Interexta met
nieuwe "tokkelmachines
morgen in het Stedelijk
Ria Janse en Pierre
Jansen openen
tentoonstellingen
neem vaker een
bloemetje mee
beide kerstdagen open!
OL0US0M
Bingo
Ijzerhandel
Engering
uitgebreid
Riverside
jazzclub
Dansfestijn
voor de
Instuivers
Schiedams
Mannenkoor
op de radio
GeiNioe
klNDEK
J. Mokkenstorm
afwezig
H. B. Erkelens
ff
kleu^OJc'OMö
flTOENJ
Alleen
Praktijk gesloten
HET NIEUWE STADSBLAD - PAGINA 3 - VRIJDAG 17 DECEMBER 1976
Op 18 december zal het kamermuziekgezelschap Intertexta ondermeer twee
concerten voor drie clavecimbels en strijkers van Johan Sebastiaan Bach uitvoe
ren. De solopartijen zullen worden gespeeld op Italiaanse clavecimbels, d.wj.,
op instrumenten, gebouwd volgens de constructieprincipes die gedurende de
bloeitijd van het clavecimbel (16e-18e eeuw) in Italië werden toegepast.
Men zou kunnen zeggen dat een clavecimbel een neergelegde harp is met een
aangebouwd tokkelmechaniek. Het instrument ontstond omstreeks 1400, waar
schijnlijk in Italië, terwijl het aan het eind van de 18e eeuw in ongebruik geraak
te. De stijl van muziek maken veranderde en omdat men vroeger voornamelijk
eigentijdse muziek speelde nam de piano de plaats in van het clavecimbel.
De belangstelling in onze muziek uit
vroegere perioden bracht een weder
geboorte van het clavecimbel met zich
mee. De hedendaagse clavecimbel-
bouwers beschouwden aanvankelijk
de antieke instrumenten als primitieve
bouwsels en brachten talloze con
structiewijzigingen aan, die er vooral
op gericht waren om de bedrijfsze
kerheid te verhogen. De meeste wijzi
gingen hadden echter een beduidende
invloed op de klank en langzamer
hand is duidelijk geworden dat de
klankschoonheid van het clavecimbel
alleen gehandhaafd kan worden wan
neer de oude constructieprincipes toe
gepast worden. Kennis van de karak
teristieke klank van de oude instru
menten leidt bovendien tot een beter
begrip van de muziek uit de tijd dat
deze instrumenten gebruikt werden.
De clavecimbels die in de loop der
eeuwen in Italië werden gebouwd on
dergingen nauwelijks veranderingen.
Wel ontstond er in de 16e eeuw in An
twerpen een belangrijk centrum van
clavecimbelbouw. Het Vlaamse type
wijkt sterk af van het Italiaanse en on
derging verdere ontwikkeling in
Frankrijk, Duitsland en Engeland,
waarbij echter sterke verwantschap
met het oorspronkelijke Vlaamse type
bleef bestaan. De meest karakteristie
ke verschillen tussen deze twee typen
zijn gelegen in de constructie van de
kast en de snaarlengten. Het Vlaamse
model heeft een relatief zware kast,
met de nodige balken om de snaar
spanning te weerstaan. Het Italiaanse
instrument heeft nauwelijks een in
wendig geraamte en is zeer licht van
constructie. Het totale gewicht is vaak
niet meer dan 25 kg. De snaarlengte in
de bovenste octaven een zeer be
langrijk element voor het klankkarak
ter zijn bij de Italianen belangrijk
korter dan bij de Vlamingen. Mede
doordat de vorm van de kast bepaald
wordt door de snaarlengten is het Ita
liaanse clavecimbel herkenbaar aan de
diepe bocht in de kast. Heeft het
Vlaams clavecimbel een sonore bas en
een zeer heldere diskant, het Italiaans
instrument is lichter, minder helder en
streng van toon, waardoor het zich bij
zonder goed mengt met andere instru
menten.
Wat de bouw van clavecimbels volgens
de oude constructies betreft kan men
van mening verschillen over de vraag
of dergelijke instrumenten copieën
van bestaande oude instrumenten
moeten zijn en in hoeverre al dan niet
gebruik gemaakt mag en kan worden
van moderne materialen. Hierbij dient
in het oog gehouden te worden dat een
nauwkeurige copie indien deze al
gemaakt kan worden geen garantie
is voor een instrument met de „juiste"
klank. Dit is tenslotte met het copieë-
ren van de Stradivarius violen ook
nooit gelukt...
In het concert op 18 december worden
twee instrumenten gebruikt die wer
den ontworpen door Wim van der Wel
en gebouwd door Kees Streefkerk en
Wim van der Wel. Het zijn geen co
pieën. Bij het ontwerp werd uitgegaan
van een groot aantal gegevens van be
staande antieke instrumenten. Men
zou kunnen zeggen dat deze beide in
strumenten het „gemiddelde" Ita
liaanse clavecimbel vertegenwoordi
gen. Het derde instrument is vervaar
digd uit een bouwpakket naar ontwerp
van H. Bedard. Dit instrument is een
vrije copie naar een clavecimbel uit
Bologna (1521) en werd gebouwd door
Wim van der Wel.
In de pauze van het concert is er gele
genheid de clavecimbels nader te be
kijken en met de bouwers van gedach
ten te wisselen. Het programma van
het concert vermeldt voorts nog wer
ken van Haydn, Monteverdi en Han
del en wordt gegeven in de luisterrijke
aula van het Schiedams stedelijk mu
seum. Deze concertruimte kent spe
ciaal voor de kamermuziek zijn weer
ga niet in het Rijnmondse gebied! En
in de pauze kunt u bovendien nog even
de altijd boeiende tentoonstellingen in
het museum bekijken.
A0X
ROTTERDAM
010-144329
MATENJ
FILIAAL
Met twee sfeervolle tentoonstellingen kompieteert het Stedelijk Museum Schie
dam op vrijdag 17 december haar kersttentoonstellingsprogramma.
Des avonds om kwart over acht zal mevrouw Ria Janse, voorzitter van de Histo
rische Vereniging Schiedam, de opening verrichten van de tentoonstelling
„Schiedam op schaal", zie bijlage, terwijl Pierre Janssen hetzelfde zal doen voor
de tentoonstelling „de verstilde wereld van Karsper en Eduard Karsen".
Deze tentoonstelling werd gerealiseerd
naar een reeds lang bestaand idee van
Pierre Janssen en kwam tot stand door
een jaar van nauwe samenwerking
tussen het Stedelijk Museum van
Schiedam en het Gemeentemuseum
van Arnhem. De schilders Karsper en
Eduard Karsen, vader en zoon, best
rijken met elkaar bijna de gehele 19e
eeuw. Karsper (1810-1896) is de schil
der van romantische staden rivierge
zichten, die grotendeels aan de fanta
sie ontsproten zijn. In zijn schilderijen
is het altijd één soort weer en licht dat
het meest lijkt op blauwe, vroege, zon
nige lente of ijle herfst, maar het geen
van beiden is. De problemen en zorgen
van het dagelijks leven houdt hij bui
ten zijn schilderijen. Het is alles vrien
delijk, kalm en pittoresk.
Eduard Karsen (1860-1941) had zijn
meest creatieve periode zo tussen 1890
en 1900. Hij is de schilder van Amster
dam en omgeving. Naar de geest is hij
een echte tachtiger, die in zijn schilde
rijen juist wel zijn eigen stemmingen
en gemoedstoestand tot uiting brengt.
Zijn werk is ingesteld op avond en
schemering. Hij schildert een omge-
droomde werkelijkheid. De stemming
is melancholiek, verstild en ijl.
Het interessante van deze tentoonstel
ling is dat aan de hand van de schilde
rijen van deze twee generaties duide
lijk wordt hoe het levensgevoel in de
loop van de 19e eeuw volkomen ver
andert. Uit de gezapige, objectieve,
duttende burgerbraafheid rijst een
modern levensgevoel op. waarin het
individu heel belangrijk wordt en
waarin angst, onzekerheid en verwar
ring tot uiting gebracht worden.
Bijzonder is ook dat hier schilderijen
in de openbaarheid komen die norma
liter vrijwel nooit voor het publiek toe
gankelijk zijn, omdat een groot deel
van de bij elkaar gebrachte schilderij
en afkomstig is uit particuliere collec
tie.
De tentoonstelling is in Schiedam tot
16 januari 1977 te zien en gaat daarna
naar Arnhem.
Openingstijden museum: dagelijks 10-
17 uur; zondags 12.30-17 uur. Ie
Kerstdag en nieuwjaarsdag gesloten.
Als u in de omgeving van het Wibautplein Kersttoestanden nodig heeft, dan is
de firma Engering op de Troelstralaan 113 het goede adres.
ARTS
tot 3 januari 1977
Waarnemende artsen:
Ch. A. Poll
A. C. Nijs
L. B. E. van Hoogenhuyze
L. H. Geerdes
Aanvragen huisbezoek:
Tel. 206611 (tussen 8 en 9 uur).
Door gewoon het pand ernaast erbij te
trekken op de Troelstralaan 113 heeft
de jonge zakenman J. Engering einde
lijk meer ruimte gekregen. En dat was
hard nodig. Vooral nu ieder huisgezin
jacht maakt op Kerstballen, kunst-
kerstbomen en wat daar alzo bijhoort.
Ook de Kerststalletjes zijn weer hele
maal „in".
U vindt dat hier allemaal en sfeervol
opgesteld. Zodat u nu een beter over
zicht heeft en ook beter keus kan ma
ken uit al die Kerstspulletjes. Daar
naast vindt de ras „Doe-Het-Zelver"
hier ook van alles. Van klein schroefje
tot uitgebreid gereedschap en ga zo
maar door:
De verkoop van vuurwerk begint hier
op 27 december. Ook daarvoor zijn de
nodige voorzieningen getroffen, zodat
deze zakenman de Kerstdagen en Oud
en Nieuw met een gerust hart tege
moet kan zien.
TANDARTS
TEL. 71.28.02
tot 4 januari.
Dinsdagavond 21 december is er weei
een gezellige bingoavond voor de
leden van de wijkvereniging „Het
Singelkwartier" in zaal Marijke in het
Broersveld 121.
Aangemoedigd door het grote succes
dal de Diksi Mesjien onlangs bij de
leden van de Riverside Jazzclub
oogstte, heeft Kan Roelings deze
formatie in de modernere dixieland-
stijl zaterdagavond 19 december
opnieuw gevraagd naar zaal „Tivoli"
te komen aan de Nieuwe Haven, deze
formatie bestaat al twee jaar en oogst
overal veel succes. Aanvang zaterdag
avond tien uur.
Iris bloemenkiosken, stationsplein: Dagelijks
geopend tot 's avonds 9 u en zondags tot 8 u
(b.v bloemsierkunstj l.boekhout óók na zessen
De opera „Een leven voor de tsaar"
waarmede het 110-jarig Schiedamse
Mannenkoor in november in de
Havenkerk zoveel succes mee oogstte,
wordt door de NOS dinsdagavond om
kwart over zeven via de radio
uitgezonden.
Zondagavond 19 december komt er
een groot dansfestijn voor alle leden
en bezoekers van de Instuif in
gebouw „Arcade" op de Lange Haven
71.
Er zal een demonstratie stijldansen
van liet kampioenspaar van de
dansschool van Kees Sitton zijn. Plus
een danswedstrijd met geweldige
prijzen voor alle leden. Muzikale
omlijsting van Sammy Green's Disco
theek, hetgeen alleen hierop neer
komt dat het een avond uit de kunst
wordt. Toegangsprijs vijf gulden,
aanvang acht uur.
