MODERNE OPVATTINGEN OVER SHOCK-BEHANDELING
Celbeschadiging dient
voorkomen te worden
CARMENTICA
De nieuwe voorjaars make-up
van Pierre Robert
International
Shock Symposium
te Utrecht komt
met nieuwste
inzichten op
dit gebied
Met Sadodekk buitenverf maakt
ook de amateur vakwerk
EINDELOOS
SCHUREN EN
PLAMUREN
VOORBIJ
WERELDPRIMEUR
VAN ITT
SCHAUBLORENZ
mm
vt" 'j i ftï
Randstadedities, wekelijks
in 700.000brievenbussen
HET NIEUWE STADSBLAD - PAGINA 26 VRIJDAG 25 MAART 1977
Tijdens het op zaterdag 26 maart as.
In de Congreszaal van de Utrechtse
Jaarbeurs te houden International
Shock Symposium komen de nieuwste
Inzichten op dit gebied aan de orde.
Onder voorzitterschap van de Njj-
meegse hoogleraar in de anaesthesio-
logie, prof. dr. J. F. Crul, geven Neder
landse en Amerikaanse deskundigen
deze inzichten door aan onze medi
sche professie. Een paneldiscussie
biedt de gelegenheid om over de ui
teenlopende meningen op dit terrein
van gedachten te wisselen.
Het staat nu reeds vast, dat het ko
mende symposium de grootste artsen
bijeenkomst zal zijn die ooit in Ne
derland aan dit belangrijke onderwerp
gewijd is. Er is een grote belangstelling
voor het onderzoek naar een integrale
shock-behandeling, waarbij niet alleen
het wegnemen van de oorzaak maar
ook het volledig benutten van de mo
gelijkheden tot het voorkomen van
vaak fatale cel- en weefselbeschadigin
gen centraal staan. De paneldiscussie
zal geleid worden door prof. dr. R. C.
Lillehei, hoogleraar in de chirurgie
aan de Universiteit van Minnesota, die
een belangrijk aandeel heeft gehad in
het onderzoek van de laatste jaren op
dit terrein.
Er voltrekt zich de laatste jaren een
verandering in het medisch denken
over de behandeling van shock-situa
ties. Meer en meer gaat de clinicus
zich realiseren, dat bij de shock-be
handeling niet alleen het opheffen van
de direkte oorzaak prioriteit heeft,
maar ook het normaliseren van de to
tale voeding van het weefsel. Cel-stabi
lisatie is een eerste vereiste. Daartoe
heeft hij vaak meer tijd nodig dan in
zo'n situatie met de gebruikelijke met
hoden doorgaans voorhanden is. Als
techniek om hem die tijd te geven,
wordt het ondersteunen van de volu
metherapie (vocht, bloed, plasma)
door een snelle en aanzienlijke dose
ring van bepaalde corticosteroiden
steeds meet toegepast. De voordelen
van de hiermee bereikte verbetering
van de voeding van het weefsel, van
het weer op gang brengen van de cir
culatie, worden echter dikwijls nog ten
onrechte afgewogen tegen de bekende
gevaren van de hormoonwerking bij
een langduriger behandeling met cor
ticosteroiden. Het acute karakter van
de shock-situatie stelt zijn eigen wet
ten. Rationeel gerichte therapeutische
technieken, zoals het toedienen van
een massieve farmacologische dosis
corticosteroiden in aanvulling op de
gebruikelijke behandeling, hebben de
overlevingskansen van shock-patiën
ten aantoonbaar verbeterd.
Specialisten die veel hebben bijgedra
gen tot het moderniseren van de be
handeling op dit gebied treden als in
leiders en als panelleden op. Uit de
Verenigde Staten komen voor dit
symposium drie bij uitstek deskundige
inleiders: prof. dr. R. C. Lillehei,
hoogleraar in de chirurgie aan de uni
versiteit van Minnesota; prof. dr. R.
M. Hardaway van de Texas University
School of Medicine en prof. dr. P. Sa-
far van de School of Medicine van de
University of Pittsburgh. Prof. Lillehei
leidt de paneldiscussie en zal in een
inleiding uiteenzetten van welk belang
de bloedcirculatie-aspecten zijn voor
hetgeen er tijdens en na een shock-si
tuatie in het lichaam gebeurt. Prof.
Hardaway zal in het bijzonder de ver
schijnselen in de longen en de behan
deling daarvan toelichten, terwijl prof.
Safar het gebeuren in de hersenen zal
analyseren.
Ook van Nederlandse zijde omvat het
symposium-programma drie deskun
dige inleiders en panelleden: naast
voorzitter prof. dr. J. F. Crul zijn dat
dr. J. S. F. Gimbrère, hoofd Centrale
Beademing en Intensive Care van het
Radboud Ziekenhuis te Nijmegen en
dr. A. N. E. Zimmerman, lector in de
Experimentele Cardiologie en Klini
sche Fysiologie van de Circulatie, Aca
demisch Ziekenhuis Utrecht.
De zes inleiders geven door de keuze
van hun onderwerpen samen een afge
rond beeld van de laatste ontwikke
lingen in het denken over shock en
shock-behandeling.
WAT IS SHOCK?
Het is in de eerste plaats een noodsi
tuatie, te wijten aan een ernstige ver
wonding met bloedverlies, een ernstige
infectie, een hartaandoening of aan
een andere beschadiging. Met wat
voor type shock men ook te maken
heeft, steeds gaat het om een toestand
waarin de capillaire doorbloeding te
zwak is om het leven in stand te hou
den. Door gebrek aan zuurstof en an
dere voedingsstoffen sterven vitale cel
len af, bepaalde afvalstoffen worden in
onvoldoende mate uit de weefsels ver
wijderd omdat de capillaire stroom te
traag geworden is of helemaal niet
meer bestaat. In de moderne opvatting
wordt shock dan ook aangeduid als
een situatie van inadequate weefsel-
perfusie. De reactie van het lichaam
op een dergelijke situatie heeft veelal
het karakter van een soort natuurlijke
eerste hulp. De bloedstroom wordt
voornamelijk naar hart, hersenen en
grote spieren geleid, hetgeen ten koste
kan gaan van andere vitale delen:
longen, nieren, darmen, de huid. Dit
mechanisme leidt heel gemakkelijk tot
een situatie van kortsluiting. Organen
lopen droog, waarbij de inadequate
weefselperfusie leidt tot beschadigin
gen die zich kunnen manifesteren in
de vorm van bijvoorbeeld ernstige
longcomplicaties (shock-long). Bij on
voldoende behandeling zijn de overle
vingskansen voor de patiënt gering.
De medische wetenschap heeft in de
loop der jaren een arsenaal van met
hodieken ontwikkeld om de shock
diagnose zo zuiver mogelijk te stellen.
Behandelinsschema's worden gehan
teerd om in de verschillende stadia
adequaat te kunnen optreden.
DE HERKENNING
De herkenning van de shock-ver
schijnselen aan de hand van allerlei
parameters (zoals bloeddruk, pols,
centraal veneuze druk, hartindex, uri-
neproduktie, zuurgraad, zuurstofver
bruik, huidtemperatuur) is gaandeweg
gemeengoed geworden. Toch is de
aandacht bij de behandeling vaak zo
zeer gericht op het opheffen van de
oorzaak van shock, dat de verande
ringen in de microcirculatie en de ge
volgen daarvan op cellulair niveau on
voldoende worden onderkend.
De inleidingen en de paneldiscussie
tijdens het Internationaal Shock
Symposium zullen er stellig toe bijdra
gen, dat de in ons land bij de behan
deling van shock betrokken artsen
zich bewust zijn van de meest moderne
opvattingen hieromtrent.
De uiteindelijke gevolgen van shock
vindt men terug in de cellen en het is
op cellulair niveau dat de therapie
wordt beoordeeld. Een therapie die
gericht dient te zijn op het normalise
ren van de weefselperfusie, het op
gang brengen van de circulatie. Volu
metherapie (het op de vereiste niveaus
brengen van het volume vocht, bloed,
plasma) is de hoeksteen van de behan
deling. Om die te ondersteunen, om de
arts voldoende tijd voor de behande-
Een geduchte Zuidelijke, Spaanse invloed is duidelijk te
zien in de voorjaars make-up van het Zweedse cosmetica
concern Pierre Robert die wordt gelanceerd onder de
naam Carmencita. Latijns, Zuid-Amerikaans, roman
tisch, een vleugje Indiaans, gemakkelijk, fris, vrouwelijk
ziedaar een paar verheven uitspraken van deskundi
gen over Carmencita. Letterlijk: kleine Carmen. Een be
grip voor iedereen, muziekliefhebber of niet sinds Geor
ges Bizet ruim honderd jaar geleden, in 1875, zijn onster
felijke opera ten doop hield. Generatie na generatie komt
onder de indruk van dit romantische meesterwerk. Zal
Carmencita ook dat lot ten deel vallen?
De nieuwe make-up wordt als volgt aangebracht: eerst
wordt make-up crème nr. 21, Sun Beige van Pierre Ro
bert toegepast. Vervolgens (en dat is dit jaar erg belangr-
ijk)de juiste rouge: Maxelle Creme Rouge nr. 1, Panama.
Neus, voorhoofd en kin bepoederen met Beach Brown.
Aan de wenkbrauwen wordt model gegeven met een grijs
wenkbrauwpotlood. Daarna wordt vlak onder de wenk
brauw oogschaduwpoeder nr. 7 Sandy Beige aange
bracht, van de neus af schuin aflopend tot aan de slapen.
Vervolgens als globelijn oogschaduwpoeder nummer 9,
ook schuin aflopend en zeer dun tot aan de slapen. Di
rect bij de wimpers en aan de buitenkant van de onderste
lijn van de ogen wordt nr. 14, Platina Grey gebruikt.
Daarna niet zuinig zijn met waterproof brush-on masca
ra maar die ruim toepassen. Wie het mooi wil afronden
(en dan zijn we weer helemaal op de nostalqische toer)
mag een klein schoonheidsvlekje, ook een moesje ge
noemd (in het Frans, een mouche, vroeger tache de beau
té) maken. Zo'n stipje bereikt u met Pierre Robert's
wenkbrauw potlood bruin. Al een paar jaar geleden zijn
die moesjes aarzelend teruggekeerd maar het zal dit jaar
helemaal „in" zijn. De lippen hebben een ronde vorm.
De nieuwe Maxelle lippenstift kleur 50 Sunny Brown of
52 Sunny Pink wordt er voor gebruikt. En de glans komt
van Pierre Robert's Glossy Lips nr. 1 Shiny Tint. Bijpas
sende nagellakken zijn de nieuwe kleuren nr. 25 Sunny
Pink en nr. 54 Sunny Brown. En dat is dan de nieuwe,
Spaans getinte opmaak van Pierre Robert. In haar eigen
taal: Que tengas suerte, Carmencita: veel geluk er mee,
kleine Carmen!
Eigenlijk was het altijd een schaap
met vijf poten om een verf te willen
hebben die zowel de vakman als de
amateur tevreden stelt. Het onmoge
lijke is nu bereikt: met Sadodekk, de
opzienbarende buitenverf die in Ne
derland uitstekend blijkt aan te
slaan. Zowel de beroepsschilder als
de amateur zijn van oordeel dat het
een grote stap vooruit is.
De verf is van uitstekende kwaliteit,
heeft een zeer lange houdbaarheid
en is gemakkelijk aan te brengen.
Een Engels blad noemde Sadodekk
onlangs in een uitvoerige beschou
wingeen „openbaring". Wie dit leest
is geneigd te veronderstellen dat Sa
dodekk een wondermiddel is. Maar
dat is natuurlijk onzin. Er is iets an
ders aan de hand.
Sadolin en Holmblad, de Scandina
vische verfindustrie die dit jaar twee
eeuwen bestaat is er in geslaagd de
nieuwste technologische vindingen
toe te passen. Dat vereist niet alleen
een staf van vele deskundigen maar
ook een zeer geavanceerde appara
tuur. Sadolin en Holmblad beschikt
over beide. Het is niet voor niets op
zijn gebied een der grootste indust
rieën ter wereld geworden met alleen
al in Denemarken vijf fabrieken en
dan nog eens twintig over de gehele
wereld.
Na jarenlange research en praktijk
proeven slaagde men erin een verf te
maken die een prima vloeiing heeft,
een verbluffend hechtvermogen, ook
op oud werk, een zeer lange levens
duur en een probleemloos onder
houd. Als basis werd gekozen voor
een combinatie van water verdunba-
re acryl en 4)kyd. Dat maakte alle
reerst twee dingen mogelijk: een
lichte verwerking met kwast of roller
en een mooie natuurlijke droging
binnen één uur. Maar er is meer.
Dankzij de fraaie matglans en de
elasticiteit van de filmlaag behoeft
een oude laag niet geheel verwijderd
te worden.
Het spreekt vanzelf dat losse gedeel
ten eerst moeten worden afgekrabd.
Daarna wordt ontvet en goed ge
schuurd. En dat is het dan! Geen
eindeloos schuren en plamuren tus
sen de lagen meer. Nog overgebleven
oneffenheden zijn onzichtbaar ge
worden. Dat is voor de vakman na
tuurlijk een grote tijdsbesparing.
Ook voor de amateur. Maar voor
hem (of haar) geldt nog meer dat hun
schilderwerk de toets van de meest
deskundige kritiek kan doorstaan.
Het oog wil tenslotte ook wat.
De eerste laag Sadodekk die wordt
aangebracht is al na ongeveer een
uur gedroogd. Na zo'n drie uur kan
de volgende laag worden aange
bracht. Er zijn veertien mooie tinten.
Sadodekk kan bovendien gebruikt
worden op allerlei andere onder
gronden zoals stucwerk, gegalvani
seerd ijzer om maar eens enkele te
noemen.
NIEUW, ONGEVERFD HOUT
Wat doen we met geheel nieuw, on
geverfd hout? Zelfs als dat erg voch
tig is tot 25% toe wordt dat eerst be
handeld met Sadolins Houtverede-
ling of met Sadovac die in het hout
dringt, het conserveert en beschermt
tegen houtrot en aantasting door
schimmels, blauw of insecten. Daar
na kan meteen Sadodekk worden
aangebracht.
Hoe lang houdt zo'n Sadolin syste
em? Verbazingwekkend lang. Na
melijk vijf tot tien jaar, afhankelijk
van de buiten-omstandigheden. Deze
prognoses berusten op de uitkoms
ten van uitgebreide praktijkproeven
die nu al jaren aan de gang zijn on
der barre klimatologische omstan
digheden in Scandinavië en in ande
re streken van de wereld.
Het is daarbij wel zaak maar dat
spreekt eigenlijk vanzelf dat de
vensters ook aan de binnenzijde goed
geschilderd zijn. En er moet op wor
den gelet dat de beglazing goed
wordt aangebracht en onderhouden.
En dan? Niets meer. Rustig alles la
ten zitten. Alleen af en toe eventuele
beschadigingen bijwerken. En als na
vijf tot tien jaar wel wat gedaan moet
worden? Dan alleen goed schoonma
ken met ammoniawater, twee lagen
Sadodekk, klaar! Schuren is er niet
meer bij.
Er zijn twijfelaars die denken (en
zeggen): Sadolin beweert dat wel
maar is het zo? Het papier is gedul
dig. Het antwoord: Sadolin heeft als
een der grootste bedrijven ter wereld
een prachtige reputatie verworven in
de twee eeuwen die sinds de oprich
ting in 1777 zijn verstreken. Zou men
dan nu iets doen of aanbevelen dat
niet honderd procent goed is? De
doe-het-zelver kan dan ook met een
gerust geweten de proef op de som
nemen. Sadodekk is overal te koop.
ling te geven, wordt meer en meer in
een vroeg stadium een massieve (far
macologische) dosis corticosteroiden
toegediend. De effecten hiervan zijn
o.a. vaatverwijdering, verhoogde weef
seldoorbloeding, verhoogde veneuze
terugvloeiing, normalisering van de
perifere weerstand en het hartdebiet,
verhoogde urineproduktie, verminder
de ophoping van melkzuur, bescher
ming van de capillairen, stabilisatie
van de membranen van cel en lyso-
soom. In de praktijk blijken medici
nogal eens moeilijkheden te hebben
met het begrip farmacologische dose
ring als het om corticosteroiden gaat.
Zoals bekend worden corticosteroiden
in de dagelijkse medische praktijk
vanwege hun hormoonwerkinq veel
toegepast bij o.a. astma en reuma. De
bij shock noodzakelijke snelle hoge
dosering (ongeveer 250 maal de nor
male) is echter niet op de welbekende
hormoonwerking gericht maar op een
farmacologisch effect dat de weefsel
toestand ten goede komt.
INTEGRALE SHOCK-BEHANDE
LING
Men zon de moderne inzichten met
betrekking tot shock kunnen karakte
riseren als het streven naar een inte
grale shock-therapie. Een behandeling
waarbij vanzelfsprekend de oorzaak
van de shock-situatie dient te worden
opgeheven, maar waarbij eveneens
primair aandacht gegeven moet wor
den aan de veranderingen in de micro
circulatie en de gevolgen die deze kun
nen hebben voor cel en weefsel. Het
International Shock Symposium is be
doeld als een bijdrage tot het alge
meen ingang doen vinden van deze in
tegrale behandeling. Een moderne
mogelijkheid die de overlevingskansen
in de noodsituatie die wjj shock noe
men aantoonbaar kan vergroten.
Afstandsbediening bij TV is allang
geen nieuwtje meer. Momenteel wordt
de helft van alle kleuren tv-toestellen
reeds inclusief afstandsbediening ge
kocht en over twee jaar zal dat zijn op-
qelopen tot driekwart. Toch heeft
ITT/Schaub-Lorenz onlangs een we
reldprimeur van een geheel nieuwe
vinding op dit gebied geïntroduceerd.
Het is de „Ideal Computer", een be
dieningspaneel dat uit het toestel qe-
nomen kan worden en zo als ultrasone
afstandsbediening functioneert en dat
weer in het toestel teruggeplaatst kan
worden voor „normaal gebruik". De
brainstormers van ITT/Schaub-Lo-
renz hebben hiervoor een systeem uit
gevonden dat minder bedieningscom
ponenten bevat dan de alweer tradi
tionele kleuren-tv met afzonderlijke
afstandsbediening.
Hoewel deze aanpak revolutionair
lijkt, werden technische risico's bewust
vermeden: alleen beproefde compo
nenten werden gebruikt, waardoor er
geen service problemen ontstaan. In
feite is deze ontwikkeling een vierde
generatie van het door ITT/Schaub-
Lorenz ontwikkelde Sensor tiptoet-
sensysteem.
IC-COMPUTER
De oorspronkelijke apparaatjes voor
afstandsbediening waren verbonden
met de TV via een kabel, waarover
men kon struikelen of die per ongeluk
uit de TV of het apparaat zelf getrok
ken kon worden. De IC-Computer,
met -één geïntegreerde schakeling en
een zeer kleine zender, wordt eenvou
dig in de richting van de TV gehouden
en de juiste kanaal- of funktieknop in
gedrukt. Deze bediening geschiedt
door middel van kleine druktoetsen,
zoals die op eiectronische zakreken-
machines. Deze zijn gemakkelijker
voor het gebruik in het geval dat het
bedieningspaneel in het tv-toestel ge
plaatst is. Wanneer de afstandbedie
ner uit het toestel genomen wordt sluit
de gleuf waarin hij opgeborgen heeft
gezeten zich automatisch, zodat het
frontpaneel van de TV er netjes uit
ziet. De afstandsbediening werkt op,
een gegarandeerd lekvrije batterij. De
acht kanalen worden aangegeven door
een reeks lichtgevende dioden op het
bedieningspaneel. Volume, helderheid
en kleur kunnen ook fijn geregeld
worden en er is bovendien een „Ideal
Colour" toets, die het toestel afstelt op
de gewenste kleurafstemming door
een druk op de toets. De ultrasone-fre-
quentie toon die uitgezonden wordt,
wordt opgevangen door een microfoon
in de TV en de opdracht wordt uitge
voerd.
