DAVID PORCELIJN: Orgelconcert
H Gewestelijk Orkest Zuid-Holland
heeft weer een toekomst
Menu van
de week
Nieuwe Kerk
NIEUWE
ARTISTIEKE
LEIDER: HET
MOET BETER
EN HET KAN
HET NIEUWE STADSBLAD - PAGINA 30 - WOENSDAG 27 JULI 1977
Het Gewestelijk Orkest voor Zuid Holland, dat zijn stee in Delft heeft, vanwaaruit
het muzikale dienstverlening aan koren en schoolconcerten verstrekt, lijkt de
donkere dagen achter zich te hebben.
Het dreigende „bankroet" door geldgebrek ging niet door: de Provincie betaalt,
Den Haag en Delft plus wat kleinere plaatsen subsidiëren en het mooist van alles
(volgens Detlev Weers, de man die de zaken behartigt), in David Porcelijn werd
een nieuwe artistieke leider gevonden.
Met z'n man wil een mens, die de re
cente geschiedenis van het orkest
trouw gevolgd heeft, dan wel eens pra
ten en zulks geschiedde, zij het na enig
dringend getelefoneer met Detlev, die
als tussenpersoon moest dienen. De
goede David, ook niéuw wonend in
Den Haag, had zich al componerend in
zijn kamer verschansd, een bezigheid
die hij eigenlijk alleen maar in de va
kanties kan plegen. Maar omdat hij
goed was opgeschoten en daardoor van
de naderende eigen vrije dagen kon
gaan genieten, had hij een uurtje pra
ten te geef.
TAAK
David Porcelijn is jong, 30 pas, maar
heeft al een leven lang muziek achter
de rug, als fluitist, componist en diri
gent. Dit is zijn eerste vaste baan als
orkestleider en hij heeft er zin in.
Het Gewestelijk Orkest heeft een lo
gisch bestaansrecht, zegt hij. Net als de
beide balletorkesten voert het een dui
delijke taak uit, het begeleiden van ko
ren is een muzikale en culturele dienst
verlening. Dat CRM dit nog steeds niet
onderstreept met subsidie kwelt hem
wel. „Hoewel, ik ben al blij, dat we in
de nota orkestenbestand niet van de
baan zijn geveegd". David zegt, dat het
Gewestelijk Orkest zijn bestaansrecht
zeker niet alleen in de koorbegeleiding
vindt. Het is belangrijk, maar de musi
ci moeten plezier in hun werk houden.
En ook selectief te werk gaan. „Niet al
leen maar een adres, waar men gewoon
wat muziek bestelt". Er moet een
drempel zijn om niet onder een arti
stiek niveau te geraken.
Hij ziet vier taken voor zijn orkest: de
begeleiding dus van koren, de school
concerten in het geheel of in kleinere
combinaties uit het gezelschap, het ge
ven van eigen concerten (waarvoor een
goede belangstelling bestaat) en de di-
rigentenpraktika. Koorleiders krijgen
een aantal „lessen" o.a. met video-ap-
paratuur, broodnodig voor het latere
samenspel met het orkest. „We doen
op die manier veel meer dan een ge
woon orkest, dat alleen maar uitvoe
ringen geeft. Dienstig, ja dat wel. Maar
er is duidelijk MEER. 't Is geen lopen
de handwerk, hoor en dat mag het ook
niet worden". Een gevaar dat bestaat,
als het Gewestelijk Orkest alleen maar
zangers zou begeleiden en op scholen
optreden.
MUZIEK
David: „Ik heb als een fanaat fluit
gespeeld". Studeerde op het Kon. Con
servatorium in Den Haag, waar de be
faamde Kees van Baren toen de leiding
had. Die man heeft de jonge muziek
student erg beïnvloed. „Wat hij je met
zo maar een paar opmerkingen wist bij
te brengen. Ik heb erg veel aan hem
gehad. Een fantastische man".
Als (fanaat)fluitist speelde David een
paar jaar in het Nederlands Blaasen-
semble. Maar de componistenkriebel
kreeg hem te pakken, zo erg, dat het
fluiten afgelopen raakte. Hij was in
middels adj. directeur van het Rotter
dams Conservatorium geworden en be
gon ook steeds vaker de dirigeerstok te
zwaaien. Componeren en dirigeren,
een optimale combinatie, die inzicht
brengt in de gecompliceerdheid van de
muziek-aller-tijdenTijdens de mu
ziekstudie wordt de basis gelegd in de
bijvakken, maar toch is het „een grote
stap". Je begint met van alles te schrij
ven en dan ga je je eigen weg zoeken,
zegt David Porcelijn.
Zijn theorie voor het dirigent-zijn haal
de hij bij de Zwitserse Michel Tabach-
nik, een leerling van de muziekver-
nieuwer Pierre Boulez. Modern en ei
gentijds dus. Is moderne muziek niet
wat wiskundig? „Onzin, dat wordt
vaak gezegd, maar dat is natuurlijk
niet waar. Je gebruikt bij het compone
ren altijd een proces, zekere regels, ook
al zijn die van jezelf'. Het is voor het
publiek, de luisteraar, de concertgan
ger gewoon een kwestie van begrip voor
moderne muziek willen hebben. „Er
zijn andere dingen in de muziek be
langrijk geworden dan pure melodie.
De componist werkt met klank, met
ritmes, met geluiden".
De oren van de mensen staan er niet
naar. Die zijn kapot gemaakt door een
overvloed van (vaak prachtige) popmu
ziek. „Daar ben ik dol op, maar wel op
een kritische manier". Het is de cul
tuur van vandaag, en daar moet je oren
naar hebben, daar kan je niet omheen.
Ook niet j>m wat men vaak afkeurend
„modern noemt. Over popmuziek:
„Kijk, het bezwaar vind ik, dat het op
de massa geschreven wordt. En met
succes. De vaak heel goede en muzi
kaal knappe werkjes halen de hitpara
de niet".
Moderne componisten maken óók deel
uit van de eigentijdse cultuur. „Maar
de kans dat ze gespeeld worden is
klein. Orkesten durven niet zo goed,
zijn bang voor een lege zaal". Natuur
lijk moet je de mensen niet afschrikken
door er een avondvullend programma
van te maken, maar een stuk uitzoeken
dat in zo'n programma past. Waarom
zitten de mensen altijd zo bloedserieus
in een concertzaal". Muziek is toch er
gens ontspanning, lach dan eens als je
het leuk of gek vindt. Dat mag toch
wel.
Wat gaat David Porcelijn dus doen?
„Programma's maken waar de mensen
plezier van hebben en echt genieten".
Ms h'j bij luisteren naar muziek de ril
lingen over z'n rug voelt lopen, is het
goed. „En dan mag het best modern
zijn. Alleen, hoe, wat en waar". De
context is belangrijk.
Zelf is hij een onverwachte liefhebber
van de magistrale Wagner, van de ook
vaak „moeilijk" gevonden Mahler en
Bruckner.
INFORMATIE
We horen concert- en balletbezoekers
na afloop wel eens klagen, dat ze er
niets van begrepen hebben. Dat ze
graag wat verduidelijking in de pro
gramma s hadden aangetroffen.
Krachtig klinkt het Neen. Waarom
toch. „Mensen moeten weer in staat
gebracht worden om hun eigen voor
stellingsvermogen erbij te halen".
Want muziek is en blijft een subjectie
ve zaak. „Ik zie bij een bepaald stuk
koeien, een ander een grote stad met
drukte en verkeer". En vergeet ook je
eigen stemming niet. Trouwens, wét
het is en hoe de maker het bedoeld
heeft, is nooit in woorden te vangen.
Neem nou de (door hem bewonderde)
Zangeres zonder Naam, verguisd en
verheerlijkt. Wie heeft er nou gelijk.
„Er zijn allerlei soorten publiek en dat
moet je weten te bereiken, zonder dat
je alleen maar concessies doet". Er
blijft een kloof tussen uitvoerders en
luisteraars.
Waar ligt dat aan?
„Een concertgever moet ook een sfeer
maker zijn van eigen en andermans
muziek en nou praat ik niet meer al
leen over wat men modern noemt. Hij
moet op goed niveau willen spelen, met
uizet. De uitleg kan de taak van de di
rigent zijn, maar de muzikant moet
hem willen volgen, met een eigentijdse
interesse. Anders ben je een grote
oplichter".
Want het gebeurt toch allemaal in deze
tijd, op deze aarde, waar we nó leven.
Daar draait het om. Als een muzikant
braaf z'n nootjes blijft spelen en zich
totaal niet bekommert om actuele za
ken, is hij dood voor hij t weet. „Ver
geet je eigen conservatoriumpatroontje
maar eens. Leef in de levende muziek".
Dat is volgens David Porcelijn de ver
plichting voor de muzikant.
Het Meuwe Stadsblad ft
David Porcelijn, de nieuwe artistiek leider van het Gewestelijk Orkest: „Het moet
beter en het kan beter".
Donderdag 28 juli worden de orgelcon
certen in de Nieuwe Kerk te Delft
voortgezet. Ditmaal zullen, zoals elk
jaar, een groot aantal leerlingen van
Jan J. van den Berg het concert verzor
gen.
De deelnemers zijn: Sonja Nowee, C.
de Jong (Heerjansdam), H. de Rie
(Delft), J. Weerheim (Vlaardingen), H.
v.d. Meiden (Den Haag), H. Witter
(Elburg), W. Ouwehand ('s -Graven-
zande), A. v.d. Berg (Barendrecht), W.
Zeilstra (Cap. a.d. IJssel), J. Bloemen-
daal (Pijnacker), A. Evers (Den Haag),
A. de Jager (Papendrecht), A. Theeuw-
sen (Pijnacker), K. van Alphen (Delft)
en C. Aaldijk (Cap. a.d. IJssel).
Tezamen zullen deze leerlingen een
prachtig programma ten gehore bren
gen met werken van J. Pachelbel, J. S.
Bach, S. Karg-Elert, R. Schumann,
Ch. M. Widor, E. Gigout, F.
Mendelssohn-Bartholdy, Hendrik An-
driessen, Adr. C. Schuurman en Jan J.
van den Berg. Vrijwel alle deelnemers
zijn al dan niet in vaste dienst als orga
nist.
Vanwege de lengte van het programma
zal er weer een koffie-pauze zijn, waar
in koffie verkrijgbaar is, zoals dat te
doen gebruikelijk is bij het jaarlijkse
verzoekprogramma.
Aanvang is kwart over acht en toegang
is 3,50, CJP en 65-plussers reductie.
EEN FIETS HUREN
Om de mogelijkheden tot fietsrecreatie
voor treinreizigers te verhogen hebben
de Nederlandse Spoorwegen plannen
ontwikkeld om naast de ongeveer tach
tig grotere stations waar fietsen kun
nen worden gehuurd deze moge
lijkheid ook uit te breiden tot de klei
nere stations. Een proef wordt hiermee
genomen in West-Brabant en Zeeland.
Het is overigens niet moeilijk ergens in
Nederland een fiets te huren. In de se
rie Fietsotheek is zojuist een boekje
verschenen dat gerangschikt naar pro
vincie een overzicht geeft van alle
adressen waar men in Nederland een
fiets kan huren. Meer dan 1.000 adres-,
sen waaronder ruim 170 tandemver-
huuradressen. Door overmaking van
5,80 op postgirorekening nr. 234567
kan dit nuttige boekje Fiets-verhuur-
adressen worden aangevraagd bij de
stichting: fiets! in Amsterdam.
Fietsverhuurders hebben de goede ge
woonte hun verhuurpark steeds te ver
nieuwen zodat men mag hopen op een
zeer goede, soms splinternieuwe fiets.
In gebieden met toeristenconcentratie
moet men zeer tijdig tevoren reser
veren.
Gebleken is, dat de Nederlandse huis
vrouw steeds meer aandacht besteedt
aan kwaliteit en smaak van groenten
en fruit. Ze kijkt niet meer alleen naar
het uiterlijk, reden ook waarom een
klein aantal kwekers de veel smake
lijker vlezige, bultige tomaat die in
Frankrijk veel wordt gegeten gaat
verbouwen.
Ook wordt steeds minder gebruik ge
maakt van spuitmiddelen, doordat ge
probeerd wordt de planten van nature
zó sterk te maken, dat ze bestand zijn
tegen ziekten.
Zondag: gevulde tomaatjes, tartaartjes,
gebakken aardappelen, sla, ijskoffie.
Maandag: stamppot rauwe andijvie,
gebakken kaasplak. yoghurt met aard
beien.
BETER
Het kan beter en het moet beter. De
kwaliteit is er om eigen programma's te
verzorgen en dat houdt het leven in de
brouwerij. Wie stelt ze samen en wie
heeft het voor het zeggen? „Dat ge
schiedt met beleid en in overleg met de
musici. Dat maakt voor mij het werken
lichter en daarbij komt, dat ik zeker
niet geloof in autoritair baasje zijn. Die
tijd is gelukkig geweest".
De plannen zullen eigenlijk pas in het
seizoen '78/'79 naar voren kunnen ko
men. „Nu wordt het scharrelen tussen
zaken die al op de agenda staan en die
is al voor een anderhalf jaar volgeboekt
en die in de goede richting sturen".
Kwestie van beleid, zegt de jónge diri
gent, die zelf een agenda vol heeft met
uitnodigingen om bekende orkesten te
leiden. Zelf moeten we ook wat te zeg
gen hebben bij de keuze van koordiri
genten en serieus hun muziek instude
ren. „Op elkaar inspelen, hè, dan
wordt het niveau van de begeleiding
verhoogd. Zo'n koorman werkt een sei
zoen lang met z'n mensen aan een be
paald werk en dan moet hij zich in één
keer op een uitvoering met een onbe
kend orkest waar zien te maken".
Een krachttoer eigenlijk en daarom
zijn die dirigentenpraktika zo belangr
ijk, voor een goede muzikale prestatie.
„Dan kan je pas zeggen: koor en orkest
onder leiding van die en die". David
Porcelijn is niet van plan zijn orkest
stuk te laten lopen op de geringe erva
ring van een koorleider. Móet de koor
cultuur (letterlijk) gediend worden,
dan moet het goed zijn.
Dinsdag: sperziebonen, gehakt, aar
dappelen, vanillevla met rabarber.
Woensdag: ragoüt van tomaten, papri
ka en gehaktballetjes, rijst, komkom
mersla, perzikkwark.
Donderdag: groentesoep, rundertong
met zure saus, tuinbonen, aardappel
puree.
Vrijdag: gebakken vis, worteltjes, aar
dappelen, griesmeelpudding met rode
bessesap.
Zaterdag: huzarensla met toast, koffie.
PERZIKKWARK
4 grote perziken, 250 gr. kwark, 2 eet
lepels koffieroom, 2 eetlepels melk, 40
gr. basterdsuiker, 1 eetlepel kirsch, 8
rode bigarreaux of frambozenjam.
Schil de perziken, snijd ze in tweeën en
haal de pit eruit. Leg ze in éénper
soon ssch aaltjes. Klop de kwark, room,
melk, suiker en kirsch luchtig en leg
om iedere perzik een rand van het
kwarkmengsel. Vul de holten van de
perziken met een bigarreau of iets
frambozenjam.
IJSKOFFIE
1/4 liter sterke koffie, 1/4 liter melk,
50 gr. suiker, 1/8 liter slagroom.
Verhit de koffie, los er de suiker in op,
vermeng hem met de melk en laat hem
in de koelkast door en door koud wor
den.
Verdeel de drank over 4 glazen en gar
neer deze met een toef stijgeslagen
room
