Wat speelt het paasdierenorkest?
n
rui
De hele lange winter hadden de dieren in hun holletjes zitten praten over
de komende lente. Die donker dagen met ijs en sneeuw en hagel vonden
zij toch zo verschrikkelijk, dat ze al hunkerend uitzagen naar de warme
zonnestralen en de lauwe wind, de vrolijke tijd waarin er weer blaadjes
aan de bomen komen en de bloempjes bloeien.
Tenslotte hadden zij besloten om de lentekoningin een feestelijk welkom
te bereiden. Avonden lang hadden ze zitten oefenen op
muziekinstrumentjes, zij hadden zich vrolijk gekostumeerd en ze
wachtten in spanning op het sein van de paashaas die als dirigent zou
optreden.
En toen kwam de grote dag. De paaseieren waren juist beschilderd. Vol
vreugde hadden zij er de letters van een spreekwoord op gekrast en toen
de lentekoningin in het bos arriveerde, zette het dierenorkest het
welkomstlied in.
„Wat is dat mooi!" riep de lentekoningin, „maar wat staat er op die
eieren?" Eerlijk gezegd, de dieren waren het in de opwinding vergeten.
Willen jullie nu even helpen om het spreekwoord terug te vinden? Zet de
letters in de juiste volgorde en je weet het.
En als je zelf uitgepuzzeld bent en je wilt meteen het goede antwoord
weten: draai dan dit blad even om (op z'n kop lezen dus en je weet de
juiste oplossing!)
Oplossing Idnderpuzzel dierenorkest: -pnnqs u|jz jraor jjbbm
«j» ».a.a.a.a. as aaa.aa;
li
tè
HET WITTE GRAF
it, JW
PASEN, feest van het licht. De sombere wintermaanden
zijn voorbij en de zon wekt op tot nieuw leven. Wij
schudden de winterse loomheid van ons af en zien
reikhalzend uit naar de eerste groene sprieten in de tuin,
de uitbottende knoppen aan de bomen en de
bedrijvigheid
onderkomen
en
waarmee het vogelvolle aan het
van het toekomstig kroost werkt. Het
voorjaar geeft ons een gevoel van vernieuwing en
verjonging. Wij voelen ons ais herboren. Leven na de
dood, het licht na de duisternis.
Ais de natuurelementen ons welgezind zijn bezorgen zjj
ons een milde paasweek. Dagen waarop wij er op ons
„paasbest" op uit trekken, naar het park, de bossen of
het veld; de kinderen de tuin insturen om de bont
geschilderde eieren op te speuren. Wie er de meeste heeft
gevonden is de gelukkige winnaar!
financiële voorspoed aan ons brengen.
Ten leste nog twee merkwaardige
paasvieringen die zeer zeker het
vermelden waard zijn: de Paasstaak te
Denekamp en het vlöggelen te
Ootmarsum. De Paasstaak is een
boom, die door een grote schare
mannen en jongens naar Denekamp
wordt gesleept en naast de houtstapel
wordt ingegraven. Dit Hele ritueel
wordt verricht onder het gezang van
oude paasliederen. Een uitverkoren
jonge knaap, die eerst de taak op zich
heeft genomen eieren en geld op te
halen om hout voor de Paasstaak te
Nog steeds zien we paasvuren
De paasviering is eeuwenoud. De
naam is ontleend aan het Joodse
Pascha, oftewel Pésach, het oud-
Israëlitische Paasfeest dat
oorspronkelijk een lentefeest was en
bij de eerste volle maan in het voorjaar
werd gevierd. Kultisch gezien omvatte
het Pésach-feest dank aan de
vruchtbaarheidsgod van de nieuw
geborenen.
De naam Pésach is waarschijnlijk van
Keulen uit verspreid over Neder-
Duitsland en Skandinavië, terwijl het
Duitse woord „Ostern", dat evenals
het Engelse „Easter" etymologisch
afkomstig is van „Ostara" de naam
van de Oud-Germaanse godin van de
lente door de Angelsaksische missie
naar Zuid-Duitsland werd gebracht.
UU Het Paasfeest was in oorsprong
een heidens en nogal losbandig
voorjaarsfeest, terug te voeren tot lang
voor onze jaartelling. Nu is het
wellicht interessant te weten, dat óns
Paasfeest in haar gekerstende vorm
nog veel van de heidense kuiten en
rituelen behouden heeft.
Zo kent men in het zuiden van ons
land, alsmede in Overijssel,
Gelderland en Drente, in sommige
dorpen nog steeds het gebruik om met
de Pasen bij de boerderij een vuur te
ontsteken van de versleten
gereedschappen van de winter. Grote
vuurstapels worden aangelegd op
hoger gelegen terreinen, die dan ook
als Paasberg of Paasweide worden
aangeduid.
Paaskollekte
Vroeger werden deze vuren geacht aan
de akkers en aan mens en dier kracht
en vruchtbaarheid te schenken. Vuur
is namelijk het symbool van
vernieuwing, de Phoenix die uit de as
verrijst. De as die overblijft
symboliseert de overgang van de ene
fase naar de andere. Het vuur geeft
ons licht en verjaagt de koude. Tevens
is vuur een symbool van liefde, leven
en vurige hartstocht.
Onze voorouders waren er stellig van
overtuigd, dat het bevorderlijk was
voorde vruchtbaarheid van het gewas,
als de rook van het paasvuur over de
pas bezaaide akkers trok. De
verkoolde as werd zorgvuldig over het
bouwland verspreid om het zaad beter
te doen gedijen. Aan deze as werd
bovendien nog een beschermende
kracht toegeschreven; men nam er
namelijk ook wat van mee naar huis
om dit tegen de donder en bliksem te
beschermen. Een variant op deze
vuurstapels is de teerton, waarbij in
het midden een paal staat met een
zonnerad.
In sommige delen van Drente is het
nog steeds een traditioneel gebruik dat
het mannelijk deel van de jeugd in de
stille week vóór Pasen de boerderijen l
afgaat om afvalhout en afgedankte
rieten manden e.d. te koliekteren voor
het Paasvuur, waarbij dan uit volle
borst gezongen wordt:
,,Hej nog olde maanen
Die wi'w mit Pasen braanen
Of een bossien stro of ries
Aanders braandt oes Poasvuur niet"
Wee echter de rampzalige, die hen
met lege handen laat staan!
Eendrachtig wordt er dan gejoeld:
„Wil ie dan niet geev'n
Dan zul ie niet langer leev'n
Gierlap, geef wat, gierlap, geef wat!!"
Emmausgang
In sommige streken van ons land en
bij onze Belgische zuiderburen is het
ook nog steeds de traditie om een
Paaskermis te houden. In de fleurige
kraampjes verkoopt men allerhande
lekkernijen zcals sinaasappels, noten,
koeken en, natuurlijk ook eieren. Van
heinde en verre komen de families „in
hun paaspronk uitgedost" op dit
feestelijk gebeuren af. Heel vroeger
heette deze uittocht naar de kermis de
Emmausgang; waarschijnlijk stoelt dit
op de vroegere ommegangen te voet en
te paard om de ontkieming van het
jonge zaad te bevorderen. (De voeten
zijn het symbool van mannelijke
sexualiteit, het paard is een
moedersymbool). Zo was in andere
contreien het gebruik in zwang op
Paasmaandag met honderden
paarden door het jonge koren te
rijden, hetgeen naar men dacht een
overvloedige oogst op zou leveren.
Het Paasfeest roept onmiddellijk
associaties met eieren bij ons op.
Immers, een Pasen zónder eieren is
geen écht Paasfeest! Het mag dus
nauwelijks vreemd heten, dat vroeger
zowel als thans het ei een grote rol
speelt in tal van volkstradities. Zo
heerste er in het zuiden des lands de
gewoonte, dat de gezinnen voor een
bepaald aantal eieren werden
„aangeslagen". Tegen de Pasen kwam
dan de koster hiertoe het geld
ophalen, waarvan 30% naar de
pastoor ging en hij 70% zelf mocht
houden
Spinazieverf
Het beschilderen van eieren is ook een
eeuwenoude traditie. Waar men dit
vroeger echter met de natuurlijke
verfstoffen zoals spinazie-, rode kool-
en uienat deed, grijpen wij nu naar de
verftubes en potjes.
Het gebruik om vervolgens de eieren
in huis en tuin te verstoppen tot groot
vertier van de kinderen, is afkomstig
uit de tijd dat men de eieren in de
akker begroef om het graan
voorspoedig te laten gedijen. Is het ei
namelijk niet de kiem van alle leven,
de drager van levenskracht en het
symbool van fertiliteit en
wedergeboorte? Men eet eieren om
sterker en gezonder te worden.
Sommige lieden zijn zelfs de mening
toegedaan, dat het ei een probaat
aphrodisiac is. Tijdens de Paasdagen
worden er ook wel wedstrijden
georganiseerd in het eieren eten.
Gigantische hoeveelheden van dit
kostelijk voedsel worden bij deze
gelegenheid naar binnen gewerkt. Het
is echter een hocgst dubieuze vraag of
de deelnemers aan dergelijke festijnen
hierdoor een blakende gezondheid of
bijzondere hartstocht verwerven!
In het Christendom werd het geloof
aan de kracht van het ei nog versterkt
doordat men hierin het witte graf zag
waaruit het leven (Christus) weer
oprijst. In vroeger tijden werden
paaseieren als eerste spijs na de vasten
in de R.K. Kerk gewijd, waardoor zij
dan tevens een genezende en
onheilsafwerende kracht zouden
krijgen.
Volgens een oud kindergeloof gingen
de klokken, die op Schortelwoensdag
(de woensdag vóór Pasen) werden
„opgeschort", in Rome eieren halen. I
f bekostigen, beklimt in de gedaante
De jeugd tikte de gevonden eieren S ™.n Iud*s de b°°™ en verkoopt deze
IAA n11 ntvKaH i -a/i n«*an/In 1 J
tegen eikaar en riep: „Wie heeft er
spits, wie stom, wie zied?" Het
gebarsten ei was voor de winnaar. Ook
trokken de jongens omstreeks Pasen
het platteland rond om eieren en
lekkers te bedelen, hetgeen gepaard
ging met het zingen van allerlei
versjes, waaronder het bekende: „Eén
ei is geen ei, twee ei is een half ei, etc.
Paasstaak
Over de rol die de Paashaas speelt
kunnen wij kort zijn. Ook hier
herhaalt zich weer het thema van
vernieuwing, het voorjaar en de
vruchtbaarheid, dat onweerlegbaar
geassocieerd kan worden met deze
brave langoor. Het bijgeloof zegt
trouwens niets dan plezierigs over de
haas; hij zou zowel sexuele potentie als
bij opbod. Gedurende al deze
aktiéiteiten zingen de deelnemers
i* vrome liederen. Dit Judasritueel is
vermoedelijk terug te voeren naar de
gekerstende voorstelling van de winter
of de dood, die vroeger in het
Paasvuur werd verbrand.
Het vlöggelen (is plechtig
voortschrijden) te Ootmarsum berust
naar alle waarschijnlijkheid op de
vroegere reidans tot inhaling van de
lente. De voorzanger wordt dan ook
nog steeds de voordanser genoemd.
Een lange keten, die elk de linkerhand
op de rug leggen, welke wordt
vastgehouden door degene die volgt,
trekt onder het zingen van „Christus is
opgestanden" en „Alleluja den blijden
toon" door tal van huizen heen. Bjj
boerenhuizen, die de achterdeur aan
de straatzijde hebben, trekt men om
de middenpaal, oftewel de stippel
heen. Tenslotte, op het marktplein
aangeland, laat men elkanders
handen los en zingt nog eenmaal de
reeds genoemde liederen.
MAROESJA ADAMSE
7 nuts
El-El-El
Eierschalen kunnen dienst doen voor
paasvaasjes. Men plakt ze op een plat
ondervlak. Vullen met bloempjes of
takjes.
Eiwit kloppen mag u nooit in een
aluminium pannetje doen.
Eigeel scheiden van het wit kan men
het beste doen door het ei een korte,
harde tik te geven op de rand van een
schaal en vervolgens de inhoud over en
weer te gieten van de ene halve
eierschaal in de andere.
Gekneusde eieren kan men, als ze nog
niet teveel gekneusd zijn koken door
bij het kookwater wat zeer scherp zout
te doen.
Tassen van zacht boxcalfleer kan men
heel goed reinigen met ongesuikerd,
stijfgeklopt eiwit. INawnjven mei een
zachte, liefst flanellen doek.
Eierdooiers kunt u bewaren in een
kommetje met water.
Geef uw poes af en toe een geklopt ei
vermengd met een sneetje brood en hij
of zij zal een mooi glanzende vacht
krijgen.
t
Eieren die u moet koken moet u
minstens een uur van tevoren uit de
koelkast halen, anders barsten ze in
kokend water. Indien u het vergeten
bent, de eieren met koud water
opzetten.
Eiwit en dooier zijn ook gemakkelijk
te scheiden, wanneer u het ei boven
een trechter openbreekt. De dooier
zal, als hij niet breekt, achterblijven.
Eieren die vers zijn hebben een ruw
oppervlakte, te. zinken in zout water
en zijn doorzichtig, wanneer u ze tegen
het licht houdt.
Eieren zullen njet zo vlug uitlopen, als
u wat zout in het water doet tijdens het
koken.
Bewaar het water waarin de eieren
gekookt zijn en leg er de aangeslagen
zilveren lepels en vorken in. De
aanslag zal spoedig verdwijnen, de
lepels en vorken worden opgewreven
met een zachte doek.
Eivlekken kunt u het beste met lauw
water verwijderen. Lukt dit niet,
gebruik dan water en zeep en om het
laatste weg te krijgen nog wat tetra.
Geslagen eiwit blijft veel langer stijf
als u er een beetje bakpoeder
doorheen slaat.
Eieren kloppen. Spoel de kom met
koud water om voor u de eieren gaat
kloppen, het geklopte ei zal nu niet
voor de helft aan de zijkanten blijven
kleven.
Zeer fijn gestampte eierdoppen zijn"
goed te gebruiken als mest op uw
potplanten en als kalkgift dooj het
voedsel van een grote hond.
