ALLES OVER OUD-SCHIEDAM
Mevr. De Jong in
gemeenteraad
of pret met oude prenten bij
Piet J. M. Meijer (79)
c
HET NIEUWE STADSBLAD
PAGINA 36 - WOENSDAG 19 MAART 1975
waarop de bevolking zong: „Kom
luiaards, stap wat aan, anders is het
werk gedaan".
Men repte zich dan naar het huisje,
want als de omgekeerde zandloper
was leeggelopen, werd er gedobbeld
wie het hoogste gooide, kreeg het
werk. Wie helemaal niet kwam,
moest boete betalen. Een
meesterknecht, een mouter, een
gistbaas en een zakkendrager
behoorden tot de elite van de
werkmansstand. De verdiensten
waren daar ook naar.
HERMES D.V.S.
Op de plaats waar hotel
Beijersbergen gestaan heeft, had je
toen café hotel „De Visserij" in 1911.
De heer Beijersbergen heeft het toen
overgenomen en daarvan was
bekend, dat hij de klandizie had van
de Katholieken en de heer Hoek van
de Protestanten. Bruiloften en
partijen werden daar gegeven en
later zou Beijersbergen vooral
bekendheid krijgen, omdat de
voetbal- en cricketvereniging
„Hermes D.V.S." daar altijd zijn
soos hield. Hotel „Suisse" was
vroeger gevestigd in het oude pand
van de Bata op de Hoogstraat.
BURG. HONNERLAGE GRETE
Nog heel goed weet de heer Meijer
zich te herinneren, dat burgemeester
lleerd op het stadhuis in 1910. Het
heeft in ongeveer 1900 de weekmarkt
bestaan op de Grote Markt en de
Lange Kerkstraat. De veemarkt
heeft ook niet zo lang bestaan. Dat
er vroeger veel gespijbeld werd op
school blijkt wel uit de foto,
ansichtkaart dan van 1912, toen de
klerk der secretarie, Piet Meijer,
voor de gemeente het aantal paarden
moest tellen. Het waren er toen
tussen de 118 en 121, Zodat de
gemeente het gemiddelde er maar
van nam. Op het Broersveld had je
vroeger ook water, dat in 1893 werd
gedempt. Aan de Rotterdamsedijk in
de richting van de Singel stond
vroeger een rijtje molens. De tram
reed later hier benedendijks. De heer
assagetheater natuurlijk zien
bouwen. Het aller oudste station van
Schiedam (laagbouw) dateert van
1847. In 1889 werd een nieuw station
daarmede met de hoogte ervan
rekening houden met het windrecht
wat de molen Oud-Mathenesse voor
haar water had. Van de ruïne van
Oud-Mathenesse heeft de heer
Meijer een schetstekening, doch ook
de ruïne begroeid met groen en
ongeveer zoals hij er nu uitziet. De
pas geopende ambachtschool in de
St. Liduinastraat kreeg op 29
oktober 1908 bezoek van minister
Heemskerk en de commissaris van
de Koningin, de heer Patijn. Een
hele gebeurtenis voor de stad. Er zijn
ansichten van het oude St.
Liduinagesticht, de oude kapel, enz.
Ansichtkaarten van Kethel zoals het
toen was. Een gezellig dorp met een
overstroming op 24 april 1903, toen.
de Poldervaart aan de Westkant was
doorgebroken. Het gat is duidelijk te
zien. Ook de zakken zand,
waarmede men het ongerief te lijf
ging. Reclame werd toen gemaakt
voor de heer P. Loopuyt, die toen
kandidaat stond voor de Provinciale
Staten. Je ziet „Orpheus", was toen
nog een gewone mannenzangvere
niging. Allemaal ansichtkaarten uit
het verleden van Schiedam,
verzameld door de heer P. J. M.
Meijer vanaf 1924. Een unieke
collectie, waarop hij dan ook terecht
erg trots op is.
M.W.
In verband met het aftreden van
mevrouw A. Dirkzwager-van Zoelen
als gemeenteraadslid van de fractie
van de V.V.D. te Schiedam, zal
mevrouw A. A. de Jong-Sunderman
haar in deze functie opvolgen.
Mevrouw A. A. de Jong-Sunderman
heeft reeds diverse functies in de
V.V.D. bekleed als secretaresse van
het Hoofdbestuur van de J.O.V.D. en,
gedurende de laatste jaren, van de
V.V.D.-Vrouwenorganisatie.
In verband met deze wisseling in de
V.V.D.-fractie in de gemeenteraad,
heeft de heer de Jong de wens te
kennen gegeven af te treden als
voorzitter van het V.V.D.-Bestuur,
afd. Schiedam.
Tijdens een ledenvergadering van de
afd. Schiedam van de V.V.D., is met
algemene stemmen tot voorzitter
gekozen de heer ir. G. J. van der Vlies
(47 jaar), terwijl mevrouw C. J. N.
Houthuysen-Fey als vice-voorzitter zal
optreden.
Op verzoek van de vergadering zal de
heer de Jong als lid van het Bestuur
aanblijven.
Het dagelijks bestuur van de afd.
Schiedam van de V.V.D. bestaat nu
uit:
ir. G. J. van der Vlies voorzitter,
mevrouw C. J. N. Houthuysen-Fey
vice-voorzitter,
P. J. W. J. Slijpen secretaris,
C. F. van Meurs penningmeester.
Het echtpaar Meijer, met de dikke
plakboeken vol oude
prentbriefkaarten van het Schiedam
van weleer voor zich op tafel.
Piet J. Meijer, met zijn 79 jaren nog
helemaal vol over het Schiedam rond
de eeuwwisseling, waarvan hij een
unieke verzameling ansichten bezit.
Bij de heer en mevrouw Meijer in de
Warande 91 ben ik weieens meer
geweest. Toen betrof het de
handwerkkunst van mevrouw
Euphrozina Meijer-van Dijk, een
geboren Schiedamse. Die van die
mooie handwerken maakt. Complete
schilderstukken en nog veel meer. Zo
heeft zij een schoorsteenloper,
waarop de namen van al haar
kinderen staan vermeld. Zij kan
goed haken, kantklossen enz. Moet
het nu kalmpjes aan gaan doen,
want lichamelijk is zij niet sterk
meer. Vandaar dat haar man haar
veel helpt met het huishoudelijk
werk en nu geregeld een werkster
heeft.
Maar voor al die handwerken heeft
dit broze figuurtje nog wel tijd. En
dan niet te vergeten haar
schilderwerk. Erg mooi om te zien.
Zo heeft zij voor haar plezier
schilderijen gemaakt van de oud
burgemeesters mr. J. W. Peek en H.
Roelfsema.
Leuk als twee bejaarde mensen zo
volledig opgaan in hun hobby.
Vroeger speelde mevrouw Meijer ook
viool en piano. Het leukste van dit
allemaal is, dat ze in haar 19
kleinkinderen bij veelal de meesten
de belangstelling voor het tekenen
terug vindt, Er is al een kleindochter,
die met Euphrosine 11 haar
tekeninqen signeert. En er komen er
nog wel meer.
De hobby van Piet J. M. Meijer, oud
gemeenteontvanger van Schiedam is
oude ansichtkaarten verzamelen,
waarvan hij er een 13 1400 heeft.
Een 50 jaar geleden is hij ermede
begonnen. Hij had toen net als zijn
broers zussen al ansichtkaarten van
n een tante een album vol erbij. En
toen is hij pas echt aan het
verzamelen geslagen. Met een unieke
collectie stadsgezichten e.d. van
delen van Schiedam, die allang tot
het verleden behoren.
Het is een genoegen met hem door
het verleden te stappen. Vooral
omdat hij er nog zoveel van weet en
dat, terwijl hij in september 80 jaar
hoopt te worden.
ALBUMS
Albums vol unieke kaarten, waarvan
hij het betreurt, dat die albums niet
meer te koop zijn, want de zijne zijn
vol. Hij is er terecht trots op, geen
wonder met zo'n collectie. Een van
zijn zoons deelt die liefhebberij,
zodat het wel in de familie blijft. Hij
heeft ze bijna allemaal gekocht en is
daar gelukkig mee.
LANGS DE STRAAT
Een 50 jaar geleden verkocht
boekhandel Rebers die kaarten. Er
was toen een serie van 48, die hij
allemaal in zijn bezit heeft. Later
kwam er een serie „Langs de straat"
van J. van Diggelen, die hij ook
allemaal heeft. De heer Meijer is een
goed verteller en hij zou geen slecht
figuur slaan, als hij aan de hand van
verschillende kaarten een lezing in
Schiedam hield. Bijvoorbeeld in de
maand mei, als men het 700-jarig
bestaan van Schiedam viert. Het is
zomaar een suggestie, die ik zo
achter de schrijfmachine krijg en
waarvan de heer Meijer niets vanaf
weet. Hij laat het stadhuis zien, zoals
het vroeger in het begin van deze
eeuw was. Daarom ben ik blij, dat
wij dit behouden hebben en dat het
zelfs opgeknapt wordt. In 1913
hebben we hier in Schiedam de
Onafhankelijksfeesten uitbundig
geviera. Alles was toen verlicht met
vetpotjes. Leuk die herinneringen
aan het Koninklijk bezoek aan
Schiedam in 1925: koningin
Wilhelmina, prins Hendrik en
Prinses Juliana. De stad was vol
erepoorten en er is toen een groot
feest gevierd.
De pui schoonmaken was voor de
dienstbode toen een uitgebreide
ceremonie. Met houten emmers van
binnen rood geverfd en van buiten
met koperen banden voorzien, werd
de pui geboend en geschrobd. Het
water spoot uit een koperen
mondstuk.
STOOMCAROUSSEL
Kermis hebben we in Schiedam ook
gevierd. Ieder jaar kwam de
stoomcaroussel van Herbert Wolfs
(wat een geheugen heeft de heer
Meijer) in de laatste volle week van
juli. In 1906 werd dit allemaal
afgeschaft.
Waar nu de firma Willems en
Ernsting staat, was vroeger de
beginhalte van de stoomtram, die op
verzoek stopte en stapsvoets reed.
Dit kunt u allemaal ook lezen in het
kostelijke boekje van mevrouw H.
v.d. Marei-Mak, kortgeleden
uitgegeven door drukkerij „De
Eendracht", „Herinneringen aan de
Hoofdstraat en omgeving" en dat in
de boekhandel verkrijgbaar is
tezamen met het boek „Over
Schiedam in de achttiende eeuw".
De heer Meijer wijst op de school van
meester Sander, bij oud-
Schiedammers nog wel bekend. Zo
weet mevrouw Meijer nog te
vertellen, dat bakkerij Wijsbroek
altijd een tafel vol heerlijkheden had
rondom St. Nicolaas. Daar maakte
zij met haar vriendin Mies Melchers
graag keus.
JONGEJUFFROUWSCHOOL
Schiedam had vroeger verschillende
Is u misschien weet. De molen
„Washington" werd in 1902
afgebroken. Je ziet'een kaart van de
Broersvest, die toen nog water was.
Meester van Bochove was toen hoofd
van een school. Bij de bouw van de
Koemarkt bestond de zgn.
Jongejuffrouwschool. Er waren
„rijke" scholen, zoals de
jongensschool aan het Oude Kerkhof
en de openbare deftige
jongemeisjesschool voor
buitengewoon lager onderwijs. Op
Koninginnedag 31 augustus was
Schiedam altijd in feesttooi en
werden er zelfs luchtballonnen
opgelaten. De oude Oranjestraat was
vroeger een straat met prachtige
kastanjebomen. De heer Meijer
herinnert zich nog, dat men vroeger
bij de familie Van der Velden twee
buitendeuren had. Een prachtig
glanzende voor de zomer, die met de
herfst verwisseld werd voor een
gewone plankendeur. Er was vroeger
een beeld met een fontijn in de
Plantage. Een boom viel tijdens een
storm om en viel bovenop de fontijn,
zodat er praktisch niets van het
beeld overbleef. De Hof van Cyrene
was het laatste gebouw, dat aan de
gemeente Schiedam behoorde. Het
stond aan de overkant van de Schie.
De molen Oud-Mathenesse werd
ongeveer in 1910 afgebroken. De
volksmond noemde de huisjes aan de
Overschieseweg „De tien geboden"
en de vijf huisjes, die er haaks op
stonden „De vijf geboden". Op de
Overschieseweg stonden vroeger ook
van diezelfde huisjes. Je ziet op een
ansichtkaart een schip met hooi vlak
voor de spoorwegovergang liggen.
Met een ouderwetse
boerenkapwagen, die je allang niet
meer ziet.
In 1918 en 1920 zijn 90% van alle
iepenbomen in het land ter ziele
gegaan door de toen heersende
iepenziekte. Dus ook in Schiedam.
Een melkboer had het vroeger beslist
niet gemakkelijk. Hij liep tussen de
bomen van zijn wagen in en trok zo
de wagen voort. Eigendom van de
Koninklijke Federatie.
Muziek had men in Schiedam via het
straatorgel „De Batavier". Een
veetentoonstelling had men meestal
op de tweede dinsdag voor Pasen.
Uitgaande van de Koninklijke
Hollandse Maatschappij voor
Landbouw afd. Schiedam en
omstreken. Op het Doeleplein werd
een veetentoonstelling gehouden
achter het gebouw van de St. Joris
Doele". Daar excerceerden vroeger
de mannen van de schutterij.
Een zakkendrager in aktie in november 1910. Het mannetje met de hoge zijden
pet was W. H. Versloot, waarschijnlijk vroeger beëdigd weger geweest.
De Broersvest een 60 jaar geleden. Op de voorgrond de molen „De Eendracht"
daarachter „De Washington".
„De pui doen'
schrobben.
GROEN
betekende voor een dienstbode vroeger eindeloos boenen en
Vroeger hadden we veel groen in de
stad. Iepen stonden op de Broersvest'
de Rotterdamsedijk tot aan het
Marconiplein, de Damlaan, de
Westvest, de Westerkade tot aan de
W. Frankelandsestraat.
De heer Meijer laat een mooie
ansicht zien van een ouderwetse
zakkendrager uit de serie „Langs de
straat". In het Zakkendragershuisje
was vroeger het Zakkendragersgilde
gevestigd. Een hoofdman luidde het
klokje, wanneer er werk was. Het
geluid had een bepaalde klank.
