Wetenswaardigheden over
het bo tulisme
Uit diverse
scholen geklapt
Bloemengroeten
blijven om de
wereld cirkelen
I
-
HET NIEUWE STADSBLAD PAGINA 29 - WOENSDAG 7 JULI 1976
1. Korte uiteenzetting aangaande
botulismus.
Botulismus is een vorm van
voedselvergiftiging, veroorzaakt door
de opname van een toxine, dat door de
bacterie Clostridium botulinum in het
voedsel (c.q. in de kadavers van dode
vogels) wordt gevormd.
Vóór 1970 werd deze ziekte bij
watervogels in Nederland niet
vastgesteld. De eerste gevallen van
botulismus deden zich voor in 1970, in
het Verversingskanaal, onderdeel van
het koelcircuit van het Gemeentelijk
Energiebedrijf te 's-Gravenhage. Later
werd ook botulismus waargenomen bij
watervogels in Hilvarenbeek,
Warmond en Amsterdam. In de
daarop volgende jaren breidde de
ziekte zich uit, onder andere naar
Groningen en Zuidelijk Flevoland.
Het massale optreden van botulismus
in 1971 was aanleiding voor een
diepgaand onderzoek, uitmondend in
een proefschrift van dr. J. Haagsma
(1973).
In 1973 is voor het eerst ook een
massale sterfte opgetreden onder de
watervogels, welke in grote getale
vertoefden in „Vlietland", een
recreatieproject in uitvoering tussen
Leidschendam en Voorschoten.
In 1975 heeft een sterke uitbreiding
van het aantal botulismus gevallen
plaatsgevonden. In 146 gemeenten in
Nederland (waarvan 65 in Zuid-
Holland) hebben zich met zekerheid
een of meer gevallen voorgedaan.
De in het bodemslib voorkomende
Clostridium botulinum komt tot
aanzienlijke toxinevorming in eèn
gunstig groeisubstraat (bijvoorbeeld
kadavers van dode vogels) onder voor
deze bakterie gunstige
omstandigheden. Deze
omstandigheden zijn
watertemperaturen van plm. 20 gr. C.
en hoger, welke temperaturen in de
zomermaanden in ondiep en
stilstaand water gemakkelijk kunnen
worden bereikt.
Overdracht van deze ziekte heeft
plaats via de besmette kadavers van
reeds aan botulismus gestorven
watervogels. Daar de populatie
dichtheid vooral van eenden in en
nabij de woonbebouwing en bij
recreatieve concentratiegebieden de
laatse jaren sterk is toegenomen,
kunnen per tijdseenheid veel kadavers
ontstaan, waardoor de kans op snelle
verspreiding van de ziekte toeneemt.
Voor de hierboven beschreven
gevallen van vogelsterfte is
Clostridium botulinum type C
verantwoordelijk, een type waarvoor
de mens nauwelijks gevoelig is en dat
derhalve als zodanig geen bedreiging
vormt voor de volksgezondheid. Er
dient echter met nadruk op gewezen te
worden, dat uit onderzoekingen van
kadavers, verricht door het Centraal
Diergeneeskundige Instituut, is
gebleken, dat sommige slachtoffers
ook de sporen van Clostridium
botulinum type A, B of E bij zich
droegen.
In 1975 is van zulke gevallen in de
provincie Zuid-HQlland geen stijging
geconstateerd ten opzichte van 1974.
Van de hierboven genoemde typen zijn
alleen de sporen, die op zich voor de
mens ongevaarlijk zijn, in de kadavers
gevonden, niet het gif zelf, dat voor de
mens wel groot gevaar oplevert. Als
uitzondering hierop kan vermeld
worden, dat in één geval type B-toxine
en in één geval type E-toxine werd
aangetoond, steeds naast grotere
hoeveelheden type C-toxine.
Na besmetting van voor menselijke
consumptie bestemd voedsel met de
bacteriesporen van bovengenoemde
toxine-typen A, B of E kan dit voedsel,
indien het niet juist behandeld wordt,
gevaar opleveren voor de mens.
Tevens zou intoxicatie kunnen
plaatsvinden via de huid of
slijmvliezen indien deze beschadigd
zijn (wondjes en dergelijke). Hoe
verder de kadavers in staat van
ontbinding verkeren, hoe groter de
concentratie van A-, B- of E-toxine
kan zijn en dus hoe groter het gevaar
voor de mens dan is.
II. Richtlijnen hoe te handelen indien
dode vogels worden aangetroffen.
OP grond van het vorenstaande dient,
vooral bij stijging van de temperatuur,
goed gelet te worden op het
vóórkomen van dode watervogels. Bij
sterfte onder eenden of andere
watervogels in gemeente of
recreatiegebied adviseren
Gedeputeerde Staten de betreffende
toezichthouders het volgende te doen:
1. Terstond alle dode vogels uit het
water of van de waterkant verwijderen.
De personen belast met het
verwijderen van de kadavers dienen
plastic handschoenen te dragen. Alle
nodige hygiënische
voorzorgsmaatregelen dienen te
worden getroffen.
2. Een aantal (5 it 10), zo mogelijk
verse, kadavers dient zorgvuldig
verpakt te worden; eerst wikkelen in
kranten en vervolgens in plastic. Deze
kadavers moeten dan zo spoedig
mogelijk gestuurd worden aan het
Centraal Diergeneeskundige Instituut,
Prof. Poelslaan 35 te Rotterdam,
telefoon 010-153911, om te laten
nagaan of er sprake is van botulismus.
Daarbij dient zo mogelijk te worden
opgegeven: vindplaats, datum en het
totale aantal gevonden kadavers.
3. Indien na onderzoek blijkt, dat er
botulismus heerst, dienen alle
kadavers, degelijk verpakt, uitsluitend
op een van de volgende wijzen te
worden vernietigd:
(I), door destruktie in overleg met de
des-truktor in het betreffende gebied
(een wettelijke regeling hiervoor is in
voorbereiding); deze regeling heeft ten
doel botulismus-slachtoffers onder de
Destruktiewet te brengen;
(II). door verbranding in een
verbrandingsinstallatie.
Andere methoden om kadavers te
verwijderen (bijvoorbeeld neerleggen
op vuilnishopen, begraven) brengen
grote risico's mee voor nieuwe
besmettingen.
4. In gebieden, waar botulismus is
geconstateerd, is het van belang
geregeld en zorgvuldig te zoeken naar
dode vogels (zo mogelijk éénmaal per
dag).
5. Het optreden van botulismus in uw
gemeente mededelen aan de
Provinciale Waterstaat, Koningskade
2 te 's-Gravenhage, telefoon 070-
264111, toestel 2904 of 2907, opdat
deze dienst een overzicht verkrijgt van
de verspreiding van botulismus in
Zuid-Holland. Bij deze melding
dienen de vindplaats en (een schatting
van) het totale aantal en soort
slachtoffers te worden opgegeven.
III. Richtlijnen voor het nemen van
maatregelen ter voorkoming van
botulismus.
1. In de maanden, dat botulismus
verwacht kan worden (hoge
temperaturen), en vooral in die
gebieden of plaatsen, waar reeds
eerder botulismus is opgetreden, dient
men extra bedacht te zijn op het
vóórkomen van dode watervogels.
Men moet dan een geregelde controle
uitvoeren (tenminste éénmaal per
dag).
2. Het publiek zou geadviseerd
kunnen worden de watervogels niet te
voederen, om te voorkomen, dat veel
vogels worden aangetrokken en zo op
eenzelfde plaats te sterk
geconcentreerd worden, met name op
die plaatsen, waar reeds eerder
otulisms is opgtreden. 3.
Watervogelsterfte op beperke schaal
laat zich verklaren uit het feit, dat in
het water drijvendekad vers bj hoge
- temperaturen snel desintegreren,
waardoor toxische weefseldeeltjes naar
de bodem zinken. In ondiepe wateren
kunnen deze deeltjes gemakkelijk
door de daar foura-gerende
watervogels worden opgenomen. Het
is daarom uit een oogpunt van milieu
hygiëne van groot belang, dat ondiepe
waterpartijen worden uitgediept,
vooral aan de kanten, tot een diepte
van 40 tot 50 centimeter.
Voorts verdient het aanbeveling bij het
aanleggen van sierwateren en
dergelijke een minimum diepte van 40
tot 50 centimeter te handhaven.
Tja, je zal maar sterven van de dorst. Maar nee, deze dame, die op de hoogte is
van het dreigende gevaar van botulisme, bekijkt even de waterkant van wat
dichterbij. Links het hondje als inzet. Als de bazin de zaakjes langs de waterkant
naar haar zin goed heeft bevonden mag hij het water als drinknap gebruiken.
Voorzichtigheid blijft in deze hittige dagen tenslotte de moeder van de
porseleinkast, nietwaar, zelfs voor dierenvrienden!
De kinderen van de basisscholen zijn allang overal heen gezwermd in de grote
vakantie. Toch is het attent van de Dr. J. Th. de Visserschool en kleuterschool
Ki-Ve-Va, Burgemeester Verveenschool en de Catharinaschool, om toch nog een
schoolkrant te sturen. Enkele indrukken hiervan geef ik u weer. Omdat een
schoolkrant altijd heel erg belangrijk is. Omdat ik weet, hoeveel werk hier altijd
voor verzet wordt. En laten we maar heel eerlijk zijn, het zijn altijd dezelfden, die
„de klos" zijn met de samenstelling ervan.
„Rond de schooltas", een uitgave van
de Catharinaschool verschijnt
driemaal per jaar. Deze uitgave is dus
de laatste.
Met een tafelventilator gericht op mijn
schrijfmachine lukt het wel om enkele
woorden op papier te krijgen. Het
werkritme zit er nog niet erg in na een
hele maand vakantie en dan nu die
tropische hitte op mijn flat, vierhoog.
Mag Gemeentewerken er de slang
eens op zetten? Het is gewoon niet uit
te houden met dat zinken dak boven je
hoofd. Ook zónde van dat dure
zonnescherm, helpt geen barst. Maar
dit even terzijde. Iedereen puft
tenslotte van de warmte.
De Catharinaschool heeft een fijne
vruchtbare tuin. Hoe of dit allemaal
tot stand gekomen is, lees ik met
plezier in het schoolblad. Ik kom
beslist.na de vakantie hier eens een
kijkje nemen.
Donderdagavond 22 juni heeft op deze
school de afscheidsdag voor de
„schoolverlaters" plaats gehad. Ik
hoop voor ze, dat ze met plezier op
hun lagere schooltijd terug kunnen
zien en dat ze hun rapporten op de
volgende scholen trouw laten zien. Dat
wordt altijd erg op prijs gesteld.
Het waarnemend hoofd van deze
school, de heer Hendriksen heeft ook
afscheid genomen.
WAAR OF ZE NAAR TOEGAAN
De 23 zesdeklassertjes zwermen na de
vakantie dus uit naar het voortgezet
onderwijs. Zes ervan gaan naar het
L.B.O./I.H.N.O., tien naar het
M.A.V.O. en zeven naar het
M.A.V.O./V.W.O.
Op papier heeft men al een goed
gevulde eerste klas voor het schooljaar
1976/77. En dat is dan ook weer een
goed vooruitzicht.
Natuurlijk staan er weer diverse
opstellen van de kinderen in. Ik kies er
daar een van uit, nl. dat van Ingrid
v.d. Ende uit de derde klas. Leest u
maar met me mee:
SCHOOLREISJE
Ik vond het hardstikke leuk. Het
dolfinarium vond ik geloof ik toch wel
het leukst maar de speeltuin en de
boot vond ik ook leuk en ik heb ook
lekker gezwommen. De zeeleeuwen
deden leuke kunstjes en de dolfijnen
vond ik erg leuk.
Het was wel ver rijden maar ik heb wel
erg naar mijn zin gehad. In de bus
ging ik naast mijn vriendin Marina
zitten. We hebben wel gelachen, er
was leuke muziek in de bus. Na de rit
gingen we naar de boot. Toen gingen
we 2 uur varen, dat was wel leuk in die
boot.
Eerst stopten we even want de
chauffeur wist de weg niet meer. In de
speeltuin heb ik ook leuk gespeeld en
meneer Nels heeft ons ook nog een
keertje onder water gegooid bij het
zwemmen. Toen we gezwommen
hadden moesten we vlug opschieten
anders was de bus al weg, maar we
hadden de bus gehaald maar toen was
ik mijn jas vergeten maar toen was ik
bang dat ik te laat was maar ik was
niet te laat ik heb het heel fijn gehad".
KETELBINKIE
Het schoolblad van de Burgemeester
Verveenschool en ,,'t Keteltje" heet
„Ketelbinkie". Een extra uitgave in
verband met de zomervakantie, die
prachtig ingezet is. Een extra
artikeltje gewijd aan de samenwerking
tussen ouders en
schoolouderaktiviteiten op school. Het
lezen beslist waard. Vandaar dat u als
ouders van deze kinderen het
natuurlijk een extra plaatsje in uw
kast gegeven heeft. Om het straks na
al die bloedhete dagen op uw gemak
nogeens over te lezen. Vergeet u vooral
niet aan die noodkreet over het St.
Nicolaaspak na te denken. Die wens
moet immers in vervulling gaan
straks? De vraag van de kleuterschool
,,'t Keteltje" vind ik heus niet zo
Verstandig
tuinsproeien
brutaal. Ze hebben daar nl. een
koelkast nodig en als u nu toch met
een kleinere in uw maag zit, denkt u
dan eens aan deze kleuterschool. U
krijgt er praktisch niets voor als u hem
verkoopt en...gewoon bewaren in de
kelder of op zolder tot na de grote
vakantie. Alvast hartelijk dank
namens de leiding van deze
kleuterschool. Erg creatief zijn al die
leerlingen van de Burg.
Verveenschool. Ze maken mopjes en
tekenen ook erg leuk. U ziet er hier
wat van. Een keurige reportage van
Mario Krommenhoek uit de zesde
klas. Wordt dat een sportverslaggever
in de toekomst? We wachten wel af.
De nieuwe eersteklassertjes van deze
school hebben op 14 juni al kennis
gemaakt met de juf tijdens de
openbare les. Een hardstikke goed
idee. Dat wordt straks natuurlijk niet
huilen als ze er naar toe gaan, want de
omgeving van de Nachtegaallaan is al
vertrouwd. Deze schoolkrant mag er
in elk geval ook zijn. Fijn, dat u ze mij
toegestuurd heeft en ik houd er mij
voor aanbevolen.
VISSER (S) LATIJN
Ja, dat is de naam, een zeer originele,
van de schoolkrant van de dr. de
Visserschool en de kleuterschool Ki-
Ve-Va. Met een totale oplage van
maar liefst 540 exemplaren. Of je een
emmer leeggooit. Maandag, 9
augustus begint de school weer. Maar
dat geldt voor alle basisscholen. Ook
deze schoolkrant de moeite van het
lezen waard. Heel origineel het idee
om alle „schoolverlaters" met hun
koppies in dit schoolblad te zetten.
Wat een kostelijke herinnering voor
later, als ze hun bestemming in het
leven gevonden hebben. Heel graag
had ik hun allemaal in ons blad ook
afgedrukt. Maar al is het dan
„komkommertijd" in de journalistiek,
46 fotootjes nemen toch echt teveel
plaats in. Rest me alleen jullie
allemaal veel geluk in de toekomst toe
te wensen. En...laat nog eens wat van
je horen in je vertrouwde school?
Maar liefst 29 eersteklassertjes komen
er na de vakantie op deze school. Ze
zullen het hier best wennen, want de
sfeer is hier goed. Weet u nog dat
begin januari op deze school een aktie
gevoerd is om een bedrag van honderd
gulden bijeen te brengen voor een kind
in een dorpje in Columbia (Zuid-
Amerika)? Men is nu weer aan een
aktie bezig voor Aqua de Dios.
Sproei niet meer dan eens per week en
bij voorkeur met een roterende sproeier
En...men blijft hiermede doorgaan.
De totale opbrengst hiervan op 21 mei
was .50,65. Denkt u daaraan na de
vakantie?
VERJAARDAGEN
Aandacht wordt er in dit forse blad
ook besteed aan de jarigen in de
maanden juli, augustus en september.
Leuk voor al die kinderen om hun
naam in de eigen schoolkrant te lezen.
Hans Jansen schrijft: „Hierbij wil ik
de meester en alle leerlingen van klas 4
hartelijk bedanken voor de Fruitmand
(met een hoofdletter en dus een grote
red.) die ik heb gekregen toen ik ziek
was." Fijn dat Hans dus weer beter is.
Nóg een dankbetuiging: „Hierbij
danken leerkrachten en leerlingen de
heer Filius die niet alleen dagelijks de
twee aquaria en de volière verzorgt,
maar die ook in de vakanties en
weekends de dieren in de klassen van
voer en water voorziet. Hartelijk
bedankt". Die mijnheer Filius toch.
Komt vast in aanmerking voor een
Valentijntaart. En hier laat ik het dan
maar bij. Na eerst de fraaie
tekeningen van de vierde klas eruit
geknipt te hebben. Tot een volgende
keer en allemaal een heel fijne
vakantie toegewenst.
M.W.
„De economische zorgen waarmee de
wereld zich in 1975 geconfronteerd
zag, hebben niet kunnen verhinderen,
dat de volkeren elkaar internationaal
via Fleurop-Interfiora elke seconde
met een bloemengroet hebben
verblijd", aldus de voorzitter van de
Fleurop Nederland, Chr. v.d. Pol, in
zijn openingstoespraak van de
Jaarvergadering in Den Haag.
In totaal werden vorig jaar n.l. 28
miljoen bloemengroeten door de
41.000 bij deze aangesloten
bloemisten uitgewisseld.
Dit was weliswaar een miljoen minder
dan het jaar daarvoor (in Nederland
wordt over de eerste maanden van
1976 een toenamen waargenomen).
De internationale omzet bedroeg over
1975 bijna 840 miljoen fleurin ftegen
924 miljoen fleurin in 1974. Fleurin is
de eigen valuta van Fleurop-Interfiora
met een waarde van ƒ.0,95).
NEDERLAND TWEEDE
Het is de 1.600 Fleurop-bloemisten in
ons land gelukt de eervolle tweede
Sproei alleen 's avonds opdat het water in
de zon niet direct verdampt
plaats in Europa te handhaven wat
betreft het aantal bloemengroeten, dat
per 1.000 inwoners werd verwerkt.
De Zweden bezetten de eerste plaats
met 250 orders, hetgeen mede moet
worden toegeschreven aan het feit, dat
de bloemist in dit land tevens een
uitgebreide geschenken-service kent.
Met 68 blijven wij de Duitsers voor,
die op 61 orders eindigden.
Met de door Fleurop Nederland per
lid verwerkte binnen- en buitenlandse
bloemengroeten van 571 bezet ons
land opnieuw de derde plaats na
Zweden en Noorwegen.
Voor Fleurop Nederland is 1975 een
redelijk jaar geweest, met een totaal
van 870.000 bloemengroeten
(recordjaar 1974 880.000). Het
aandeel van de bloemenchèque in dit
aantal is van jaar op jaar met 20.000
stijgende? in 1975 90.000 van deze
bloemenchèques gebruikt.
Dat ook in ons land de zon weer in vele
harten schijnt moge blijken uit het
record-aantal bloemengroeten, dat in
mei (moederdag!) velen gelukkig heeft
gemaakt, nl. 100.000.
Sproei dan wèl lang achter elkaar, bij
voorbeeld twee uur. zodat het water diep
m de grond dringt en de wortels niet „lui"
worden.
