Hij is de enige dieals zijn beroep bekend
wordt, er meteen mee op moet houden.
Grote en kleine
vissen
Kolonel-electricien
Eindeloze reeks
Zijn leven lijkt
in de verste verte
niet op het
glamour-bestaan
van James-007-Bond
Slecht betaald
Er staat een anto In een stil stok bos.
Ogenschyniyk leeg. Op de achterbank
zit de spion. Hij tuurt met zyn ktyker
naar militaire objecten en maakt
verboden foto's. Dat soort
„spannende" aktiviteiten kan hem als
hij gevat wordt heel wat jaren kosten.
Van de glamour van James Bond hier met de verleidelijke Gina Lollobrigida
blijft ln de praktjjk weinig heel. Geen enkele goede geheime agent ls een
mister 007, hy werkt als een mol onder de grond en schuwt het daglicht boven
alles.
Maar het lijdt geen twijfel, er wordt in
de wereld nog steeds bijzonder
intensief gespionneerd. Er is naast de
militair-politieke spionnage de
In een donker laantje loopt een duistere figuur. De Spion! Hy beeft er geen
enkele behoefte aan op te vallen en als hy een afspraak maakt doet hy dat by
voorkeur op plaatsen waar niemand hem zal zien.
Een eenzame man aan het water. Een sportieve visser? Zo moet het ïyken. De
werkeiykheid ls anders, hier wacht een „grote vis" zelf op zyn prooi.
onder handen heeft kan men niet om
vyf uur de deur achter zich
dichttrekken. Overwerk is regel en wie
veel van reizen houdt en meent dat
spionnen die opmerkeiyk vaak tussen
de rails of achter het stuur zitten dus
een luxe leventje moeten lelden,
vergist zich deeriyk.
Een man die wel
en letterlijk een boekje
opendeed over zijn spionnenbestaan is
de Rotterdammer Wil Gunnewegh.
Nu doet hij in Charlois sociaal werk
maar er zijn jaren geweest dat hij als
schepeling op de grote vaart met zijn
camera allerlei geheimen vastlegde
voor de Nederlandse geheime dienst.
Rijk is Gunnewegh, zoals uit zijn boek
blijkt, er zeker niet van geworden,
integendeel, hij heeft zelfs nog heel
lang moeten vechten om de guldens
waarop hij meende recht te hebben, in
de wacht te slepen. Er is voor spionnen
meestal weinig eer weggelegd. Zij
vegeteren onder een schuilmantel, hun
bazen maken wel uit of het nuttig is
dat zij trouwen en in negen van de tien
gevallen moeten ze een camouflage
baantje aannemen. Natuurlijk is dat
nooit een weelde beroep, dat zou weer
te veel opvallen en de grondwet van
iedere spion luidt: zorg dat onder geen
enkele omstandigheid de aandacht op
je gevestigd werd. In het boek van
Gunnewegh, overal in de'boekhandel
verkrijgbaar, kan men lezen hoe een
geheim agent zich soms in de
wonderlijkste bochten moet wringen
om een naamloze burger te blijven
over wie niemand gaat praten.
Een van de meest succesvolle
Russische spionnen van na de oorlog
was de kolonel Abels die ln Amerika
opereerde. Natuuriyk liep hy er niet ln1
officiersuniform van het Rode Leger
rond, officieel had hy met zyn eigen
ambassade niets te doen. Zyn
dekmantel was een electro:wlnkeltje,
de kolonel gaf zich uit voor electrlclën
en jarenlang bleek dat een lucratieve
camouflage. Toch liep de man
tenslotte tegen de lamp. Dat ls
natuuriyk het tragische van het
spionnenbestaan, ln veel gevallen
eindigt de loopbaan ln een cel. Toch ls
het moeiiyk te zeggen of de meeste
spionnen gepakt worden, niemand
weet uiteraard hoeveel geheime
speurders, die achter gegevens willen
komen die het land zelf voor geen prys
aan de grote klok wil hangen, in zo*n
land werkzaam zyn. Men kan alleen
maar de aangehouden of gevluchte
spionnen tellen. De succesryke
spionnen die nog op vrye voeten zyn,
zijn Immers als zodanig niet bekend!
economische spionnage waarbij
bedrijven over en weer eikaars
geheimen proberen te achterhalen.
Wat er op het gebied van de politieke-
militaire spionnage door het Oostblok
na de oorlog allemaal gebeurd is en
welke spionnen in Westerse landen al
niet in het net geraakten vermeldt eem
ander interessant boekwerkje. Het
heet „De Spionnen zijn onder ons", is
een uitgave van Holland Press en men
ontvangt het na overschrijving van
ƒ.2,75 op giro 596147 te
Schoonrewoerd. Daarin wordt
opgesomd wie er o.a. geknipt werden
en daar zijn heel bekende namen bij
zoals Günther Guillaume, de
rechterhand van de afgetreden
Westduitse bondskanselier Willy
Brandt, die zich zelf verraadde
doordat hij altijd met een klein
bandrecordertje op zak liep. Dat trok
de aandacht van één van de kinderen
van Brandt en op die manier ging de
verrader voor de bijl.
In de wereld van de spionnen spreekt
men nooit van spionnen en geheime
agenten. Hier kent men „grote" en
„kleine vissen" en als er een grote vis
in het net zit van de tegenparty is heel
de eigen geheime dienst in rep en roer.
De vraag is nooit: hoe zal het met onze
man aflopen maar altyd wat zal hy
tydens de verhoren loslaten? Maar
hoe ook, of betrokkene wordt
uitgewisseld dan wel dat men hem in
zyn land glashard laat vallen, het is
wel duideiyk dat er geen sprake is van
een 007-heldenrol. Glamour is er niet
by en de meeste spionnen biyken als
ze eenmaal achter slot en grendel
zitten ook weinig spectaculaire figuren
die uit zucht tot avontuur of uit hoop
op veel geld waarin ze doorgaans -
bedrogen worden handelden.
Spionnen worden tegenwoordig zelden
of nooit gedood, behalve dan ln het
midden-Oosten. In het gunstigste
geval worden ze uitgewisseld, ln het
ongunstigste biyven ze jaren in de nor
en kunnen als ze eenmaal vry zyn
terugkeren naar hun land waar ze
voorgoed het stempel opgedrukt
krygen van een man die faalde.
Niettemin: spionnen zyn er altyd
geweest en ze schynen er ook altyd te
blijven. Misschien zien ze in zich zelf
wel als ze er mee beginnen...
MISTER 007!
SPIONNEN,
MANNEN ZONDER
GEZICHT
Geen enkele man ter wereld heeft zó'n
job, als bekend wordt wat zyn dagtaak
ls vliegt hy er meteen uit. Want een
spion heeft nooit een gezicht en als
iemand hem toch ontmaskert is het
afgelopen. Een geheim agent die niet
langer geheim ls houdt op nuttig te
zyn. Maar wat Is er eigeniyk van waar
dat spionnen een soort James Bond
zyn, die van de ene party naar het
andere fuiije stuiven ln peperdure
auto's, altyd vergezeld van
verleldeiyke vrouwen? De weinige
medewerkers van geheime diensten
die nadat ze er hun baan aangaven een
boekje open deden, maken wel
duidelijk dat daar eigenlijk niets van
klopt. In feite is het leven van een
spion bijzonder onopvallend. De man
die in casino's kapitalen kan verspelen
zonder dat hij een aanwijsbare
dagtaak heeft zal het als spion niet
lang maken, veel te snel wordt de
aandacht op hem gevestigd. De eerste
vraag zal zijn: waar doet die dat
eigenlijk van? en dit is een vraag die
geen enkele spion op prijs zal stellen.
Is het überhaupt wel wèAr dat
spionnen een vorsteiyk Inkomen
hebben? Er zyn spionnen die, na dat
ze hun werk hadden afgezworen, ook
daarover Inlichtingen verschaften. De
doorsnee-spion biykt eigeniyk maar
karig beloond te worden voor het vele
werk dat hy doet. Eén vrye zaterdag is
er meestal niet by, als men een zaak
