DE KAART VAN DE
GHEYN
Een
momentopname
van
het zestiende eeuwse
Schiedam
Wat Proosje van Schiedam VOO
allemaal in 't vat heeft
MAK
SCHIEDAM
700 JAAR
STAD!
IH
Opbrengst bestemd
voor
midgetgolfbaan
Beatrixpark
rDe Ooievaars"
vieren carnaval
WEEKREKLAME:
2,50
5,50
V
H.v.d.S. 1
HET NIEUWE STADSBLAD - PAGINA 3 - WOENSDAG 12 FEBRUARI 1975
i|llllll||(||l||ll||ll|lllllllllllllllllllPHIllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllM^
flruuajp uan (Wiirtiam
De waterkruising van de toen nog lang
niet gedempte Broersvest en de Schie naby de Overschiesepoort. Het hekwerk en
de dryvende balken vormen tezamen een waterpoort. Detail (ongeveer 2 cm2)
van de kaart.
Alweer sinds enige tyd hangt hy by
boekhandel J. S. van Leeuwen. De
kopie van de kaart die Jacques de
Gheyn in 1598 van Schiedam
vervaardigde. Een perfekte kopie.
Genomen van het fraaiste exemplaar
dat het Gemeente Archief voorhanden
heeft. Gedrukt in vier kleuren
1 waardoor de oorspronkeiyke zachte
toets van de gravure, het bleke blauw,
g waarmee iemand ooit eens het water in
§g de stad heeft gekleurd, volkomen
bewaard zijn gebleven. De kaart, die
opnieuw is uitgegeven door de Lions
f Club Schiedam, is te koop i raison van
tachtig gulden. Maar daarvoor wordt
g de kaart dan ook geleverd achter glas
g en in een fraaie edelhouten lyst. De
H winst die op de kaart wordt gemaakt is
bestemd voor de aanleg van de
midgetgolfbaan in het Beatrixpark,
M die midden dit Jaar zal worden
geopend.
s De kaart die De Gheyn van Schiedam
tekende is één van de twee grote
g kaarten die van zijn hand bewaard
g zijn gebleven. Alleen Den Haag is
verder door hem afgebeeld. Hoewel
H niet bekend is hoeveel kaarten De
H Gheyn heeft gefb kend, wordt
aangenomen dat zijn produktie niet
bijster groot is geweest. Beroemd
g is hij dan ook nooit geworden
g temidden van de grote kartografen
g van de zestiende en zeventiende eeuw,
g zoals Blaeu bijvoorbeeld. De paar
g kaarten die de Gheyn heeft getekend
vielen in het niet bij de gigantische
hoeveelheid kaarten, prenten en
atlassen die zijn collega's in de
Nederlanden lieten verschijnen. Toch
De dampende zoutketen in de bocht van de Westvest. Duideiyk zichtbaar is dat
de verdedigingstorens in die tyd al in staat van verval hebben verkeerd. Detail
van de kaart.
door kenners hoger aangeslagen.
Doordat De Gheyn langzamer werkte,
zich niet liet bijstaan door een atelier
dat in hoog tempo het werk van de
meester reproduceerde, hebben zijn
kaarten een onwaarschijnlijk hoge
kwaliteit.
HOGE KWALITEIT
Duidelijk te zien is dat aan de kaart
van Schiedam. Elk huisje, elke
lijnbaan, elk bedrijf vanaf boerderijen
en kwekerijen tot aan de
scheepswerven langs de Lange Haven
en de netenboeterijen op de plaats
waar nu het verkeer zich langs de
Nieuwe Haven spoedt, staat er op
afgebeeld. Met uiterste zorg, met
uiterste precisie. Aan de huizen
bijvoorbeeld is duidelijk herkenbaar
hoe de gevel ervan is geweest.
Bouwkundige bijzonderheden zoals
luifels, dakkapellen, schoorstenen en
waterputen tekent hij zeer nauwgezet.
Op de lijnbanen die overal in de stad
werden teruggevonden zijn de
touwslagers net bezig touw te slaan.
De zoutketen in de bocht van de
Westvest zijn volop bezig, de
dampwolken ontrekken een stukje van
de Lange Haven aan het gezicht. Vlak
erachter, op de plaats waar nu het
kantongerecht staat, lagen in de
zestiende eeuw de scheepswerven. Een
plek vol bedrijvigheid zo te zien. Op
één van de werven wordt net de kiel
gelegd voor een nieuw schip: een buis
waarmee de Schiedammers toen net
als de Vlaardingers op visvangst
gingen. Op een andere werf is het
schip bijna klaar, de
werftimmerlieden zijn tenminste bezig
de huid te breeuwen.
VERGROOTGLAS
Je hebt voor de kaart van De Gheyn
wel een vergrootglas nodig. En een g
sterke ook. Maar dat is de prijs ten g
volle waard. Op die manier namelijk g
komt men te weten dat de St. Joris g
Doelen in de zestiende eeuw nog
een onderkomen voor een =j
schutersgilde in volle glorie twee g
schietbanen heeft gehad. Een open g
baan voor het schieten met de boog en g
een gesloten voor het musket. Wie het
niet gelooft kijkt zelf op de kaart. Aan g
de rechterkant van het Doelenterrein g
wandelen twee schuters samen tussen g
de bomen. Eén gewapend met een g
kruisboog, de ander met een geweer.
Met dezelfde precisie heeft hij net g
Begijnhof getekend, waar de hemden
op het grasveld te bleken liggen, de jg
vismarkt in vol bedrijf, de schepen in g
de haven, de boerderijen in de g
binnenstad met hun hoog opgetaste g
hooischelven. Zelfs een duiventil in de
buurt van de Dam ontbreekt niet. g
Daarin schuilt hem ook juist de g
waarde van de kaarten van Jacques de g
Gheyn. In hun ongewone visie op het g
dagelijks leven dat op de kaarten van
Blaeu vrijwel ontbreekt, in het
ongelofelijke vakmanschap waarmee g
alle details in het stugge koper zijn g
gegraveerd en in hun enorme rijkdom
aan gegevens. De kaart van De Gheyn g
is een totaalopname van de stad zoals g
die aan het begin van de zeventiende g
eeuw moet zijn geweest. En daarom g
van een unieke betekenis.
worden de twee kaarten van zijn hand
SlIlllllllllllllllllHlllllllllllUllllllllllllllllllllimilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll™
Proosje. STREEKPLAN
RIJNMOND
TER INZAGE
Op de gemeentesecretarie afd.
Openbare Werken, Stadskantoor 5e
etage, Emmastraat 1 ligt voor een
ieder ter inzage het Streekplan
Rijnmond dat, met uitzondering van
richtlijn 4 sub e van de beschrijving, is
goedgekeurd door Gedeputeerde
Staten van Zuid-Holland bij besluit
van 8 januari 1975, G.S. no. 218.
Programma-overzicht festiviteiten in
het kader van het 700-jarlg bestaan
van de stad Schiedam:
26 april t/m 4 mei 1975:
Bears „Schiedam maakt t"
Plaats: Sporthal Margriet
N.B. Op 4 mei zal de beurs om 18.00
uur worden gesloten in verband met
de dodenherdenking.
Zondag 11 mei 1975:
Schermwedstryden
Plaats: Sporthal Margriet.
Vrijdag 23 mei 1975:
Historische rede
Plaats: Grote Kerk
daarna
Opening historische tentoonstelling
Plaats: Stedelyk Museum.
Zaterdag 24 mei 1975:
VOchtends
Wedstrijden verzorgd door de
Schiedamse Reddings Brigade
Plaats: Bad Groenoord.
's-middags:
Vliegtuigshow
Plaats: Industrieterrein.
Ballonopstyging
Plaats: Industrieterrein.
Landelijke Ruiterdag
Plaats: Industrieterrein.
Wandelmars met défilé langs het
stadhuis.
S-avonds
Première revue „Krygh de Claere"
Plaats: Passagetheater
's-avonds
Jeugdavond voor het voortgezet
onderwijs:
Harry Touw; Barend Servet; 240 Road
Show; Livin' Blues en Fungus.
Plaats: Emmapleln
Vermaakcentrum „Proosjes
Pretplein"
Plaats: Huis Te Rlvierweg.
Zondag 25 mei 1975:
's-middags
Nationale Wlelerwedstryden
Plaats: Wielerbaan Schiedam
's-avonds
Promenadeconcert
Plaats: Passagetheater
Filmavond „Uit De Oude Doos"
Plaats: Emmapleln
Vermaakcentrum „Proosjes
Pretplein"
Plaats: Huls Te Rlvierweg.
Maandag 26 mei 1975:
's-avonds
Bridgetournooi
Plaats: Stadskantoor
Damsimultaan
Plaats: Aula Stedelijk Museum
Schaken
Levend Schaakspel, daarna
schaaks lm ul taan
Plaats: Emmapleln
3 pleinconcerten
Plaats: nog nader te bepalen
Zaalvoetbalkampioenschap van
Schiedam
Plaats: Sporthal Margriet
Reveu „Krijgh de Claere"
Plaats: Passagetheater
Vermaakcentrum „Proosje Pretplein"
Plaats: Huis Te Rlviereweg.
Dinsdag 27 mei 1975:
Van 10.00 tot 17.00 uur
Sporttournooi Ambtenaren
Plaats: Sporthal Margriet
N.B.: deelnemende teams: Schiedam,
buurgemeenten en marine.
Dinsdag 27 mei 1975:
's-avonds
Draaiorgelconcours
Plaats: Emmapleln
Revue „Krijgh de Claere"
Plaats: Passagetheater
Vermaakcentrum „Proosjes
Pretplein"
Plaats: Huis te Rlviereweg.
Woensdag 28 mei 1975.
's-middags
Revue „Krygh de Claere"
Plaats: Passagetheater
N.B. Speciaal bedoeld voor bejaarden
S-avonds
Sporttopperavond
o.a. volleybal, basketball, judo.
Plaats: Sporthal Margriet
Repetitieavond Televisie
Plaats: Emmapleln
Revue „Krygh de Claere"
Plaats: Passagetheater
Vermaakcentrum „Proosjes
Pretplein"
Plaats: Huis te Rlviereweg.
Donderdag 29 mei 1975:
S-avonds
Opname-avond Televisie
Plaats: Emmapleln
Culturele avond
„Terug in Schiedam, een kunstgreep
van Pierre Janssen"
Plaats: Stedelyk Museum
Zaalvoetbalkampioenschap van
Schiedam
Plaats: Sporthal Margriet
Revue „Krijgh de Claere"
Plaats: Passagetheater
Vermaakcentrum „Proosjes
Pretplein"
Plaats: Huis te Rlviereweg.
Vrijdag 30 mei 1975:
Van 10.00 tot 17.00 uur
Oude ambachten markt
standwerkers
Plaats: Emmapleln
S-avonds
Gymnastiekshow
Plaats: Emmapleln
Koorzang
Plaats: Grote Kerk
Revue „Krijgh de Claere"
Plaats: Passagetheater
met
V ermaakcentrum
Pretplein"
Plaats: Huis te Rlviereweg.
Zaterdag 31 mei 1975:
Van 10.00 tot 18.00 uur.
Hondententoonstelling
Plaats: Sporthal Margriet
S-morgens
Pupillentournooi
Plaats: Terrein Hermes-D.V.S.
S-middags
Gecostumeerde voetbalwedstrijd
Plaats: Terrein Hermes-D.V.S.
Interland Rugby
Plaats: terrein Hermes-D.V.S.
Schiedams Elftal tegen een topploeg
Plaats: terrein Hermes-D.V.S.
S-avonds
Middeleeuwse bruiloft
Plaats: Emmapleln
Revue „Krijgh de Claere"
Plaats: Passagetheater
Vermaakcentrum „Proosjes
Pretplein"
Plaats: Huis te Rlviereweg.
Evenementen gedurende de gehele
week
Vlootbezoek
Etalagewedstrijd
Fotowedstrijd
Poppenkast
Tentoonstellingen in de
bejaardentehuizen
Rondritten voor bejaarden
Varen in de havens.
Vrijdag, zaterdag en zondag 5, 6 en 7
september 1975:
Nationale Dahliatentoonstelling
Plaats: Sporthal Margriet.
De invaliden-sportvereniging ,,De
Ooievaars" viert zaterdagavond 22
februari carnaval in de kantine van
S.V.V. Entree ƒ.1,aanvang 8 uur.
Voorde hond:
KAUW-STRIPPEN
normaal 1,65
NU 3 VOOR
Voor uw aquarium:
NEON-TETRA's
norm. 2,- p. stel
NU 4 STUKS
10 STUKS.
DA'S VOORDELIG
T IS WEER BIJ
BROERSVEST 19
Schiedam, tel. 262851, 268508
Donderdagavond koopavond
