DENNEN EN
KERSTBOMEN
OVER
ANDERE
LICHTFEEST
IN HET
DUISTER
VREDE VERWACHTEN
VAN ANDEREN?
RUSTIGE KLEUREN
HET bekende kerstliedje 'O denneboom, O denneboom', leert ons
van jongsaf dat kerstbomen dennebomen zijn. Met die wetenschap
zullen we wellicht tot het bereiken van de jaren des onderscheids
vrede hebben. Maar zoals we in dat stadium aan alle vroegere zeker
heden gaan twijfelen, wordt ook de ware identiteit van de kerstboom
in twijfel getrokken. Een twijfel die niet ongegrond zal blijken, want
wat ons jarenlang als den is voorgeschoteld, blijkt bij nader inzien
een spar te zijn.
KERSTBOOM IS EEN SPAR
Bij kerstmis behoort een beschaafde make-up.
VOORAL rond de kerstdagen spelen de gezinstradities een grote
rol. Kerstbomen worden gekocht, de kerstversieringen voor de dag
gehaald en aangevuld, de kerstkaarten verstuurd.
leder gezin heeft in deze tijd zo zijn eigen wensen en gewoonten. In
deze gezellige, maar wel drukke tijd moet aan veel dingen worden
gedacht. Daar zijn o.a. de vele inkopen. Wees daarom zo verstandig
en maak vantevoren een voorraadje. Met de conserveringsmogelijk-
heden van tegenwoordig is dit wel mogelijk.
DIE naamsverwarring vloeit
waarschijnlijk voort uit een onzorg
vuldige vertaling van de oorspronke
lijke Duitse tekst van het liedje 'O
denneboom'. In het Duits heette dat
liedje Oh Tannenbaum, Oh Tannen-
baum en in het streven om een verta
ling van dat Duitse succes in de Ne
derlandse Top Tien te doen belanden
heeft men het met die vertaling vroe
ger niet zo nauw genomen. Gemaks
halve is destijds het woord Tannen
baum als denneboom vertaald, ter
wijl in ieder goed Duits woordenboek
valt na te gaan dat het een spar had
moeten zijn. Bijgevolg moet onze
vroegere zekerheid dat de alom
aangeprezen kerstbomen dennen
waren, plaats maken voor het inzicht
dat kerstbomen sparrerwzijn.
de gewone blauwspar (Picea pungens
Glauca)
VERSCHILLEN
UIT het voorafgaande zal duidelijk
geworden zijn dat er wezenlijke ver
schillen bestean tussen verschillen
de naaldhoutsoorten. Om wat inzicht
te geven in die verschillen zullen we
de drie belangrijkste geslachten
eens nader bekijken. Als we ons de
kenmerkende verschillen die er
tussen den, spar en zilverspar be
staan eenmaal eigen gemaakt heb
ben, dan zullen we ons in de ware
hoedanigheid van ieder geslacht niet
licht meer vergissen.
Van de drie onderscheidt de den
zich het meest van de anderen.
Dennen worden in het algemeen gro
te, brede bomen die op latere leeftijd
grove schilderachtige tot soms zeer
grillige vormen aannemen. De den
herkennen we aan de vrij lange ge
bundelde naalden, die afhankelijk
van de soort in twee of meer stuks
per bundeltje aan de takken zitten.
In tegenstelling tot de den behou-
KERSTMIS 1977. In een wereld van
toenemend geweld. Het Vre'des-
feest? Al wie niet religieus denkt
lacht om de verbinding van de vre-
desgedachte aan het Kerstfeest. En
van hun kant hebben zij gelijk. In hun
wereldse gedachten zijn Kerstbood
schappen, die spreken over vrede in
de wereld voor alle mensen, een
lachertje. Er is geen vrede tussen de
mensen. Voor een paar tientjes
schopt de een de ander dood. Uit po
litieke overwegingen worden mede
mensen gekidnapt en ter dood ge
bracht. En landen rusten zich uit met
nieuwe en afschrikwekkender wa
pens om verwacht geweld met ge
weld te keren. En ondanks tientallen
miljoenen bijbels en korans etc. zal
dat wel zo blijven. Het woord is zo
veel gemakkelijker aan te nemen dan
de praktijk.
Het wordt weer een Kerstmis ge
wijd aan menselijke materiële ge
neugten. Uitgaan, lekker eten, drin
ken, genieten van alles wat de
steeds vermaterialiseerder maat
schappij mogelijk maakt. En geen
gedachten wijdeij aan de geboorte
van een Jezus, want dat is zo iets fik-
tiefs. Misschien is het wel een
sprookje. Bedacht om ons zoet te
houden met het verhaal dat er eens
iemand zou hebben bestaan die
géén haat en wraak kon koesteren,
die geweldloos kon zijn, van wie
alleen maar liefde tot de medemens
den spar en zilverspar hun aanvanke
lijke strakke, spitse jeugdvorm.
Oppervlakkig bezien lijken spar (in
het latijn Picea) en zilverspar (Abies)
erg veel op elkaar, maar de opletten
de waarnemer zal bij nadere bestude
ring opmerkelijke verschillen ont
dekken.
HABITUS
QUA voorkomen (habitus) ver
houdt de den zich tot de zilverspar
als het spichtige meisje zich tot de
gerijpte, zelfbewuste vrouw. De zil
verspar krijgt na verloop van tijd een
zeer regelmatige, wat gezette kegel
vorm, terwijl de meeste sparren dik
wijls wat mager en onregelmatiger
uitgroeien. De karakteristiek van de
zilverspar wordt door haar welrieken
de hars, dikke naalden en zichte bast
nog extra benadrukt. De befaamde
'dennegeur' van veel kosmetische
produkten komt dan ook niet zoals
de naam zou doen vermoeden van de
den, maar ontstaat door verwerking
van de naalden van de zilverspar.
Een ander opvallend verschil
tussen spar en den is het verschijn
sel dat de soms zeer fraaie kegels
van de zilverspar rechtopstaan, ter
wijl de meer ordinaire kegels van de
spar hangen. Een zeer kenmerkend
verschil is voorts de wijze waarop de
naalden aan de takken zitten. De
naalden van de zilverspar zitten
direkt op de twijg en de naalden van
de spar zitten ingeplant op kleine
uitstulpinkjes van de takken. Als de
naalden vallen blijven die uitstul
pinkjes zitten en daardoor zijn de tak
ken van de spar vrij ruw en voelen de
kale takken van de zilverspar glad en
zacht aan.
SPAR ALS KERSTBOOM
OFSCHOON de vergelijking tus
sen spar en zilverspar misschien wat
in he.t nadeel van de eerste uitvalt,
hebben" we toch de spar tot kerst
boom verkozen. De reden daarvan is
nogal voor de hand liggend. Het is nl.
de enige als kerstboom geschikte
naaldhoutsoort die op zeer ruime
schaal in bosverband voorhanden is.
De latijnse naam van deze sparre-
soort is Picea abies en in het alge
meen beschaafd Nederlands noe
men we hem fijnspar.
Het sparregeslacht kent behalve
de fijnspar nog een groot aantal
andere soorten, waaronder enkele
zeer waardevolle tuinvormen. Som
mige van die soorten hebben een
groot aantal cultuurvariëteiten voort
gebracht met een ongekende ver
scheidenheid aan groeivormen.
uitging. Die een boodschapper, een
messias voor ons moet zijn, die we
moeten navolgen.
MAAR AL DE volgelingen van deze
Messias en ook die van andere mes-
siassen hebben in al die eeuwen en
die jaren die achter ons liggen de
mensheid geen vrede kunnen bren
gen. Want Zijn boodschap strookte
niet altijd met onze eigen, onze we
reldse belangen. En die namen veel
meer onze gedachten in beslag dan
wat Hij volgens bijbel, koran en wat
dies meer zij, zou hebben verkon
digd. De ander leeft daar immers niet
naar, dus kan ik het ook niet doen.
En kijk nu eens wat "de anderen"
ervan gemaakt hebben. Opgetuigde
kerstbomen ja, maar overigens den
ken en vechten voor eigen plezier en
belang. Dus, wat wil je, zo komt er
geen vrede.
Zo blijven we de vrede verwachten
van de anderen. Maar die vrede zal
inderdaad nooit komen. We koppe
len de vredesgedachte aan ons wel
zijn. En met dat "ons" maken we die
vrede tegelijk onmogelijk. We blijven
verlangen en verwachten dat de an
deren eens zó goed zullen worden,
dat zij ons de lang verbreide vrede
zullen bezorgen. Maar omdat wij in
tussen aan ons eigen belang, ons
eigen welzijn, blijven denken, doen
die anderen dat ook. en die wereldse
VOOR DE TUIN
EEN zeer bruikbare spar voor de
tuin en vooral voor de kleinere tuin is
de Servische spar Picea omorika. Het
is een slankblijvende boom met licht
grijs-groene naalden. De korte, gebo
gen takken geven deze spar een
krachtig en tegelijkertijd sierlijk aan
zien. Deze bovendien vrij snel groei
ende boom neemt in volwassen toe
stand niet meer ruimte in dan
ongeveer 3 bij 3 meter.
Een spar die de zeewind trotseert is
de van de barre kust van Noord
Amerika (Alaska) afkomstige Sitkas-
par Picea Sitchensis. Het is een
krachtige groeier met een geweldig
weerstandsvermogen die ook op zeer
vochtige gronden nog uitstekend
gedijt. Hij heeft evenals de servische
spar grijs-groene naalden. Door z'n
bredere groei vraagt hij wat meer
ruimte.
De indrukwekkendste vertegenwoor
diger van het geslacht Picea is de
Siskiyouspar Picea breweriana. Deze
spar die zijn oorsprong in de Rocky
Mountains had heeft fraai gewelfde
takken waarlangs de zijtwijgen als
groen donker kantwerk gedrapeerd
zijn. Buiten zijn natuurlijke stand
plaats laat hij zich erg moeilijk ver
meerderen en deze lastige en tijdro
vende procedure brengt met zich dat
kleine plantjes heel duur en moeilijk
te verkrijgen zijn.
Een algemeen bekende en aange
plante spar is de blauwspar (Picea
pungens) en de daaruit ontstane
cultuurvariëteiten. Het heet dat de
blauwgrijze tint van de naalden het
gevolg is van de grote hoogte en de
helderheid van het licht in hun
natuurlijk verspreidingsgebied, de
bergen van de Colorado.
De genoemde planten zijn slechts
een greep uit de meer dan 50 soorten
van het sparregeslacht en de vele
cultuurvariëteiten van ieder soort.
Alleen van de fijnspar zijn er meer
dan 100 cultuurvariëteiten bekend.
Dat er behalve dennen nog vele
andere belangwekkende kerstbomen
zijn, mogen hiermee zijn aange
toond.
C.J. Nouse
Indrukwekkend is de Siskiyouspar
Picea breweriana
vrede zullen wij dan ook niet ervaren;
zal de mensheid waarschijnlijk nooit
ervaren.
TOCH KUNNEN we wel de vrede
ervaren, maar alleen in ons zelf. In
vrede leven met ons zelf. Zonder zelf
genoegzaamheid, zonder boosheid.
Vrede hebben met wat wij doen en
laten. Maar dat kan natuurlijk alleen
wanneer we naar ons beste weten
ervan overtuigd zijn het goede te
doen en het slechte te laten. Naar
ons beste weten. We behoeven, ook
van ons zelf, niet het onmogelijke,
dus ook niet het goddelijke te verlan
gen. Dat kan niet. We blijven toch
immers maar mens. Maar als we dan
dat mens-zijn maar tot m zijn diepste
wezen willen uitpeuren. Dan komt er
toch vrede in ons. leder mens ver
langt in zijn hart naar vrede in en met
zichzelf.
Om dit te bereiken is het goed de
boodschap van het Evangelie te ken
nen, maar het is niet meer dan een
hulpmiddel. De praktische uitwer
king moet en kan uit ons zelf komen.
Als u het niet zo voelt, hebt u de
kracht daartoe nog niet gevonden.
Maar de mogelijkheid ertoe blijft
open. Daaraan herinnert ons ook het
Kerstevangelie. Ook. Niet alleen. U
bent er ook nog! Gezegende Kerst
dagen!
(Nadruk verboden).
H.v. WERMESKERKEN.
KERSTTAFELS vragen gewoonlijk
een wit tafellaken, dennegroen, rood
of groen lint en kaarsen. De kaarsen
moeten zo hoog of laag zijn dat niet
in de vlam gekeken kan worden. Ge
bruik er minstens vier en gebruik ze
alleen wanneer ze ook aangestoken
worden. Geef daarbij de kamer ook
wat aangepaste verlichting. Daar
door worden kaarsvlammen minder
schel. Uiteraard kunt u, inplaats van
een wit tafellaken ook wel een
andere tint nemen, maar bedenk wel
dat kerstfeest een stemmig feest is,
dat rustige kleuren vraagt.
DE eerst kerstboom zou volgens
overleveringen in het jaar 1605 in
Straatsburg op straat te hebben
gestaan. Deze was versierd met
papieren rozen, appelen, suikerwerk
en een soort slingers van goudpa
pier. Als u de traditionele kerstboom
gaat kopen, zoek dan een dikbetakte
uit, met niet te lange jaarscheuten,
die ook bovendien mooi en vol is. Als
u lang plezier van uw boom wilt
hebben probeer er dan een te kopen
met de wortelkluit er nog aan. Plaats
hem in een emmer met vochtig zand,
maar wel een tlink eind bij uw warm
tebron vandaan en vergeet vooral
niet hem regelmatig water te geven!
Daarna kunt u hem in de tuin plan
ten, voorzien van goede tuinaarde.
Als het gelukt is hem over to houden,
gebruik hem dan niet voor de tweede
keer, want dat zou z'n dood kunnen
zijn. Eventueel kunt u een speciale
buitenverlichting aanbrengen.
DE ADVENT
BELANGRIJK is het in de donkere
dagen te weten wat advent betekent.
Hang ook een adventskroon op. Als
het eerste kaarsje brandt begint
eigenlijk al een beetje de kerstvie
ring. Er zijn vier kaarsjes in de kroon.
Het eerste kaarsje wordt de eerste
adventszondag aangestoken, iedere
zondag brandt er een kaarsje bij
totdat tenslotte op de eerste kerst
dag alle kaarsen branden. Een
adventskroon is vrij gemakkelijk te
maken. Een houten hoepel omwikke
len met dennegroen. Het geheel
wordt aan rode linten opgehangen.
De kaarsjes kunnen in
kaarsenknijpers worden geplaatst.
Ook al bent u geen geregelde bijbel
lezer, betrek dan uw kinderen in de
adventstijd bij het aloude verhaal.
Zodat het kerstfeest niet ontaardt in
"zomaar een feest".
Maak u ter ere van kerstmis extra
mooi. Natuurlijk doet iedereen hier
aan mee. Inplaats van een overhemd,
doet eventueel een witte colltrui van
wol het heel goed bij een stemmig
costuum. Dit voor echtgenoten en
zonen die klagen dat ze er deze
dagen zo "opgeprikt" bij moeten
zitten.
Bij het vele geflonker en geflakker
zijn vooral de diepe gloed van
fluweel en de zachte glans van zijde
zeer geschikt Lurex en goudlamé
blijft nog steeds aktueel. Ook de
oosterse haremkledij is uitermate ge
schikt voor feestelijke gelegen
heden.
STRALEND
UW KAPSEL voor de kerst, krijgt
begin december meer aandacht van
uw kapper. In verband met de feest
dagen ontwerpen visagisten aparte
make-ups. Gewoonlijk worden de
kieuren vrij neutraal gehouden, zodat
ze bi) iedere kleur japon en bij iedere
haarkleur en ogen passen Een der
gelijke opmaak moet echter wel
stralend zijn. Momenteel is de bruine
met gouden opmaak hoogst aktueel.
Uiteraard kunt u ook andere kleuren
combinaties gebruiken, dat ligt
geheel aan uw type en leeftijd. Zo
kan u eventueel tewerk gaan met
zilver en diverse tinten grijs. Maak
het vooral niet te bont want vooral bij
make-up geldt het "Ken uzelf" in
hoge mate.
Niet zozeer het overdadige, maar
de liefde en zorg maakt van kerstmis
een feest waaraan kinderen prettige
herinneringen aan over moeten hou
den. Een feest geeft iets blijvends,
als we het samen deden, met en voor
elkaar. Dit kan heel belangrijk zijn
voor hun latere levensinstelling.
JOKE VOS
