roemrijk verleden.
Wie een prachtige, in driekwartsmaat
begonnen „Take the „A" train" wil,
en een subliem voorbeeld van de
„sound" van het orkest op de moder
ner toer in een nummer als „The
Twitch", mag zich deze plaat niet
laten ontgaan.
Miles Davis
Newport Jazz Festival in Rotterdam 1973, het traditiegetrouw driedaagse
jazzgebeuren in de Doelen en daarmee het enige in ons land van zo grote,
internationale allure, gaat een autoloze zondag tegemoet. Maar waar men
ook angst koestert voor de gevolgen van de beperkingen die het autorijden
moet ondergaan, niet in de Doelen in Rotterdam. Want ook al valt het
Miles Davis concert op een zaterdagnacht waarop we onze vehikels thuis
moeten laten, ook al speelt Duke Ellington twee concerten zonder drukte
in de parkeergarages, vol zal het er zijn. George Wein, de Amerikaanse
impresario die ieder jaar wee zijn musici bij elkaar veegt voor het opstellen
van de jazzkaravaan die in de maanden direct na de zomer Europa
doortrekt, heeft immers zijn lesje geleerd? Ook in Newport, maar vooral
overal elders waar hij met zijn jazzcircus komt, trof hem hetzelfde beeld:
drommen nostalgische jazzfans die zich verdringen voor de concerten van
de gevestigde jazzcoryfeéén en daarmee in schril contrast een handjevol
belangstellenden voor de avant-garde.
Dus: een festival met de bekende
grote namen en slechts een enkele
zijsprong naar meer eigentijdse jazz-
vormen, dat is de formule die ook
in de afgelopen jaren de garantie was
voor uitverkochte zalen. Het zal dit
jaar niet anders zijn. Het is de
fabelachtige zangeres Sarah Vaug-
han, in 1967 en 1969 de triomf van
het festival, die ditmaal de eer geniet
om het Newport Jazz Festival vrijdag
16 november, 's nachts om kwart
over twaalf (als we allemaal nog wel
mogen rijden) te openen. Sarah, wier
grammofoonplaten op allerlei mer
ken, maar vooral op Verve/Polydor
verschenen, behoren nog altijd tot de
best-sellers. En terecht, want zij is
en blijft een onovertroffen jazz-per
soonlijkheid, die met haar trio zeker
ook nu weer voor imponerende din
gen zal zorgen.
Het concert van Sarah Vaughan wordt
overigens gecombineerd met een optre
den van de Young Giants of Jazz, één
van de twee zijsprongen naar een
moderner jazz-idioom die George Wein
zich in dit festival permitteert. Mis
schien omdat de Giants of Jazz, het
grote succes van twee achtereenvolgen
de jazzfestivals, toch wel een beetje
al te veel opgelegd pandoer waren,
teveel afgestemd op het jeugdsentiment
dat in dit Newport Festival toch al
uitgebreid aan zijn trekken komt.
Met Roy Haynes als gastdrummer,
vorig jaar te horen in de mislukte
combinatie van Jimmy Smith and
Friends, maar daarvan in elk geval een
duidelijk hoogtepunt (Smith' Hammon
dorgel draaide in de soep en daarmee
was zijn concert ook gedoemd de mist
in te gaan, waarbij komt dat hij zelf
ook niet al te géinspireerd was) worden
de Young Giants gevormd door vibra-
fonist Gary Burton, Freddie Hubbard,
trompet en flügelhorn, Joe Henderson,
tenorsax, Cedar Walton op de toetsin
strumenten en Larry Ridley op bas.
Toch liggen de relaties met de Giants
B.B.King
van vorig jaar dichtbij: Freddie Hub
bard speelde drie jaar bij Art Blakey's
Jazz Messengers, Roy Haynes werkte
met o.a. saxofonist Stan Getz, bassist
Larry Ridley stond meer dan eens
Thelonious Monk terzijde....
LATER DAN ANDERS
Aan de data van het achtste Newport
Festival zullen sommigen iets vreemds
hebben gemerkt. Niet het laatste week
end van oktober, maar half november
vindt het grote Nederlandse jazz-feest
nu plaats. Dat is bepaald geen toeval.
Het zit hem in het feit dat twee
organisatoren, George Wein en Nor-
