een behartensw aardige beschouwing
over voeding en gezondheid
Een gezond leven
een lang leven
Moderne
ruimte
voor
hartonderzoek
Rpntgen
bedieningspaneel
Sluiterbediening Bediening tafel
van dim
Voetschakelaars voor
film en doorlichting
Een
moderne ruimte
voor
coroharia-
arteriografie
Een te geringe hoeveelheid beweging, het roken van sigaretten, een te hoge bloed
druk, een verhoogd cholesterol-gehalte van het bloedserumallemaal factoren,
die het risico op de weg naar een hartinfarct in sterke mate verhogen.
27.000 Nederlanders werden verleden jaar door het hartinfarct weggenomen; het
aantal stijgt jaarlijks met plm. 2000 en de gemiddelde leeftijd van de infarct
patiënten daalt sterk. Was tien jaar geleden de groep tussen 35 en 45 nog geen
uitzondering, thans ligt die grens alweer lager.
De belangrijkste risicofactoren met
betrekking tot het hartinfarct zijn
bekend; de bestrijding van het hart
infarct betekent een bestrijding van de
risicofactoren. Met de verandering
van sommige - risicovolle - leefgewoon
ten. het roken bijvoorbeeld, heeft een
groot aantal mensen erg veel moeite.
Naast de vermeerdering van de
lichaamsbeweging hoeft met name een
verandering van d ^voedingsgewoonten
niet zo moeilijk te zijn. Uit de relatie
lussen een der belangrijkste risico
factoren - een te hoog cholesterol
gehalte van het bloed(serum) - en de
samenstelling van ons voedingspa
troon, zal duidelijk worden welke
waardevolle invloed een veranderde
voedingsgewoonte op de gezondheid
van hart en bloedvaten kan hebben. In
dat veranderingsproces tracht d»»Ne-
derlandse Hartstichting door gerichte
adviezen en praktische informatie een
weg te wijzen naar een gezonder..^sen
dus langer leven.
Binnen- en buitenlandse
kingen naar de risicofactor
hartinfarct brachten aan»!
er een duidelijk aanwijsl
bestaat tussen voeding
staan van hart- en vaat
kans om een hartinfarct
neemt statistisch gezien-
toe naarnate het ehót
van het bloedserum
grootste deel van de
ziekten - en dus ook de 1
worden namenlijk verc
atherosclerose, ook
kalking' genoemd,
rose is een aandoet
vaatwand, waarbij "veta
fen", o.a. cholesterol, op de v
als een brijachtige massa word*
zet. Dit afzettingsproces begint
op jongere leeftijd en na een aantal
jaren treedt ten gevolge van bindweef
selvorming en kalkafzetting verhar
ding van deze vaatwanden op. De zie-
en
ke, verruwde vaatwand geeft gemak
kelijk aanleiding tot de vorming van
bloedstolsels (trombose). Dit kan lei
den tot de afsluiting van het bloedvat,
waardoor de bloedtoevoer naar een
bepaald lichaamsdeel wordt belem
merd. Een plotselinge dood door een
hartinfarct ten gevolge van de afslui
ting van de kransslagader, die het hart
van bloed voorziet, is het ernstigste
gevolg van deze aandoening.
De ontdekking dat de meest verbreide
vaatziekte, atherosclerose, in wezen
een vetafzetting is en gepaard gaat met
een hoog cholesterolgehalte van het
bloedserum, heeft een uitgebreid
onderzoek naar de invloed van diverse
voedingsvetten op dit ziekteproces tot
gevolg gehad. Daarbij moet wel wor
den aangetekend, dat een hoog choles
terol gehalte van het bloedserum wel
een der meest overtuigend bewezen
factoren in de ontstaanswijze van
coronaire hartziekten is, maar dat het
slechts één der factoren blijft. Een
laag cholesterol gehalte betekent
namelijk niet direct dat men gevrij
waard zal blijven van coronaire hart
ziekten. Een feit is echter dat het risico
toeneemt naarmate het cholesterol ge
halte toeneemt
Cholesterol is een belangrijke bouw
stof van vrijwel alle dierlijke cellen en
weefsels. Het is aanwezig in dierlijke
rodukten. zoal»melk, eieren, lever en
He van het du»-afkomstige voedings-
iddelen. Daac cfiWesterol niet oplos-
saar is in wafcfejföiculeert het in het
loedplasma, gjj&ppden aan eiwitten
speciale coijjW^lten. Het normale
phalte aan .■ftcfatferol wisselt per
evolkingsgroeff' Brf Bedouïnen. Ban
toes en andere groepen die vrijwel geen
coronaire hartziekten kennen, is het
gehalte op volwassen leeftijd bijna de
helft zo laag als het gehalte van de
gemiddelde gezonde volwassene in ons
land. Welk gehalte als normaal moet
worden beschouwd, weet men niet.
maar als men het ontbreken van de
ziekte onder de eerstgenoemde be
volkingsgroepen in aanmerking
neemt, dan is een verlaging van het
cholesterol gehalte in ons land door
gewijzigde voeding aanbevelenswaar
dig
Juist door het gunstige preventieve
effect heeft men zeer veel onderzoek
verricht met betrekking tot de stof
wisseling van het cholesterol in het
lichaam en over de beïnvloeding van
het cholesterol gehalte in het lichaam.
Uit dit onderzoek kwam naar voren
dat het gehalte onder meer stijgt door
het nuttigen van cholesterol rijk voed
sel als eieren, hersenen en lever. Daar
naast zijn van negative invloed de
verzadigde vetzuren in het voedsel.
Deze komen voornamelijk voor in
melkwit, c.q. boter, room, roomijs,
vette kaas en melk met een hoog vet
gehalte, in enkele margarines ?n in
rundvet. Tot slot spelen ook de grote
hoeveelheden suiker, welke zich in
onze welvaarts samenleving in ons
voedsel (en snoep) pakket bevinden,
een rol. Door de eeuwen heen zien we
een stijging van de welvaart gepaard
gaan met een stijging van het vetge-
bruik. In Nederland wonen per hoofd
van de bevolking per jaar ruim twee-
maai zoveel voedingsvetten op vetbasis
geconsumeerd als in de jaren direct na
de Tweede Wereldoorlog. Was dit in
1947 omstreeks 14.5 kilogram, nu ligt
het gemiddeld gebruik boven de 30
kilo vet. Het margarinegebruik heeft
een belangrijke bijdrage aan die
stijging geleverd. De wetenschappe
lijke ontdekking dat alleen de verza
digde vetzuren, ook voorkomend in
margarine, het cholesterol - gehalte
doen stijgen, gaf een verandering in de
voedingsindustrie te zien. Aangezien
meervoudig onverzadigde vetzuren
zelfs ccn vertraging teweeg brengen in
het cholesterol-gehalte. wordt thans
bij de fabricage van margarines steeds
meer gebruik gemaakt van onver
zadigde vetzuren.
Men kan hij patiënten met hartafwij
kingen vaststellen welk dieet men moet
hebben door het bepalen van het pa
troon van de verschillende vetstoffen
in het bloed. Deze bepaling is bij de
grote massa van de bevolking thans
nog moeilijk uitvoerbaar; op kleine
schaal worden met steun van de Ne
derlandse Hartstichting reeds proeven
genomen met deelgroepen van de be
volking. Daarom zijn thans algemene
adviezen ter verlaging van het vet ge
bruik het meest zinvol. Men is snel
geneigd te zeggen dat een verlaging
van het vetgebruik een noodzakelijke
vermindering van de totale voeding
moet inhouden. Dat is slechts ten dele
waar. Het belangrijkste is namelijk
niet de vermindering doch de verande
ring van de te nuttigen voeding.
Aangezien voorkómen nog altijd beter
is dan genezen, heeft de Nederlandse
Hartstichting haar campagne gestart
om door middel van een verandering
van de voedingsgewoonten de kans op
een later optredende hart- of vaatziek
te te verminderen. Door het voedsel
anders klaar te maken en te zorgen
dat het smakelijk blijft, kunnen de
maaltijden een plezierige onderbre
king in ons dagelijks levensritme gaan
vormen.
Ons gewone dagelijkse voedsel is van
het allergrootste belang voor de ge
middelde voedselopname. Het regel
matig eten voorkomt een sterk honger
gevoel. Hierbij is ook een goed ontbijt
van bijzondere betekenis: een ontbijt
vermindert immers de behoefte aan de
vele kopjes koffie met suiker en koffie
melk of eventuele versnaperingen,
die dikwijls als compensatie genut
tigd worden. Bovendien heeft een goed
ontbijt een gunstig effect op het pres
tatievermogen.
De Nederlandse Hartstichting heeft,
om de verandering van de voedings
gewoonten te stimuleren, in dit kader
van actie "Leef lang en lekker" ge
start, waarbij door groepen huisvrou
wen onder leiding van een diëtiste
gezamenlijk maaltijden worden sa
mengesteld en gekookt die het oog
merk hebben het cholesterol-gehalte
van onze voeding - op smakelijke
wijze - te verlagen.
Voor de verandering van de voedings
gewoonten die de Nederlandse Hart
stichting voorstaat, zijn twee dingen
nodig: iedereen moet weten welke voe
ding de kans op een hartinfarct ver
laagt en hij (en zij) moet die kennis ook
toepassen!
De hoop is gevestigd op de huisvrou
wen. Zij bepalen wat het gezin eet. Zij
hebben het in de hand de kans op een
hartinfarct in het gezin van nu en in de
gezinnen van hun kinderen in latere
jaren te verlagen. Let wel: te verlagen.
Met een model-voeding kan met het
aantal sterfgevallen t.g.v. hart- en
vaatziekten, verlagen (naar schatting
tot 40.00). maar niet doen verdwij
nen. Maar het zou wel betekenen, dat
in Nederland 12.000 gezinnen per jaar
voor de ramp van het optreden van een
hartinfarct zouden worden gespaard.
Meer winst zou dan weer te behalen
zijn met het staken van het roken, het
opvoeren van de lichaamsbeweging en
het behandelen van een eventuele hoge
bloeddruk.
Hoe ons hart kan degenereren door "onoordeelkundig" gebruik, zoals veel roken
tonen bovenstaande foto's. Links het hart van een gezonde jongeman, rechts dat v
de vernauwingen van de kransslagaders zichtbaar zijn.
flink en vet eten plus weinig beweging,'
an een 52-jarige vrouw, waarin duidelijk
