*=§E.
8
O
y
n
L
B
EEN IVOREN KERST
ZELF KERSTVERSIERIN
GEN MAKEN
WAT STAAT DAAR?
«est rzzzszsz at,acs3c.
VfVt v
0 1
2
Mk
1
MAG VOOR VELEN een witte Kerst het summum van romantiek
betekenen, voor anderen zal een "bijna witte", een ivoren Kerst on
vergetelijk blijken te zijn.
Wij doelen op de vrij zeldzaam aan te treffen invoorsculpturen
welke vooral in de periode der gotiek een ongekende schoonheid be
zaten. Speciaal die exemplaren welke Christus' geboorte weergeven,
willen wij ditmaal nader beschouwen en het is verheugend dat hier
van ook in eigen land zulk belangrijk werk nog te bewonderen valt.
Dyptiek (tweeluik) met links de aanbidding der Wijzen en rechts Chris
tus aan het kruis.
UIT MATERIAAL VAN WALRUS, NIJLPAARD EN OLIFANT
DE WALRUS, het nijlpaard en de
olifant leverden het, speciaal voor de
Middeleeuwse kunstenaars bijna ob
sederend materiaal. Want gaat er
niet een betoverende charme uit van
deze levende materie die afkomstig
was van cjieren welke zij uit eigen
aanschouwing totaal niet kenden?
ELK jaar weer wordt tegen de tijd van Kerstmis de trap naar de
zolder beklommen om de doos met kerstversieringen voor de dag te
halen. De stuk voor stuk zorgvuldig ingepakte ballen, slingers en
klokjes worden uitgepakt en de gesneuvelde exemplaren worden
zonder veel omhaal in de vuilnisbak gedeponeerd.
Dan wordt de schade opgenomen en, zoals elk jaar, besloten dat er
enkele versieringen bijgekocht moeten worden. Veel materialen voor
uw kerstversiering vindt u echter ook in het bos of in de stadsparken,
zoals denneappels, beukenootjes, stukjes schors of mooi gevormde
dode takken. Een traditioneel kerststukje is natuurlijk erg leuk, maar
met een beetje fantasie, een beetje handigheid en een heleboel
enthousiasme maakt u een origineel anders-dan-anders-stukje.
ALUMINIUMFOLIE
ALUMINIUMFOLIE is een materi
aal waar erg fijn mee te werken is.
Het is soepel, makkelijk om allerlei
voorwerpen mee te versieren. Neem
bijvoorbeeld eens een doos. Beplak
deze met de folie, zo dat er niets
meer van de doos te zien is. Vul de
doos voor ruim de helft met zand. Dat
is voornamelijk voor de stevigheid en
je kan er zo gemakkelijk een kaars in
zetten.
Een zelfgemaakte kerstdoos met
zelfgehaakte kerstklokjes.
Als de kaars in het zand is gezet,
kan het versieren van de kerstdoos
begini.en. In het zand kunt u uw ge
vonden schatten uit het bos of park
makkelijk kwijt. Ook de buitenkant
van de doos kan nu "behandeld''
worden. Erg leuk is het om goud
geverfde eikeltjes of zilveren bellen
aan de doos te bevestigen. Let er wel
op om het geheel symmetrisch te
houden. Vooral als de doos een
kersttafel moet sieren moet iedereen
er evenveel van kunnen genieten en
juist met een ronde doos gaat dat uit
stekend.
KERSTKOOL
IETS bijzonders is ook onze kerst
kool. Eenvoudig en snel te maken en
erg leuk voor kleinbehuisden. Want
een kerstboom is erg leuk maar
neemt veel ruimte in beslag. U koopt
dus een stevige kool, liefst een rode
kool want deze is uitermate voor dit
doel geschikt, omdat deze zo stevig
in elkaar zit.
Allereerst verpakt u de kool hele
maal in de folie. Het hoeft natuurlijk
niet folie te zijn elk ander materiaal is
goed. Dan is het erg belangrijk een
stevig ijzerdraad door de kool steken
zodat hij stevig kan hangen. Een
makkelijke manier is een breinaald
dwars door de kool te steken, door
de dan ontstane opening kunt u de
draad halen. Let er ook hier goed op
dat de kerstkool in alle standen
prettig is om naar te kijken. Maak
hem ook niet te zwaar al kan hij wel
wat hebben. Erg leuk is het om de
versieringen eetbaar te houden dus
koekkransjes, en alle soorten fruit en
noten, afgewisseld met kleurige en
glinsterende ballen en klokjes.
WANDVERSIERING
VOOR een leuke en aparte wand
versiering dachten wij aan een soort
"prikbord". Een stuk zachtboard van
50/50 cm -dat is een leuke maat-
wordt weer beplakt met folie of met
gekleurd crèpe-papier. Hier kunt u
ook weer allerlei materialen voor ge
bruiken mits u de ondergrond in een
kleur houdt.
Op dit prikbord kunt u met behulp
van punaises of spelden allerlei
versieringen aanbrengen. Zorgvuldig
gedroogde herfstbladeren zijn
bijzonder voor dit doel geschikt.
Maar ook kerstballen, klokjes en
strikjes staan erg leuk. Maak eens
een ketting van rozijnen en prik deze
met spelden op uw prikbord. Deze
snoeren rozijnen staan ook erg leuk
in een kerstboom.
MEER FRUIT
DOE meer met fruit. Fruit is eigen
lijk al een versiering op zichzelf. Een
schaal met glimmend opgepoetste
appeltjes, waar je de goud-oranje
mandarijntjes tussen schikt is een
lust voor het oog. Wikkel eens een
paar mandarijntjes in de aluminium
folie en het geheel wordt alweer aan
trekkelijker. Dan nog een paar
glimmend opgepoetste kastanjes en
uw schaal is compleet.
Het geheel krijgt een extra tintje
als u de fruit-noten combinatie in een
glazen bokaal doet. Een ideetje is de
bokaal laag voor laag te vullen
bijvoorbeeld eerst een laag manda
rijntjes dan zilveren kerstballen, deze
zijn ook onbreekbaar te koop, dan de
noten en tot slot weer de manda
rijntjes.
(Nadruk verboden).
Myra Tuynman
Daarbij komt dan nog dat het ivoor
niet alleen zeer harmonisch van nerf;
hard en broos tegelijk en bijzonder
duurzaam is, doch tevens heeft het
de eigenschap door geregelde aanra
king met mensenhanden een zacht
gele glans te verkrijgen. Voeg hier
nog bij de halve doorschijnendheid
en het feit dat het indringende licht
wordt "teruggekaatst" en het is dui
delijk dat hier een materiaal voor
handen kwam, dat ineens veel aan
trekkelijker bleek dan al het voordien
bekende glas en email.
Van het moment af dat het in deze
streken bekend raakte ontstond een
schier onafgebroken stroom ivoren
kunstwerken, een stroom die tot op
vandaag niet te stuiten blijkt al is er
inmiddels, en zeker op het terrein van
de religieuze voorstellingen, geen re
den tot overmatig gejuich ten aan
zien van de kwaliteit.
Florence, Parijs, Londen en Berlijn
zijn vandaag de trotse bezitters der
fraaiste grote collecties terwijl ook
nog hier en daar in kleinere steden
enkele musea kunnen bogen op
enige fraaie stukken (o.a. het Aarts
bisschoppelijk museum te Utrecht).
DE ELFDE EEUW
TROOSTEN WIJ ons met wat is
overgebleven, dan willen we in de
eerste plaats onze aandacht richten
op een der mooiste vroege voorbeel
den nl. een elfde eeuws (angelsak-
sisch) geboortetafereel. De echtheid
van dit kunstwerk staat in ieder geval
vast, want ook al heel wat zeggen
wil, als men bedenkt dat tot op van
daag talrijke duistere figuren een
goede broodwinning hebben dank zij
de vervaardiging van falsificaties. De
grote zuivering der Parijse collectie
in het Louvre, ongeveer vijftig jaar
terug, spreekt in dit verband boekde
len. Geen twijfel dus bij ons eerste
werk dat, duidelijk romaans, in al zijn
zuiverheid een fraai voorbeeld is van
het verjongde, vurig christelijke ge
loof dat in deze periode opbloeit.
De behoefte om naast de gewijde
atmosfeer der kerken ook in de reli
gieuze voorwerpen en kunstwerken
deze sfeer te helpen oproepen vindt
een ideaal antwoord in deze ontroe
rend simpele voorstelling. Het is iets
van een bijkans huiselijke en toch
mysterieuze sfeer die van dit werk
uitgaat. Jozef zit ietwat bekommerd
aan het voeteneind van een bepaald
hiet historisch juist bed, waarin
Maria ligt wier hoofd door een
vrouwenfiguur met een kussentje on
dersteund wordt. Onder het bed
zien we twee dieren, os en ezel, en
het in" doeken gewikkelde kindje,
alles in eenvoudige vorm en lijn.
DE VEERTIENDE EEUW
DUIDELIJK ontrasteren opvatting
en uitwerking hiervan met ons twee
de voorbeeld, een Frans, veertiende
eeuws werk uit de collectie te
Utrecht. Hier belanden we volop in
de gotiek en kunnen we praktisch in
alle gevallen aannemen met Franse
oorsprong te doen te hebben.
Immers, het gotische ivoor is een
Franse zaak bij uitstek en voor zover
de onderzoekingen resultaat hebben
opgeleverd kunnen we voorlopig
zelfs een centrum, of liever hét cen
trum aanwijzen waar de meeste
werken ontstonden, namelijk Parijs.
Afbakening van streekcentra blijft
vooreerst een hachelijk karwei doch
wél hebben we nog enige nadere ge
gevens kunnen opsporen die het ge
heel als zodanig enigszins verduide
lijken. Een overgang tussen de
vroege romaanse en de gotische
sculpturen is nauwelijks aanwijs
baar; alleen mogen we met vreugde
constateren dat 1240 deze laatste
ontstaan en dan zowel kwalitatief als
kwantitatief pijlsnel omhoog schie
ten. Opmerkelijk is dat de ivoorsnij-
kunst zich geheel zelfstandig ontwik
kelt, vrij van de monumentale beeld
houwkunst uit die tijd. Deze was
trouwens al ruim vijfenzeventig jaar
oud toen de gotische ivoor sculptuur
zijn entree maakte. Al zijn de onder
werpen dan ook identiek, het ivoor
toont zich een product van zelfstan
dig denkende kunstenaars, die,
mochten zij beïnvloed zijn, dit eerder
waren door b.v. de miniatuurschil
ders. De voornaamste schoonheid in
dit' werk weet zich tot het eerste
kwart der 15de eeuw te handhaven
wanneer een duidelijk verval een ab
rupt einde maakt aan haar glorie.
HET TWEELUIK
WIJ WILLEN het ivoor op zijn
verdere tocht door de kunstgeschie
denis vaarwel zeggen om ons nu te
bepalen op de tweede reproductie
die, naast een Aanbidding tevens
Christus' kruisdood weergeeft.
Het betreft hier een tweeluik ofwel
dyptiek, een religieus "gebruiksvoor
werp" dus, dat gezien het beperkte
formaat gemakkelijk overal mee
heen genomen kon worden binnens
huis en op reis. Een duidelijk gotisch
kenmerk is hier de fraai uitgewerkte
versiering boven de voorstelling zelf,
die in z'n motieven een aanwijzing
voor de datering geeft nl. het midden
der 14de eeuw.
Elfde eeuws geboortetafereel in
ivoor.
IN DEZE PUZZEL-PLAAT staan
drie puzzels voor jullie. De eerste
puzzel staat in de sneeuwpop. Begin
bij het bovenste open hokje en vul er
de laatste letter in. Van het ding dat
naast dat hokje staat. Zo doe je dat
met alle hokjes. Wat staat er nu?
DE TWEEDE PUZZEL is een rebus.
Die rebus staat boven in de tekening.
Begin links boven en schrijf de na
men van alle dingen, die je ziet, op.
Als er een -(min) staat, streep je de
letter uit dat woord weg. Als er een
(is) staat, verander je de letter van
dat woord in de andere letter. En wat
staat er dan?
DE DERDE PUZZEL staat in de
kerstboom. De kerstballen zijn ge
zichten. In die gezichten staan
letters. Vul die letters in, in de hokjes
die onder in de tekening staan en
waarbij dezelfde gezichten staan. De
letters komen dan in de goede volg
orde. Wat staat daar?
OPLOSSING:
'J3|P
ua suauj uadiaq [(m :uaneq)sja»
apajA ap uba
safpuauA ap ufiz tuooq
-)Sja>( ap m safsjee>| aa
:snqay
'j-a-l-s-i-s-j-a-H :dod/wnaaus
0
0 I
D
